|  |  | 

سۋرەتتەر سويلەيدى قازاق حاندىعىنا 550 جىل

قىرىم حاندىعىنىڭ العاشقى استاناسى

قىرىم حاندىعىنىڭ العاشقى استاناسى بولعان سالاچيك تۋرالى كىتاپتار مەن كارتالار ساقتالماعان. بۇدان بەس عاسىر بۇرىن ەجەلگى قونىس بولعان جەردە قازىر باقشاسارايدىڭ شىعىس بولىگىندەگى ستاروسەلە شاعىن اۋدانى ورنالاسقان. ەجەلگى سالاچيك قالاسى تۋرالى 17-عاسىردىڭ باسىنا دەيىنگى تاريحي دەرەكتەردە كەزدەسەدى. كەيىن تۇبەكتى وزىنە قاراتقان رەسەي يمپەرياسى تۇسىنداعى جانە سوۆەت بيلىگىنىڭ باستاپقى كەزەڭىندەگى قۇجاتتاردا ەجەلگى ەلدى مەكەن تۋرالى ەشقانداي اقپارات جوق. تاريح جادىنان وشىرىلگەن سالاچيك تۋرالى ازاتتىقتىڭ قىرىم رەداكتسياسىنىڭ فوتوگالەرەياسى.


باقشاراساي قالاسىنا دەيىن بۇل جەردە داۋلەت ساراي اتتى حان سارايى بولعان. بۇگىندە ونىڭ جۇرناعى دا قالماعان.
1

باقشاراساي قالاسىنا دەيىن بۇل جەردە داۋلەت ساراي اتتى حان سارايى بولعان. بۇگىندە ونىڭ جۇرناعى دا قالماعان.

داۋلەت سارايعا جاقىن ماڭدا حان مەشىتى، مەدرەسە جانە ەل بيلەۋشىلەرىنىڭ اتا-بابالارىنىڭ كەسەنەلەرى ءتارىزدى كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى استانالارىنا ءتان عيماراتتار كەشەنى بولعان.
2

داۋلەت سارايعا جاقىن ماڭدا حان مەشىتى، مەدرەسە جانە ەل بيلەۋشىلەرىنىڭ اتا-بابالارىنىڭ كەسەنەلەرى ءتارىزدى كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى استانالارىنا ءتان عيماراتتار كەشەنى بولعان.

قىرىم حاندارىنىڭ كەسەنەسى. وسىندا جەرلەنگەن 18 ادامنىڭ اراسىندا قىرىم حاندىعىن قۇرعان قاجىگەرەي مەن باقشاسارايدىڭ نەگىزىن قالاعان ساقىپگەرەي حاندار دا بار.
3

قىرىم حاندارىنىڭ كەسەنەسى. وسىندا جەرلەنگەن 18 ادامنىڭ اراسىندا قىرىم حاندىعىن قۇرعان قاجىگەرەي مەن باقشاسارايدىڭ نەگىزىن قالاعان ساقىپگەرەي حاندار دا بار.

1500 جىلى سالىنعان زينجىرلى مەدرەسەسى. ءتورت عاسىر بويى، سوۆەت بيلىگى ورناعان كەزگە دەيىن بۇل مەدرەسە قىرىمداعى يسلام ءدىني ءبىلىم ورتالىعى بولعان.
4

1500 جىلى سالىنعان زينجىرلى مەدرەسەسى. ءتورت عاسىر بويى، سوۆەت بيلىگى ورناعان كەزگە دەيىن بۇل مەدرەسە قىرىمداعى يسلام ءدىني ءبىلىم ورتالىعى بولعان.

حان سارايى - قىرىم حاندىعىنىڭ بۇرىنعى رەزيدەنتسياسى. قازىرگى كەزدە بۇل نىسان باقشاسارايداعى تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەكسكۋرسيالىق مارشرۋتىنا ەنگىزىلگەن. 
5

حان سارايى – قىرىم حاندىعىنىڭ بۇرىنعى رەزيدەنتسياسى. قازىرگى كەزدە بۇل نىسان باقشاسارايداعى تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەكسكۋرسيالىق مارشرۋتىنا ەنگىزىلگەن.

جاقىن بەس جىلدا حان سارايىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزبەكشى. بىلتىر كۇزدە حان مەشىتىنىڭ سىرتقى قابىرعاسىنا قۇرىلىس ساتىلارى ورناتىلدى.
6

جاقىن بەس جىلدا حان سارايىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزبەكشى. بىلتىر كۇزدە حان مەشىتىنىڭ سىرتقى قابىرعاسىنا قۇرىلىس ساتىلارى ورناتىلدى.

كەزىندە حان قامالى ورنالاسقان جارتاستىڭ تۇبىندەگى قازىرگى زامانعى ۇيلەردىڭ ءبىرى
7

كەزىندە حان قامالى ورنالاسقان جارتاستىڭ تۇبىندەگى قازىرگى زامانعى ۇيلەردىڭ ءبىرى

تاۋ بوكتەرىندە شانامەن سىرعاناپ ويناپ جۇرگەن بالالار.
8

تاۋ بوكتەرىندە شانامەن سىرعاناپ ويناپ جۇرگەن بالالار.

9
بۇل كۇندەرى جول بويىنداعى باعانالار مەن دۋالداردان وتكەن جىلى الدەكىمدەر ۇرلاپ اكەتكەن قىرىم تاتارلارى بەلسەندىسى ەرۆين يبراگيموۆتىڭ سۋرەتتەرى وقتا-تەكتە كوزگە شالىنادى.
10

بۇل كۇندەرى جول بويىنداعى باعانالار مەن دۋالداردان وتكەن جىلى الدەكىمدەر ۇرلاپ اكەتكەن قىرىم تاتارلارى بەلسەندىسى ەرۆين يبراگيموۆتىڭ سۋرەتتەرى وقتا-تەكتە كوزگە شالىنادى.

ازاتتىق راديوسى

11

Related Articles

  • قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

    قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

    قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسقان دەگەندەر مىنا دەرەككە سۇيەنسە كەرەك: 1691 جىلى 6 اقپاندا يركۋتسك قالاسىندا جوڭعار حانى گالدان بوشوگتۋ (موڭعول. گالدان بوشيگت; قالم. گالدان-بوشيگت; 1644 – 1697) ەلشىلەرىنىڭ قازاق حاندىعى تۋرالى اڭگىمەسى. «…شابارماندار: «وسىدان ون جىلداي بۇرىن ولار، قالماق بۋشۋحتۋ حانى مەن كازاك ورداسى، ءدىنى ءارتۇرلى بولعان. بۋشۋحتۋ حان قالماقتارمەن جانە باسقا دا وردا مۇشەلەرىمەن بىرگە دالاي-لاماعا سەنەدى، ال كازاك ورداسى اسىرەسە مۇحامەتكە قىرىمدىق جولمەن سەنەدى، بۇسۋرماندىق جولمەن سۇندەتتەلەدى. ال بۋشۋحتۋ حان كازاك ورداسىنا ونىمەن، قالماق بۋشۋحتۋ حانىمەن جانە وردانىڭ باسقالارىمەن ءبىر دالاي لاماعا بىرىگىپ بۋدداعا سەنسىن دەپ جىبەردى. سوندىقتان دا ولارمەن جانجال تۋىندادى، ويتكەنى ولار قالماق جولىمەن دالاي-لاماعا سەنگىسى كەلمەدى، وسىنىڭ سالدارىنان ۇلكەن شايقاستار بولىپ، بۋشۋحتۋ حان ولاردىڭ كوپتەگەن

  • ۋراڭحاي تاڭبالارى

    ۋراڭحاي تاڭبالارى

    بۇل قولجازبا پولياك تەكتى ورىس زەرتتەۋشىسى گ.ە. گرۋمم-گرجيمايلونىڭ 1903 جىلى تۋۆا مەن باتىس موڭعولياعا جاساعان ەكسپەديتسياسى بارىسىندا جازعان كۇندەلىگىنەن الىندى. جازبادا ۋراڭحاي تاڭبالارى بەرىلگەن. ولاردىڭ قايدان الىنعانى جانە اتاۋلارى جازىلعان. جوشى ۇلىسى تاڭبالارىمەن ۇقساستىق بايقالادى قاجىمۇرات تولەگەنۇلى

