|  |  | 

مادەنيەت رۋحانيات

الەمنىڭ ەڭ قۇندى سيرەك كىتاپتارى استانادا

  21 مامىر، 2018. 14:00. استانا.تاۋەلسىزدىك سارايى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى استاناسىنىڭ 20 جىلدىعىنا وراي «ەل جۇرەگى – استانا» اتتى مەرەكەلەۋ قارساڭىندا «الەم استانالارىنىڭ شەجىرەسى» اتتى حالىقارالىق كىتاپ كورمەسىن وتكىزەدى.          حالىقارالىق كورمەگە الەمنىڭ ەڭ قۇندى سيرەك كىتاپتارى قويىلادى. وسىعان وراي ءىس-شاراعا قاتىساتىن شەت ەلدىك قوناقتارمەن بىرىگىپ ءباسپاسوز-كونفەرەنتسياسى وتەدى. ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىنا قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى,  يتاليا ەلىنىڭ عىلىمي حاتشىسى ەدۋاردوكانەتتا, يران يسلام رەسپۋبليكاسىنداعى ادام رەسۋرستارىن باسقارۋ جانە دامىتۋ جونىندەگى باسقارما ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارىمەحديمۋساۆي, رەسەي ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ مادەني باعدارلامالار دەپارتامەنتىنىڭ كىتاپحانالىق-كورمە جۇمىسى بويىنشا باس مامانىگوز الەكساندر، گەرمانيا رەسپۋبليكاسىنان يرانتانۋ جانە ورتالىق ازيا زەرتتەۋلەرىنىڭ جەتەكشى مامانىتۋلياشەۆا روزا قاتىسادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار:رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلاتىن كورمە – تاريحي مۇرانى ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان جانە قازاقستاننىڭ مادەني جانە تاريحي قۇندىلىقتارىنىڭ حالىقارالىق ماڭىزىن ارتتىراتىن ءىرى مادەني-يميدجدىك جوبا بولماق. استانانىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان «الەم استانالارىنىڭ حرونيكاسى» اتتى حالىقارالىق كورمە اياسىندا قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ سيرەك كىتاپتار مەن قولجازبالار قىزمەتى «قازاقستان استانالارىنىڭ تاريحى تۋرالى سيرەك كىتاپتار» كورمەسىن دايىندايدى. كورمەدە 1920 جىلدان 1950 جىلعا دەيىن ورىنبور، قىزىلوردا، اقمولا، الماتى، ماسكەۋ قالالارىندا جارىق كورگەن 100-دەن استام ەرەكشە كىتاپتار، مەرزىمدى باسىلىمدار، قازاقستان استانالارى تاريحىنىڭ جەكەلەگەن كەزەڭدەرى كورسەتىلەدى. ال قر ۇلتتىق مۇراعاتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مۇراعاتى 1 ستەللاج ماتەريالدارىن دايىندادى (ەلوردانى استاناعا اۋىستىرۋ تۋرالى 30-دان استام مەملەكەتتىك قۇجاتتارىنىڭ كوشىرمەلەرى).77 سيرەك كىتاپتار ورنالاسقان. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسى (الماتى ق.) جانە ءا.تاجىباەۆ اتىنداعى قىزىلوردا وبلىستىق عىلىمي-امبەباپ كىتاپحاناسى قالانىڭ تاريحى تۋرالى 200-دەن استام دەرەك كوزدەرىن (سيرەك جانە باعالى كىتاپتار) اكەلەدى.     كورمەدە امبروزيانا كىتاپحاناسىنىڭ (يتاليا) قۇندى ءۇش قولجازبالارىنىڭ   كوشىرمەلەرى ۇسىنىلادى: • لەوناردو دا ءۆينچيدىڭ باستى كومەكشىلەرى – رەنەسسانس ءداۋىرىنىڭ ۇلى ماتەماتيگى لۋكا ءپاچوليدىڭ «DeDivinaProportione»; • سيمون ءمارتينيدىڭ مينياتيۋرالارى بار 4-5 عاسىرداعى ەجەلگى گرەك كودەكسى «يلياس-پيكتا»; • فرانچەسكو پەتراركانىڭۆەرگيليا جۇمىستارى بار قولجازباسى. ءىس-شارانى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا الەمنىڭ ءىرى كىتاپحانالارى استانا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا ارناپ استانالاردى كوشىرۋدىڭ الەمدىك حرونيكاسى تۋرالى، الەم ەلدەرىنىڭ تاريحىن انىقتاۋعا ۇلەس قوسقان شىعارمالار مەن ەلىمىزدىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىنە قاتىسى بار جازبا مۇرالار تۋرالى مول ماعلۇمات بەرەتىن سيرەك باسىلىمدار مەن فوتوكوللەكتسيالاردان قۇرالاتىن  دەرەكتى كورمەلەر ۇيىمداستىرىلادى. حالىقارالىق كورمەنى وتكىزۋ حالىقارالىق مادەني الماسۋ مەن مادەنيەتتەر ديالوگىن ودان ءارى دامىتۋ جانە كىتاپحاناارالىق ىنتىماقتاستىقتى جەدەلدەتۋ ءۇشىن اقپاراتتىق رەسۋرستاردى جيناقتاۋعا جانە كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. حالىقارالىق كورمە اياسىندا مىناداي نوميناتسيالار بويىنشا بايقاۋ ۇيىمداستىرىلادى:

  • استانا تۋرالى ەڭ جاقسى سۋرەت;
  • استانا تۋرالى ەڭ ۇزدىك كوركەم كىتاپ.

حالىقارالىق كورمەنىڭ ناتيجەلەرى اقپاراتتىق-ساراپتامالىق، عىلىمي-تانىمدىق «بيبليوتەچنىيۆەستنيك» – «كىتاپحانا حابارشىسى» جانە باسقا رەسەيلىك جانە شەتەلدىك جۋرنالداردا جاريالانادى. اتالمىش ءىس-شارا كىتاپحانالار اراسىنداعى مادەني، عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ بايلانىستارىن نىعايتا وتىرىپ، سونداي-اق كاسىبي دامۋدىڭ ماڭىزدى كەزەڭى بولىپ تابىلادى. ءىس-شاراعا قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، امبروزيانا كىتاپحاناسىنىڭ عىلىمي حاتشىسى ەدۋاردوكانەتتا (ميلان قالاسى، يتاليا), رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بوروداۆكين الەكسەي نيكولاەۆيچ، وزبەكستان مەملەكەتىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى سايديكرامنيازحودجاەۆ، گەرمانيا مەملەكەتىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى رولف مافاەل، قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ جەتەكشىسى، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءۇمىتحان مۇڭالباەۆا، تۇركىسوي حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ باس ديرەكتورى  دۇيسەن قاسەيىنوۆ (ستامبۋل قالاسى، تۇركيا), «ەگەمەن قازاقستان» رەسپۋبليكالىق گازەتى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ باسقارما توراعاسى، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالى  قاتىسادى. حالىقارالىق كورمەنىڭ جۇمىسىندا پلەنارلىق وتىرىستار مەن كىتاپحانا بيزنەسى تۋرالى وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا سەكتسيالار جۇمىسى، سونداي-اق، عالىمدارمەن، اقىندارمەن جانە جازۋشىلارمەن شىعارماشىلىق كەزدەسۋلەر وتكىزىلەدى. سونداي-اق، ءىس-شاراعا تمد جانە الەم ەلدەرى ۇلتتىق كىتاپحانالارىنىڭ جەتەكشىلەرى، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق جانە ايماقتىق كىتاپحانالارى، عىلىمي جانە شىعارماشىلىق ينتەلليگەنتسيا وكىلدەرى، باسپاگەرلەر، مەملەكەتتىك مادەنيەت، ءبىلىم جانە عىلىم ينستيتۋتتارىنىڭ جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرى، كىتاپحاناشىلار جانە ت.ب. شاقىرىلىپ وتىر.     قر مسم ءباسپاسوز قىزمەتى

Related Articles

  • قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    Zhalgas Yertay         قازاقستان بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن قاتاڭ شەشىمدەرگە بارعىسى كەلمەيدى دەيىك. بىراق قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟ سونى ويلانىپ كورەيىك. قازاق ءتىلىن دامىتۋ جايىن ايتقان كەزدە قازاقستان بيلىگى قوعامدى ەكىگە بولەدى. ءبىرى – ءتىلدى دامىتۋدىڭ راديكال شەشىمدەرىن ۇستانادى، ەكىنشى جاعى – قازىرگى ستاتۋس-كۆونى ساقتاعىسى كەلەدى، ياعني ەشتەڭە وزگەرتپەي-اق قويايىق دەيدى. بىراق ەكى جولدى دا تاڭداماي، ورتاسىمەن ءجۇرۋدى ۇسىنىپ كورسەك قايتەدى!؟ باتىل قادامدارعا بارايىق، بىراق ول راديكال جول بولماسىن. قازاق ءتىلىن كۇشپەن ەمەس، ورتانى دامىتۋ ارقىلى كۇشەيتسەك بولادى. ياعني ادامدار ءتىلدى ۇيرەنىپ اۋرە بولماي-اق، حالىق جاي عانا قازاق ءتىلى اياسىندا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنسىن. نەگىزگى وي وسى. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامدار ورتانى

  • ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى.  كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • جارايسىڭدار، ازەربايجان

    جارايسىڭدار، ازەربايجان

    ولار قر ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىندە ورىس تىلىندە وقۋدان باس تارتقان. نەگە سولاي ؟ ويتكەنى ولار قازاق ءتىلىن تاڭداعان! قازىر ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ءتىلى كۋرستارى اشىلىپ جاتىر. ايتقانداي، ازەربايجاندارعا ءتىلىمىزدى قولداعانى ءۇشىن قۇرمەت پەن قۇرمەت. ولار ناعىز باۋىرلاس حالىق ەكەنىن كورسەتتى. بىراق قازىر ءبىزدىڭ قورعانىس مينيسترلىگىنە سۇراقتار تۋىندايدى. بۇعان دەيىن بارلىق شەتەلدىكتەردى ورىسشا ۇيرەتىپ پە ەدى؟ بىرەۋ نە سۇرايدى؟ ايتەۋىر، ءبىلىم – قازاق ءتىلىن ناسيحاتتاۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى. ال نەگە ورىس تىلىندە وقىتادى؟ ال كىم ءۇشىن؟ ەڭ قىزىعى، وسىنىڭ ءبارىن تەك ازەربايجانداردىڭ ارقاسىندا عانا بىلەتىن بولامىز. ال نەگە بۇرىن قازاقشا وقىتپاعان، ەڭ بولماسا كەيبىر ەلدەردە. نەگە سول قىتاي ءتىلىن ورىسشا ۇيرەتەدى؟ رۋسلان تۋسۋپبەكوۆ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: