Алтайдың Саңылағы
kerey.kz
Түс мезгілінде Зуқа Батыр, үйдің қасында атын ерттеп тұрған ұлын іздеп жүрген болып; “Әй Шәми, шешең шақырып жатыр үйге жүр!” дейді.
Атасының кіші-кірім жұмыстарға жіберетініне үйреніп алған Шәми үйге кіріп отбасына келіп бір дізелеп отыра қалады. Анасы Қызыке оның алдына бір табақ қуырдақты әкеп қояды. Шәми әптен қарның тойғызған соң Зуқа Батыр үйге кіреді де бәйбішесі Қызыкеге, “қуырдақтың майын маған әкеп бер!” дейді. Қызыке анамыз бір тостаған майды отағасына әкеп береді. Зуқа атамыз майлы сорпаны бір ұрттап болған соң Шәмиге беріп мынаны жұтып ал дейді.
Ол кезде Шәмимен ағасы Шәдет, атасы не айтса соны істей береді екен. Өйткені өзінен үлкен ағалары Шәймәрдәнмен Насырдай бола алсақ бізде әкеміздің қасында отырамыз дейді екен. Сонымен қарнын әптен тойғызған Шәми, шыныдағы майды көзін жұмып тұрып алып жұтып алады.
Сөйтіп Зуқа атамыз екінті мезгілінде Шәмиді Көктоғайдан қызы Рақиманың үйіне тігім машинкасын алып келуге аттандырады да ертең осы уақытқа шейін үйге орал дейді.
Екі ауданның арасы екі тәулік жол екен. Зуқа атамыз Шәмиді сынап бір тәулік уақытқа шейін келесін дейді.
Сонымен Шәми Хажы атамыз әлгі ерттеген жирен қасқа атына мініп екінті мезгілінде жолға аттанады. Түн ортасында бір жерге келгенде қатты боран соғып, қара тұман болып кетеді. Астындағы аты да тоқырап жүре алмайды да ықтасынға келіп тыңданып отырады.
Ай қараңғы түнде Шәми ата, осында тоқтап, демалып ұйықтап қалады. Бір заматта қасындағы жирен қасқа аты Шәми атамызды мұрнымен түрткілейді. Бұдан ояна келсе таң атып қалыпты. Ұшып-тұрып қайта жолға шығып, екінтімен намазшам арасында әрең әпекесі Рақиманың үйіне келеді. Әпекесі оны тамақтандырып болған соң Шәми атамыз ерте жатып қалады. Таңертен ерте тұрып, тігім машинкасын алады да қайта жолға шығады. Сонымен екі тәулікті асқанда ауылына таяйды.
Зуқа Батыр, ұлының енді келеді деген уақытында бір төбеге шығып аңдып отырады. Қас қарая Шәми атамыз да көрінеді. Ауылдың шетіне таяғанда жирен қасқа аты жерге шөгіп жүре алмай жығылады. Онымен бірге Шәми атамыз бірге құлайды.
Осыны көріп отырған Батыр Зуқа бабамыздың ұшып түрегелгенін көрген қасындағы ығай-сығайлар, Шәмидің қасына шауып барады. Сонда Шәми талықсып жатса да атының мойнын сипап тұр екен.
Әлгі ығай-сығайлар кейіндеп тұрып екеуінің қимылына қараса, қызыл жирен ат қайта түрегеліп Шәмиге тағзым еткендей алдына келіп жүгініп тұр екен.
Жаңағы жетіп келген жолдастардың біреуі атты жетектеп, ал біреуі болса Шәмиді өзі аттарына міңгізіп үйге алып келеді.
Шәми атамның осы “жирен қасқа” аты Алтайдан Баркөлге келген жылдары қартайып өлген екен. Осы ат туралы бір әңгімені тағы айта кетейін:
Бір соғыс кезінде Шәми Хажы атамыз жардың астында жауға оқ жаудырып жатқанда жирен аты да осында оны аңдып тұрады. Мылтық дауысының көбейіп, иесінің жауға төтеп бере алмайтынын білген жирен қасқа ат, Шәмидің қасына кісінеп келіп сүйемелдеп жата қалады. Шәми атамыз атына міне сала жирен қасқа аты оны ала жөнеледі де бір төбешіктің артына айналып кетеді. Шәми атамыз осында тағы бір жардың астына тасаланып жатып жауға оқ жаудырады.
Пікір қалдыру