Амстердамда Еуропа қазақтарының XIII құрылтайы өтті

امستەردامدا ەۋروپا قازاقتارىنىڭ XIII قۇرىلتايى ءوتتى

| May 26, 2015

ەۋروپانىڭ 10 ەلىندە 10 مىڭداي قانداسىمىز بار.

كوبىسى 1960 جىلدارى ەكونوميكالىق داعدارىستان كەيىن تۇركيادان كۇنكورىس قامىمەن كوشىپ كەلگەن. امستەردامداعى باسقوسۋ ەۋروپاعا قازاقتىڭ كوشىن باستاعان شىڭجاڭ قازاقتارى ۇلت-ازاتتىق كۇرەسىنىڭ باسشىسى ەلىسحان ءالىپۇلىنىڭ رۋحىنا ارنالدى.

ەۋروپاداعى قازاق جاستارى قازاقتىڭ ءان، ءبيىن شەبەر مەڭگەرگەن. بىراق، انا تىلىنە شورقاق. وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن اعا بۋىن وكىلدەرى «قازاق ءتىلى كۋرستارىن اشىپ، قازاقتىڭ مادەنيەتى، ادەت-عۇرپىن ناسيحاتتايتىن ورتالىقتاردىڭ جۇمىسى جانداندىرىلسا»، – دەيدى.

نۇرسۇلۋ قاسىم

kaztrk.kz

اباق انا جانە تاسبيكە انا

kerey.kz

ءمامي بي جۇرتبايۇلىنىڭ شەجىرەسىندە ايتىلۋىنشا كەرەي ۇلىسىنىڭ ارعى تەگى – شەپ، سەپ، بايلاۋ، قويلاۋ، ەلدەي، كولدەي، يزەن، جۋسان سەكىلدى تايپالاردان تارالادى ەكەن. اتالعان تايپالاردىڭ ءبىرازى ەسكى تاريح بەتتەرىنەن كەزدەسسە، ەندى ءبىر ءبولىمى قازىرگە دەيىن كەرەي رۋىنداعى اتالاردىڭ ەسىمى رەتىندە اتالىپ كەلەدى. مۇنىڭ ءبىر سەبەبىن ارعى تاريحتاعى اتالاردىڭ اتى وشپەسىن دەپ كەيىنگى ۇرپاقتارىنىڭ اتالار اتىن قايتا جاڭعىرتىپ قويعان داستۇرىنەن قاراۋ كەرەك. اباق اتاۋىنا كەلسەك، ارىدا كەرەي حانزادالارى مەن حانىشالارىنىڭ اراسىندا اباق، اباقبەردى، اباحان، اباقتاي، اباقاي، اباق بيكە سىندى ەسىمدەر بولعان. سول اتا-اپالارىنىڭ جولىن جالعاعان، توزىپ كەتكەن كەرەي ەلىنىڭ باسىن قوسىپ، وعان ءاز انا بولعان اباق ەسىمدى قاسيەتتى انا ومىردە بولعان ادام. قازاق تاريحىندا رۋ اتىنا اينالعان ءاز انالار از بولماعان. كورنەكتى جازۋشى،
زەلەنسكي ۋيتكوفف جانە كۋشنەرمەن “مازمۇندى اڭگىمە” بولعانىن ايتتى

kerey.kz

ۆلاديمير زەلەنسكي ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي اقش پرەزيدەنتىنىڭ ارنايى ۋاكىلى ستيۆ ۋيتكوفف جانە ترامپتىڭ كۇيەۋبالاسى دجارەد كۋشنەرمەن تەلەفونمەن ء“ماندى ءارى كونسترۋكتيۆتى” اڭگىمەلەسكەنىن حابارلادى. ۋيتكوفف پەن كۋشنەر 2 جەلتوقساندا ماسكەۋدە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينمەن كەزدەسكەن. ء“بىز كوپتەگەن اسپەكتىگە نازار اۋداردىق جانە قانتوگىستى توقتاتىپ، رەسەيدىڭ ءۇشىنشى رەت باسىپ كىرۋ قاۋپىن جويۋعا كەپىلدىك بەرەتىن ماڭىزدى جايتتاردى، سونىمەن بىرگە رەسەيدىڭ وتكەن جولعىداي ۋادەسىن ورىنداماۋ قاۋپى سياقتى نارسەلەردى تالقىلادىق” دەدى زەلەنسكي. اڭگىمەگە سونىمەن بىرگە قازىر اقش-تا جۇرگەن ۋكراينا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جانە قورعانىس كەڭەسىنىڭ حاتشىسى رۋستەم ۋمەروۆ، قارۋلى شتابتىڭ باستىعى اندرەي گناتوۆ قاتىسقان. Axios دەرەگىنشە، اڭگىمە ەكى ساعاتقا سوزىلعان. كەلىسسوزدەردەن حابارى بار دەرەككوزدىڭ ايتۋىنشا، ۋيتكوفف پەن كۋشنەر ەكى جاقتىڭ دا تالاپتارىن جيناپ جاتىر جانە ءپۋتيندى دە، زەلەنسكيدى دە
تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

kerey.kz

بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz
زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

kerey.kz

رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن
تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ مەنشىگىندە

kerey.kz

شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ. كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.