ОКОПТЫҢ ҚАЙ ЖАҒЫНДА СОҒЫСҚАНДЫҒЫНА ҚАРАМАСТАН МАЙДАНГЕР ҚАЗАҚТЫҢ БӘРІ ҚЫМБАТ!
Жеңіс күні құтты болсын!
Екінші жаһан соғысына жалпы халқы 1,7 миллиард адамды құрайтын 61 мемлекет қатысты. 1939 жылғы халық санағы бойынша Қазақстан халқының саны 6,2 миллион адам еді. Қазақстаннан майданға 1,5 миллиондай адам қатысса соның тең жартысына жуығы майдан даласында опат болды. Республикадағы моблизациялаудың пайыздық деңгейі аса жоғары болды. Майдан мен қорғаныс өнеркәсібіне республикадағы әр төртінші тұрын жіберілді. Екі майданда ұрыс қимылдарын жүргізіп жатқан фашистік Германияда моблизациялық көрсеткіш 12 пайыз болса, шалғайдағы қазақ жерінде моблизациялық көрсетіш 24 пайызды құрады.
Қазақстанда құрылған 12 атқыштар және 4 кавалериялық дивизия, 7 атқыштар бригадасы, 50-ге тарта дербес полк алғы шепке аттанды. Бұлардың ішінде үш кавалериялық дивизия мен екі атқыштар бригадасы қазақ ұлттық құрамалары ретінде жасақталды. Қазақтар Мәскеу қорғанысы, Ржев түбіндегі шайқаста, Сталинградтағы арпалыстарда, Курск иініндегі қырғынға, Днепрден өтуде, Берлинді алуда қайсарлық пен қаһармандықтың тамаша үлгілерін көрсетті. Ұлы Отан соғысында Кеңес Одағы 28 миллион адамынан айырылды. Кейбір деректерге қарағанда бұл шайқастарда орыс халқы өзінің 6 пайызынан, украиндар 8 пайызынан, ал соғыс бастаған Германия немістер халқының 10 пайызынан айырылған көрінеді. Ал жерінде соғыс қимылдары жүрмесе де біздің қазақ халқының берген құрбандығы 12 пайыз!
Уақыт көші алға жылжып, Екінші жаһан соғысы алыстаған сайын біздің қазақ халқы үшін сол шайқастардың тарихы құндылық тұрғысындағы мәні өзгере түседі. Мынау «неміс жағы», мынау «біздің жақ» деген ұғымдар ескіріп барады. Екінші жаһан соғысын бастаған қазақтар емес. Олар тағдыр тәлкегімен бұл ұрыстарға амалсыз қатысты. Соғыс машинасының құрбандықтарына айналды. Сол соғыстарда мерт боған мұсылмандардың бәрі – шахиттер.
Сондықтан бүгінгі Қазақ халқы үшін мейлі Қызыл Армия қатарында, мейлі Түркістан легионы қатарында болсын, окоптың қай жағында тұрғандығына қарамастан сол шайқастарға қатысқан ата-баларымыздың бәрі қымбат. Өткен ғасырдың 80,90-жылдарында іссапармен Германияда, Францияда, Түркияда, АҚШ-та болған кездерімде қызыл қырғынға қатысқан әлденеше қандастарымызбен кездестім. Бәрі атамекенге оралуды армандап, ақыры жат жерде сағынышпен көз жұмды. Әрқайсысы – аянышты тағдыр.
Біз күллі майдангер қазақтарымызды ұмытпауымыз керек.Олар өз уақытының жауынгерлері болатын. Жеңістің қуанышы мен бірге жеңістің есепсіз қайғысы да көп. Мұндай алапат соғыстар енді қайталанбасын!
Баршаңызды Жеңіс күні мерекесімен құттықтаймын!
(Марат Тоқашбаев. «Жеңіс қайғысы» кітабынан).
Пікір қалдыру