Мәдениет | Kerey.kz/Керей.кз

Köz qaras

Bwl – sovettik häm nazarbaevtıq kezeñnen qalğan, jurnalistikanı jağımpaz qolbala, şauıpkel qwral deñgeyine tüsirgen şeneuniktik ştampovka.

kerey.kz
| Jan 9, 2025 | 692 views

“Swhbattı” endi ğana oqıp şıqtım. Äzirge, sipatı turalı az söz: Älbette, bwl – jurnalistika standarttarına say, şınayı, nağız swhbat emes. Konstituciyalıq qwqığı teñ, eki sanalı azamattıñ özara pikirlesken, emenjarqın äñgimesi emes. Bwl – sovettik häm nazarbaevtıq kezeñnen qalğan, jurnalistikanı jağımpaz qolbala, şauıpkel qwral deñgeyine tüsirgen şeneuniktik ştampovka. Pälenbay adam tüzep-küzegen, ananı da, mınanı qamtuğa tırısqan, ayağında janı joq mätinder jiıntığı tuğan. Toqaev aynalasındağılarğa: “osınşalıq jasandı keyippen halıq aldında körinuim wyat boladı, qoyıñdar, aynalayındar, qatelessem de öz bolmısımmen şığam” deuge tüsinigi jetpegeni ökinişti. Bıltır “Egemende” “swhbattasqan” Dihan Qamzabek te, biıl “Ana tilinde” “äñgimelesken” Erlan Jünis te, keşiriñizder, eşqanday da interv'yuer emes. Iä, bireui tereñ ğalım, ekinşisi tamaşa aqın, biraq, ömirinde bir
38
Mädeniet

1893 jılı 25 qaraşada

kerey.kz
| Dec 9, 2024 | 1,170 views

1893 jılı 25 qaraşada, Daniyalıq ğalım V.Tomsen qwlpıtastağı bitik jazudıñ qwpiyasın aştı. Ğılımi jañalıq europa qoğamın dür silkindiredi. Tosmen alğaş «türik», «kültegin», «täñiri» degen sözderdi şeşip oqidı. Bitiktastağı jazudıñ kelesi beti qıtay ieroglifimen bädizdelgen-di. Tomsen ierogliftegi esimderdiñ rettik (qaytalanu) jiligine qarap otırıp kelesi betindegi qwpiya tañbalardı birtindep söylete bastaydı. Sol däuirde şığıstanu sonıñ işinde türkitanu salası jeke ğılım retinde abroylı zertteu nısanına aynaldı. V.Tomsen tañbanı şeşip qwpiyasın aşqanımen köne türik tilin bilmeuşi edi, sol sebepti «bwl mätindi oqısa Radlov oqidı» degen. Köp ötpey Radlov, Tomsen şeşken tañbanıñ izinşe mätin joldarın oqığan. Sonımen jwmbaq küyde qalğan tastağı bitik jazuı söyley bastağan… 25 qaraşa küni mañızdı kün. Bitik jazu küni qwttı bolsın!
19
Köz qaras

…oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

kerey.kz
| Mar 4, 2024 | 1,405 views

Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”
192
Mädeniet

TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

kerey.kz
| Feb 13, 2024 | 3,021 views

Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı» Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıstıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındastırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri
428
Mädeniet

Adamdardıñ sizdi ezip tastauına jol bermeñiz

kerey.kz
| Jan 17, 2023 | 1,440 views

Şeber bir suretşiniñ oquşısı öz oquın tämämdaptı. Oquın tämämdağan oquşısına wstazı bılay depti: “Eñ soñğı salğan suretiñdi qalanıñ eñ köp adamdar jinalatın alañına qoyıp qoy. Surettiñ qasına da bir qızıl tüsti qalam qoy. Adamdarğa surettiñ wnamağan jerin sızıp qoyyuın ötinip bir hat qaldır”, depti wstazı. Oquşı wstazınıñ aytqanınday jasap bolıp, birneşe künnen keyin suretti köru üşin alañğa baradı. Adamdar suretti qıp qızıl sızıp tastağanın köredi de adamdarğa renjip wstazınıñ janına jılap baradı. Wstazı oğan renjimey suret saludı jalğastıruına keñes beredi. Oquşı tağı da suret salıptı. Wstazı tağıda adamdar köp jüretin alañğa aparıp qoyuın aytadı. Biraq bwl rette surettiñ janına bir qwtı tolğan türli tüsti qalam qoyuın jäne wnamağan jerlerin özderi
206
Mädeniet

QWNANBAYDIÑ SAPARĞA ATTANAR ALDINDA WLJANĞA AYTQANI:

kerey.kz
| Jan 11, 2023 | 5,259 views

Bäybişe, üy serigim ğana emes, ömir serigim ediñ. Wzaq keşken tirlikte qay beldiñ astında jürsem de, artımda otırğan bir bel öziñ ediñ. Özime tağdır baq bergen janmın deuşi em. Aytıspasaq ta, jer tanıtıp otıratın qabaq pen jürek bar edi, soğan senuşi em de, keyde şälkes, keyde qiya da basıp kete beruşi em. Bağıma masayıp erkelegenim bolsa kerek. Endi qay döñniñ basında qalarmız, kim biledi. Seniñ aytar kinäñ bolsa da, meniñ sağan artar bir tüyirdey nazım joq. Adal jürek, aq beyiliñ üşin balalarıñnıñ bağı aşılsın. Men aytardı öziñ aytıpsıñ. Meniñ armanımdı öz armanıñ etipsiñ. – dedi Bwl – jürer aldındağı Qwnanbaydıñ Wljanğa aytqan sözi. Qalıñ tuıs, üyirli ağayın, şoğırlı bala-şağa, dos-jaran,
1163
Mädeniet

Qapsämetwlı Ömer Mırza

kerey.kz
| Nov 8, 2022 | 1,418 views

Qapsämetwlı Ömer Mırza: 1998 jıldarı Nigde universitetiniñ aspaptar kafedrasınıñ oqıtuşısı bolıp tağayındaldı. Ol osı jerden mindetin toqtatıp, Qazaqstanğa oralıp Almatıda 10 jıl twrıp, 3 jılday bwrın Istambwlğa kelgende dünieden ozdı. Jastas bolmasaq ta qwrdas bolıp ketkemiz. Äri tuısım boladı. Surettegi wstap otırğan dombıra mağan Qazaqstannan sıylıqqa tartılğan edi. Osı dombıra iluli twrğan jerden jerge tüsip şağılıp qalğan da Ömer mırzağa osını jöndep beruin ötindim. Ol mağan asıqpasañ äyteuir öziñe qaytıp tapsırıp berem degen edi. Sonımen Nigdedegi şeberhanasına aparıp qoydı da 7 jıldan keyin qayta qalpına keltirip äkep berdi. Sonda men Ömermen äzildesip ne degen ahırın adamsıñ degenimde ol, “aldımen bir şertip körşi, men seniñ şağıp alğan dombırañnıñ bölşekterin künge küygizip,
219
Jañalıqtar

Ükimet: Qazaq tilin bilmeytinderge Qazaqstan azamattığı berilmeydi

kerey.kz
| Nov 8, 2022 | 1,986 views

Prem'er-ministr Älihan Smayılov Ükimet “Qazaqstan Respublikasınıñ azamattığı turalı”zañğa özgeris mäselesin qarastırıp jatır. Bwl özgeris boyınşa, memlekettik tildi, memleket tarihı men negizgi zañdarın bilmeu – Qazaqstan azamattığın beruden bas tartuğa ne azamattığın qalpına keltiruden bas tartuğa qosımşa negiz bola aladı. Bwl turalı prem'er-ministr Älihan Smayılovtıñ deputat saualına joldağan jauabına siltep, Kursiv.Media jazdı. Prem'er jauabında bwl talap qos azamattıqqa jol bermeu üşin de engizilip otırğanın aytqan. “Qazirgi zañ boyınşa Qazaqstanda zañdı negizde kemi bes jıl twraqtı ömir sürgen nemese Qazaqstan azamatımen kemi üş jıl nekede twrğan, sonday-aq Qazaqstanda twraqtı twru maqsatında kelgen jäne jaqın tuıstarınıñ biri Qazaqstan azamatı bolıp sanalatın bwrınğı odaqtas respublika azamattarına Qazaqstan azamattığı beriledi” deydi prem'er-ministr. Qazirgi qoldanıstağı zañğa say, mına
478
Köz qaras

ÇEH JWRTINIÑ ÇEH TİLİN QORĞAUI JAYLI

kerey.kz
| Oct 21, 2022 | 4,825 views

Ruslan Medelbek Çeh jwrtı mına jahandanu zamanında, Europa halqı arasında şekara joyılğanda bizdi çeh qılıp twrğan çeh tili dep biledi. Elde qızmettiñ bäri çeh tilinde jüredi, şeteldikterge arnalğan policiya bölimşesinde “mwnda tek çeh tilinde qızmet körsetiledi” dep jazılğan taqtayşa twradı. Şeteldikterge arnalğan policiya bölimşesinde Çehiyağa endi kelgenimde osı bölimşege çeh tilin biletin qazaq tanısımdı aparğan edim. Policiyada sen Çehiyağa keşe köşip kelgeniñe män bermeydi de. Çehşa söyleydi. Ağılşınşa söyleseñ qızmet körsetkisi kelmey, çehşa jauap beredi. Üş jıldan keyin osı policiya bölimşesine barıp, Qazaqstannan keletin qonaqtarıma vizağa şaqırtu jasatpaq bolğanımda sondağı bir policey üş jıl twrıp jatırsız, qalay çehşa bilmeysiz dep qabaq şıtqanı äli este. Keyin çeh tanısımnıñ birinen “nege çeh
1820
Tarih

ITELİNİÑ TWRPAN MEN JEMSARIDAĞI TARIHI

kerey.kz
| Oct 4, 2022 | 3,787 views

Iteli ne üşin Abaq Kereydiñ «noqta ağasısı» boldı? Äueli, qwlağı tıñ, wranı kün, şırağı mıñ oqırman, siz öz şejireñizdi kişi ruıñızdan bastap taratsañız da, ülken rudan taratsañız da, arğı ülken wlıstan taratsañız da wzasa 15-25 atanıñ arasında boladı. Olay eseptey beretin bolsañız Kerey de, Nayman da, Alban da birneşe ğasır bwrın ğana ömir sürgen twlğa bolıp qaladı da, mıñ jıl bwrın tarihta atı atalatın osı taypalardıñ tarihımen qayşı keledi. Mwnıñ sebebi mınau. Sizdiñ wlısıñızdıñ, ruıñızdıñ tarihı keminde mıñ jıldı qwraydı da, ru şejireñizdiñ eñ basındağı birneşe adam mıñ jıl bwrınğı adamdar. Osı wmıtılmas birneşe türkişe bayırğı babanıñ esimine keyingi ğasırlardağı arabşalanğan esimdegi atalar esimi jalğanadı. Ärqaşan ru atauları eñ eski
771