|  | 

Тұлғалар

Әлихан Бөкейханның 150 жылдығы Ресейде атап өтілді

AlyhanМәскеуде қазақтың көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, «Алаш» қозғалысының жетекшісі, Алашорда автономиясы үкіметінің жетекшісі, публицист, ғалым және аудармашы Әлихан Бөкейхановтың мерейтойына арналған еске алу шаралары өтті.

Оған ресейлік халықтар достығы университетінің студенттері мен Қазақстанның Ресейдегі елшілігі қолдау көсретті. Әлихан Бөкейхановтың 150 жылдығы ЮНЕСКО қамқорлығымен аталып өтілуде. Әлихан Бөкейхановтың мәйіті Дон зиратында жерленгені туралы жақында ғана белгілі болды. Соңғы пайда болған ақпараттарға үңілсек, ол 1937 жылы 27 қыркүйек күні атып өлтірілді. Қазақ публицисі, саясаткер Нығмет Нұрмақовпен бірге жерленген екен. Ұрпақтары мен жергілікті қазақ диаспорасының өкілдері алдымен қоғам қайраткерінің зиратына барып, гүл шоқтарын қойды.

Нұрым Бөкейханов, «Станкин» ММТУ профессоры:

- Мұндай шаралардың ұйымдастырылуын бірінші рет көріп отырмын. Әрине, зиратқа бірең-саран адам келіп тұратын. Бірақ осындай ауқымды шара алғаш рет өтіп жатыр. «Алаш» партиясының арқасында Қазақстанның аумағы сақталып қалды. Қазақ автономиясы үкіметін басқарған Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхановтың оған қосқан үлесі зор.

Ербол Молдажанов, Ресей халықтар достастығы университетінің магистранты:

- Шетелде жүрсе де, жанын шүберекке тиіп, қазақ үшін еңбек еткен. Біздің бүгінгі осы шараны ұйымдастырып, дәріптеп жатқанымыздың негізгі мақсаты – өзіміз сияқты шетелде оқып жатқан жастар осы жауапкершілікті сезінсе екен, Әлихан атамыз сияқты ел үшін аянбай қызмет етсе, мемлекетіміздің ертеңі жарқын болатынына сенемін. Әлихан Бөкейхановтың қалдырған мұрасы Ресей тарихшылары бас қосқан жиын барысында да кеңінен талқыланды. «Алаш» партиясының жетекшісі өз заманының саясатын жетік меңгерген», – дейді ғалымдар. Көрегендігінің арқасында ол Қазақстанның аумақтық және саяси тұрақтылығын сақтап қалуға зор үлес қосты.

Анар Гаджиева, М.В.Ломоносов атындагы ММУ-дың Азия жане Африка елдері институтының аға оқытушысы:

- Әлихан Бөкейхановқа халқымыз үлкен алғыс айтып, оны жадымызда тарихи тұлға ретінде сақтауымыз керек. Қазақ үшін Ә.Бөкейханов түріктердегі Ата түрік сияқты тұлға болып табылады. Көрнекті саясаткер Әлихан Бөкейханов ату жазасына кесілгеннен кейін ақталды. Алайда ол үшін жарты ғасыр уақыт қажет болды. Айта кетейік, қылмыс құрамы болмағандықтан, 1989 жылы оған тағылған айып негізсіз деп танылды.

24.kz

Related Articles

  • САРБАС РУЫ ЖӘНЕ САРТОҚАЙ БАТЫР

    Тарихты түгендеу, өткеннің шежіресін кейінге жалғау – атадан балаға жалғасқан ежелгі дәстүр. Шежіре, ұлт-ру, тайпа тарихы – атаны білу, арғы тарихты білу болып қалмастан ұлттың ұлт болып қалыптасуы жолындағы бастан кешкен сан қилы оқиғалары мен ауыр тағдырынан да мол дерек береді. Шежіре – тұтас халық тарихының іргетасы ғана емес, ұлт пен ұлыс танудың әліппесі  саналады. «Қазақ халқы 200-ден аса рудан құралса да әр рудың өз шежіресі болған. Шежірешілер жүз, тайпа, ру, ата тарихын терең талдай білген»(1). Патшалық ресейдің дәурені аяқталар тұста қазақтың мемлекеттігін қалпына келтіруді мақсат тұтқан Алаш көсемі Әлихан Бөкейхан (1866-1937) алғашқы болып қазақ тарихының қажеттілігін алға тартып, башқұрттың әйгілі ғалымы Уәлиди Тоғанмен кездесіпті. Уәлиди Тоған өзінің естелігінде: «Мен бірнеше

  • ТӘҢІРІ ҚАЛАУЫ ТҮСКЕН ЖАН

    Мандоки Қоңырдың туғанына 80 жыл толуына орай «Тәңірі мені таңдады»  Мұхтар Мағауин Мандоки Қоңыр Иштван – отаны Мажарстан ғана емес, күллі түркі дүниесі қастерлейтін ұлық есімдер қатарындағы көрнекті тұлға. Шыңғыс жорығы тұсында Карпат қойнауындағы мадиярлар арасынан пана тапқан құман-қыпшақ жұртының тумасы Мандоки Қоңыр оннан аса тілді еркін меңгерген, бұған қоса зерттеушілік қарымы ерен, Тұран халықтарының фольклорлық-дүниетанымдық санасын бойына дарытқан ғалым. Ол түркология ғылымымен дендеп айналысып қана қоймай, ХХ ғасырдың төртінші ширегінде Шығыс пен Батыс­тың арасында алтын көпірге айналды, миллиондардың ықылас алқауына бөленді. Яки ол халықтар арасын жақындас­тырған мәмілегер, озықтарға ой салған көреген еді. Замана алға жылжыған сайын мерейтой иелері туралы айтылатын жайттар естелік пен өткен шақ еншісіне көшеді. Көзі тірі

  • Нұралы батырдың кесенесі  жөнінде

    Кейінгі кезде Нұралы батырдың кесенесі жөнінде әртүрлі әңгімелер шығып жүрген көрінеді. Оның бірі Моңғолиядан келген бір туысқанымыз басқа бір белгілі жерлесіміздің Нұралы батырдың зираты деп кигіз үй сияқты саман кірпіштен қаланған  әдемі зираттың жанына барып құран оқығанына куә болғанын келтіріпті. Ол жігіттің  көргені де, айтып отырғаны да шыңдық. Өйткені 1982 жылға дейін елдің көпшілігі, оның ішінде  мен де солай  ойладым. Әңгіме түсінікті болу үшін мен сол кездегі оқиғадан бастап баяндайын. Мен 1961 жылы Семейдің  мал дәрігерлік институтын бітіріп келдім. Мені  сол кездегі  С.М. Киров атындағы  колхозға мал дәрігері етіп жіберді. 1962 жылы бұл колхоз «Горный» совхозына айналды. Біз бала кезімізден: «Нұралы атамыздың зираты С.М Киров атындағы колхоздың жерінде орналасқан,   Бабамыз батыр болған кісі, ал оның жанындағы қабырдың  ұзындығы жеті кез, біздің  бабамыздан  да  асқан

  • Алыстағы ағайынның Атамекенге оралу жолын тұңғыш ашқан қазақтың қаһарман қызы

    Ол кім дейсіз ғой, турасын айтсам ол Сағат Зақанқызы. Тоқсаныншы жылдардағы алғашқы көш Моңғолия қазақтартарынан басталған. Сол көшті алғаш бастаған адам Сағат Зақанқызы. Бұған ешкімнің дауы жоқ. Жарғақ құлағы жасттыққа тимей, сонау қиын-қыстау заманында алыстағы ағайындардың жолын ашқан осы адамды қазақтың қаһарман қызы атауымыздың өзіндік себебі бар. “Көш басшысымен көрікті”  “Көргені жақсы көш бастар”  дейді атам қазақ.   Осы екі ауыз сөздің астарына үңіліп қарасақ, онда, үлкен мән мағына бар екеніне көз жеткіземіз.       Бұрынғы ауыл көшінің өзінде, көш басшылары төрт түлік малдың өрісінің жағдайына қарай, әр мезгілдегі ауарайының өзгерісіне сай, көшіп қонуда бір басына жетіп артылар  үлкен жауапкершілік  жүктесе, Моңғолияда тұратын қандастарымыздың бір жарым ғасыр ғұмыр кешкен ел жерінен ,

  • КЕНЕСАРЫ ХАНҒА ТАҒЗЫМ

    Жүз елу жыл! Биыл Кенесары ханның шәйіт болғанына бір жүз елу жыл толды. Кенесары ғана емес. Наурызбай бахадұр сұлтан, Ержан сұлтан, Құдайменде сұлтан. Қыпшақ Иман батыр, Тама Құрман батыр, Дулат Бұғыбай батыр, Дулат Жауғаш батыр, Дулат Медеу би, қылыштың жүзі, найзаның сүңгісі болған тағы қаншама азамат. Қазақ Ордасының ең соңғы жарақты жасағында қалған үш мыңнан астам аламан. Бәрі де шәйіт болды.Кенесары ханның, оның ең соңғы жауынгер серіктерінің қасиетті қаны шашылған ақырғы сағатта төрт ғасыр бойы төре таңбалы қызыл туы желбіреген ұлы мемлекет Қазақ Ордасы шайқалып барып құлады. Алаш баласы сонау Үйсін, Ғұн, Түрік заманынан тартылған, Алтын Ордаға жалғасқан, Қазақ Ордасына ұласқан, Орталық Азия төсінде жиырма ғасырдан астам, ғаламат ұзақ уақыт

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: