Osıdan 63 jıl bwrın, Ospan batırdı soñğı oğı tausılğanşa osı ertoqımğa jastanıp öz qızı qorğadı, batır apamızdan mwra bop qalğan ertoqımdı wrpaqtarı elge oraltudı oylaydı. Erlik ruhtıñ , batırlıqtıñ kuäsi bolğan mwranı ortalıq mwrajayğa aman jetuine tilektes Alaş jwrtı osı iske qol üşin berudi swraydı! kerey.kz
Ärbir halıqtıñ tabiği jaratılısında özin basqalardan erekşelep twratın kemel qasieti boladı. Aytalıq, ağartuşı Ibıray Altınsarin 1879 jılı Orınborda jarıq körgen «Qazaq hrestomatiyası» attı eñbeginde, qazaq jaratılısı öte taza halıq, onıñ sana-sezimi men swñğılalığı bireu salıp bergen tar şeñberge sıymaydı dese, HİH ğasırda ömir sürgen polyak zertteuşisi A.YAnuşkeeviç kündeliginde, «qazaqtardıñ aqıl-oy qabileti men swñğılalığına eriksiz tañırqay, tañdanbasqa basqa amal joq» dep halqımızdıñ basqalardan artıq kemel qasieti jaylı tamsana jazadı. Demek, halıqtıñ basqa jwrttan erekşeligi – onıñ swñğılalığı eken. Birde ataqtı Qaz dauıstı Qazıbek bi tañ bozımen jılqı üyirin şolıp kele jatıp, betkeyde erin jastanıp wyıqtap jatqan jieni Jänibek batırdı körip: «Eliñdi el etersiñ, Ejelgi jerge jetersiñ, Eki böriñ twrğanda, Ekelenbey ne
Anotaciya Maqalada grifon, kökböri (Qwsböri) täñir wğımdarı men atauları töñiregindegi sonday-aq Saq, Ğwn, Üysin, Türkilerdiñ böri tötemdiligi jäne attarınıñ da börige baylanıstılığı zertteledi. Grifon jäne kökböri Grifon (griffon) qazirge deyingi anıqtamağa say jartılay arıstan, jartılay qwmay nemese bası, qanatı qws, denesi arıstan añızdıq maqwlıq (狮鹫). Bireuler onı jauızdıqtıñ simvolına balasa endi bireuler izgiliktiñ (tipti Hristostıñ)nışanı dep biledi. «Etimologiya» attı eñbekte: «Hristos – arıstan, öytkeni onda teñdessiz parasat jäne qüş-quat bar, Hristos äri qwzğın, öytkeni ol qayta tirilgen soñ aspanğa köterilip, jwmaqqa şığadı», – dep jazılğan. Grifon köbine grek añızdarında jolığadı. Onıñ arğı jäne keyingi zamanğı mädeniet, etnos, t.b. tanudağı ornı mañızdı. Ol qiır şığıstıñ aydaharı siyaqtı bir däuir mädenietiniñ simvolı. Dese de, grifon grek añızdarında ğana saqtalıp qalmastan, basqa aymaqtarda da keñinen taralğandığı bayqaladı. Äsirese onıñ arheologiyalıq deregi Ortalıq Aziya öñirinen köp bayqaladı. Bayırğı Elamdıqtar onı arhitekturada keñinen paydalanğan. Gerodottıñ «Tarih» attı wlı eñbeginde griffon birneşe jerde jolığadı, barlığı saqtarğa baylanıstı. Gerodot jäne saqtar jerinde grifonnıñ äygili bolğandığın da jazadı. (IV.79) Tarihi derekterge, añızdarğa negizdelgende grifon Ukrainadan Orta Aziyağa deyinge skif dalasında bolğan dep qaraladı. Saqtardıñ grifon äsem öneri turalı: saq molalarında bar. Berelde, Pazırıqta, Esikte, Alagude, tipti ğwndardıñ köşi jäne joyqın jorığımen birge Qiır Şığıs jerine deyin jetkendigi bayqaladı. Gerodottıñ aytuınşa, issedondardıñ joğarğı jağında arimaspı, yağni jalğız közdiler twradı. Al olar twrğan jerde altındı qorıp jatqan grifon boladı dese, ol tağı, issedondardıñ arimaspı jağınan ığıstırılıp, odan skifter issedondar jağınan ığıstırılğandığın jazadı [1]. Gerodot: «Bwl aradan şalğaydağı jağdaylar turalı mälimetterdi tek issedondardıñ aytqandarınan ğana bilemiz. Olar jalğız közdiler men altın qorıp jatqan grifon turalı äñgimeleydi. Skifter bwl äñgimelerdi issedondardan estidi. Odan skifter onı grekterge jetkizedi. Sonımen biz olardı jalğız közdiler dep atadıq. Skifter Arimaspi deydi. «Arima» bir degendi, «spu» köz degendi bildiredi», – deydi [2].
11 tamız küni, bwrınğı Keñes Odağınıñ aumağında qwrılısşılardıñ käsibi merekesi atap ötildi. Eriksiz, meniñ dosım Aleksandr Vladimiroviç Ryazanovtı (1958-2009) eske aldım. Iä, biılğı tamızdıñ basında Odessa qalasına qısqa sapar şektim. Osı aymaqta ömir süretin Alekeñniñ tuısqandarımen qauıştım: böle ağası Aleksandr Brailov, böle qarındası Oksana Poznyak, böle inisi Andrey Barbakar. Odessa aymağınıñ qwramasındağı Izmail qalasında twratın onıñ dosı, jurnalis Aleksandr Obodovskiymen söylestim. Zımırap ötetin uaqıttıñ qarqını sonşama: biıl A.V. Ryazanovtıñ mezgilsiz qazasına darday on jıl toldı. Qayran Aleksandr Vladimiroviç äygili amerikandıq estradalıq änşi Maykl Djeksondey (1958-2009) jarqırağan jwldızday ötti. Elimizdiñ qwrılıs salasında Alekeñ de birtuar jwldız emey nemene? Alayda, keñ-baytaq memleketimizde küni bügingi deyin onıñ qwrmetine birde-bir köşe, alañ, dañğıl atalmadı.
Elimizdegi jalpı otbasınıñ sanı 2,3 mln-nan astam desedi.Jariyalanğan derekterge süyensek olardıñ seksenge tayauı älemdik bahuattı baylarmen teñese alatın şamalı eken.Jalpı wlttıq burjuylardıñ negizi qalanğan tärizdi.Ekinşi jağınan kedeyler de olarğa say, qalıspay ösipti.Bilikti uälidiñ sözine qarağanda äleumettik jağınan az qam-tılğan otbası- 600 mıñğa tayau körinedi.Olardı taqır kedeyge sanaytındar da bar eken. Qazaq qoğamınıñ ötken tarihına köz jügirtseñiz,ölkemizde,jalpı aumaqta, tınıştıq ornap,adamdar alañsız ömir sürip, tirlik keşken, «qoy üstine boz torğay jwmırtqalağan da», aştıqtan qırılıp-joyılıp,tentirep bezip,auıp-köşip,zar eñiregen zaman da bolıptı. Biraq,qay-qaysısı da wzaqqa sozılmaptı.Elbasına jaqsılıqtı ornatıp,basın biriktirip,memleket qwrıp,halıqtıñ äl-auqatın qalpına keltirude, handardıñ,bilerdiñ,swltandardıñ,batırlardıñ,oyşıl-ğwlama aqılmandardıñ , küres-kerlerdiñ,qayratkerlerdiñ salihalı sayasatı şeşuşi röl atqarıptı.Al,qırılıp joyılu,tentirep bezu,basqanıñ qol astına enip,bodandıqqa aynalu jaularımızdıñ jımısqı sayasatı,wlı derjavalıq şovinistik piğılı
Kokajaeva A.B. Qazaq memlekettik qızdar pedagogikalıq universiteti, matematika kafedrasınıñ qauım.professor m.a. Zaman talabına say innovaciya men tehnologiyanıñ jaña kezeñine qadam basqan halqımız üşin bastı mäselelerdiñ biri ol – til tağdırı, yağni «Til tağdırı – wrpaq tağdırı, wrpaq tağdırı – el tağdırı». Elbasımız atap körsetken jañğırudıñ Üşinşi kezeñine köşuimiz jahandıq tehnologiyalıq bäsekelestigimizdi arttırumen qatar, ruhani- mädeni damuımızğa da serpin bereri barşağa mälim. Osığan oray, qazirgi zamanaui qoğam azamattarı tildik ortanı jetildiruge, onıñ işinde qazaq tilin öz elimizdiñ bolaşaq damuı üşin ortaq tilge aynaldıruğa atsalısuımız qajet. Til mäselesi – bolaşaq wrpaqqa maqtanışpen tapsıratın ata- babamızdıñ qaldırğan amanatı. Osı ana tilimiz qarım-qatınas jasap kele jatqan wrpağımızdıñ ötkeni men bügingisin salmaqtay kele, keleşegi bayandı
Biıl dästürli türde ötetin jurnalistika mamandığı boyınşa studentter arasındağı Hİ respublikalıq pändik olimpiada Pavlodar qalasında jalğasın tauıp otır. Bolaşaq BAQ ökilderi baqtalasatın bwl jarısqa elimizdiñ joğarı oqu orındarınan 17 qwrama qatısuda. Kil mıqtıdan kim mıqtını anıqtau üşin bağı men babın bağuşılar jalpı 5 kezeñ boyınşa şeberlikterin körsetui şart. Olar jarıs erejesine say qazılar alqasınıñ wpaylarımen bağalanadı. Bwl bayqaudıñ bereri bässiz basım. Öytkeni kelgen qatısuşılar tek jarısıp qana qoymay, Kereku jeriniñ körkine kuä boladı. Osı orayda olarğa arnayı ekskursiya da wyımdastırıldı. Sayahat barısında komandalar Auğan soğısı ardagerleri alleyası men Swltanmahmwt Torayğırov sayabağınıñ jäne äygili Mäşhür Jüsip meşitiniñ tarihımen tanıstı. Odan äri Bwqar jırau atındağı ädebiet jäne öner mwrajayına bağıttı bwrğan bayqauşılar,
ALMATI QALASINDAĞI JAZUŞILAR KİTAPHANASINDA 2019 JILI 5 SÄUİR KÜNİ ETNOGRAF, JAZUŞI BAYAHIMET JWMABAYWLINIÑ ETNOGRAFIYALIQ JETİ KİTABINIÑ TWSAUKESERİ ÖTTİ. ETNOGRAF, JAZUŞI BAYAHIMET JWMABAYWLI Ahetov Mamay Qaniwlı Dabıralı äri ğılmi deñgeyde ötken bwl retki jeti kitaptıñ twsaukeserin Almatı qalası äkiminiñ keñesşisi, «Til» ortalığınıñ jetekşisi Ahetov Mamay Qaniwlı basqardı. Mazmwnı bay, qwndılığı joğarı, tarihımızdı arıdan qozğaytın jeti kitaptıñ twsauın kesu märtebesine ie bolıp, saltanatın asırğandar: Nwrtileu Imanqaliwlı Nwrtileu Imanqaliwlı. Qazaqstan eñbek siñirgen Qayratkeri, körnekti tele jurnalist. Ğalım Jaylıbay Ğalım Jaylıbay. Halıqaralıq alaş sıylığınıñ iegeri, «Jwldız» jurnalınıñ bas redaktorı. Islam Jemeney Islam Jemeney. Äl-farabi atındağı qazaq wlttıq universitetiniñ «Twran-Iran» ğılmi zertteu ortalığınıñ direktorı, psihologiya ğılımınıñ doktorı, professor. Näbijan Mwqametqanwlı Näbijan
Ankarada "Kök Tu" qazaq mädenieti qoğamınıñ müşesi, jas talant suretşi Kärim Bayğwtovtıñ "Önertapqış qoldar" atalatın suret körmesiniñ aşılu saltanatı ötti. Qazaqstanda jariya etilgen üstimizdegi jastar jılına oray wyımdastırılğan körmeniñ aşıluına Qazaqstan Respublikasınıñ Türkiyadağı Elşisi Abzal Saparbekwlı, öner janaşırları men qazaq şäkirtter qatıstı. Aşılu saltanatınıñ äuelgi qwttıqtau sözin söylegen Elşi Abzal Saparbekwlı, Elşilik retinde Qazaqstannıñ Türkiyada keñ tanıstırıluına erekşe män beretindikterin atap ötip, ayrıqşa türde mädeni jwmıstardıñ bel ortasında belsendilik tanıtıp jürgen "Kök Tu" qazaq mädenieti qoğamına alğıs ayttı. Talanttı suretşi Kärim Bayğwtovtıñ jastar jılı ayasında wyımdastırılğan körmesi bwl twrğıda mañızdı ekendigin salmaqtay söylegen Elşi mırza, qonaqtardı Naurız merekesimen qwttıqtadı. Söz alğan qwrmetti qonaqtardıñ biri, professor Hüliya Kasapoğlu Çengel hanım bolsa,
El Amanaty” qoğamdıq birlestiginiñ wyımdastıruımen 21.03.2019j. “Qoş keldiñ, äz Naurız” attı bereke-birlikke, auızbirşilikke şaqıru maqsatındağı merekelik is şara Almatı qalası, Alatau meyramhanasında kündizgi uaqıt11:00~15:00 aralığında, bükil Qazaqstanğa tanımal wlt ziyalıları-qabırğalı qalamgerler men qoğam qayratkerleri, sayasatkerlerdiñ, qoğamdıq birlestik ökilderiniñ, qoğam belsendileriniñ, önerpazdardıñ qatısuımen joğarı deñgeyde ötti. “El Amanaty” qoğamdıq birlestigi bwl merekelik is şaranı Qıtay qısımınan zardap şegip otırğan qandastarğa araşa tüsudiñ wtımdı joldarın el ağalarınıñ talqısına salu, bwl künderi bwl mäsele jöninde jaq-jaq bolıp aytısıp, birin-biri kelse-kelmes qaralap, altıbaqan alauız bolıp jürgen ağayındardı bereke-birlikke şaqıru, sonday-aq, osı uaqıtqa deyin “El Amanaty” qoğamdıq birlestiginiñ atqarğan is şaraların jäne aldağı josparların halıqqa tanıstıru maqsatında ötkizdi. Birinşi bölip söz alğan aq iıq aqın, wlt
