Мәдениет | Kerey.kz/Керей.кз

Köz qaras

TÄÑİRŞİLDİK — qazaqtıñ könermeytin köne dünie tanımı

kerey.kz
| May 18, 2020 | 450 views

Täñirşildik — qazaqtıñ könermeytin köne dünie tanımı. Täñirşildik wğımında köp dinder qatarlı Jaratuşını bar dep esepteydi, biraq Ol adamdarğa elşi jibermeydi, Kökten kitap tüsirmeydi, jaratılısqa (siz ben bizge) “sälem” joldamaydı — degen nanım-senim bar. Jaratuşı barlığın jerge qaldırğan, bäri aynalıp twratın mehanizm. Sondıqtan jaqsılıq jasasañ da, jamandıq jasasañ da öziñe aynalıp keledi. Sol sebepti Täñirşildik wğımındağı eñ negizgi ğibadat — şın köñilden jaqsılıq jasau, barıñdı bölip beru. Onı repressiya jıldarında Qazaq dalasına aydalıp kelgen özge wlttar jaqsı biledi. Al qazaq nege qırğınğa wşıradı..? Oğan Islam jauap bere almaydı, oğan Täñirşildik jauap beredi: qazaq qaşan da jauınger halıq bolğan, keşe ğwndar qıtaylarğa qauip töndirse, bügin sol qıtaylardıñ wrpaqtarı bizge qauip töndirip
116
Mädeniet

AQSELEU SEYDİMBEK SINAĞAN FIL'M

kerey.kz
| Apr 19, 2020 | 828 views

Aqseleu Seydimbektiñ kündeliginen: “Qwlager” fil'mi jayında Kino üyinen «Qwlager» fil'min körip qayttım. İ.Jansügirovtiñ äygili «Qwlager» poemasınıñ izimen depti. Öner ataulı, onıñ işinde kino önerine ne üşin kerek? Kim üşin kerek? Äsirese belgili bir wlt öneri aldımen sol wlttıñ özine kerek pe, joq älde özge wltqa kerek pe? Belgili bir wlttıñ öneri aldımen öz bolmısın körsetui kerek pe, joq älde öz bolmısınan kindik üzip, jalpıadamzattıq öz bolmısın körsetui kerek pe, joq älde öz bolmısınan kindik üzip, jalpıadamzattıq deytin äsire patetikağa boy aldırğanı jön be? Önerdiñ parqı men narqı wlttıq talğam tarazısına tüskeni jön be, joq älde sırt köz sınşınıñ aytqanına könip, aydauına jürgeni dwrıs pa? Tarihi twlğalardıñ ömirbayanı qay şek-şekarağa deyin
176
Mädeniet

Kyiz üydiñ jabdıqtarınıñ atauları

kerey.kz
| Apr 18, 2020 | 305 views

Bolat Bopaywlı Qazaq kyiz üyi- 7-8 ğasırlarda keñinen qoldanılğan. Osınau wlı dalanı qonıs etken ata – babalarımız osıdan üş mıñ jıl bürın da kyiz mädenietin jarıqqa şığarğanın külli älem közindegi ğılımy derekter däleldeydi. Qazaq halqınıñ arğı ata- babaları sanalatın Sah, Ğün, Qañlı, Üysin, Alandar zamanında-aq Kyiz üy mädenietin tolıq qalıptastırğanı şındıq. Men bwl jerde Kyiz üy tarihın aytqalı otırğam joq. Jaqınnan beri oquşılardan mağan Kyiz üydiñ jabdıq atauları turalı öte köp süraqtar kelip twsti. Jeke- jeke jauap ta berdim. Bıraq süraqtar köbeye berdi. Aqırı FB jelisinde ortaq jauap berudi jön kördim. Qazaq kyiz üyiniñ sırtqı jabdıqtarına qaray : 1. Üzikti kyiz üy, 2. Köterme turdıqtı kyiz üy, 3. Biteu turdıqtı
83
Mädeniet

Mifologiyadağı «It-qws» pen «Iteli» atanğan ru attarı

kerey.kz
| Apr 13, 2020 | 761 views

«Ğılım inemen qwdıq qazğanday» dep beker aytılmağan. Öytkeni, şüylikken taqırıbıñnıñ tüp negizin anıqtau üşin ün, äuen, dıbıs, iz, äriptermen söz-söylemderdiñ auıspalığın, qwbılmalığın onıñ tübiri men türkilik negizin, tipti beynelerdiñ beyimdiligine deyin anıqtau arqılı qorıtındı jasauğa tura keledi. Mwnday jiñişkelikke qarağanda özi «men mwndalap» ayğalap twrğan anıqtamalıqtan jaltaqtau ğılım – bilim, tarihqa degen jauapsızdıq ekenin eskerip, ejelden tarih betine qatparlı tüsken «Iteli» atauı men bügingi Abaq kereydiñ bir tabı bolğan «Iteli» ruı atınıñ qalayşa wqsastığın öz älimizşe däleldey ketudi jön kördim. Ärine, qazaq wltı rudan qwralğandığı şındıq. Endeşe, rudı zertteu arqılı wlttı, tipti dünie tarihına üñiluge bolatın siyaqtı. Aldımen oqırmannıñ esine salarım, halqımızdıñ ejelden büginge deyin «It», «Böri», «Qasqır», «Kökböri», «Qwrtqa»,
156
kerey.kz TV

