بۇرىن ۋكرايناعا اسكەري تانك بەرۋ ماسەلەسى ايتىس تۋدىرىپ كەلسە، ەندى اسكەري ۇشاق تۋرالى پىكىرتالاس بولىپ جاتىر. ۇلىبريتانيا بىرىككەن كورولدىگى اسكەري اۋە كۇشتەرىنىڭ بۇرىنعى قولباسشىسى، اۆياتسيا مارشالى گرەگ بەگۆەلل ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا رەسەي اۆياتسياسىنىڭ وسال جاعى جايلى، ۋكراينا باتىستان اسكەري ۇشاق السا، جاعداي قالاي وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ بەردى.
رەسەي باسقىنشىلىعىنا قارسى كۇرەسىپ جاتقان ۋكراينانىڭ اسكەري اۋە كۇشتەرى كوبىنە سوۆەت كەزىنەن قالعان ميگ ۇشاقتارىن پايدالانادى. كيەۆ باتىس ەلدەرىنەن بىرنەشە رەت اسكەري جويعىش ۇشاق سۇراعان. بىراق اقش تا، ۇلىبريتانيا دا ازىرشە كونبەي وتىر. ولار سوعىستى ۋشىقتىرىپ جىبەرۋدەن قاۋىپتەنەتىنىن العا تارتىپ، باسقاشا اسكەري كومەك بەرۋدى ءجون كورەدى.
كەيبىر ساياساتكەرلەر مەن ساراپشىلار ۋكرايناعا باتىس ۇشاقتارىن بەرۋ ماسەلەسىندە وقىتىپ-ۇيرەتۋ مەن لوگيستيكا قيىندىق تۋدىرۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى.
ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتى اسكەري ۇشقىش، ۇلىبريتانيا بىرىككەن كورولدىگى اسكەري اۋە كۇشتەرىنىڭ بۇرىنعى قولباسشىسى گرەگ بەگۆەللمەن سۇحباتتاستى. اۆياتسيا مارشالى رەسەي اۋە كۇشتەرىندەگى كەمشىلىكتەر، باتىس ەلدەرىنىڭ كيەۆكە اسكەري ۇشاق بەرۋدەن نەگە تارتىنىپ وتىرعانى جانە اۋە شايقاسىنا “اسا ىڭعايلى” F-16 جويعىش ۇشاعى جەرىن باسقىنشىلاردان قورعاپ جاتقان ۋكرايناعا نەسىمەن ۇتىمدى بولاتىنى تۋرالى ايتىپ بەردى.
رەسەي اۆياتسياسى قايدا؟
ازاتتىق: رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسى جوسپارلاعانىنان وزگەشە ءوربىدى. اۋەدە ۇستەمدىككە يە بولا الماۋىنا نە سەبەپ؟
گرەگ بەگۆەلل: وتە جاقسى سۇراق. وندايدىڭ قاجەتى جوق، ونى [سوعىستى] تەز بىتىرەمىز دەگەن سەنىمدە بولعاندىقتان دەپ توپشىلاۋعا بولار. اسكەري كۇش-قۋاتىنىڭ ارتىقشىلىعى مەن شاپشاڭ قيمىلدىڭ ارقاسىندا الاساپىران جاساپ، ەلدى وپ-وڭاي باسىپ الامىز دەپ ويلاسا كەرەك.
بىراق ءىس جۇزىندە وزگەشە بولىپ شىقتى دەر ەدىم. رەسەيدىڭ اۋە كۇشتەرىنىڭ مۇمكىندىگى جايلى ءسوز بولعاندا، ولاردىڭ مالىمدەمەسىنە قاراپ، مىقتىلىعى جاعىنان ۋكرايناعا تەڭ كەلەتىن، بالكىم، ءتىپتى ودان دا، باتىستان دا كۇشى ارتىق قارسىلاس بولىپ كورىنۋى مۇمكىن. الايدا ءىس جۇزىندە ول ءسوزى ەشقاشان راستالعان ەمەس.
“تەمىر شىمىلدىق” كۇيرەگەننەن كەيىن، ونداي ۇشاق شىنىمەن دە اۋەدە ءبىرشاما مۇمكىندىككە يە ەكەنىن بايقاتقان. بىراق لوگيستيكا تۇرعىسىنان قولداۋ، دەرەكتەر باسقارۋ، قارۋ-جاراق، سەنسورلارمەن جابدىقتاۋ جانە باستىسى [وعان قىزمەت كورسەتەتىن] قۇرامنىڭ دايىندىق دەڭگەيى ءالسىز ەكەنى اڭعارىلدى. مۇنداي جاعدايدا قىمبات، اسا قۋاتتى ماشينا ءوز مىندەتىن جوعارى دەڭگەيدە اتقارا المايدى.
وندايدى اسىرەسە رەسەي اسكەري اۋە كۇشتەرىنەن بايقادىق: ولار مۇنداي پلاتفورمالاردىڭ الەۋەتىن تولىق پايدالانۋعا ماشىقتانباعان بولىپ شىقتى. ويتكەنى دايىندىق رەتتەلگەن قالىپپەن جۇرگىزىلەدى ەكەن. بەلگىلى ءبىر پروتسەستەر مەن پروتسەدۋرالار بار. باتىس اسكەرى ولاي سوعىسپايدى. بىزدە جەلىلەر مەن داتچيكتەر بار، [جانە] بىزگە اناعۇرلىم بايىپتى شايقاس ۇنايدى. ال ونداي ۇرىسقا ولاق رەسەي اسكەري كۇشتى ءۇيىپ-توگىپ سوعىسقاندى ءجون سانايدى. ونىسىن سيريادا جانە باسقا جەرلەردە كورسەتتى، بىراق ۋكرايناعا كەلگەندە اناعۇرلىم اقىلدى [قارسىلاسقا] تاپ بولدى جانە ونى الا المادى دەپ ويلايمىن.
مەنىڭشە، رەسەي اۆياتسياسىنىڭ كوزىمىزگە كوپ تۇسپەۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى – وسى. تاعى ءبىر فاكتور بولۋى مۇمكىن: ەگەر اۋەدە اتىپ تۇسىرسە، جوعارى دەڭگەيدەگى، اسا قىمبات قازىرگى زامانعى [ۇلگىدەگى] قۇرالدان ايىرىلىپ قالامىز، ونىڭ ۇستىنە، تالاي ادامنىڭ ابىرويى ايرانداي توگىلەدى دەپ ۋكراينادان قاتتى قورقاتىن دا ءتارىزدى. سوندىقتان ورىستار نە تاڭداپ-تالعاماي شابۋىلداعاندى، نە قوزعالمايتىن نىسانانى جويۋعا عانا ءتيىمدى قارۋ – الىسقا جەتەتىن زىمىران قولدانعاندى ءجون كورەدى. ال وندايدا كوبىنە نىساناعا ازاماتتىق وبەكتىلەر ءىلىنىپ جاتىر.
باتىس ەلدەرى ۋكرايناعا جويعىش ۇشاق بەرۋدەن نەگە تارتىنادى؟
ازاتتىق: ۋكرايناعا باتىستىڭ جويعىش ۇشاقتارىن بەرۋ ماسەلەسىنە كەلەيىك. نە سەبەپتى بەرمەي وتىر؟ ۆاشينگتون دا، لوندون دا، بەرلين دە بۇل ماسەلەگە بايلانىستى كونسەنسۋسقا كەلەتىندەي كورىنە مە؟
گرەگ بەگۆەلل: رەسەي مۇنى تىيىم سالىنعان الدەبىر شەكتەن اتتاۋ دەپ قابىلداۋى مۇمكىن دەگەن ۇعىم نەگىزگى سەبەپ بولىپ وتىر، ءوز باسىم ونى قاتە دەپ ەسەپتەيمىن. جانە وسىنداي كوڭىل-كۇي، ارينە، رەسەيگە دە جاعادى. ويتكەنى ول ۋكراينا اسپانىنان باتىس ۇشاقتارىن مۇلدە كورگىسى كەلمەيدى.
جاڭاعى بولجام بويىنشا، باتىس ۇشاق بەرگەن جاعدايدا ۋكراينا سونىمەن رەسەي اۋماعىنداعى نىسانالارعا شابۋىلداۋى، ال [رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير] پۋتين ونى مۇلدە شەكتەن شىعۋ دەپ قابىلداپ، اسا شالت قيمىلعا بارۋى مۇمكىن-مىس. جانە دە وزگە ەلدەردى، ناتو نەمەسە تاعى باسقالاردى جانجالعا ارالاستىرۋعا سەبەپ بولۋى ىقتيمال دەگەن قاۋىپ ايتىلادى.
بارلىعى دا جانجالدى ورشىتكىسى كەلمەيتىنى تۇسىنىكتى. بىراق وسى جەردە سۇراق تۋادى: ۇشاقتار بەرسەك، رەسەيدى ۋكرايناعا نەمەسە ونى قولداپ وتىرعان باسقا ەلدەرگە جاۋاپ رەتىندە تىڭ قادامعا بارۋعا يتەرمەلەيمىز بە؟ ونداي ەشتەڭە بولمايدى دەپ ەسەپتەيمىن. رەسەي مايداننىڭ الدىڭعى شەبىنەن قازىرگى زامانعى ۇشاقتاردى ءۇزىلدى-كەسىلدى كورگىسى كەلمەي وتىرسا دا، ەسسىز ءىس-ارەكەتكە بارادى دەپ ويلامايمىن. بۇل – جەكە پىكىرىم.
وتە اۋىر جۇك بولاتىنىن تۇسىنەمىن، سوندىقتان ادامدار شەشىمگە كەلمەس بۇرىن ءجۇز ويلانىپ، مىڭ تولعانىپ جاتىر. بىراق ۇشاقتاردى شەكتى تۇردە، ياعني اۋە شابۋىلىنا قارسى جانە ۋكراينانى قورعاۋعا پايدالانۋدى نەلىكتەن [جانجالدى] ۇشىقتىرۋ دەپ قابىلدايتىنىن تۇسىنبەيمىن. بۇل – ۇلتقا ءوز ەگەمەندىگى مەن شەكاراسىن حالىقارالىق قۇقىققا ساي قورعاۋ ءۇشىن بەرىلەتىن قۇرال عوي.
بۇعان دەيىن اسكەري تانكىلەرگە بايلانىستى دا وسىعان ۇقساس جاعداي بولدى. بۇرىن ول شەكتەن تىس نارسە بولىپ كورىنەتىن. ونداي “اينەك كەدەرگىنى” دە ەڭسەردىك.
ازاتتىق: تانكىلەر بەرۋ ماسەلەسى سياقتى جايت قايتالانا ما؟
گرەگ بەگۆەلل: الدەبىر وقيعالار تىزبەگىن كورۋىمىز ابدەن مۇمكىن. ەسىڭىزدە بولسا، بىلتىر بۇرىن سوۆەتتىك اسكەري وداقتا بولعان شىعىس ەۋروپا ەلدەرىندە قالعان ميگ-29 جويعىش ۇشاقتارىن بەرۋ مۇمكىندىگى تالقىلاندى. بىراق ودان ەشتەڭە شىقپادى، ويتكەنى پولشا ول ۇشاقتاردى تىكەلەي بەرگىسى كەلمەي، اقش-تان اگەنت بولۋىن وتىنگەن-ءدى، وعان اقش كەلىسپەدى.
F-16 [جويعىش ۇشاقتارىن بەرۋ] جايلى ۇسىنىسىمنىڭ ءبىر سەبەبى – ولاردى اقش قانا ەمەس، ءارتۇرلى ەلدەر بەرە الادى، اقش [تەك قانا] رۇقسات ەتسە جەتكىلىكتى، تىكەلەي قاتىسۋى مىندەتتى ەمەس.
سوندىقتان ارقايسىسى: “ماقۇل، سولاي ىستەيىك” دەپ ايتقان ساتكە دەيىن ءالى تالاي ۋاقىت ديپلوماتيالىق قاقپاقىل ويىنىنا كۋا بولامىز دەپ ويلايمىن.
ول كۇنگە دە جەتەرمىز دەپ ۇمىتتەنەم، سەبەبى جاڭا ۇشاقتى، بۇكىل جۇيەسى مەن قىر-سىرىن زەرتتەپ-ۇيرەنۋ – وڭاي شارۋا ەمەس. ماعان ۋكراينا ونى تەزىرەك مەڭگەرەتىندەي بولىپ كورىنەدى. بىراق ەگەر باتىستىڭ بەرگەن تانكىلەرى كوكتەمدە ساپقا قوسىلاتىن بولسا، ولاردى اۋەدەن قورعاپ، قولداۋ كورسەتەتىن ەشكىم بولمايدى.
ءبىز ۋكرايناعا بارلىق قۇرال-جاراقتى بەرمەي، بۇل سوعىستى كەزەڭ-كەزەڭمەن جۇرگىزۋىنە كومەكتەسۋگە تىرىسىپ جاتىرمىز. مەنى وسى نارسە مازالايدى: “اينەك كەدەرگىنى” ءبىر-بىرلەپ شاعا وتىرىپ، جالپى اسكەر سوعىسىن بىرتىندەپ جۇرگىزگەن ءجون دەيمىز.
ازاتتىق: ۋكرايناعا جويعىش ۇشاق بەرۋگە قارسى شىققاندار ونى پايدالانۋدى وقىپ-ۇيرەنۋ مەن لوگيستيكا ماسەلەسى قيىندىق تۋعىزادى دەگەن ءۋاج كەلتىردى. ۋكرايندەردى F-16 ۇشاعىن مەڭگەرۋدى ۇيرەتۋگە قانشا ۋاقىت كەتەدى؟
گرەگ بەگۆەلل: ەگەر ءسىز اسكەري ۇشقىش بولساڭىز، ميگ-29 ۇشاعىن ءمىنىپ شايقاسقان تاجىريبەڭىز بولسا… تۋراسىن ايتساق، قازىرگى كەزدە ۋكراينانىڭ اسكەري ۇشقىشتارى الەمدەگى ەڭ تاجىريبەلىلەردىڭ قاتارىندا، ولاردىڭ كوبى ءالى ساپتا ءجۇر دەپ ۇمىتتەنەمىن.
سولاردىڭ اراسىنان بىرەۋلەر جاڭا ۇشاققا… شامامەن، التى-سەگىز اپتا ماشىقتانعان سوڭ اۋىسىپ وتىرا الادى. بۇل تىم قىسقا [حرونولوگيا] بولىپ كورىنەتىنى راس. بىراق ىسكە اسىرۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. وقۋلىقتاعى ءادىس-ءتاسىلدىڭ بارلىعىن زەرتتەۋگە كوپ ۋاقىت كەتىرمەي، ەڭ نەگىزگىلەرىن ۆيرتۋال شىنايىلىق سيمۋلياتسياسىن پايدالانۋ ارقىلى مەڭگەرە الاسىز.
بالكىم، ونىڭ قۇپياسىن جاريا قىلۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار، بىراق ۇشاق باسقارۋ ءبىر-بىرىنە ۇقساس. جوعارى، تومەن، سولعا، وڭعا ۇشقان كەزدە ءبارى ءدال سولاي باسقارىلادى. دروسسەلدەر، العا، ارتقا، شاپشاڭ، باياۋ. بۇل – نەگىزگىلەرى. راداردى، قارۋدى پايدالانۋ، نىسانانى اڭعارۋ ءبىرشاما ەپتىلىكتى قاجەت ەتەدى. بىراق قازىرگى زامانعى، اسىرەسە باتىستا جاسالعان ۇشاقتاردى باسقارۋدىڭ قىر-سىرىن شامالى ۋاقىتتا مەڭگەرۋگە بولادى.
