|  |  | 

Köz qaras Ruhaniyat

Qazaq sanası qırıq jamau.

6ccea822f620a10c9b4c70ecd14bb7dc

Qazirgi qazaq sanası apamnıñ qwraq körpesi sekildi.Qızıl,sarı,kök t.s.s.Naqtılap aytsaq dästürşil qazaq,mwsılman qazaq,hristian qazaq,budda qazaq,katolik qazaq,auılbay qazaq,qala qazaq t.t.Endi osığan Qazaqstanda twratın az wlttardı qosayıq. 18 millionğa tayau halqı bar,älemdegi jer kölemi boyınşa 9-şı orında twrğan Qazaqstannıñ qazirgi ahualı osınday.Biri batısqa,ekinşisi şığısqa,üşinşisi soltüstikke,törtinşisi oñtüstikke qarap twrğan qazaqta qanday patriotizm boluı mümkin?Olardı  qalay bir birine qaratıp jaqındastıruğa boladı?Jalpı Qazaqstan,halqın bir tudıñ astında wstap twra ala ma?Osı saualdarğa jauap izdep köreyik.Ejelgi türki halqınıñ arasına iritki salıp bölşekteu Attilla zamanınan bastalğan.Sebeb ol kezde türki jwrtınıñ äleueti zor,ıqpaldı memileketke aynalğan kezi.Attilla Rimdi jaulap alğanda,sol eldiñ danışpandarı qwpiya keñes qwradı.Ortağa söz tastaldı «Biz örkenietti imperiya edik. Aziyadan kelgen äldebir jabayılardan jeñildik.Bizden asıp tüsetindey olarda qanday qwdıret bar?» dedi.Sonda,bir danışpan ayttı deydi «Olardıñ birinşi qwdıreti ünderinde.Kürkiregen dauıstarı kündi qalqalap,jerdi silkintedi.Ekinşi qwdıreti bayrağında.Bayraqta örnektelgen qosındı bar.Ol kün qwdayı Täñiriniñ beynesi» depti.Attilla şabuılğa şığar kezde jauıngerlerin ruhtandıru üşin, baqsılarğa qobız oynatıp  kömeymen zikir saldıradı eken.Ruhı köterilgen jauıngerler tastı talqandap,taudı qoparıp tastauğa bekidi eken.Türkilerdiñ eki kieli düniesine evropalıqtar bas wrıp özderine iemdenip ketti.Qobızdan skripkanı tuğızdı.Şañıraqtıñ qosındısına şoqınıp din jasap aldı.Mine,sol kezde türkilerdi joyu üşin iştey iritu josparı da jasalğanı sözsiz.Ol üşin evropalıqtar ne istey alatın edi? Ol zamanda türkilerge qarumen qarsı twru mümkin emes edi.Sondıqtan olar aylağa basıp türkilerdiñ arasına ärtürli dinderdi kirgizdi.Keyinnen budda,hristian,katolik,mwsılman. Qazir ärtürli sektalar.Ğasırdan ğasırğa wlasqan ärtürli idealogiya öziniñ jemisin berdi.Qwraq körpe közge ädemi körinedi.Erteñ bireu kelip «mağan qızılı wnaydı» dep qırqıp alsa.Tağı bireu «kök meniki» dep jırtıp alsa ne bolmaq? YA bolmasa basqınşı bireu «körpeñ jaqsı eken» dep  qoltığına qısıp alıp ketse qaytesiñ?Ne istemek kerek? Qırıq türli sana qalıptasqan halıqqa wltşıldıqtı jalaulatıp bereke tappaysıñ.Wltşıldıqtı «halıq arasına iritki saluşı» dep qabıldaydı.Islamnıñ tuın köterseñ uahab,salaf,sufis t.b.terrorist bolıp şığasıñ.Aziyanıñ tuın köterseñ näsilşildiñ qalpağın kiesiñ.Bağanağı törteui tört bağıtqa qarap twrğan qazaqtı bir birine qaratu üşin ortağa dästürdiñ otın jağu kerek.Dästürdiñ otınan jandarına quat alıp jüzderine qan jürmek.Boyı jılınğan adam ortağa qazan asıp jılqınıñ jas etin bülkildetip qaynatıp bölip jemek.Bir qazannan as işken soñ qazaq, birin biri bauır ekenin seziner.Dästür salt arqılı jaqındasıp,ejelgi ata babalırınıñ wstanğan Täñirşildiñ wğımın sanasına qwyatın bolar.Söitip qazaq arasındağı dästürli islam öziniñ ornın tabar.Jaraydı,qazaqtı osılay wyıstırdıq.Biraq Qazaqtardan bölek az wlttardı sırtqa tepkendey bolamız-au.Bwl jerde tağıda ata babalardıñ ejelgi pälsafası Täñirşildikke jüginemiz.Ondağı birinşi ösiette «Adamdı dinine,tiline,näsiline qarap bölme.Adamgerşilik qasietine qarap bağala» degen.Qazaq bolıp osığan toqtayıq.

 

Swltan Qağan

kerey.kz

Related Articles

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

  • JARAYSIÑDAR, ÄZERBAYJAN

    JARAYSIÑDAR, ÄZERBAYJAN

    Olar QR Wlttıq qorğanıs universitetinde orıs tilinde oqudan bas tartqan. Nege solay ? Öytkeni olar qazaq tilin tañdağan! Qazir universitette qazaq tili kurstarı aşılıp jatır. Aytqanday, Äzerbayjandarğa tilimizdi qoldağanı üşin qwrmet pen qwrmet. Olar nağız bauırlas halıq ekenin körsetti. Biraq qazir bizdiñ qorğanıs ministrligine swraqtar tuındaydı. Bwğan deyin barlıq şeteldikterdi orısşa üyretip pe edi? Bireu ne swraydı? Äyteuir, bilim – qazaq tilin nasihattaudıñ eñ jaqsı täsili. Al nege orıs tilinde oqıtadı? Al kim üşin? Eñ qızığı, osınıñ bärin tek Äzerbayjandardıñ arqasında ğana biletin bolamız. Al nege bwrın qazaqşa oqıtpağan, eñ bolmasa keybir elderde. Nege sol qıtay tilin orısşa üyretedi? Ruslan Tusupbekov

  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: