سونىمەن قاتار ول وتە سىپايى قىز بولاتىن. ءبىر كۇنى سىنىپپەن بارعان پيكنيكتە ول ءوزىنىڭ سۇيىكتىسىمەن تانىستىردى. شىنىمدى ايتايىن، ونىڭ سۇيىكتىسىن كورگەندە العاش ويىما كەلگەن نارسە، «المانىڭ ەڭ جاقسىسىن ايۋلار جەيدى» دەگەن وي بولدى. سول كەرەمەت قىزدىڭ سۇيىكتىسى جيىرما جەتى – جيىرما سەگىز جاستارىندا، شاشى ءبىراز تۇسكەن، تولىقتاۋ، سۇيكىمسىز، بويى قىسقا. مەن ويلادىم، بۇل كىسىنىڭ اقشاسى ءۇشىن سۇيگەن بولار دەپ. كەيىننەن بىلۋىمە قاراعاندا، ونىڭ ەشقانداي بايلىعى جوق، باقسا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ پسيحولوگيا بولىمىندە دوكتارانتۋرا ستۋدەنتى بولىپ وقيتىن، اكادەميالىق ءومىردى تاڭداعان، ماقساتى پروفەسسور بولۋدى قالايتىن جىگىت ەكەن.

قىزىق، مەنىڭ سۇلۋ ستۋدەنت قىزىم بۇل ادامنىڭ نەسىن ءسۇيدى ەكەن؟ ءبىر اپتادان كەيىن ساباقتان شىققان كەزدە، سۇلۋ ستۋدەنتىم سالليمەن سويلەستىم:
« – ساللي، سۇيىكتىڭمەن قالاي تانىستىڭ؟
- ءبىر شىركەۋ جۇمىسىندا، ءبىر بولىمدە جۇمىس جاسادىق، سول كەزدە تانىستىم.
- ونىڭ نەسى سەنى تاڭ قالدىردى؟ »
ساللي ءبىر امەريكاندىق رەتىندە بۇل سۇراقتى كۇتپەگەن ەدى. امەريكا مادەنيەتىندە بۇنداي سۇراقتار ادەپسىزدىك دەپ بىلەدى. امەريكا مادەنيەتىمەن الساق مەن قازىر ءساللينىڭ جەكە ومىرىنە مۇرنىمدى سۇعىپ وتقانىم بولادى. ساللي بۇل سۇراققا تاڭ قالىپ بولعاننان كەيىن: «ول مەنىڭ باتىرىم! ول كەرەمەت جات! مەن ودان كوپ نارسە ۇيرەندىم» دەپ جىميدى. سول كەزدەگى سەزىمىم قىزعانشىقتىق ەدى.

سۇلۋ ءبىر ايەلدىڭ ءوز جارىنا «سەن مەنىڭ باتىرىمسىڭ» دەگەنى ەركەك ءۇشىن ەڭ ۇلكەن سىيلىق بولار. بۇنداي سىيلىقتى ءومىرىم بويىنشا ەشقاشان المادىم جانە ونى قىزعاندىم.
«قالاي سوندا؟» دەدىم. «فرانك جەتىمدەر ۇيىندە تاربيەلەندى. جەتىم بولۋ نە ەكەنىن جاقسى بىلگەن ول، ۋنيۆەرسيتەت وقىپ جۇرگەندە، ەكى جەتىم بالاعا اعا بولۋ شەشىمىن العان. اپتاسىنا ون ساعاتىن سولارمەن وتكىزەدى; ولارمەن كەزدەسىپ وينايدى، كىتاپ وقيدى، ولاردى مۋزەيگە الىپ بارادى. ولاردىڭ جاقسى جەتىلۋىنە قولىنان كەلگەنىن جاساپ ءجۇر. بىرەۋسى وتكەندە وتا جاسالىندى، فرانك قازىر تۇندە سونىڭ قاسىندا، سولارعا قامقور. ول ومىرگە باسقا قىرىمەن قارايدى…»

بىرەۋ بەتىمنەن شاپالاقپەن قويىپ قالعانداي بولدى. ۇيالدىم. وزىمە اشۋلاندىم. مەن جوعارى ءبىلىم العان جان ەدىم جانە قارسىمداعى كىسىنى ءالى كۇنگە دەيىن سىرتقى كەلبەتىنە قاراي باعالايمىن. وزىمدەگى لاس ويدان ۇيالدىم. ءبىراز ۋاقىت وتە ءسالليدىڭ وتباسىنا قىزىعا باستادىم. بىلاي ويلادىم: ول كىسىگە قاراعاندا مەن نەگە ول تۋرالى «المانىڭ جاقسىسىن ايۋ جەيدى» دەپ ويلادىم؟ سەبەبى، مەن وسى ۇقساستىرۋدى ەسىتە – ەسىتە ءوستىم. مەنىڭ وسكەن ورتام مەعان قالاي اسەر ەتسە، ءسالليدىڭ دە وسكەن ورتاسى وعان سولاي اسەر ەتكەن بولۋ كەرەك. بىرنەشە اپتادان كەيىن ءسالليدىڭ وتباسى قايدا ەكەنىن سۇرادىم. لوس – اندجەلەستەن 350 كم ۇزاقتاعى ءبىر اۋىلدا تۇرادى ەكەن. سونىڭ وتباسىمەن تانىسۋىما بولاما دەپ سۇرادىم، وزدەرىنەن سۇرايىن، بىراق سىزبەن قۋانا تانىسادى دەپ جاۋاپ بەردى. ەكى كۇننەن سوڭ: «وتباسىممەن سويلەستىم، سىزبەن تانىسقىسى كەلەدى» دەپ ايتتى. ءتورت – باس اپتادان كەيىن سان – فرانتسيسكوعا باراتىن ەدىم، ءسالليدىڭ اۋىلى جولىمنىڭ ۇستىندە ەدى، وتباسىمەن تانىسىپ، سوسىن جولىمدى جالعاستىرۋىما بولاتىن ەدى.

بۇل جوسپارىمدى سالليگە ايتقانىمدا، ول دا سول كۇنى وتباسىنا باراتىنىن، قالاسام بىرگە باراتىنىن ايتتى. وتباسى دا ءبىزدى تاڭعى اسقا كەلۋلەرىمىزدى ايتتى. ءبىز تاڭعى التىلاردى جولعا اتتانىپ، تاڭعى اسقا جەتىپ باردىق. ءسالليدىڭ اعاسى ءبرايننىڭ ۇيىنە باردىق. ءسالليدىڭ اكەسى دجوردج سول جەردە كەزدەسۋىمىزدى ءجون ساناپتى. جۇزدەرى سونداي جىلى جاندار ەكەن. ءبراينىڭ، ءتورت بالاسى بار ەكەن، ەڭ كىشىسى 4 جاستا. قوناق بولعان بۇل وتباسىمدا ەكى جاعداي مەنىڭ نازارىمدى اۋداردى.
العاشقىسى، ءسالليدىڭ اكەسى نەمەرەلەرىمەن سويلەسەر كەزدە، نەمەرەلەرىمەن بىردەي دارەجەدە ءيىلدى. بۇنى جاساندى ەمەس تابيعي جاساپ جاتقانى سونداي ءبىلىنىپ تۇردى. سالليگە اكەسىنىڭ نەمەرەلەرىمەن ۇنەمى وسىلاي سويلەسەدى مە دەپ سۇراعانىمدا: «ءيا، بىزبەن دە سولاي سويلەسەتىن» دەپ جاۋاپ بەردى. اعام دا بالالارىمەن وسىلاي سويلەسەدى. مەندە بالام بولسا وسىلاي سويلەسەمىز، ءبىز وسىلاي دەپ بىلەمىز دەدى. تەرىم تىتىركەنىپ كەتتى.

مەن ۋنيۆەرسيتەتتە مۇعالىممىن جانە مەنىڭ ماماندىعىم پسيحولوگ، بىراق مەن وسى ۋاقىتقا دەيىن بالالارىمنىڭ الدىندا ءيىلىپ سويلەسكەنىمدى ەسىمە تۇسىرە الار ەمەسپىن. وزىمە اشۋلاندىم; سوسىن وزىمە اشۋلانۋدان باز كەشتىم، مەنى وسىرگەندەرگە اشۋلاندىم. ولارعا دا اشۋلانۋدان باز كەشتىم، ءبىزدى جەتىلدىرگەن مادەنيەتىمىزگە اشۋلاندىم. سوسىن كەلە، ەشكىمگە اشۋلانباۋعا شەشىم قابىلداپ، وسى جەردەن ۇيرەنۋ مۇمكىندىگىمدى پايدالاندىم. نەمەرەلەرىنىڭ الدىندا ءيىلىپ سويلەسىپ وتىرعان دجوردج اعايعا: «اعاي، نەمەرەلەرىڭىزدىڭ الدىندا ءيىلىپ سويلەسىپ وتىرسىز!» دەدىم. مەعان تاڭ قالارلىقپەن قاراپ، «ارينە، سەبەبى ولار كىشكەنتاي ادامدار» دەدى. سول كەزدە مەعان قاراعان كوز قاراسى، بۇل تابيعي نارسە، مەنىڭ ويىمشا بۇنى بارلىعى جاسايدى، ءسىز دە وسىلاي جاسايسىز با دەپ تۇرعانداي ەدى.

ونىڭ مەعان بۇلاي قاراۋىنا تەك قانا ۇيالىپ تۇرعان ءبىر جىميۋمەن جاۋاپ بەردىم. بۇل ىستىق جانۇيادا مەنى تاڭ قالدىرعان ەكىنشى جاعداي، ءبراينىڭ بالالارىمەن قارىم – قاتىناسى ەدى. براين ۇلكەن مەملەكەتتەرمەن ساۋدا – ساتتىق جۇرگىزەتىن باي كىسى ەدى. ۇيلەرىنىڭ ۇلكەندىگىمەن، ءجۇزۋ باسسەيىنەن، كولىگىنىڭ ماركاسىنان – اق وتباسىنىڭ قانشالىقتى اۋقاتتى ەكەنى ءبىلىنىپ تۇرعان ەدى.

تاڭعى استان كەيىن، تاڭعى ون بىرلەر شاماسىندا براينگە بىرەۋ تەلەفون سوقتى. وفيسينەن حابارلاپ تۇرعان ەكەن، كورەيادان كەلگەن ءبىر كاسىپكەر لوس – اندجەلەسكە كەلگەن ەكەن، براينمەن كەزدەسۋ ءۇشىن تۇكۇشاعىمەنپەن ساعات تۇسكى ەكىدە كەلگىسى كەلەدى ەكەن. بىراق براين ونىمەن كەزدەسە المايتىنىن، باقسا ءبىر كەزدەسۋى بار ەكەن ايتتى:
«ءتورت بالام بار، ءار اپتا بىرەۋسىمەن ءتورت ساعات جەكە كەزدەسەمىن. بۇگىن ءتورت جاستاعى قىزىم ماريمەن كەزدەسۋىم بار. بالالار وتە تەز ۇلعايادى، ەگەر اباي بولماساڭ ۋاقىت زىمىراپ ءوتىپ ولار ۇلكەيىپ كەتەدى».
ءبرايننىڭ ءومىر ءسۇرۋ ءتارتىبىن سۇرامادىم، بىراق ونىڭ ارەكەتتەرىنە قاراپ تۇرساڭ، ول الدىمەن نەلەرگە ءمان بەرەتىنى بەلگىلى ەدى. ءبرايننىڭ بالالارى ونىڭ جۇمىسىنان دا باعالى ەدى. ءبرايننىڭ ومىرىندە وكىنىش بولمايتىنىنا سەنەمىن.

سالليگە «اكەڭ سەنىمەن دە كەزدەسەتىن با ەدى» دەپ سۇرادىم، ول «ارينە» دەدى، «تەك قانا مەنىمەن ەمەس، ءار بالاسىمەن كەزەكپە كەزەك ۋاقىتىن وتكىزەتىن، ءبىز وسىلاي ۇلكەيدىك. مەنىڭ بالالارىمنىڭ دا اكەسى وسىلاي جاسايدى» دەپ جاۋاپ بەردى. «بالالارىڭنىڭ اكەسى بۇلاي جاسايتىنىن قايدان بىلەسىڭ» دەگەنىمدە، بۇل تۋرالى فرانكپەن سويلەسكەنىن ايتتى.
ىشىمدە ءبىر نارسە ۇزىلگەندەي بولدى. ساللي ءالى تۋىلماعان بالاسى تۋرالى ويلاپ قويعان ەدى. ءوزىمنىڭ بالالارىما جانىم اشىدى. بويداق كەزىمدەگى باسىمنىڭ ىستەمەگەنى، ۇيلەنگەننەن كەيىن جارىمنا كورسەتكەن قورلىقتارىم، ەڭ اششىسى دا بالالارىما كورسەتكەن قورلىعىمدى ويلادىم. ءوزىمنىڭ بالالىق شاعىما دا جانىم اشىدى، سوسىن اتا – انامنىڭ بالالىق شاعىنا جانىم اشىدى. سونىندا، ءوز ەلىمنىڭ بالالارىنا جانىم اشىدى.

سومەن ەشكىمگە اشۋلانا المايتىنىمدى ءتۇسىنىپ، «بۇدان كەيىن» نە ىستەي الاتىنىمدى ويلادىم. ءسالليدىڭ وسكەن ورتاسىن كورىپ، ونىڭ ارەكەتتەر تۇسىنە باستادىم. ساللي ءوز وتباسىندا ءتورت قۇبىلاسى تۇگەل ۇلعايىپتى. بالانىڭ الدىنا ءيىلىپ تۇرىپ، كوزبە – كوز سويلەسكەنىڭىزدە، بالا «سەن بارسىڭ، سەن تابيعيسىڭ، سەن قىمباتتىسىڭ، سەن مىقتىسىڭ جانە سەن سۇيۋگە لايىقسىڭ» دەگەن حابارلامانى العانداي بولادى، سومەن بالانىڭ رۋحاني جانى ريزىق الادى.

بالاسىمەن كەزدەسۋىن توقتاتپاعان اكە، «سەنىمەن ۋاقىتىمدى وتكىزگىم كەلەدى، سەنى ساعىندىم» دەگەن ءسوزدى بالاعا جەتكىزە الادى. بالا بۇل ءسوزدى ەسىتپەيدى، بالا بۇل ءسوزدى سەزىمدەرمەن الىپ، «مەن سۇيگەنگە لايىقپىن» دەپ وسەدى.
ءبىر اتا – انانىڭ بالالارىنا بەرە الاتىن ۇلكەن ميراسى ونى كەرەمەت، رۋحى مىقتى جان رەتىندە تاربيەلەۋى.
دوعان شۇشەلىوعلىدان
اۋدارعان Lazzat Bazarbayeva