ال ۇشاقتى بابىندا ۇستاپ، ونى قارۋ-جاراقپەن جابدىقتايتىن قىزمەت كورسەتۋشى قۇرامدى دايىنداۋ ەداۋىر ۋاقىت الادى. دەگەنمەن ول – يادرولىق فيزيكا ەمەس قوي. باسىنا كامەرا تاعىپ العان تەحنيككە ۆيرتۋال شىنايىلىق، ءتىپتى قوسىمشا شىنايىلىق اسپابىن پايدالانىپ، كەز كەلگەن جەردەن وتىرىپ ءتۇسىندىرىپ بەرۋگە مۇمكىندىك بار.
بۇل جونىندە جەكە پىكىرىم مىناداي: بۇل – وقىپ-ۇيرەتۋگە جانە لوگيستيكاعا پايدالانۋعا ىڭعايلى ءتاسىل. سوعىس باستالعالى ءبىر جىل، ياعني ۋكرايندەر ەندىگى [جاتتىعۋدىڭ] تولىق كۋرسىنان ەكى رەت وتەتىن ۋاقىت بولدى.
سوندىقتان مۇنداي سىلتاۋدى دوعارىپ، شىندىقتىڭ بەتىنە تۋرا قارايىقشى: [باتىستىڭ] دۇرىس شەشىم شىعارۋعا باتىلى قاشان جەتەدى؟ ويتكەنى بۇل – ۋكراينانىڭ قولىنان كەلەتىن شارۋا: ەگەر ولار اسكەري تانكىلەردىڭ نەگىزگى ءۇش ءتۇرىن باسقارۋدى بىرنەشە ايدا مەڭگەرىپ شىقسا، وندا F-16 ۇشاعىن باسقارۋدى دا ۇيرەنىپ كەتە الادى.
جويعىش ۇشاق نەسىمەن ماڭىزدى؟
ازاتتىق: باتىستا جاسالعان جويعىش ۇشاقتار ۋكرايناداعى سوعىسقا بەتبۇرىس ەنگىزە الا ما؟ الدە ۋكراينانىڭ ونسىز دا سوعىسۋعا شاماسى جەتە مە؟
گرەگ بەگۆەلل: ۋكراينا كوپ جاعىنان تاڭعالارلىق جەتىستىگىمەن تانىلدى، مەن مۇنى بارىنشا اعىمنان جارىلا ايتىپ وتىرمىن، تۇتاس ۇلتتىڭ قايسارلىعىمەن بىرگە وزىنەن كولەمى جاعىنان دا، اسكەري قۋاتى جاعىنان دا ۇلكەن ەلدىڭ باسقىنشىلىق شابۋىلىنا تويتارىس بەرىپ، بەتىن قايتارا الدى.
ال وسى ءىس-ارەكەتىنىڭ قولايسىز جاعى دا بار، ويتكەنى جاعدايى قانشالىقتى كۇردەلى ەكەنىن اجىراتۋ كورەر كوزگە وڭاي ەمەس. جۇرتتىڭ ءبارى ۋكراينا ءىرى جەڭىسكە جەتىپ جاتىر دەپ ويلايدى. جانە كەي كەزدەرى سولاي ەكەنى دە راس، بىراق، شىن مانىندە، ولاردىڭ جاعدايى ءالى دە وتە اۋىر، قاتتى قىسپاقتا قالىپ وتىر. ۋكراينانىڭ جەتىستىگىن، ءتىپتى ونىسى شىنىمەن ەرەكشە قۋانتارلىقتاي بولعان كۇننىڭ وزىندە، اسىرا باعالاماۋ ماڭىزدى دەپ ەسەپتەيمىن.
“ناپولەون دا، ۆەرماحت تا ەمەس. بۇل – ۋكرايندار”. اسكەري ستراتەگ شون ماكفەيتپەن سۇحبات
ولار رەسەي اسكەري اۋە كۇشتەرىمەن ايقىن تەڭەسە الدى. ءيا، الىسقا ۇشاتىن اسكەري زىمىرانداردىڭ كەيبىرىن اتىپ قۇلاتۋ وتە قيىن ەكەنى راس. ءىشىنارا ونداي شابۋىلدار “اۋە-اۋە” قارۋىمەن ەمەس، “جەر-اۋە” جۇيەسىنىڭ كومەگىمەن جاسالىپ جاتىر.
مەيلى، قانداي قيىندىق بولسا دا، ۋكراينا تۇيىقتان شىعار جول تابادى دەپ سەنگىڭ كەلەدى. بىراق ولاردا بارلىعى كەرەمەت بولادى دەگەن پىكىر قالىپتاستىرۋدان اۋلاقپىن. ويتكەنى ەگەر ءبىز قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ كومەكتەسپەسەك، جاۋدان جەڭىلىپ قالۋ قاۋپى وتە جوعارى دەپ ەسەپتەيمىن.
F-16 قانداي ۇشاق؟
ازاتتىق: قانشالىقتى قاۋىپ ءتونىپ تۇر؟
گرەگ بەگۆەلل: ەگەر باتىس كومەك رەتىندە بەرگەلى وتىرعان تانكىلەردى شەكتەيمىز دەگەن شەشىم قابىلداسا، بۇل ۋكرايناعا وتە جامان بەلگى بولادى دەپ ويلايمىن. بۇل دەگەنىڭىز ولارعا: ءبىز وزىمىزدە بارمەن كومەكتەسەمىز، بىراق قولىمىزدان كەلەتىننىڭ ءبارىن بەرەيىن دەگەن ويىمىز جوق دەگەندى بىلدىرەر ەدى. جانە مۇنىڭ ۋكرايناعا اسەرى جاقسى بولمايدى، ءبىزدى جاناشىر، قولداۋشى دەپ ەسەپتەيتىن ولاردىڭ مورالدىق رۋحىن دا مۇقالتادى.
جانە بۇل “قىزىل سىزىقتان وتۋگە بولمايدى” دەپ جۇرگەن رەسەيگە دە بەلگى بولماق: پۋتيندە ەگەر جەتكىلىكتى قىسىم جاسايتىن بولسام، باتىس ەلدەرىنىڭ پىكىرىن وزگەرتە الامىن، ءسويتىپ، ۋكرايناداعى جاعدايدى قولايىما جاعاتىن دەڭگەيدە ۇستاپ، بىلگەنىمدى ىستەيمىن دەگەن سەنىم پايدا بولادى دەپ ويلايمىن.
[ۇشاقتار] بەرەتىن بولساق، ءبىز ەكى نارسەگە قول جەتكىزەمىز. ايتالىق، رەسەيدىڭ ۇرەيىن تۋعىزاتىن قازىرگى زامانعى ماشينالارمەن جاردەم بەرەمىز. ولار قازىردىڭ وزىندە ۋكراينا اۋە كەڭىستىگىنە كىرۋدەن تارتىنادى. ال ەگەر كيەۆتىڭ قولىنا AMRAAM (“اۋە-اۋە” كلاسىنا جاتاتىن، ورتا قاشىقتىققا ۇشاتىن اسكەري راكەتانىڭ جەتىلدىرىلگەن ءتۇرى) قارۋىمەن بىرگە F-16 تيسە، ولار مۇلدە جولامايدى. سوندىقتان ونداي جاعدايدا رەسەيدىڭ اۋەدەگى ءىس-قيمىلى وزگەرەتىنى ءسوزسىز.
بۇل ولاردىڭ جۇزدەگەن ميل جەردەن زىمىرانمەن سوققى بەرۋىنە، ۋكراينا اۋماعىن س-400 زەنيت زىمىرانى جۇيەسىمەن سىرت جاقتان اتقىلاۋىنا كەدەرگى بولا المايدى. بىراق بۇل ماسكەۋدىڭ قۇرعان ەسەبىن وزگەرتىپ، ونىڭ الدىندا باتىس بۇعىپ قالمايتىنىن، جەڭىسكە جەتۋدى ماقسات تۇتقان ۋكرايناعا شەكتەۋ قويمايتىنىن، ەگەر سەندەر (پۋتيندىك رەسەي) توقتاماساڭدار، بۇكىل باتىس ونەركاسىبى مەن قۇرال-جابدىقتارىنىڭ وزدەرىڭدىكىنەن الدەقايدا ارتىق كۇش-قۋاتىنا كەزىگەسىڭ دەگەن مىقتى بەلگى بولار ەدى. العان بەتىڭنەن قايتپاساڭ، ءبارىبىر جەڭىلەسىڭ جانە بۇل نەعۇرلىم سوزىلعان سايىن سوعۇرلىم السىرەپ، بيلىكتەن ايىرىلىپ قالاسىڭ. ەكىنشىدەن، ءوزىڭدى حالىقارالىق دەڭگەيدە قازىرگىدەي ۇستايمىن دەپ ويلاما دەگەن يشارا بولماق.
امەريكا گەنەرالى: رەسەي يراننان درون الادى، ال ۋكرايناعا 50 ەل كومەكتەسىپ جاتىر
بۇل بارلىعىنا جەڭىس اكەلەر ەدى… مۇنداي ناتيجەگە جەتۋ ءۇشىن ءتىپتى ۇشاقتاردىڭ اۋەگە كوتەرىلۋىنىڭ دە قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن.
ەندى اسكەري تۇرعىدان اسەرى جايلى ايتار بولساق، F-16 بۇرىنعىسىنشا وتە قۋاتتى پلاتفورما دەپ ەسەپتەلەدى: كۇشتى رادارمەن جابدىقتالعان، ال اسا ەرەكشە ۇشاقتاردى ەسەپتەمەگەندە، ءوزى تەڭدەس رەسەيلىك ۇشاقتاردىڭ كوبىنەن اناعۇرلىم بيىك ۇشا الادى. ونىڭ رادارىنا قوساقتالعان قارۋ جۇيەسى رەسەيلىك ۇشاقتاردىڭ باسىم كوپشىلىگىن ولار شابۋىلداپ ۇلەرمەي جاتىپ جويىپ جىبەرە الادى.
F-16 ۇشاعىمەن سالىستىرعاندا، كوزگە تۇسپەۋ جاعىنان F-35 جانە F-22 ۇشاقتارى مىقتى. ءوزىم F-16 ۇشاعىمەن شايقاسقا دا ءتۇسىپ كوردىم. بىردە سول ۇشاقپەن وعاش جاعدايدا ۇشقانىم بار، الايدا ولارعا قارسى ايقاسىپ تا كورگەم. ءوزى شاپ-شاعىن، رادارعا وڭايلىقپەن ىلىنبەيدى، ال ارنايى قۇرال بولماسا، اۋەدە كوزگە ءتۇسىرۋ ودان دا قيىن. F-16 ۇشاعىن “سۇرجىلان” دەپ اتايتىنى تەگىن ەمەس. قىرسىق، جىمىسقى، وتە قاۋىپتى كىشكەنتاي ۇشاق.
ەگەر مەن 100 ساعات ۇشقان تاجىريبەم بار ورىس ۇشقىشى بولسام، [ۇشاعىمداعى] قارۋ-جاراق دۇرىس ىستەي مە دەپ، كوڭىلىم كۇپتى بولار ەدى، ويتكەنى جاتتىعۋ نەمەسە سوعىس كەزىندە ولاردى پايدالانۋعا ەشقاشان رۇقسات ەتپەگەن. اۋەگە كوتەرىلگەن كەزدە ول جاقتا F-16 جۇرگەن جوق پا دەپ ويلاپ، مازام قاشار ەدى.
ەگەر ۇرىس الاڭىندا رەسەيلىك اۆياتسيانىڭ ىقپالىن شەكتەي الساق، بۇل وندا ۋكرايناعا دامىل تاۋىپ، ارتيللەريا كۇشىن، HIMARS-تى (دۇركىندەتە اتۋ جۇيەسى), تانكىلەردى جانە وزگە دە قارۋدىڭ بارلىعىن قاباتتاستىرا قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. اقىر سوڭىندا رەسەيلىكتەردىڭ كوبى جەڭىسكە جەتە المايتىنىنا كوز جەتكىزۋگە ءماجبۇر بولار ەدى.
ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى
پىكىر قالدىرۋ