«باباعا قۇرمەت – ۇرپاققا مىندەت»
kerey.kz
قازاق حالقىنىڭ ۇلت-ازاتتىعى جولىندا بار ءومىرىن سارپ ەتكەن قازاقتىڭ باتىر
ۇلدارىنىڭ ءبىرى ءداۋىت اساۋۇلىنىڭ تۋعانىنا بيىل 230 جىل. وسىعان وراي، ءباھادۇردىڭ
ۇرپاقتارى بابامىزدى ەسكە الىپ، الماتى وبلىسىنىڭ قاراساي اۋدانىندا اس بەرگەن
بولاتىن.
ءتۇرلى سەبەپتەرمەن بارا الماي قالعان ءبىر توپ ماڭعىستاۋلىق اعايىندارعا، استى
ۇيىمداستىرۋ كوميتەتى ەستەلىك مەدالدارى، قۇرمەت گراموتالارى مەن باعالى
سىيلىقتارىن بەرىپ جىبەرگەن. ال اماناتتى ورىنداعان اقتاۋلىق سالي ابدۋللاەۆ پەن
قوڭىراتباي يسپانوۆ باستاعان ەل اعالارى، ەسىمدەرى ۇمىت قالماعان باتىردىڭ
ۇرپاقتارىنا شاھارداعى مەيرامحانانىڭ بىرىندە ءتيىستى ماراپاتتارىن تابىستادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، اسقا ەلىمىزدىڭ اقتوبە، ورال، ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، الماتى، استانا،
قىزىلوردا، شىمكەنت، قاراعاندى، كورشىلەس وزبەكستان، تۇركمەنستان، رەسەيدەن كەلگەن
اعايىن-تۋىستار باس قوستى. اسقا قاتىسقان ادام سانىنىڭ ەسەبى جوق.
سونىمەن قاتار، قاسكەلەڭ قالالىق ۇيىندە عىلىمي-ادىستەمەلىك كونفەرەنتسيا
وتكىزىلدى. الىس جاقىننان كەلگەن اعايىندارعا وزدەرىنىڭ جىلى لەبىزدەرىن بىلدىرگەندەر
قاتارىندا بەلگىلى جازۋشى، كينودراماتۋرگ، پروفەسسور، قر جازۋشىلار وداعىنىڭ
حاتشىسى، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايرەتكەرى سماعۇل ەلۋباي، بوكستان وليمپيادا چەمپيونى
ەرماحان ىبرايىموۆ، اۋەسقوي بوكستان الەم چەميونى ەردوس جاڭابەرگەنوۆ، قازاق
كۇرەسىنەن «الەم بارىسى – 2017» ءتۋرنيرىنىڭ جەڭىمپازى ايبەك نۇعىماروۆ، «تاماشا»
ءازىل-سىقاق تەاترىنىڭ اكتەرى مارات كوككوزوۆ، تانىمال جازۋشى-جۋرناليستار،
پروفەسسور-اكادەميكتەر، قوعام قايراتكەرلەرى، ونەر سالاسىنىڭ تارلاندارى ءسوز سويلەدى.
كونفەرەنتسيا اياقتالىسىمەن باتىردىڭ ءومىرى مەن ەرلىگى جايلى جارىققا شىققان
«قازاق باتىرى ءداۋىت اساۋۇلى» اتتى كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى بولدى.
جاس اقىنداردىڭ ايتىسى مەن جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋى وتكىزىلىپ، كونتسەرتتىك
باعدارلاما ۇسىنىلدى. ۇلىقپان جولداسوۆ باستاعان «سامال» توبى ساحنا تورىنە
كوتەرىلىپ، ءان شىرقادى. ورتالىق الاڭدا قازاق كۇرەسى، كىر كوتەرۋ، قول كۇرەسىنەن مىقتىلار
انىقتالدى. سونىمەن قاتار، الامان بايگە ۇيىمداستىرىلىپ، جەڭىمپازعا «شەۆرولە
نيۆا» اۆتوكولىگىنىڭ كىلتى تابىستالىپ، تۇيە پالۋانعا «تۇيە» بەرىلدى.
الىستان كەلگەن اعايىن «لاباق اتا» مەشىتىندە بولىپ، باتىردىڭ رۋحىنا قۇران
باعىشتادى. اقشاڭقان كيىز ۇيلەر تىگىلدى. قۇران حاتىم جاسالدى. ايتا كەتۋ كەرەك، اس -
حالىقتىڭ ءوز قاراجاتىنا وتكىزىلدى.
باتىرلىعى مەن باتىلدىعى، ەرلىك پەن قايسارلىعىنىڭ ارقاسىندا كوزگە تۇسكەن، تۋعان
جەردىڭ ازاتتىعى ءۇشىن قاس قاقپاي جاۋعا قارسى قارۋىن سىلتەگەن قاھارمان، قازاقتىڭ باتىر
ۇلدارىنىڭ ءبىرى ءداۋىت اساۋۇلىنىڭ 230 جىلدىعى جوعارى دەڭگەيدە وتكىزىلگەنىن تىلگە تيەك
ەتتى، اسقا جينالعان قاۋىم.
«بۇل استىڭ وتۋىنە بارشا اعايىن ايانىپ قالعان جوق. ماسەلەن، ماڭعىستاۋ وبلىسى
بويىنشا قايرات وتەنوۆ باستاعان جاڭاوزەننىڭ ازاماتتارى قول ۇشىن سوزدى. سول
سياقتى اقتاۋ قالاسى، بەينەۋ اۋدانىنان دا جىگىتتەر بولدى. باتىس-قازاقستان
وبلىسىنان شىڭعىرلاۋ اۋدانى، اقتوبە ايماعىنان بايعانين، العا، قوبدا اۋداندارى،
سىر وڭىرىنەن جالاعاش اۋداندىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى سادىق اليەۆ باستاعان
توپ، سونداي-اق سىرداريا مەن قارماقشى اۋداندىران اعايىندار بولدى. استانالىق
قونىس ءجۇسىپوۆ پەن اقتوبەلىك مىرزاعۇل جۇماعاليەۆ جىرشى-تەرمەشىلەردىڭ ونەرىنە
ءتانتى بولدى. الماتى وبلىسى مەن شىرايلى شىمكەنتتەن كەلگەندەردە از بولمادى.
بارلىعى ءبىر كىسىدەي اتسالىستى. ناتيجەسىندە باتىر بابامىزدىڭ 230 جىلدىعى
جوعارى دەڭگەيدە ءوتتى دەپ تولىقتاي ايتا الامىز»، – دەيدى اقتاۋ قالاسىنىڭ
تۇرعىنى سالي ابدۋللاەۆ.
ايتا كەتۋ كەرەك، ءداۋىت باتىر ۇستىرتتە دۇنيەگە كەلگەن، كۇللى قازاققا تانىلعان كىشى
ءجۇز قازاقتارىنىڭ ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى باسشىلارىنىڭ ءبىرى باراق اۋلەتىنەن تارايدى.
شىققان تەگىنە توقتالساق، كىشى ءجۇزدىڭ ءشومىشتى تابىن رۋى – قاراقويلى-لاباق بولىگىنەن.
ءداۋىت اساۋۇلى باتىر قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى ءۇشىن كۇرەسكەن تاريحي تۇلعا. ەلدىڭ
تىنىشتىعى مەن بىرلىگىن ساقتاۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان بي. ءداۋىت باتىردىڭ جاتقان جەرى -
«ءداۋىت اتا» دەگەن ۇلكەن قويىمشىلىققا اينالعانىن حالىق جاقسى بىلەدى. باسىنا بارىپ،
قۇران باعىشتاپ، مەدەت سۇراپ، اۋرۋىنا ەم ىزدەيتىندەر ءالى دە كوپ. ءداۋىت اتامىز كوپتەگەن
ايگىلى باتىرلارمەن سىيلاس – سىرلاس، ازاتتىق جولىندا سەرىكتەس بولا بىلگەن. ەجەلدەن
ماڭعىستاۋدىڭ سام ءوڭىرى مەن جەم-ساعىز بويىندا ءومىر سۇرگەن. ءداۋىت باتىردىڭ اكەسى
اساۋ مەن اتاسى باراق تا، اتى شىققان باتىرلار. ولار ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ
اۋدانى، سام قۇمىندا تۇرىش اۋىلىنان 15 شاقىرىم جەردە جەرلەنگەن. ال ءداۋىت باتىر
قاراقالپاقستاننىڭ قوڭىرات اۋدانىندا «حورەزم» دەپ اتالاتىن جەردە ماڭگىلىككە جاي
تاپقان.
ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ: بولاشاققا باعدار» اتتى
ماقالاسىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ تەك بۇگىن باستالاتىن جۇمىس ەمەس» ەكەندىگى، «مادەني
مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا قازاقستان اۋماعىنداعى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن
نىسانداردى جاڭعىرتىپ، «حالىق – تاريح تولقىنىندا» باعدارلاماسى ارقىلى الەمنىڭ ەڭ
بەلدى ارحيۆتەرىنەن ءتول تاريحىمىزعا قاتىستى قۇجاتتاردى جۇيەلى تۇردە جيناپ،
زەرتتەلگەندىگى تۋرالى ايتىلادى. ال ءتور تاريحىمىز باتىر بابالارىمىزدىڭ ەرلىكتەرىن
ۇمىتپاۋ، كەرىسىنشە دارىپتەۋ، ەسكە الۋ، قۇرمەتتەۋ دەگەندى بىلدىرەدى. قازاق – ازاتتىق
جولىندا ارتقا شەگىنبەگەن ءوزىنىڭ باتىر بابالارىنا قۇرمەتپەن قاراپ كەلە جاتقان حالىق.
بۇل رەتتە، ءداۋىت اساۋۇلى ءوز زامانىنىڭ قاھارمان تۇلعالارىنىڭ ءبىرى رەتىندە تۇتاس
ءبىر تاريحي ءداۋىردى باسىنان وتكىزگەن تاريحي تۇلعا. ونىڭ ءومىرى وتارلىققا قارسى كۇرەسكە
دە، شاپقىنشىلىققا دا، ەل ىشىندەگى قىم-قۋىت وقيعالارعا دا تولى بولعانىن بۇگىنگى ۇرپاق
ۇمىتقان ەمەس، ۇمىتپايدى دا.
بابالار ارۋاعى ءار قازاق بالاسىن قولداپ جۇرگەي!
دايىنداعان نۇربول وقۋوۆ،
قر جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
ماڭعىستاۋ وبلىسى، اقتاۋ قالاسى
تەل. 8 (701) 570-09- 10
E-mail: nur81oku@mail.ru
پىكىر قالدىرۋ