Мәдениет | Kerey.kz/Керей.кз

كوز قاراس

…ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

kerey.kz
| Mar 4, 2024 | 252 views

الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”
61
مادەنيەت

ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

kerey.kz
| Feb 13, 2024 | 548 views

ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى» مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىستىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداستىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى
147
مادەنيەت

ادامداردىڭ ءسىزدى ەزىپ تاستاۋىنا جول بەرمەڭىز

kerey.kz
| Jan 17, 2023 | 753 views

شەبەر ءبىر سۋرەتشىنىڭ وقۋشىسى ءوز وقۋىن ءتامامداپتى. وقۋىن تامامداعان وقۋشىسىنا ۇستازى بىلاي دەپتى: “ەڭ سوڭعى سالعان سۋرەتىڭدى قالانىڭ ەڭ كوپ ادامدار جينالاتىن الاڭىنا قويىپ قوي. سۋرەتتىڭ قاسىنا دا ءبىر قىزىل ءتۇستى قالام قوي. ادامدارعا سۋرەتتىڭ ۇناماعان جەرىن سىزىپ قويۋىن ءوتىنىپ ءبىر حات قالدىر”، دەپتى ۇستازى. وقۋشى ۇستازىنىڭ ايتقانىنداي جاساپ بولىپ، بىرنەشە كۇننەن كەيىن سۋرەتتى كورۋ ءۇشىن الاڭعا بارادى. ادامدار سۋرەتتى قىپ قىزىل سىزىپ تاستاعانىن كورەدى دە ادامدارعا رەنجىپ ۇستازىنىڭ جانىنا جىلاپ بارادى. ۇستازى وعان رەنجىمەي سۋرەت سالۋدى جالعاستىرۋىنا كەڭەس بەرەدى. وقۋشى تاعى دا سۋرەت سالىپتى. ۇستازى تاعىدا ادامدار كوپ جۇرەتىن الاڭعا اپارىپ قويۋىن ايتادى. بىراق بۇل رەتتە سۋرەتتىڭ جانىنا ءبىر قۇتى تولعان ءتۇرلى ءتۇستى قالام قويۋىن جانە ۇناماعان جەرلەرىن وزدەرى
166
مادەنيەت

قۇنانبايدىڭ ساپارعا اتتانار الدىندا ۇلجانعا ايتقانى:

kerey.kz
| Jan 11, 2023 | 3,220 views

بايبىشە، ءۇي سەرىگىم عانا ەمەس، ءومىر سەرىگىم ەدىڭ. ۇزاق كەشكەن تىرلىكتە قاي بەلدىڭ استىندا جۇرسەم دە، ارتىمدا وتىرعان ءبىر بەل ءوزىڭ ەدىڭ. وزىمە تاعدىر باق بەرگەن جانمىن دەۋشى ەم. ايتىسپاساق تا، جەر تانىتىپ وتىراتىن قاباق پەن جۇرەك بار ەدى، سوعان سەنۋشى ەم دە، كەيدە شالكەس، كەيدە قيا دا باسىپ كەتە بەرۋشى ەم. باعىما ماسايىپ ەركەلەگەنىم بولسا كەرەك. ەندى قاي ءدوڭنىڭ باسىندا قالارمىز، كىم بىلەدى. سەنىڭ ايتار كىناڭ بولسا دا، مەنىڭ ساعان ارتار ءبىر تۇيىردەي نازىم جوق. ادال جۇرەك، اق بەيىلىڭ ءۇشىن بالالارىڭنىڭ باعى اشىلسىن. مەن ايتاردى ءوزىڭ ايتىپسىڭ. مەنىڭ ارمانىمدى ءوز ارمانىڭ ەتىپسىڭ. – دەدى بۇل – جۇرەر الدىنداعى قۇنانبايدىڭ ۇلجانعا ايتقان ءسوزى. قالىڭ تۋىس، ءۇيىرلى اعايىن، شوعىرلى بالا-شاعا، دوس-جاران،
769
مادەنيەت

قاپسامەتۇلى ومەر مىرزا

kerey.kz
| Nov 8, 2022 | 819 views

قاپسامەتۇلى ومەر مىرزا: 1998 جىلدارى نيگدە ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسپاپتار كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى بولىپ تاعايىندالدى. ول وسى جەردەن مىندەتىن توقتاتىپ، قازاقستانعا ورالىپ الماتىدا 10 جىل تۇرىپ، 3 جىلداي بۇرىن ىستامبۇلعا كەلگەندە دۇنيەدەن وزدى. جاستاس بولماساق تا قۇرداس بولىپ كەتكەمىز. ءارى تۋىسىم بولادى. سۋرەتتەگى ۇستاپ وتىرعان دومبىرا ماعان قازاقستاننان سىيلىققا تارتىلعان ەدى. وسى دومبىرا ءىلۋلى تۇرعان جەردەن جەرگە ءتۇسىپ شاعىلىپ قالعان دا ومەر مىرزاعا وسىنى جوندەپ بەرۋىن ءوتىندىم. ول ماعان اسىقپاساڭ ايتەۋىر وزىڭە قايتىپ تاپسىرىپ بەرەم دەگەن ەدى. سونىمەن نيگدەدەگى شەبەرحاناسىنا اپارىپ قويدى دا 7 جىلدان كەيىن قايتا قالپىنا كەلتىرىپ اكەپ بەردى. سوندا مەن ومەرمەن ازىلدەسىپ نە دەگەن احىرىن ادامسىڭ دەگەنىمدە ول، “الدىمەن ءبىر شەرتىپ كورشى، مەن سەنىڭ شاعىپ العان دومبىراڭنىڭ بولشەكتەرىن كۇنگە كۇيگىزىپ،
181
جاڭالىقتار

ۇكىمەت: قازاق ءتىلىن بىلمەيتىندەرگە قازاقستان ازاماتتىعى بەرىلمەيدى

kerey.kz
| Nov 8, 2022 | 1,311 views

پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆ ۇكىمەت “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعى تۋرالى”زاڭعا وزگەرىس ماسەلەسىن قاراستىرىپ جاتىر. بۇل وزگەرىس بويىنشا، مەملەكەتتىك ءتىلدى، مەملەكەت تاريحى مەن نەگىزگى زاڭدارىن بىلمەۋ – قازاقستان ازاماتتىعىن بەرۋدەن باس تارتۋعا نە ازاماتتىعىن قالپىنا كەلتىرۋدەن باس تارتۋعا قوسىمشا نەگىز بولا الادى. بۇل تۋرالى پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆتىڭ دەپۋتات ساۋالىنا جولداعان جاۋابىنا سىلتەپ، Kursiv.Media جازدى. پرەمەر جاۋابىندا بۇل تالاپ قوس ازاماتتىققا جول بەرمەۋ ءۇشىن دە ەنگىزىلىپ وتىرعانىن ايتقان. “قازىرگى زاڭ بويىنشا قازاقستاندا زاڭدى نەگىزدە كەمى بەس جىل تۇراقتى ءومىر سۇرگەن نەمەسە قازاقستان ازاماتىمەن كەمى ءۇش جىل نەكەدە تۇرعان، سونداي-اق قازاقستاندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن جانە جاقىن تۋىستارىنىڭ ءبىرى قازاقستان ازاماتى بولىپ سانالاتىن بۇرىنعى وداقتاس رەسپۋبليكا ازاماتتارىنا قازاقستان ازاماتتىعى بەرىلەدى” دەيدى پرەمەر-مينيستر. قازىرگى قولدانىستاعى زاڭعا ساي، مىنا
413
كوز قاراس

چەح جۇرتىنىڭ چەح ءتىلىن قورعاۋى جايلى

kerey.kz
| Oct 21, 2022 | 4,223 views

Ruslan Medelbek چەح جۇرتى مىنا جاھاندانۋ زامانىندا، ەۋروپا حالقى اراسىندا شەكارا جويىلعاندا ءبىزدى چەح قىلىپ تۇرعان چەح ءتىلى دەپ بىلەدى. ەلدە قىزمەتتىڭ ءبارى چەح تىلىندە جۇرەدى، شەتەلدىكتەرگە ارنالعان پوليتسيا بولىمشەسىندە “مۇندا تەك چەح تىلىندە قىزمەت كورسەتىلەدى” دەپ جازىلعان تاقتايشا تۇرادى. شەتەلدىكتەرگە ارنالعان پوليتسيا بولىمشەسىندە چەحياعا ەندى كەلگەنىمدە وسى بولىمشەگە چەح ءتىلىن بىلەتىن قازاق تانىسىمدى اپارعان ەدىم. پوليتسيادا سەن چەحياعا كەشە كوشىپ كەلگەنىڭە ءمان بەرمەيدى دە. چەحشا سويلەيدى. اعىلشىنشا سويلەسەڭ قىزمەت كورسەتكىسى كەلمەي، چەحشا جاۋاپ بەرەدى. ءۇش جىلدان كەيىن وسى پوليتسيا بولىمشەسىنە بارىپ، قازاقستاننان كەلەتىن قوناقتارىما ۆيزاعا شاقىرتۋ جاساتپاق بولعانىمدا سونداعى ءبىر پوليتسەي ءۇش جىل تۇرىپ جاتىرسىز، قالاي چەحشا بىلمەيسىز دەپ قاباق شىتقانى ءالى ەستە. كەيىن چەح تانىسىمنىڭ بىرىنەن “نەگە چەح
1717
تاريح

يتەلىنىڭ تۇرپان مەن جەمسارىداعى تاريحى

kerey.kz
| Oct 4, 2022 | 3,051 views

يتەلى نە ءۇشىن اباق كەرەيدىڭ «نوقتا اعاسىسى» بولدى؟ اۋەلى، قۇلاعى تىڭ، ۇرانى كۇن، شىراعى مىڭ وقىرمان، ءسىز ءوز شەجىرەڭىزدى كىشى رۋىڭىزدان باستاپ تاراتساڭىز دا، ۇلكەن رۋدان تاراتساڭىز دا، ارعى ۇلكەن ۇلىستان تاراتساڭىز دا ۇزاسا 15-25 اتانىڭ اراسىندا بولادى. ولاي ەسەپتەي بەرەتىن بولساڭىز كەرەي دە، نايمان دا، البان دا بىرنەشە عاسىر بۇرىن عانا ءومىر سۇرگەن تۇلعا بولىپ قالادى دا، مىڭ جىل بۇرىن تاريحتا اتى اتالاتىن وسى تايپالاردىڭ تاريحىمەن قايشى كەلەدى. مۇنىڭ سەبەبى مىناۋ. ءسىزدىڭ ۇلىسىڭىزدىڭ، رۋىڭىزدىڭ تاريحى كەمىندە مىڭ جىلدى قۇرايدى دا، رۋ شەجىرەڭىزدىڭ ەڭ باسىنداعى بىرنەشە ادام مىڭ جىل بۇرىنعى ادامدار. وسى ۇمىتىلماس بىرنەشە تۇركىشە بايىرعى بابانىڭ ەسىمىنە كەيىنگى عاسىرلارداعى ارابشالانعان ەسىمدەگى اتالار ەسىمى جالعانادى. ارقاشان رۋ اتاۋلارى ەڭ ەسكى
607
مادەنيەت

التايدان جەزدىگە دەيىن (ساپارناما)

kerey.kz
| Sep 27, 2022 | 1,518 views

سارىارقانى سارىالا كۇز كومكەرگەن التىن شۋاقتى ءساتتىڭ بىرىندە – موڭعولدىڭ ءنومىرى بىرگە ساناتتى اقىنى، وسىزامانعى عۇلاماسى گۇن سويلى ايۋرزانا ەكەۋىمىز 20-21 قىركۇيەكتە ەلوردادا وتكىزىلگەن «قازىرگى زامان ءسوز ەنەرگياسى» ەۋرازيالىق ادەبي فورۋمعا شاقىرىلعان ەدىك. بۇل رەتكى شارا كسرو تۇسىندا 1973 جىلى الماتى قالاسىندا ۇيىمداستىرىلعان دەيدى. ارادا 45 جىل وتكەننەن كەيىنگى حالىقارالىق ادەبي باسقوسۋدى قر مادەنيەت سپورت مينيسترلىگى قولداۋىمەن جۋىق شامادا جاڭارعان قازاقستان جازۋشىلار وداعى قايتا جاڭعىرتقان. مەجەسى – قازاق ادەبيەتىن الەمگە ۇسىنۋ، ۇرانى – رۋحاني جاڭعىرۋ. تاۋەلسىزدىك تۇعىرىنا قونعان ەلدىڭ بۇگىنگى داۋرەنىن كۇللى عالامعا پاش ەتۋ. بۇعان قىتاي، رەسەي، موڭعوليا، قىرعىز، وزبەك، يران، ازەربايجان، مولداۆ،ۋكراينا وكىلدەرى توبىمەن جەتكەن. دىردۋدان تىس – رۋحاني ءساتتى جيىن. ەۋرازيا قۇرلىعىنان تۋركيا، المانيا، قىپشاقيا، پولشا، بولگاريا
472
مادەنيەت

ەڭ باستىسى – ۇلتتىق مۇرالارىمىزعا زاقىم كەلمەگەن.

kerey.kz
| Jan 11, 2022 | 1,228 views

“…شامامەن ساعات 16.00 كەزىندە 200-دەي شابۋىل جاساۋشى مۋزەي عيماراتىنا كىردى. جۇگىرىپ الدارىنان شىقتىم. بارلىعى دەرلىك جاستار. بار داۋىسىممەن ايقايلاپ، ەشتەڭەگە تيىسپەۋىن ءوتىندىم. سوزگە توقتاماي، ەلەكتروندى قۇرىلعىلاردى قيراتا باستادى. اراسىندا بىرەۋلەرى مەنىڭ سوزدەرىمدى ەستىپ، قالعانىنا توقتاۋ سالدى. ولارعا «بۇل زاتتاردىڭ بارلىعى – اتا-بابامىزدان قالعان اسىل مۇرا. سىندىرماڭىزدارشى، بۇلاردى ورتەسەك، ءبىزدىڭ تاريحىمىزدا ەشتەڭە قالمايدى. ەرتەڭگى كۇنى سىزدەرگە كەرەك بولادى عوي» دەگەن ءسوزىمدى كەيبىرى تىڭدادى. تىنىشتىق ورناتىپ، مەنەن «التىن ادامنىڭ» وريگينالى قايدا؟»، «التىن زاتتار قايدا تۇر؟»، «قىلىشتار بار ما؟» دەپ سۇراي باستادى. «التىن ادامنىڭ» تۇپنۇسقاسىنىڭ بىزدە ەمەس ەكەنىن ايتتىم. بۇل ۋاقىتتا مۋزەي زالدارىندا نەگىزگى جارىق ەمەس، كەزەكشى جارىق شامدارى جانىپ تۇرعان. سونىڭ كومەگى ءتيدى مە دەپ ويلايمىن، كەيبىر زاتتار قاراڭعىدا انىق كورىنە قويمادى.
251