Elordalıq filarmoniyanıñ ärtisteri aq halatı abzal jandarğa än arnadı.

kerey.kz
| Apr 8, 2020 | 822 views

https://youtu.be/scqqgINrA6U Elordalıq filarmoniyanıñ ärtisteri Qazaqstannıñ jäne Tatarstannıñ Halıq ärtisi, QR Memlekettik sıylığınıñ laureatı Nwrjamal Üsenbaeva, QR eñbek siñirgen qayratkeri Altınay Jorabaeva, Mädeniet qayratkerleri Estay Mwqaşev, halıqaralıq bayqaulardıñ laureatı Aqbota Qwsnadin aq halatı abzal jandarğa än arnadı. Koronoviruspen aldıñğı qatarda küresude öz uaqıtın öz-özine nemese jaqındarı men tuıstarına emes, nauqastarğa arnay otırıp, ülken erlik pen batıldıq tanıtqan qazaqstandıq därigerler de boldı. Nwr-Swltan qalası äkimdigi memlekettik akademiyalıq filarmoniyasınıñ ärtisteri aq halattı abzal jandardıñ erligin jırlap “Därigerler” änin jazdı jäne onı därigerlerge arnadı. Jaña änniñ mätinin Quat Ejembek, muzıkasın Mädeniet qayratkeri, “Qorqıt” etno ansambliniñ körkemdik jetekşisi Şolpan Qorğanbek jazdı. Quat Ejembek osı şığarmaşılığı arqılı nauqastar palatasında wyqısız tünder ötkizip, auır auırtpalıqtı
93
Mädeniet

24 jastağı önerpaz «Altın Orda» küyin şığardı

kerey.kz
| Mar 31, 2020 | 274 views

Nwr – Swltan qalası äkimdiginiñ memlekettik akademiyalıq filarmoniyasınıñ “Qorqıt” etno-ansambliniñ önerpazdarı jan-jaqtı önerlerimen tanıluda. Tayauda ğana Ginnestiñ Rekordtar kitabına engen önerli ansambl' qazaqtıñ öner qorjının dombıranıñ kümbirimen ündesken tağı da bir tuındımen tolıqtırmaq. Küy – tarihi sipatqa ie. Onıñ avtorı men orındauı da şığarmaşılıq top üşin aytarlıqtay jañalıqqa aynaları sözsiz. Jiırma tört jastağı dombıraşı, äri toptıñ koncertmeystri Aybek Ärimbek Prezidentimiz Qasım-Jomart Toqaev Kemelwlınıñ Altın Ordanıñ 750 jıldığın ötkizu turalı halıqqa jariya etkenin estigen soñ, soğan arnap küy şığaru turalı oy kelgenin aytadı. Dombıramen qatar şañqobız, sıbızğı aspaptarın da jaqsı meñgergen küyşiniñ aytuınşa alğaşqı tuındı bir jetiniñ işinde tuğan. -”Küy öte jıldam temppen orındaladı. Bwdan qazaq batırlarınıñ beynesin köruge boladı.
100
Mädeniet

«Altın Ordağa-750 jıl». Babalar mwrasın nasihattau balabaqşadan bastalu kerek – Wstazdar

kerey.kz
| Feb 18, 2020 | 1,046 views

Batır babalardıñ mwrasın nasihattau balabaqşadan bastalu kerek. Biıl Altın Ordanıñ qwrılğanına -750 jıl. Külli el köleminde eske alıp jatqan tarihi oqiğanı kişkentay büldirşinderge tärbieşiler özgeşe ädispen jetkizdi dep habarlaydı kerey.kz aqparattıq portalınıñ tilşisi. Almatı qalası, Alatau audanı KMQK №37 böbekjay – balabaqşasında bolğan seminarğa tek balalar ğana emes, qalanıñ özge mekemelerinen de wstaz-tärbieşiler qatıstı. «Altın Ordağa -750» jıl attı seminarğa wzaq uaqıt dayındalğan balalar bir sät özderin bwrınğınıñ jauıngeri retinde sezindi. El qorğauda erlerdiñ rölinde oynağan balalardıñ qılışpen şayqasuı körinistiñ körkin aşa tüsti. Has batır retinde negizgi jattığulardı jasap, denelerin şınıqtırdı. «Jekpe- jek», «Tuıñdı tik» oyındarı oynatıldı. Körinis soñında jeñisten süyinşi swrağan äjey Altın Ordanıñ töl teñgesin tarattı. Büldirşinderge
564
Mädeniet

Ospan batırdıñ ertoqımı elge jetpey jatır

kerey.kz
| Sep 19, 2019 | 795 views

Osıdan 63 jıl bwrın, Ospan batırdı soñğı oğı tausılğanşa osı ertoqımğa jastanıp öz qızı qorğadı, batır apamızdan mwra bop qalğan ertoqımdı wrpaqtarı elge oraltudı oylaydı. Erlik ruhtıñ , batırlıqtıñ kuäsi bolğan mwranı ortalıq mwrajayğa aman jetuine tilektes Alaş jwrtı osı iske qol üşin berudi swraydı! kerey.kz
318
Mädeniet

QAZAQTIÑ ADAMTANU İLİMİ

kerey.kz
| Sep 5, 2019 | 812 views

Ärbir halıqtıñ tabiği jaratılısında özin basqalardan erekşelep twratın kemel qasieti boladı. Aytalıq, ağartuşı Ibıray Altınsarin 1879 jılı Orınborda jarıq körgen «Qazaq hrestomatiyası» attı eñbeginde, qazaq jaratılısı öte taza halıq, onıñ sana-sezimi men swñğılalığı bireu salıp bergen tar şeñberge sıymaydı dese, HİH ğasırda ömir sürgen polyak zertteuşisi A.YAnuşkeeviç kündeliginde, «qazaqtardıñ aqıl-oy qabileti men swñğılalığına eriksiz tañırqay, tañdanbasqa basqa amal joq» dep halqımızdıñ basqalardan artıq kemel qasieti jaylı tamsana jazadı. Demek, halıqtıñ basqa jwrttan erekşeligi – onıñ swñğılalığı eken. Birde ataqtı Qaz dauıstı Qazıbek bi tañ bozımen jılqı üyirin şolıp kele jatıp, betkeyde erin jastanıp wyıqtap jatqan jieni Jänibek batırdı körip: «Eliñdi el etersiñ, Ejelgi jerge jetersiñ, Eki böriñ twrğanda, Ekelenbey ne
212
Mädeniet

YAsin Qwmarwlı: Ejelgi Türki taypalarındağı tötemdik añ – qwstardıñ añızdıq negizderi

kerey.kz
| Aug 20, 2019 | 2,197 views

Anotaciya Maqalada grifon, kökböri (Qwsböri) täñir wğımdarı men atauları töñiregindegi sonday-aq Saq, Ğwn, Üysin, Türkilerdiñ böri tötemdiligi jäne attarınıñ da börige baylanıstılığı zertteledi. Grifon jäne kökböri Grifon (griffon) qazirge deyingi anıqtamağa say jartılay arıstan, jartılay qwmay nemese bası, qanatı qws, denesi arıstan añızdıq maqwlıq (狮鹫). Bireuler onı jauızdıqtıñ simvolına balasa endi bireuler izgiliktiñ (tipti Hristostıñ)nışanı dep biledi. «Etimologiya» attı eñbekte: «Hristos – arıstan, öytkeni onda teñdessiz parasat jäne qüş-quat bar, Hristos äri qwzğın, öytkeni ol qayta tirilgen soñ aspanğa köterilip, jwmaqqa şığadı», – dep jazılğan. Grifon köbine grek añızdarında jolığadı. Onıñ arğı jäne keyingi zamanğı mädeniet, etnos, t.b. tanudağı ornı mañızdı. Ol qiır şığıstıñ aydaharı siyaqtı bir däuir mädenietiniñ simvolı. Dese de, grifon grek añızdarında ğana saqtalıp qalmastan, basqa aymaqtarda da keñinen taralğandığı bayqaladı. Äsirese onıñ arheologiyalıq deregi Ortalıq Aziya öñirinen köp bayqaladı. Bayırğı Elamdıqtar onı arhitekturada keñinen paydalanğan. Gerodottıñ «Tarih» attı wlı eñbeginde griffon birneşe jerde jolığadı, barlığı saqtarğa baylanıstı. Gerodot jäne saqtar jerinde grifonnıñ äygili bolğandığın da jazadı. (IV.79) Tarihi derekterge, añızdarğa negizdelgende grifon Ukrainadan Orta Aziyağa deyinge skif dalasında bolğan dep qaraladı. Saqtardıñ grifon äsem öneri turalı: saq molalarında bar. Berelde, Pazırıqta, Esikte, Alagude, tipti ğwndardıñ köşi jäne joyqın jorığımen birge Qiır Şığıs jerine deyin jetkendigi bayqaladı. Gerodottıñ aytuınşa, issedondardıñ joğarğı jağında arimaspı, yağni jalğız közdiler twradı. Al olar twrğan jerde altındı qorıp jatqan grifon boladı dese, ol tağı, issedondardıñ arimaspı jağınan ığıstırılıp, odan skifter issedondar jağınan ığıstırılğandığın jazadı [1]. Gerodot: «Bwl aradan şalğaydağı jağdaylar turalı mälimetterdi tek issedondardıñ aytqandarınan ğana bilemiz. Olar jalğız közdiler men altın qorıp jatqan grifon turalı äñgimeleydi. Skifter bwl äñgimelerdi issedondardan estidi. Odan skifter onı grekterge jetkizedi. Sonımen biz olardı jalğız közdiler dep atadıq. Skifter Arimaspi deydi. «Arima» bir degendi, «spu» köz degendi bildiredi», – deydi [2].
718