|  |  | 

Көз қарас Шоу-бизнис

Түріктен ұялған қазақ заңгері ұшақтағы тіл мәселесімен өзі айналысатынын мәлімдеді

Эйр-Астанадағы шулы оқиға қазақтар үшін масқара болып тынды. Бортсеріктен қазақ тілінде қызмет көрсетуді сұраған түрік азаматы қамауға алынып, оған айыппұл салынды.

Тәуелсіздік алғанда, ең бірінші боп қуанған түрік ағайын бұл жайттан хабардар боп жатса, әбден түңілетін шығар бізден. 25 жыл мерзімде ана тілі мәселесін біржақты ете алмаған өзімізге де обал жоқ.

„Мәселені саясатқа немесе басшылыққа сілтейтін түгі жоқ„ деген қазақ заңгері Абзал Құспан мұның барлығын өзіміздің еріншектігіміз бен қорқақтығымыздан көреді.

Әйтпесе, заңгердің айтуынша, Қазақстандағы заңдар мемлекеттік тіл қолданысын еш шектемейді, тек оны орындамайтындар бар. Бұл туралы заңгер Facebook-тегі жеке парақшасында жазды.

„Кешелі-бері лентадан түспеген, кінәлі тараптың кешірім сұраудың орнына, әдеттегінше, мұрнын шүйіре қарауының салдарынан, дау ушыға бастаған, «Эйр Астана» әуе компаниясына тиесілі ұшақтағы жағдайға орай, заңгер ретінде өзімнің нақты пікірім мен ұстанымымды білдіргім келеді.

Себебі, бұл тақырып — мен үшін етене жақын, қоғамдық негізде бұрыннан айналысып келе жатқан шаруаларымның бірі.

Бірінші айтқым келгені, Оғыз Доған ағамыздікі нағыз азаматтық, негізі қазақтар, яғни, бұл Сіз бен Біз жасау керек іс, бірақ ол біз жасай алмай жүрген істі атқарып, үлгі көрсетті.

Екінші айтайын дегенім,

Оғыз Доған ағамыздың талабы 100 процент заңды әрі негізді. Егер талабы мұқалмай, мәселені сотқа дейін жеткізер болса, бұл істен нәтиже шығарына мен кепілмін.

Оған мына дәлелдер айғақ. Кез-келген саланың қызметін реттеп отыратын салалық, яғни, профильді заңдары болады.

Мәселен, әуе саласына қатысты «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» заң бар. Ол Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15-шілдедегі № 339-IV Заңы болып табылады.

Аталған Заңның 56-бабы, 6-бөлігінде былай деп көрсетілген (сөзбе-сөз):

«Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесінің кабина экипажының мүшелері жолаушыларға қызмет көрсетуде қазақ тілін еркін меңгеруге міндетті».

Бұл заң талабы тәпсірлеп, түсіндіріп жатуды қажет етпейді деп ойлаймын?

Одан бөлек, Оғыз Доған ағамыз — «Эйр Астана» компаниясының қызметін тұтынушы, ал компания — қызмет көрсетуші. Ендеше «Тұтынушылардың құқығын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 4-мамырдағы № 274-IV Заңының 24, 25, 26 баптарында

қызмет көрсетушінің тұтынушыға ақпараттарды қазақ және орыс тілінде жеткізу міндеті,

деп, тайға таңба басқандай анық көрсетілген!

Бұл арада мен Тіл туралы Заңға немесе Конституцияға сілтеме жасамай-ақ қояйын, жоғарыдағы екі заңмен ақ, «Эйр Астананың» мәселесін май шаммен қарауға болады!

Тек… Оғыз Доған ағамыз «қазақтардың өздеріне керек емес тіл, маған неге керек?» — деп, орта жолдан қайырылмаса!

Сөз соңында айтарым, «Эйр Астанаға» тіл мәселесі турасында осыған дейін өз басым біраз мәселе көтеріппін, әзірге іссапарда жүргендіктен, табылғаны мына қағаздар болып тұр.

Және айтқым келгені,

«Эйр Астана» тіл мәселесінде мен сотқа тарта қоймаған мекемелердің бірі еді, егер Питер Фостер мырза жағдайды өз бақылауына алмай, осылай бетімен жібере берсе, амалсыз бұл мәселемен өзіме айналысуға тура келеді…

Ал, жалпы айтарым, қазақ тілінің мәселесі биліктің емес, сол тілдің тұтынушысы ретінде Сіз бен Біздің ғана қолымызда. Билік өз тарапынан заңдар шығарды, сол заңдарды жұмыс жасататын кім? Әрине біз! Егер біз, өз құқығымызды талап етуден қорықсақ, бір бет арыз жазуға ерінсек, мемлекеттік органдар қайтіп іске араласпақ? Сіздің құқығыңыздың бұзылып жатқанын олар бал ашып білмек пе?

Ұзын сөздің қысқасы, әуеде жүрсеңіз де, жерде жүрсеңіз де өз ана тіліңізде, мемлекеттік тілде қызмет көрсетілуін талап етіңіз, егер ол талабыңыз орындалмаса, тиісті мемлекеттік органға немесе сотқа арыз, талап қоюды жаппай қолға алайық. БАҚ-ты шулатқаннан гөрі, бұл әдеқайда тиімді де пайдалы іс. Ана тіліміздің абыройын асқақтатуға сөзбен емес, іспен үлес қосайық!„ — деп жазады Абзал Құспан мырза әлеуметтік желідегі жеке парақшасында.

365info.kz

Related Articles

  • Үздік ойдың үзінділері

    Үздік ойдың үзінділері Арма әлеумет! Мен қазір таза академиялық ғылыми ортада жүрмін. Өзімнің неше жыл бойы жинаған білімімді, оқыған оқуымды, шетелдік тәжірибемді, интеллектуалды қарым-қабілетімді шынайы қолданатын қара шаңырақтың ішінде жүрмін. Алматының бәрінен бөлек мәдени ортасы ерекше ұнады. Алматы қала мен дала дейтін екі ұғымның түйіскен әдемі ортасы екен. Ойлап көрсем мен бақытты перезент, бағы жанған ұрпақ екенмін. Әкем тұрмыс пен жоқшылық, жалғыздықтың тауқыметін әбден тартып еш оқи алмадым, небәрі үш ай оқу оқыдым-, деп менің оқуымды бала күнімнен қадағалады, шапанымды сатсам да оқытам деп барын салды. Ал мектепте бақытты шәкірт болдым. Маған дәріс берген ұстаздарым кілең дарынды, қабілетті кісілер болды. Университетте және шетелде мен тіптен ерекше дарын иелеріне шәкірт болдым.

  • Самат Әбіш қалай “сүттен ақ, судан таза” болып шықты?

    Азаттық радиосы Саясаттанушы Досым Сәтпаев ҰҚК төрағасының бұрынғы бірінші орынбасары, экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Самат Әбішке шыққан үкім “Қазақстандағы режим болашақты ойламайтынын көрсетті” дейді қазақстандық саясаттанушы Досым Сәтпаев. Сарапшының пайымдауынша, билеуші “элита” жеке істерімен және тасадағыкелісімдермен әуре болып жатқанда елде тағы бір жаңа әлеуметтік жарылысқа әкелуі мүмкін факторлар күшейіп келеді. СаясаттанушыРесей өзінің экономикалық мүдделері мен геосаяси жоспарларын кеңінен жүзеге асыру үшін Қазақстанның ішкі саясатына тікелей әсер етуге тырысып жатуы мүмкін деп те топшылайды. ПУТИН “ҚАУІПСІЗДІК КЕПІЛІ” МЕ? Азаттық: Сонымен ұзақ демалыс алдында осындай үлкен жаңалық жарияланды. Мейрам алдында, 19 наурызда қазақстандықтар мәжіліс депутатының постынан Самат Әбішке шыққан үкім жайлы білді. Мұның бәрінің байланысы бар ма әлде кездейсоқтық па? Досым Сәтпаев: Әңгімені бұл істің құпия

  • Христиан миссионерлерінің құмдағы іздері

    Орыны: Қашқар қ-сы; Жылы: 1933 ж; Аты-жөні: Қабыл Ахонд; Діні: христиан; Түсініктеме: Бұл жігіттің кейінгі есімі Қабыл Ахонд, христиан дінін қабылдаған алғашқы ұйғыр. Кейін діни сеніміне байланысты өлтірілген. Сурет еуропадағы миссионерлік музей архивінде сақтаулы. Аталған музейде жүздеген христиан ұйғыр өкілдерінің суреті сақталған. 1930 жылдары христиан ұйғырларына тұрғылықты мұсылмандар мен әкімшілік билік тарапынан қысым көрсетіле бастаған соң бір бөлімі миссионерлерге ілесіп еуропа елдеріне “һижраға” кетті. Алқисса Христиан әлемінің Қашқарияға баса мән беруі әсіресе Яқұп Бек мемлекеті кезеңінде жаңа мүмкіндіктерді қолға келтірді. 1860-70 жж. Қашқарияның Цин империясына байланысты көңіл күйін жақсы пайдаланған Христиан әлемі Үндістан мен Тибет арқылы Қашқарияға мәдени ықпалын жүргізе бастады. Олардың мақсаты бұл аймақты Ресей империясынан бұрын өз ықпалына

  • Демографиялық сараптама

    1-ші сурет қазақтар; Демографиялық ахуал 1949-2020 жж. аралығын салыстырмалы көрсеткен. 1949 жылға дейін, атап айтқанда коммунистік қытай үкіметі орнағанға дейін Шынжаң өлкесінің солтүстік бөлігінде қазақтар, оңтүстік бөлігі Қашқарияда ұйғырлар басым санды ұстады. 1951-54 жылдары ұлттық межелеу кезінде орталық үкімет құрған комиссия сараптамасы бойынша ұлттық автономиялық территорияны анықтау мына екі бағытта жүргізілді. Олар: БІРІНШІ, ұлттық автономияны межелеу бойынша оның атауын тұрақтандыру. Осы бойынша үш атау ұсынылды: *ШЫғыс Түркістан автономиялық федерациялық респубиликасы; *Ұйғырстан автономиялық респубиликасы; *Шынжаң автономиялы респубиликасы. ЕКІНШІ, автономияның әкімшілік тұрпатын анықтау; Осы бойынша: *Федерециялық тұрпат; *Автономиялық облыс және окург тұрпат; *Аймақ және аудан дәрежелі автономиялық окург тұрпаты. Межелеу комиссиясы аталған екі бағытта сараптама нәтижесін қорытындылады. Комиссия қорытындысы бойынша Шынжаң өлкесінің

  • …ойы бөлек болғанымен ол да осы елдің тумасы, біздің отандасымыз.

    Әлеуметтік желіде осы отандасымызды қызу талқылап жатыр екен. Көбі сын айтып жатыр. Видео жазбаның толық нұсқасы жоқ, пікір-талас тудырған бөлігі ғана тарап жатыр екен. Соған байланысты өз ойымды айта кетпекшімін: Бірінші, отандасымыздың видеосы, фотосы әлеуметтік желіде желдей есіп тарап жатыр. Ол азаматтың (азаматшаның) жеке құпиясы саналатын фотосы, видео жазбасы кімнің рұқсатымен тарап жатыр екен? Өз басым осы постты жазу үшін ол азаматтың (азаматшаның) видеодағы бейнесін қара бояумен өшіріп тастауды жөн көрдім. Және рұқсатынсыз фото бейнесін жеке парақшама салғаным үшін одан кешірім сұраймын. Діни ұстанымы, ойы бөлек болғанымен ол да осы елдің тумасы, біздің отандасымыз. Екінші, отандасымыздың діни ұстанымына байланысты айтқан сөздері қоғамда қатты пікір тудырған екен. Тіпті оны “ұлт дұшпаны”

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: