|  |  | 

كوز قاراس رۋحانيات

قازاق ساناسى قىرىق جاماۋ.

6ccea822f620a10c9b4c70ecd14bb7dc

قازىرگى قازاق ساناسى اپامنىڭ قۇراق كورپەسى سەكىلدى.قىزىل،سارى،كوك ت.س.س.ناقتىلاپ ايتساق ءداستۇرشىل قازاق،مۇسىلمان قازاق،حريستيان قازاق،بۋددا قازاق،كاتوليك قازاق،اۋىلباي قازاق،قالا قازاق ت.ت.ەندى وسىعان قازاقستاندا تۇراتىن از ۇلتتاردى قوسايىق. 18 ميلليونعا تاياۋ حالقى بار،الەمدەگى جەر كولەمى بويىنشا 9-شى ورىندا تۇرعان قازاقستاننىڭ قازىرگى احۋالى وسىنداي.ءبىرى باتىسقا،ەكىنشىسى شىعىسقا،ءۇشىنشىسى سولتۇستىككە،ءتورتىنشىسى وڭتۇستىككە قاراپ تۇرعان قازاقتا قانداي پاتريوتيزم بولۋى مۇمكىن؟ولاردى  قالاي ءبىر بىرىنە قاراتىپ جاقىنداستىرۋعا بولادى؟جالپى قازاقستان،حالقىن ءبىر تۋدىڭ استىندا ۇستاپ تۇرا الا ما؟وسى ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك.ەجەلگى تۇركى حالقىنىڭ اراسىنا ىرىتكى سالىپ بولشەكتەۋ اتتيللا زامانىنان باستالعان.سەبەب ول كەزدە تۇركى جۇرتىنىڭ الەۋەتى زور،ىقپالدى مەمىلەكەتكە اينالعان كەزى.اتتيللا ءريمدى جاۋلاپ العاندا،سول ەلدىڭ دانىشپاندارى قۇپيا كەڭەس قۇرادى.ورتاعا ءسوز تاستالدى «ءبىز وركەنيەتتى يمپەريا ەدىك. ازيادان كەلگەن الدەبىر جابايىلاردان جەڭىلدىك.بىزدەن اسىپ تۇسەتىندەي ولاردا قانداي قۇدىرەت بار؟» دەدى.سوندا،ءبىر دانىشپان ايتتى دەيدى «ولاردىڭ ءبىرىنشى قۇدىرەتى ۇندەرىندە.كۇركىرەگەن داۋىستارى كۇندى قالقالاپ،جەردى سىلكىنتەدى.ەكىنشى قۇدىرەتى بايراعىندا.بايراقتا ورنەكتەلگەن قوسىندى بار.ول كۇن قۇدايى ءتاڭىرىنىڭ بەينەسى» دەپتى.اتتيللا شابۋىلعا شىعار كەزدە جاۋىنگەرلەرىن رۋحتاندىرۋ ءۇشىن، باقسىلارعا قوبىز ويناتىپ  كومەيمەن زىكىر سالدىرادى ەكەن.رۋحى كوتەرىلگەن جاۋىنگەرلەر تاستى تالقانداپ،تاۋدى قوپارىپ تاستاۋعا بەكيدى ەكەن.تۇركىلەردىڭ ەكى كيەلى دۇنيەسىنە ەۆروپالىقتار باس ۇرىپ وزدەرىنە يەمدەنىپ كەتتى.قوبىزدان سكريپكانى تۋعىزدى.شاڭىراقتىڭ قوسىندىسىنا شوقىنىپ ءدىن جاساپ الدى.مىنە،سول كەزدە تۇركىلەردى جويۋ ءۇشىن ىشتەي ءىرىتۋ جوسپارى دا جاسالعانى ءسوزسىز.ول ءۇشىن ەۆروپالىقتار نە ىستەي الاتىن ەدى؟ ول زاماندا تۇركىلەرگە قارۋمەن قارسى تۇرۋ مۇمكىن ەمەس ەدى.سوندىقتان ولار ايلاعا باسىپ تۇركىلەردىڭ اراسىنا ءارتۇرلى دىندەردى كىرگىزدى.كەيىننەن بۋددا،حريستيان،كاتوليك،مۇسىلمان. قازىر ءارتۇرلى سەكتالار.عاسىردان عاسىرعا ۇلاسقان ءارتۇرلى يدەالوگيا ءوزىنىڭ جەمىسىن بەردى.قۇراق كورپە كوزگە ادەمى كورىنەدى.ەرتەڭ بىرەۋ كەلىپ «ماعان قىزىلى ۇنايدى» دەپ قىرقىپ السا.تاعى بىرەۋ «كوك مەنىكى» دەپ جىرتىپ السا نە بولماق؟ يا بولماسا باسقىنشى بىرەۋ «كورپەڭ جاقسى ەكەن» دەپ  قولتىعىنا قىسىپ الىپ كەتسە قايتەسىڭ؟نە ىستەمەك كەرەك؟ قىرىق ءتۇرلى سانا قالىپتاسقان حالىققا ۇلتشىلدىقتى جالاۋلاتىپ بەرەكە تاپپايسىڭ.ۇلتشىلدىقتى «حالىق اراسىنا ىرىتكى سالۋشى» دەپ قابىلدايدى.يسلامنىڭ تۋىن كوتەرسەڭ ۋاحاب،سالاف،سۋفيس ت.ب.تەرروريست بولىپ شىعاسىڭ.ازيانىڭ تۋىن كوتەرسەڭ ءناسىلشىلدىڭ قالپاعىن كيەسىڭ.باعاناعى تورتەۋى ءتورت باعىتقا قاراپ تۇرعان قازاقتى ءبىر بىرىنە قاراتۋ ءۇشىن ورتاعا ءداستۇردىڭ وتىن جاعۋ كەرەك.ءداستۇردىڭ وتىنان جاندارىنا قۋات الىپ جۇزدەرىنە قان جۇرمەك.بويى جىلىنعان ادام ورتاعا قازان اسىپ جىلقىنىڭ جاس ەتىن بۇلكىلدەتىپ قايناتىپ ءبولىپ جەمەك.ءبىر قازاننان اس ىشكەن سوڭ قازاق، ءبىرىن ءبىرى باۋىر ەكەنىن سەزىنەر.ءداستۇر سالت ارقىلى جاقىنداسىپ،ەجەلگى اتا بابالىرىنىڭ ۇستانعان ءتاڭىرشىلدىڭ ۇعىمىن ساناسىنا قۇياتىن بولار.ءسويتىپ قازاق اراسىنداعى ءداستۇرلى يسلام ءوزىنىڭ ورنىن تابار.جارايدى،قازاقتى وسىلاي ۇيىستىردىق.بىراق قازاقتاردان بولەك از ۇلتتاردى سىرتقا تەپكەندەي بولامىز-اۋ.بۇل جەردە تاعىدا اتا بابالاردىڭ ەجەلگى ءپالسافاسى تاڭىرشىلدىككە جۇگىنەمىز.ونداعى ءبىرىنشى وسيەتتە «ادامدى دىنىنە،تىلىنە،ناسىلىنە قاراپ بولمە.ادامگەرشىلىك قاسيەتىنە قاراپ باعالا» دەگەن.قازاق بولىپ وسىعان توقتايىق.

 

سۇلتان قاعان

kerey.kz

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: