«قۇنانباي» كينوفيلمى – زاماننىڭ تالابى»
دوسحان جولجاقسىنوۆ تۇسىرگەن «قۇنانباي» ءفيلمىنىڭ پرەمەراسى 12 مامىردا شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىندا وتپەك. ازاتتىق كينونىڭ رەجيسسەرى، ءارى باس رولدەگى اكتەرىنەن سۇحبات الدى.
ازاتتىق: – «قۇنانباي» كوركەم ءفيلمىنىڭ العاشقى تۇساۋكەسەر كورسەتىلىمىن الماتىدا نەمەسە استانادا ەمەس، نەگە اباي اۋدانىندا ۇيىمداستىرىپ جاتىرسىز؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – كوكەيىمىزدە قۇنانبايدى ايتساق – اباي، ابايدى ايتساق – قۇنانباي تۇرادى. وعان قوسا، كينونى سوندا (اباي اۋدانىندا – رەد.) تۇسىردىك. كوپشىلىك ساحناسىنا قاتىسقان – سول جەر. كينو ءتۇسىرۋدى باستاماس بۇرىن العاش بارىپ، سول جەردەگى اقساقالداردىڭ باتاسىن الدىق; قۇنەكەڭنىڭ باسىنا بارىپ، تۋ بيە سويىپ، قۇران باعىشتادىق; بايگەسىن بەردىك. ەندى ءفيلمنىڭ العاشقى تۇساۋكەسەرىن سول جەردەن باستاۋ – مەنىڭ ازاماتتىق پارىزىم. 12 مامىر كۇنى – ابايدا، 13 مامىردا سەمەي قالاسىندا كورسەتىلەدى. سودان كەيىن بارىپ استانا مەن الماتىعا جول تارتامىز.
ازاتتىق: – قۇنانباي بەينەسى بىزگە مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» ەپوپەياسى ارقىلى تانىس. ياعني، وقىرمان ساناسىندا ول بىربەتكەي، قىڭىر، كوپ سويلەمەيتىن كەيىپكەر رەتىندە قالىپتاستى. ال كينوداعى قۇنانبايدىڭ بەينەسى قانشالىقتى وزگەشە، الدە سول اۋەزوۆ جولىمەن جۇردىڭىزدەر مە؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – ۇلى مۇقاڭنىڭ دۇنيەسى بىزگە باعىت-باعدار ەكەنى حاق. بىراق ول روماننىڭ ماقساتى زامانىنا، سول كەزەڭنىڭ ساياسي كوزقاراسىنا ساي بولدى. سوندىقتان دا ونداعى قۇنانباي بەينەسىنىڭ ءسال باسقاشالاۋ بولعانى راس. بىراق قۇنەكەڭ تۋرالى ودان كەيىن دە قانشاما كىتاپتار جازىلدى. ونداعى ماعلۇماتتار ارقىلى قۇنانبايدىڭ بەلگىسىز اقيقاتتارى اشىلعانداي بولدى. وسىنىڭ ءبارىن سارالاي وتىرىپ، كينودا پەندەۋي قۇنانبايدى سومدادىق. وتىرىپ اپ بيلىك ايتقاننان گورى، قينالعان قۇنانباي، ويلانعان قۇنانباي، شەشىم قابىلداعان قۇنانباي قىلىپ الدىق. ءومىر سۇرگەن كەزەڭىن كورسەتە بىلدىك.
ازاتتىق: – فيلم كورەرمەنگە جەتكەنگە دەيىن «اتتەگەن-اي» دەيتىن جەرلەرى بولسا، ءوز اۋزىڭىزبەن ايتا الاسىز با؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – ونەردىڭ ۇلىلىعى سوندا بولۋ كەرەك، ويلانا بەرسەڭ، قازا بەرسەڭ، جەتپەيتىن، كەمشىن تۇستار شىعا بەرەدى. سول سەبەپتى «اتتەگەن-اي» دەيتىن جەرلەر بار. كينونى مونتاجداۋ كەزىندە كۇنىنە ءبىر ەمەس، بىرنەشە مارتە كورە وتىرىپ، «اتتەگەن-اي، مىنا جەرىن بىلايشا شىعارۋ كەرەك ەدى-اۋ» دەيتىن تۇستارى بولدى. بىراق ونىڭ بارلىعى كەش. سوندىقتان ونى قوزعاماي-اق قويايىن. ەڭ باستىسى – ويلاعان وي، قوزعاعان ءپالساپا، سالىنعان استار ويىمنان شىقتى.
ازاتتىق: – «دوسحان جولجاقسىنوۆ قۇنانباي ءرولىن ويناعاننان كەيىن كينودان كەتەم دەپتى» دەيتىن سىبىس شىندىققا قانشالىقتى جاقىن؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – كينودا باراقتىڭ قۇنانبايعا «ولسەم اياعىم ۇزەڭگىدە كەتسىن» دەپ ايتاتىنى بار ەدى. سول ايتقانداي، قۇداي ساۋلىق بەرىپ، قول-اياققا اماندىق بەرىپ تۇرعان كەزدە ءالى دە شىعارماشىلىقپەن اينالىسساق دەيمىز. بىراق ونىڭ ءبارى جەكە بىزگە دە بايلانىستى ەمەس. ىنىمدەي بوپ كەتكەن تالاسبەكتىڭ (تالاسبەك اسەمقۇلوۆ، كينودراماتۋرگ، جازۋشى – رەد.) كەنەتتەن مارقۇم بوپ كەتكەنى قابىرعامدى قايىستىرىپ، ۇيقىمدى قاشىردى.
ازاتتىق: – ءسىز تۇسىرگەن ەكى ءفيلمنىڭ دە ستسەناريىن جازعان تالاسبەك اسەمقۇلوۆ مارقۇمنىڭ ءۇشىنشى ءبىر جوباسى «توميريس حانشايىم» دا دايىن ەكەنى بۇعان دەيىن ايتىلعان بولاتىن. اتالعان جوبانى كوردىڭىز بە، ەگەر كورسەڭىز بولاشاقتا قولعا الۋ ويدا بار ما؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – «توميريس حانشايىمنىڭ» ستسەناريى جازىلعان سوڭ ءبىرىنشى بولىپ وقىعان ءوزىم ەدىم. ماعان ۇناپ ەدى. كەي جەرىنە ءوزىمنىڭ پىكىرىمدى ايتىپ ەم. سونىڭ بارلىعى بىتكەننەن كەيىن ءبىز تاپسىرىپ ەدىك. بىراق بۇعان ۇلكەن قارجى كەرەك. بۇل ءجۇردىم-باردىم كينو ەمەس. قارجىنىڭ تابىلۋى قيىن. سوندىقتان توقتاتىلعان. بىراق ستسەناري دايىن. ول كينوستۋديادا دا («قازاقفيلم» – رەد.), قولىمىزدا دا بار.
ازاتتىق: – ءوزىڭىز تۇسىرگەن ەكى ءفيلمنىڭ ەكەۋىندە دە باستى ءرولدى، باس كەيىپكەردى ءوزىڭىز ويناپسىز. ءوزىڭىز تۇسىرگەن كينودا باستى ءرولدى يەمدەنۋىڭىز قانشالىقتى دۇرىس شەشىم دەپ قابىلدادىڭىز؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – بىرەۋ ويلاۋى مۇمكىن، «مىناۋ كينونى وڭ جامباسىنا دايىنداپ، تەك ءوزى ءتۇسۋ ءۇشىن جاسايدى ەكەن» دەپ. ءتىپتى دە ونداي بولمادى. ءومىر بويعى دايىندىعىم، سانالى عۇمىرىم – «ءبىرجان سالدا» (كينوفيلم – رەد.). جوبانى ۇزاق دايىنداپ، ءبىرجان وبرازىن بويىما ءسىڭىردىم، ونىڭ ۇستىنە ءوزىم اكتەرمىن. ءسويتىپ كەلىپ، وزىمە تەلىگەن كەزدە ونى بىرەۋگە قيا المادىم. سونىمەن قاتار رەجيسسەر رەتىندە باسقا بىرەۋمەن (باس رولدە وينايتىن اكتەر – رەد.) كوپ جۇمىس ىستەۋ كەرەك. «قۇنانبايدا» دا تۋرا سونداي بولدى. بەس جىل دايىندالدىق. اكتەر رەتىندە ونىڭ قيمىل-ارەكەتى، كوزقاراسى، وي قورىتۋ ءتاسىلى، ءجۇرىس-تۇرىسىنا دەيىن ويلاعان سوڭ تاعى ءبىر اكتەرعا قيۋ قيىن. ونىڭ ۇستىنە ءوزىمنىڭ قولىمنان كەلىپ تۇرسا، نەگە ويناماسقا. سوندىقتان وسىنداي شەشىمگە كەلگەنىم راس.
ازاتتىق: – اكتەر دوسحان جولجاقسىنوۆتىڭ رەجيسسەر بولۋعا تالپىنىپ، بىردەن تاريحي، ونىڭ ىشىندە تانىمال تۇلعالار تۋرالى كوركەم فيلمدەر تۇسىرۋگە بارۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ بۇل سانگە اينالعان اتاق شىعارۋدىڭ جاڭا ءتۇرى مە؟
دوسحان جولجاقسىنوۆ: – مەندە وسىمەن ء(وزى تۇسىرگەن كينوجوبالارمەن – رەد.) اتاعىمدى شىعارايىن، بەدەل جينايىن دەگەن وي جوق. سال-سەرىلەردى باياعىدا اكەمىزدەن ەستۋشى ەدىك. جالپى ارمانىم – كۇي شەرتىپ، ءان ايتۋ ەدى. بىراق بۇل تەك داستارحان باسىندا، قوناق الدىندا دەگەندەي عانا مۇمكىندىگىم بولىپ قالدى. اكتەرلىققا كەتكەننەن كەيىن وي-ءورىس، وي قورىتۋ باسقاشا بولدى. تىڭ تاقىرىپتار ىزدەي باستادىم. سول تىڭ تىقىرىپتىڭ ەڭ ءبىرىنشىسى، اپ دەپ اۋزىمىزعا ىلىنگەنى – وسى سال-سەرىلەر بولدى. تالاسبەك ەكەۋمىز قاتار وتىرىپ وسىنى ىزدەدىك. بەس جىلداي دايىندالدىق. «ءبىرجان سال» ءفيلمى سولاي كەلگەن دۇنيە. ال «قۇنانباي» – ءوزى سۇرانىپ تۇرعان تاقىرىپ. سوندىقتان بۇل – اتاق شىعارۋدىڭ ەمەس، زاماننىڭ تالابى.
ازاتتىق: – سۇحباتىڭىزعا راحمەت.
azattyq.org
پىكىر قالدىرۋ