|  | 

رۋحانيات

باس ءمۇفتي ۇندەۋى

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى،

باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلىنىڭ
قاسيەتتى رامازان ايىنا بايلانىستى حالىققا
ۇندەۋى 

اسا قامقور، ەرەكشە مەيىرىمدى اللانىڭ اتىمەن باستايمىن!

قۇرمەتتى قاۋىم! بارشاڭىزدى اسا ۇلىق قاسيەتتى رامازان ايىنىڭ كەلۋىمەن قۇتتىقتايمىن. رامازان مۇباراك بولعاي! ورازاعا امان-ەسەن جەتكىزگەن اللا تاعالاعا سانسىز شۇكىرلەر مەن ماداقتار بولسىن!

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى بيىل دا رامازان ايىن ۇلكەن دايىندىقپەن وتكىزبەك. ەلىمىز بويىنشا مەشىتتەر مەن مەدرەسەلەردە، ءدىني وقۋ ورىندارىندا، قوعامدىق ورتالاردا قايىرىمدىلىق اكتسيالار، يگى جوبالار ۇيىمداستىرىلادى. بارشاڭىزدى وسى ىزگى ءىس-شارالارعا اتسالىسۋعا شاقىرامىن.

رامازان – جالپىعا ورتاق ىزگى امالدار ماۋسىمى. ورازا – تاربيە ءھام تاقۋالىق ايى. اللا تاعالا قاسيەتتى قۇراندا: «ۋا، مۇمىندەر، وزدەرىڭنەن بۇرىنعىلارعا پارىز ەتىلگەندەي، سەندەرگە دە ورازا ۇستاۋ پارىز ەتىلدى. بالكىم، سەندەر تاقۋا بولارسىڭدار», – دەگەن(«باقارا» سۇرەسى، 183-ايات). ورازادا وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىرىپ، جاستارىمىزدىڭ يماندى، وتانىن، حالقىن، سۇيەتىن، سالت-ءداستۇرىن ارداق تۇتار ناعىز ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا ءاردايىم كوڭىل بولەيىك. يسلام عۇلامالارى: «وتاندى ءسۇيۋ – يماننان»، – دەپ ءتالىمدى تۇجىرىم ايتقان.

رامازان – قايىرىمدى جاندار ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىك. ورازادا جاسالعان جاراتۋشى يەمىزگە ۇنامدى ءاربىر قايىرلى ءىس – ۇلكەن ساۋاپ. پايعامبارىمىز مۇحاممەد (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ءبىر وسيەتىندە: «ادامداردىڭ جاقسىسى – ەلگە پايداسى تيگەندەرى», – دەگەن. ادام قالاي نيەت ەتسە، سول ماقساتىنا جەتەدى.

ءار پەندە ساۋاپتى امالىمەن، تاقۋالىعىمەن اللانىڭ الدىندا دارەجەسى ارتادى. جومارت، جاناشىر ازاماتتاردى، كاسىپكەرلەردى كومەككە مۇقتاج ادامدارعا قامقورلىق كورسەتۋگە، ماسەلەن، سۋ تاسقىنىنان ءۇيسىز، شاراسىز قالعان وتانداستارىمىزعا قايىرىمدىلىق جاساۋعا، تابيعي اپات سالدارىنان بۇزىلعان كوپىر مەن جولدى جوندەۋگە ۇلەس قوسۋعا، جەتىم مەن جەسىرگە مەيىرىمدىلىك تانىتىپ، قاراۋسىز قالعان قارتتارعا كوڭىل بولۋگە شاقىرامىن.

ەلباسى ۇلىتاۋ تورىندە ۇلت تۋرالى، ءدىن، ءتىل جايلى بەرگەن ۇلاعاتتى سۇحباتىندا اسىل ءدىنىمىزدىڭ تۇرمىسى تومەن جاندارعا كومەكتەسۋ، باۋىرمال بولۋ، ۇلكەندى سىيلاپ، كىشىگە ىزەت كورسەتۋ سىندى اسىل قۇندىلىقتارىن ءسوز ەتكەنى ەسىمىزدە. وسىنداي ورتاق يگى امالدار جۇرتىمىزدى جاقسىلىققا، ىزگىلىك پەن بىرلىككە ۇيىستىرادى.

قاسيەتتى ايدىڭ قۇرمەتى ءۇشىن حالىقتىڭ تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەرىنە جەڭىلدىك جاسالىپ، قۇدايى استار پەن تويلار اۋىزاشار ۋاقىتىندا ۇيىمداستىرىلسا دەگەن تىلەگىمدى بىلدىرەمىن.

رامازان – بىرلىك ايى. وسى ايدا بەرىلەتىن اۋىزاشارلار اعايىن-جۇرتتىڭ اراسىن جاقىنداستىرىپ، يگى ءىس-شارالار مەن قايىرىمدىلىق اكتسيالار حالقىمىزدى سەنىمى مەن ناسىلىنە قاراماي، ورتاق ماقساتقا ۇندەيدى. بۇكىل الەمنىڭ جاراتۋشىسى بارشا ادامعا: «بولىنبەڭدەر»، – دەپ باۋىرمال بولۋعا بۇيىرعان. بىرلىگى كۇشتى ەلدىڭ بەرەكەسى ارتادى.

قىمباتتى وتانداستار! رامازان ايىندا جاساعان امالدارىمىز بەن ىزگى نيەتتەرىمىزدى اللا تاعالا قابىل ەتىپ، ساۋاپتى ىستەرىمىز ءاردايىم جالعاسا بەرگەي! تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى بيىك، مەملەكەتىمىزدىڭ مەرەيى ۇستەم، ەلىمىزدىڭ بولاشاعى باياندى بولعاي! ءاۋمين!

Related Articles

  • قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    Zhalgas Yertay         قازاقستان بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن قاتاڭ شەشىمدەرگە بارعىسى كەلمەيدى دەيىك. بىراق قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟ سونى ويلانىپ كورەيىك. قازاق ءتىلىن دامىتۋ جايىن ايتقان كەزدە قازاقستان بيلىگى قوعامدى ەكىگە بولەدى. ءبىرى – ءتىلدى دامىتۋدىڭ راديكال شەشىمدەرىن ۇستانادى، ەكىنشى جاعى – قازىرگى ستاتۋس-كۆونى ساقتاعىسى كەلەدى، ياعني ەشتەڭە وزگەرتپەي-اق قويايىق دەيدى. بىراق ەكى جولدى دا تاڭداماي، ورتاسىمەن ءجۇرۋدى ۇسىنىپ كورسەك قايتەدى!؟ باتىل قادامدارعا بارايىق، بىراق ول راديكال جول بولماسىن. قازاق ءتىلىن كۇشپەن ەمەس، ورتانى دامىتۋ ارقىلى كۇشەيتسەك بولادى. ياعني ادامدار ءتىلدى ۇيرەنىپ اۋرە بولماي-اق، حالىق جاي عانا قازاق ءتىلى اياسىندا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنسىن. نەگىزگى وي وسى. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامدار ورتانى

  • ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى.  كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • جارايسىڭدار، ازەربايجان

    جارايسىڭدار، ازەربايجان

    ولار قر ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىندە ورىس تىلىندە وقۋدان باس تارتقان. نەگە سولاي ؟ ويتكەنى ولار قازاق ءتىلىن تاڭداعان! قازىر ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ءتىلى كۋرستارى اشىلىپ جاتىر. ايتقانداي، ازەربايجاندارعا ءتىلىمىزدى قولداعانى ءۇشىن قۇرمەت پەن قۇرمەت. ولار ناعىز باۋىرلاس حالىق ەكەنىن كورسەتتى. بىراق قازىر ءبىزدىڭ قورعانىس مينيسترلىگىنە سۇراقتار تۋىندايدى. بۇعان دەيىن بارلىق شەتەلدىكتەردى ورىسشا ۇيرەتىپ پە ەدى؟ بىرەۋ نە سۇرايدى؟ ايتەۋىر، ءبىلىم – قازاق ءتىلىن ناسيحاتتاۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى. ال نەگە ورىس تىلىندە وقىتادى؟ ال كىم ءۇشىن؟ ەڭ قىزىعى، وسىنىڭ ءبارىن تەك ازەربايجانداردىڭ ارقاسىندا عانا بىلەتىن بولامىز. ال نەگە بۇرىن قازاقشا وقىتپاعان، ەڭ بولماسا كەيبىر ەلدەردە. نەگە سول قىتاي ءتىلىن ورىسشا ۇيرەتەدى؟ رۋسلان تۋسۋپبەكوۆ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: