|  |  | 

Köz qaras Ruhaniyat

Qazaq sanası qırıq jamau.

6ccea822f620a10c9b4c70ecd14bb7dc

Qazirgi qazaq sanası apamnıñ qwraq körpesi sekildi.Qızıl,sarı,kök t.s.s.Naqtılap aytsaq dästürşil qazaq,mwsılman qazaq,hristian qazaq,budda qazaq,katolik qazaq,auılbay qazaq,qala qazaq t.t.Endi osığan Qazaqstanda twratın az wlttardı qosayıq. 18 millionğa tayau halqı bar,älemdegi jer kölemi boyınşa 9-şı orında twrğan Qazaqstannıñ qazirgi ahualı osınday.Biri batısqa,ekinşisi şığısqa,üşinşisi soltüstikke,törtinşisi oñtüstikke qarap twrğan qazaqta qanday patriotizm boluı mümkin?Olardı  qalay bir birine qaratıp jaqındastıruğa boladı?Jalpı Qazaqstan,halqın bir tudıñ astında wstap twra ala ma?Osı saualdarğa jauap izdep köreyik.Ejelgi türki halqınıñ arasına iritki salıp bölşekteu Attilla zamanınan bastalğan.Sebeb ol kezde türki jwrtınıñ äleueti zor,ıqpaldı memileketke aynalğan kezi.Attilla Rimdi jaulap alğanda,sol eldiñ danışpandarı qwpiya keñes qwradı.Ortağa söz tastaldı «Biz örkenietti imperiya edik. Aziyadan kelgen äldebir jabayılardan jeñildik.Bizden asıp tüsetindey olarda qanday qwdıret bar?» dedi.Sonda,bir danışpan ayttı deydi «Olardıñ birinşi qwdıreti ünderinde.Kürkiregen dauıstarı kündi qalqalap,jerdi silkintedi.Ekinşi qwdıreti bayrağında.Bayraqta örnektelgen qosındı bar.Ol kün qwdayı Täñiriniñ beynesi» depti.Attilla şabuılğa şığar kezde jauıngerlerin ruhtandıru üşin, baqsılarğa qobız oynatıp  kömeymen zikir saldıradı eken.Ruhı köterilgen jauıngerler tastı talqandap,taudı qoparıp tastauğa bekidi eken.Türkilerdiñ eki kieli düniesine evropalıqtar bas wrıp özderine iemdenip ketti.Qobızdan skripkanı tuğızdı.Şañıraqtıñ qosındısına şoqınıp din jasap aldı.Mine,sol kezde türkilerdi joyu üşin iştey iritu josparı da jasalğanı sözsiz.Ol üşin evropalıqtar ne istey alatın edi? Ol zamanda türkilerge qarumen qarsı twru mümkin emes edi.Sondıqtan olar aylağa basıp türkilerdiñ arasına ärtürli dinderdi kirgizdi.Keyinnen budda,hristian,katolik,mwsılman. Qazir ärtürli sektalar.Ğasırdan ğasırğa wlasqan ärtürli idealogiya öziniñ jemisin berdi.Qwraq körpe közge ädemi körinedi.Erteñ bireu kelip «mağan qızılı wnaydı» dep qırqıp alsa.Tağı bireu «kök meniki» dep jırtıp alsa ne bolmaq? YA bolmasa basqınşı bireu «körpeñ jaqsı eken» dep  qoltığına qısıp alıp ketse qaytesiñ?Ne istemek kerek? Qırıq türli sana qalıptasqan halıqqa wltşıldıqtı jalaulatıp bereke tappaysıñ.Wltşıldıqtı «halıq arasına iritki saluşı» dep qabıldaydı.Islamnıñ tuın köterseñ uahab,salaf,sufis t.b.terrorist bolıp şığasıñ.Aziyanıñ tuın köterseñ näsilşildiñ qalpağın kiesiñ.Bağanağı törteui tört bağıtqa qarap twrğan qazaqtı bir birine qaratu üşin ortağa dästürdiñ otın jağu kerek.Dästürdiñ otınan jandarına quat alıp jüzderine qan jürmek.Boyı jılınğan adam ortağa qazan asıp jılqınıñ jas etin bülkildetip qaynatıp bölip jemek.Bir qazannan as işken soñ qazaq, birin biri bauır ekenin seziner.Dästür salt arqılı jaqındasıp,ejelgi ata babalırınıñ wstanğan Täñirşildiñ wğımın sanasına qwyatın bolar.Söitip qazaq arasındağı dästürli islam öziniñ ornın tabar.Jaraydı,qazaqtı osılay wyıstırdıq.Biraq Qazaqtardan bölek az wlttardı sırtqa tepkendey bolamız-au.Bwl jerde tağıda ata babalardıñ ejelgi pälsafası Täñirşildikke jüginemiz.Ondağı birinşi ösiette «Adamdı dinine,tiline,näsiline qarap bölme.Adamgerşilik qasietine qarap bağala» degen.Qazaq bolıp osığan toqtayıq.

 

Swltan Qağan

kerey.kz

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: