|  | 

رۋحانيات

كۇناسى بولا تۇرا جانناتقا كىرەتىندەر كىمدەر؟

كۇناسى بولا تۇرا جانناتقا كىرەتىندەر كىمدەر؟

«اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) ءبىر كۇنى: «مۇسىلمانداردان كۇناسى بولا تۇرا جانناتقا كىرەتىندەر بولادى» دەيدى.

سوندا ساحابالار: «قالايشا، اللا راسۋلى؟» دەپ سۇراعاندا، ول: «مۇسىلمان جاساعان ءوز كۇناسىن ۇمىتپاي ۇرەيلەنىپ جۇرەدى. راببىسىنا شىنايى تۇردە جالبارىنادى. وسى ارقىلى ول اللا تاعالانىڭ كەشىرىمىنە يە بولادى» دەگەن ەدى.

قالماحان ەرجان

ەر ادامنىڭ كيىمىن باسپا
ەر ادامنىڭ كيىمىن باسپا
25.02.2016 10:18
634
0

XVIII عاسىردا قازاقستاننىڭ باتىس وڭىرىندە ەسەنگەلدى اتتى كىسى تۇرمىس كەشەدى. ول جەتى اتاسىنان بەرى باي، مال-جانى مىڭعىرعان ادام بولسا كەرەك. ناعىز شىنجىر بالاق، شۇبار ءتوس داۋلەتتى ادام ەكەن. بولىس بولىپ، ەل دە بيلەيدى. ونىڭ توقالىنان بەكەي ەسىمدى ۇلى بولىپتى. بەكەي ورىسشا ساۋاتى وتە جوعارى، كوزى اشىق جىگىت ەكەن. بايدىڭ بايبىشەدەن تۋعان ۇلدارى بەكەيدىڭ ەل ىشىندەگى بەدەلىن كورە الماي، اكەسىن ۇلىنا ايداپ سالادى. وعان: «بالاڭىز اتادان قالعان داۋلەتتى بەي-بەرەكەت شاشىپ ءجۇر. ەل-جۇرتقا ابىرويسىز قىلىپ ءبىتتى»، – دەپ جاماندايدى. ولارعا يلانىپ قالعان ەسەنگەلدى:
– ولاي بولسا، ماعان قانداي اقىل بەرەسىڭدەر؟ – دەپ سۇرايدى.
– ويباي، اكە! ونداي بالانىڭ بارىنان جوعى. تەز قۇتىلعانىڭىز ءجون، – دەپ ازعىرادى مىسىق تىلەۋ ۇلدارى. زۇلىمداردىڭ تىلىنە ەرگەن باي بەكەيدى مەرت قىلادى.
بۇل وقيعا كەيىن بارلىق جەرگە اشكەرە بولادى. بايدىڭ كەلىنى وتە ەستى جان ەكەن. اكەسىنىڭ ءوز ۇلىنىڭ تۇبىنە جەتكەندىگىن دالەلدەپ، قازى-بيلەردىڭ الدىنا جۇگىنەدى. باي بالاسىن ولتىرگەنىن مويىنداپ، وكىنەدى. داۋدىڭ سوڭى قۇنعا كەپ تىرىلگەندە وجەت ايەل:
– ەرىمە قۇت بولماعان داۋلەت ماعان باقىت بەرمەيدى. ءبىر عانا تىلەگىم بار. قايىن اتامنىڭ جەتى اتاسىنان بەرى كەلە جاتقان قۇندىز جاعالى تونى تورىندە ءىلىنىپ تۇر. سونى ءبىر اتتاپ وتەم. باسقا تالابىم جوق، – دەپدى. كەلىننىڭ ءوتىنىشى ورىندالادى. كوپ ۇزاماي، ەسەنگەلدى ءبىر جۇتتا ءتورت تۇلىك مالىنان تەگىس ايرىلىپ، تاياق ۇستاپ قالادى. كيەلى كيىمى اياققا تاپتالعاندىقتان، بايدىڭ باعى تايادى. اقىرى ەسەنگەلدى جوقشىلىقتا، قايىر سۇراپ ءجۇرىپ ولگەن ەكەن. بۇل وقيعاعا قاتىستى ورىس جازۋشىسى ۆ.دال «بەكەي مەن ماۋلەن» اتتى حيكايات جازعان. وسى جاعداي كيىمنىڭ دە قۇتى بولاتىندىعىن، ونى باسقاندا كيەسى كەتىپ، شاڭىراقتان باقتىڭ ۇشاتىندىعىن كورسەتەدى.
جازۋشى مۇحتار ماعاۋيننىڭ «التىباقاننان سوڭ» اتتى اڭگىمەسىندە ەر ادامنىڭ كيىمىن ايەل ادامنىڭ استىنا باسىپ وتىرمايتىندىعى تۋرالى سيۋجەت كەلتىرگەن. شىعارما اۆتورى بۇل جەردە ايەل ادام ەر كىسىنىڭ كيىمىن استىنا باسسا، ونىڭ باسىنان باعى تايادى دەگەن ويدى اسەرلى دە نانىمدى جەتكىزگەن.

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

  • ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

  • ۇلكەن مىرزا…….

    مۇسا شورمانۇلى (1818-1884) – باياناۋىل اعا سۇلتانى، مەتسەنات، اعارتۋشى. ول جايلى گ.ن.پوتانين: “مۇسا شورمانۇلى – شوقاننىڭ تۋىس اعاسى، ول دالاداعى وتە بەدەلدى ادام ەدى، دالا باسشىلارىنىڭ قۇرمەتىنە يە بولدى، ورىس پولكوۆنيگى دەگەن شەن العان. ءبىراز جىلداي ومبىدا تۇردى، ەكى رەت پەتەربورعا بارعان، جالپى ايتقاندا قازاقتىڭ ناعىز ەۋروپالانعان تۇلعاسى” دەپ جازدى. ءبىرجان سال: “قازاقتا ءبىر قۇتىم بار مۇسا شورمان، ۇزىلمەي كەلە جاتىر ەسكى قوردان” دەسە، ءماشھۇر ءجۇسىپ: “بەس جاستا ء“بىسمىللا” ايتىپ جازدىم حاتتى، بۇل دۇنيە جاستاي ماعان ءتيدى قاتتى. سەگىزدەن توعىزعا اياق باسقان كەزدە، مۇسا ەدى قوساقتاعان ءماشھۇر اتتى” دەپ جىرلاعان. مۇسانى باياناۋىل ورىستارى “بولشوي گوسپودين”، اۋىل قازاقتارى “مۇسا مىرزا” دەپ اتاعان. ءوز قارجىسىنا باياناۋىلدا مەشىت، مەدرەسە سالدىرادى. ءىنىسى يسامەن بىرگە

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: