Ğalımdar ŞIÑĞIS HANDI Qazaq dep moyındadı
-
-
ŞIÑĞIS HAN TURALI ŞINDIQ QAYDA?
Jwmat ÄNESWLI XIV-ğasırdan beri Şıñğıs han turalı san mıñdağan ğılımi eñbekter, maqalalar men körkem şığarmalar jazılıp keldi. Bir qızığı sonıñ bäri negizi eki eñbektiñ -Raşid ad dinniñ «Jamiğat at Tauarihı» men Äbilğazı hannıñ «Türik şejiresi» attı şığarmalarğa süyengen. Şıñğıs han turalı osı künge deyin jüzdegen mıñ ğılımi zertteuler men maqalalar jazılsa, Raşid ad din men Äbilğazınıñ jazğandarın negizge alğan. Büginge deyin Wlı Han turalı jazılğan qay eñbekti alsañızda sol, biri XIV-ğasırda ekinşisi XVII-ğasırda jazılğan osı eki tarihşınıñ derekterin talğaju etedi. Jalpı orta ğasırda Orta Aziya memleketteriniñ tarihı turalı jazılğan eñbekter birşama bolğanımen, olardıñ işindegi eñ ataqtı, älemge belgili eñbekter üşeu. Olardıñ eñ alğaşqısı Raşid ad dinniñ «Jamiğat at tauarihı» 1311-
-
Şıñğıs hannıñ Jamuqanı jazalauı
(«Qwpiya şejire» bayanı boyınşa) Baqıtbek Bämişwlı Jartı älemdi jalpağınan bilep, dünieni dür silkindirgen Şıñğıs hannıñ türki tekti ru-wlıstardıñ basın qosıp, bir tudıñ astına jinap, biriktiruge wmtılğan jolındağı eñ bastı qarsılastarınıñ biri äri tonnıñ işki bauınday jastayınan jarasqan, etene eñ jaqın andası Jamuqa edi. Jamuqa men Temüjinniñ (Şıñğıs hannıñ) tüp atası Bodanşar ğoy. Alayda Jamuqa Bodanşarğa tigende eki qabat kelgen alğınşaq äyelinen tuğan atadan taraydı. Sondıqtan olardıñ twqım-jwrağatı tübi jat, böten adamnıñ balaları bolğandıqtan «jad» (jat) atalıp, sodan Jadaran ruı atalıptı deydi köne şejire. 1204 jıl. Köşpendilerdiñ jıl qayıruı boyınşa tışqan jılı. Şıñğıs han Altay, Qañğay, Kentay taularınıñ qoynau, qolattarı men sol mwzart şıñdı, señgir taulardan bastau alatın Qobda, Tamır, Orqon,
-
Japoniya nege Qıtaydıñ otarına aynalıp ketpegen…
Keyingi kezde Japoniya tarihına qızığıp jürmin.Genri Kissindjer jazğan bir derekti oqıp, ayran-asır qalıp, tänti boldım. AQŞ-tıñ bwrınğı memlekettik hatşısı Kissindjer kip-kişkentay Japoniyanıñ nege däl janındağı alıp Qıtaydıñ otarına aynalıp ketpegenin bılay tüsindiredi. Kissindjer “Ejelgi japon qoğamınıñ basında, japon dünietanımınıñ biiginde imperator twrdı. Japon halqı da Qıtay elindegidey imperatordı “Qwdaydıñ balası”, “adamdar älemi men qwdaylıq älemniñ arasın jalğauşı” dep tanığan. Japon men Qıtay sarayları hat almasqanda (äueli Qıtay jağı bağınıñdar dep hat jazadı) japon protokolınıñ Wlı Qıtaymen qanday da bir dialogqa mülde säykes kelmeytini belgili boladı. Japon sayasi tanımında Qwday alğaşqı imperatordı tuıp, onıñ twqımdarına jer betin basqarudı bwyırğan. Qıtay elşileri hattı tapsıra almay qinalğan, öytkeni Qwdaydıñ aldında twrğanday imperatordıñ aldında säjdede
load more
