قازاق ەلىنىڭ كوركەيىپ، گۇلدەنۋى ءۇشىن جاستاردىڭ ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدىڭ سان ءتۇرلى جولىن قاراستىرۋ – مەملەكەتتىڭ عانا ەمەس، بۇگىنگى ەلدىڭ ەرتەڭىنە بەي-جاي قارامايتىن كەز-كەلگەن قازاقستان ازاماتىنىڭ ابىرويلى مىندەتى بولسا كەرەك. مىنە، سول  ابىرويلى پارىزدى ءوز الىنشە ورىنداۋعا تىرىسىپ، نازىك جاندى قىز بولسا دا ازاماتتىڭ جۇگىن كوتەرىپ جۇرگەن، قازاق قىزى “حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ” ديرەكتورى   روزا قۇرمانبايقىزىمەن سۇحباتتاسۋدىڭ ورايى كەلدى.
– روزا قۇرمانبايقىزى، بۇل كۇندەرى تانىمال بولا باستاعان  «حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق ورتالىعىنا» دەيىنگى ءومىرىڭىز جايلى مالىمەت بەرە كەتسەڭىز.
– مەن وقو تۋماسىمىن. م.اۋەزوۆ اتىنداعى وڭتۇستىك قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ “پسيحولوگيا جانە پەداگوگيكا” ماماندىعى بويىنشا; ەكىنشى ماماندىعىم: “كىتاپحانا ءىسى” بويىنشا ۇزدىك ديپلوممەن ءبىتىردىم.  العاشقى ەڭبەك جولىمدى “ىبىراي التىنسارين اتىنداعى بالالارعا ارنالعان كىتاپحانادا باستادىم. ءدال سول كەزدە قازاقستان استاناسى الماتىدان استاناعا كوشىرىلىپ، قازاق ۇكىمەتى جەر-جەردەگى  جاستاردى  استاناعا جۇمىسقا شاقىرىپ جاتتى. سونداي ءىس-شارالاردىڭ  بىرىندە قازاقستان اكەدەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى روزا امانعاليقىزى وڭتۇستىك قازاقستاندا ءىس-ساپاردا بولدى. سول ءىس-ساپار كەزىندە روزا امانعاليقىزى مۇمكىندىگى بار، ءبىلىمدى جاستاردى استاناعا شاقىردى.  مەن دە سول كەزدە جاڭادان ىرگە بەكىتىپ جاتقان ەلوردامىزعا ءوز ۇلەسىمدى قوسايىن دەپ، استاناعا جول الدىم. «ۇلتتىق  اكەدەميالىق كىتاپحاناسىنا» جۇمىسقا تۇرىپ، تابانى كۇرەكتەي بەس جىل جۇمىس ىستەدىم.
ال وزىمنىڭ  كىشكەنتاي كەزىمنەن ەشكىمگە  ايتپاعان ارمانىم – شەتەلدە ءبىلىم الۋ  ەدى. سول ارمانىمنىڭ ورىندالۋىنا كىتاپحاناداعى جۇمىسىم كومەكتەستى. مەن ىستەگەن  اكەدەميالىق كىتاپحانا-ەلەكتروندى كىتاپحانا بولعاندىقتان ول جەردە الەمنىڭ ءار ەلىنىڭ  كىتاپتار بازاسى جاساقتالعان. كىتاپحانا – الەمنىڭ ءارتۇرلى ەلىمەن بايلانىستا بولدى. وسى كىتاپحانادا ءجۇرىپ،كورەي ەلىندە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدىم.
– كورەي ەلىندە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋعا بەرىلگەن مۇمكىندىككە قالاي يە بولدىڭىز؟
– ۇلتتىق اكەدەميالىق كىتاپحانادا ۇلكەن تۇساۋكەسەر بولدى. تۇساۋكەسەرگە  كورەي ەلىنىڭ ەلشىسى كەلدى. سونىمەن قاتار ۇلتتىق اكەدەميالىق كىتاپحانانىڭ باسشىلارى، بەلگىلى لاۋازىمدى تۇلعالار،ساياساتكەرلەر قاتىستى. ءبىر وكىنەرلىگى وسى شارادا قازاقستان ەلدىگىن،قازاق حالقىن سىيلاعان كورەي ەلشىسى ءوز قۇتتىقتاۋىن تازا قازاق تىلىندە جاساسا دا،شارانى وتكىزىپ جاتقان قازاقستان جاعىنان ءسوز العان بىردە-ءبىر تۇلعا قازاقستان ەلىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىن سىيلاماي،رەسمي تىلدە ءسوز سويلەدى. ءوزىمىز قادىرلەي الماعان قازاق ءتىلىن جۇرتتىڭ الدىندا بيىككە كوتەرگەن كورەي ەلشىسىنە،كورەي ەلىنە دەگەن العاشقى قۇرمەتىم سول تۇساۋكەسەردەن باستاۋ الدى. ءبىزدىڭ ەلدىگىمىزدى،ءتىلىمىزدى قادىر تۇتقان كورەي ەلىنە بارىپ،سولاردىڭ ءتىلىن ۇيرەنىپ،سول ءوزىن دە،وزگەنى دە  سىيلاي الاتىن حالىقتىڭ ورتاسىنا بولعىم كەلدى. سولاردىڭ جەتىستىگىن ەلگە اكەلىپ،تۋعان ەلىمە قارلىعاشتىڭ قاناتىمەن سۋ سەپكەندەي بولسا دا ۇلەسىمدى قوسايىن دەگەن بەكىمگە كەلدىم. سول ارماننىڭ جەتەگىمەن كورەي ءتىلىن ۇيرەنە باستادىم. ءبىر جىلدان سوڭ ۇلتتىق اكەدەميالىق كىتاپحانادا  كورەي ەلىنە ءۇش جىل تەگىن وقيتىن مۇمكىندىك بەرەتىن بايقاۋ بولدى. سول  بايقاۋدا جوعاردا وقيعا  مەنىڭ شىعارماشىلىعىما ارقاۋ بولدى. ول شىعارمانى مەن سول كەزدە ەندى ۇيرەنىپ جۇرگەن كورەي تىلىندە جازدىم. بايقاۋعا قاتىسقان قانشاما ادامدار بولسا دا كورەي ەلىنەن كەلگەن ساراپشىلار ءوز ۇلتىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىنىڭ تاعدىرىنا  بەي-جاي قاراي الماعان مەنى گرانتقا لايىقتى دەپ تاپتى. سونىمەن اللا اق جولىن بەرىپ، سەۋل ۇلتتىق ۋنۆەرسيتەتىنە “كورەي ءتىلى جانە مادەنيەتى” باعدارلاماسى بويىنشا بىلىكتىلىگىمدى شىڭدادىم.
-ال بۇگىنگى «حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق ورتالىعىن»  قۇرۋ يدەياسى قاشان،قالاي باستالدى؟
-مەن سەۋل ۇلتتىق ۋنۆەرسيتەتىندە وقىپ جۇرگەن كەزىمدە، قازاقستان جاستارىنىڭ كورەي ەلىنە بارىپ ءبىلىم الۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى ارتا باستادى. بىراق كوپتەگەن جاستاردا ارمان بولعانىمەن كورەي ەلىنە قالاي بارۋ،قانداي جولمەن بارۋ كەرەك ەكەنىن بىلمەيتىن. كورەي ەلىندە قانداي تەگىن نەمەسە جەڭىلدەتىلگەن مۇمكىندىكتەرمەن وقي الاتىنىن ءتىپتى دە  بىلمەيتىن. سوندا وقىپ جۇرگەن كەزدە تانىس  دوستارىما،ولاردىڭ تانىستارىنا شامام كەلگەنشە ءوز كومەگىمدى كورسەتىپ ءجۇردىم. بىراق ول كومەك كوپ جاستارعا جەتپەي جاتتى.  كورەي ەلىنەن كەلگەننەن سوڭ  كورەي-قازاق ەلى ورتاسىندا ءبىلىم كوپىرىن جاساسام  دەگەن وي كەلدى. سونىمەن تاۋەكەلگە بارىپ، 2011 جىلى وسى “حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق ورتالىعىن” اشتىم. العاش جۇمىس باستاعان كەزدە وڭاي بولعان جوق. كورەياداعى ىقپالدى جوعارى وقۋ ورىندارىمەن بايلانىس ورناتۋ،سەنىمىنە يە بولۋ ءۇشىن از تەر توگىلگەن جوق. 4 جىل بويى ۇزدىكسىز ەڭبەكتەنۋ، كورەي ەلى جوعارى وقۋ ورىندارىنان كەلگەن ساراپشىلار،ولاردىڭ قويعان تالاپتارىن ورىنداۋ،وسىلاردىڭ بارلىق ساتىسىنان وتكەننەن كەيىن عانا بۇگىنگى جاعدايعا جەتىپ وتىرمىز.
-كورەي ەلىنەن وقيمىن دەگەن جاستار كورەياداعى قانداي جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسە الادى؟
-4 جىل بويى تىنباي ىستەلگەن ەڭبەكتىڭ ناتيجەسىندە بۇگىنگە دەيىن كورەي ەلىندەگى حالىقارالىق ستاندارتتارمەن الەمدىك دارەجەدە اككرەديتاتسيادان وتكەن 3 ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جانە 20 جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەسمي وكىلى بولىپ تابىلامىز.
اتاپ ايتساق:Ajou University,Duksung Women’s University,Hanshin University,Hanyang,Kyungpook National University,
Myongji University ،Pusan National University ،Seoul National University of Science and Technology.جانە ت.ب
ءبىز تۋرالى تولىق مالىمەتتى تومەندەگى سايتتاردان بىلۋگە بولادى.http://korea-edu.kz  جانە http://www.korea-education.kz/
-كورەي ەلىنە وقيمىن دەگەن جاستارعا قانداي ماماندىقتار بويىنشا گرانتتارعا ءتۇسۋ مۇمكىندىگى جوعارى جانە ول ماماندىقتاردى قازاق ەلىندە سۇرانىسقا ساي ماماندىق دەپ ايتۋعا بولاما؟
-كورەي ەلى ءوزىڭىز بىلگەندەي ءبىز سياقتى شيكىزاتپەن كۇن كورىپ وتىرعان ەل ەمەس.ەشقانداي قازبا بايلىعى جوق،تابيعي رەسۋرستارى جوققا ءتان. تەك تەحنولوگيا مەن وندىرىسكە ارقا سۇيەگەن مەملەكەت. سوندىقتان ولار ءۇشىن ەڭ باستى بايلىق-ءبىلىمدى،بىلىكتى ماماندار. ال ءبىلىمدى،بىلىكتى مامانداردى دايىنداۋ ءۇشىن ولاردا ءبىلىم جۇيەسى وتە جاقسى جولعا قويىلعان.كورەي ەلىندە ساپاسىز ءبىلىم الۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان كورەي ەلىنىڭ حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي،سەرتيفيكاتتالعان ۋنۆەرسيتەتتەرىنەن ءبىتىرىپ كەلگەن كەز-كەلگەن مامان- قازاق ەلىندە سۇرانىسقا يە. بەلگىلى ماماندىقتى ايتىپ،ءبولىپ جارۋعا كەلمەيدى. كورەي ەلى ارقىلى بولىنەتىن گرانتتار كوبىنەسە كورەي ءتىلى،مادەنيەتى،ماشينا جاساۋ تەحنولوگيسى، تەحنولوگيا،تەحنيكا  سالالارى بويىنشا كوبىرەك. قازىر بۇل ەلمەن قازاقستان اراسىنداعى ەكونوميكالىق-مادەني بايلانىستىڭ دامۋى،بىرىككەن ءوندىرىس ورىندارىنىڭ ارتۋىنا بايلانىستى سول ەلدەن ءبىتىرىپ كەلگەن جاستار ەشقاندايدا جۇمىسسىز قالىپ جاتقان جوق.  قايتا ايلىق جالاقىسى جوعارى، تۇراقتى جۇمىستارعا يە بولىپ جاتىر.
-كورەي ەلى شەتەلدىك ستۋدەنتتەرگە قانداي گرانت تۇرلەرىن ۇسىنىپ وتىر؟
-كورەي ەلىندە جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءۇش ءتۇرلى وقۋ گرانتتارى بار.ءبىرىنشى: مەملەكەتتىك گرانت. ءبىز ونداي گرانتتارعا قاتىسا المايمىز. ول  گرانتتار قازاقستانداعى  كورەي ەلشىلىگى ارقىلى تاعايىندالادى. ەكىنشى :پروفەسسورلىق گرانت.  ءۇشىنشى: رەكتورلىق گرانت. ءبىز وسى ەكى گرانتپەن جۇمىس ىستەيمىز. بۇل ەكى گرانتتىڭ ايىرماشىلىعى: رەكتورلىق گرانت-تەك ستۋندەنتتەردىڭ وقۋ اقىسىن عانا تولەيدى. پروفەسسورلىق گرانت-وقۋ اقىسىمەن قوسا،جاتار ورىن،جول اقىلارىنا دەيىن كومەك بەرىلەدى.پروفەسسورلىق گرانت-تەك اعىلشىن تىلىندە عانا جۇرگىزىلەدى.  ءسوز كەزەگىندە ايتا كەتەيىن،كورەي ەلىندە ءبىزدىڭ “بولاشاق” باعدارلاماسى سياقتى ءوز ماماندارىن شەتتەن وقىتىپ وتىرادى. بىراق ەڭ الدىمەن ۇستازدىق سالاعا  باسىمدىلىق بەرىلگەن. ويتكەنى،ءبىلىم بەرەتىن ۇستاز- ساپالى ءبىلىم الىپ كەلسە، ول مىڭداعان ۇرپاقتى تاربيەلەيدى.ال وزگە ماماندىق وقىپ كەلگەن ادام – ءبىر عانا ادامنىڭ جۇمىسىن ىستەيدى. سوندىقتان الدىمەن ۇستازدارىنا جاعداي جاساعان كورەي ەلى بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم سالاسىن بيىككە كوتەرىپ وتىر دەۋگە تولىق نەگىز بار.
– پروفەسسورلىق گرانتتا وقۋ ءۇشىن قانداي تالاپتار قويىلادى؟
– پروفەسسورلىق گرانتتا وقۋ ءۇشىن ارينە  IELTS 5-6+ دەڭگەيدەن ءوتۋ كەرەك،سونداي-اق، سول گرانتقا ۇمىتكەردىڭ زەرتتەۋ تاقىرىبى-كورەي ەلىندەگى  پروفەسسوردى قىزىقتىرۋى كەرەك. سوندىقتان كورەي ەلىندە بەرىلەتىن ءاربىر مۇمكىندىك ،قولعا جايدان جاي كەلە قويمايدى.
-وسى سالا بويىنشا 4 جىل جۇمىس جاسادىم دەپ وتىرسىز،وسى 4 جىلدا  پروفەسسورلىق گرانت،مەيلى رەكتورلىق گرانت بولسىن،ءسىزدىڭ «حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق ورتالىعى» ارقىلى  قانشا قازاقستاندىق جاستار كورەي ەلىنەن ءبىلىم الۋعا يە بولدى؟
-العاش جۇمىس باستاعاننان باستاپ،قازىرگە دەيىن وقىپ جاتقانى بار،400 گە تارتا جاستار اتالمىش ورتالىق ارقىلى كورەي ەلىندە ءبىلىم الۋ ورايىنا يە بولدى.ولاردىڭ الدى قازاق ەلىنە  ورالىپ، رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وبلىستارىندا اۋدارما سالاسىندا،ءارتۇرلى حالىقارالىق دارەجەدەگى ءىرى كومپانيالاردا،مادەنيەت سالاسىندا قىزمەت ەتىپ جاتىر. قالعاندارى كورەي ەلىندە ءارسالا بويىنشا بىلىمدەرىن جالعاستىرىپ جاتىر.
-كورەي ەلىندەگى ءبىلىم ساپاسى،ءبىلىم بەرۋدىڭ جوعارى دەڭگەيى جايلى ايتتىڭىز. كورەي ەلىندە ءبىلىم العان جاستار تەك سول ەلدەن ءبىلىم يگەرىپ قويماي،سول ەلدىڭ تاعى قانداي وزىنە ءتان قاسيەتتەرىن،قۇندىلىقتارىن بويلارىنا سىڭىرە الادى دەپ ويلايسىز؟
-باسىندا مەن ايتىپ كەتتىم،مەنىڭ كورەي ەلىنەن وقۋ ورايىنا يە بولۋىمنىڭ ءوزى دە ۇلتىن،ءتىلىن سىيلاعان ەلدى وزگە ەلدە سيلايتىنىن دالەدەپ وتىر دەپ ويلايمىن. كورەي ەلىنەن وقىعان جاستار شىنىمەن دە تەك وزىق ءبىلىم،عىلىم ۇيرەنىپ قويماي،كورەي ەلىنىڭ ءوز انا ءتىلىن،ءداستۇرىن،ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنا دەگەن قۇرمەتىن ۇيرەنەدى دەپ ويلايمىن. سونىمەن قاتار كورەي ەلىندە بىلىمگە،قابىلەتكە دەگەن قۇرمەت ەڭ جوعارى. ەگەر ءسىزدىڭ ءبىلىمىڭىز،بىلىكتىلىگىڭىز باستىعىڭىزدان اسىپ تۇرسا،باستىعىڭىز سىزگە ءوز ورنىن بەرەدى. ولار ءۇشىن ارزان اتاق،بيىك كرەسلو ەمەس،قايتا سول ءىستى ىلگەرىلەتە الاتىن،قىزمەتتى ورگە باستىراتىن قابىلەتتى مامان ماڭىزدى. شىنايى قابىلەتتىلەرگە جول اشقان كورەي ەلى بۇگىنگى كۇنى جاپون،ەۆروپا ەلدەرىمەن قاتار دامۋدىڭ داڭعىل جولىنا ءتۇسىپ،ءوز جولىن قالىپتاستىردى. ال تەك شيكىزات ساتۋعا ارقا سۇيەگەن قازاق ەلىندە دارىندىلار مەن قارىندىلار اراسىنداعى باسەكەدە دارىندىلار جەڭىلىس تابادى. مەملەكەتتى العا سۇيرەيتىن سالالارعا شىنايى بىلىكتى ماماندار كەلە الماي جاتىر. سوندىقتان قازاعىمنىڭ ءاربىر ازاماتى ءوز كەمشىلىگىن كورىپ،ارتقا ەمەس،الدىعا قاراۋ ءۇشىن وزگە ءوسىپ جاتقان ەلدەرگە قاراپ،بوي تۇزەۋى كەرەك.  مەنىڭ كورەي ەلىنەن وقىعىسى كەلەتىن جاستارعا جول اشىپ، وسى ورتالىقتى اشۋداعى ماقساتىم- قازاق ەلىنىڭ الەمنىڭ شىعىسىنداعى دامىعان ءبىر ەلگە كوز جۇگىرتەتىن ءبىر تەرەزە اشۋ. سول تەرەزە الدىنا كەلىپ،باسقا الەمگە كوز سالىپ، اشىق تەرەزەدەن جاڭا لەپ،جاڭا ۇردىستەر قازاق ەلىنە كىرىپ جاتسا-وندا مەنىڭ ارمانىم ورىندالعانى. “اداممەن ادامدى،حالىقپەن حالىقتى تەڭەستىرەتىن نارسە ول -ءبىلىم” دەگەن ەكەن اۋەزوۆ. ال مەن قازاق ەلىنىڭ الەممەن تەڭەسكەنىن قالايمىن. بۇل جولدا مەنىڭ دە،ءسىزدىڭ دە، ەلدىڭ دە مۇددەسى بار.
-اڭگىمەڭىزگە راحمەت. ىسىڭىزگە ساتتىلىك تىلەيمىز.

سۇحبات العان سەرىك مۇراتحان

kerey.kz