  • الداعى 30 جىلدا اشىلۋى ىقتيمال استرونوميالىق جاڭالىقتار

    الداعى 30 جىلدا اشىلۋى ىقتيمال استرونوميالىق جاڭالىقتار

    كەلەسى ميلليارد سەكۋندتا، ياعني باسقاشا ساناعاندا، وتىز جىلدا استرونوميادا قانداي جاڭالىق اشىلۋى مۇمكىن؟ استروفيزيك، عىلىم ناسيحاتشىسى، ابدۋس سالام اتىنداعى حالىقارالىق تەوريالىق فيزيكا ورتالىعىنىڭ (تريەست، يتاليا) زەرتتەۋشىسى سەرگەي پوپوۆتىڭ ماقالاسىن ىقشامداپ اۋدارىپ بەرىپ وتىرمىز. *** الدىمەن وتكەن 30 جىلعا كوز تاستايىق. وتىز جىل بۇرىن كۇنگە ۇقساس جۇلدىزدى اينالاتىن پلانەتا اشىلماعان-تۇعىن جانە الەمنىڭ قازىر ۇدەي كەڭەيىپ بارا جاتقانىن بىلمەيتىنبىز. ءبىرىنشى اشىلىمدى الدىن-الا بولجاۋ مۇمكىن ەدى، ەكىنشىسىن — جوق. ءبىرىنشىسى ەكزوپلانەتالاردى ىزدەۋگە باعىتتالعان جۇيەلى ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى بولسا، ەكىنشىسىن عالىمداردىڭ كوبى كۇتپەگەن-ءدى. بۇلاردى 1960-شى جىلداردان بەرگى ەكى ەڭ باستى استرونوميالىق جاڭالىق دەي الامىن. دەمەك بولاشاق ءىرى جەتىستىكتىڭ دە كەيبىرىن بولجاي الامىز، ال باسقالارى توسىننان اشىلادى. جالپى، عىلىمي اشىلىمداردى نەلىكتەن بولجاۋعا بولادى؟ ويتكەنى كوپتەگەن ماڭىزدى

  • 1893 جىلى 25 قاراشادا

    1893 جىلى 25 قاراشادا

    1893 جىلى 25 قاراشادا، دانيالىق عالىم ۆ.تومسەن قۇلپىتاستاعى بىتىك جازۋدىڭ قۇپياسىن اشتى. عىلىمي جاڭالىق ەۋروپا قوعامىن ءدۇر سىلكىندىرەدى. توسمەن العاش «تۇرىك»، «كۇلتەگىن»، «ءتاڭىرى» دەگەن سوزدەردى شەشىپ وقيدى. بىتىكتاستاعى جازۋدىڭ كەلەسى بەتى قىتاي يەروگليفىمەن بادىزدەلگەن-ءدى. تومسەن يەروگليفتەگى ەسىمدەردىڭ رەتتىك (قايتالانۋ) جيلىگىنە قاراپ وتىرىپ كەلەسى بەتىندەگى قۇپيا تاڭبالاردى بىرتىندەپ سويلەتە باستايدى. سول داۋىردە شىعىستانۋ سونىڭ ىشىندە تۇركىتانۋ سالاسى جەكە عىلىم رەتىندە ابرويلى زەرتتەۋ نىسانىنا اينالدى. ۆ.تومسەن تاڭبانى شەشىپ قۇپياسىن اشقانىمەن كونە تۇرىك ءتىلىن بىلمەۋشى ەدى، سول سەبەپتى «بۇل ءماتىندى وقىسا رادلوۆ وقيدى» دەگەن. كوپ وتپەي رادلوۆ، تومسەن شەشكەن تاڭبانىڭ ىزىنشە ءماتىن جولدارىن وقىعان. سونىمەن جۇمباق كۇيدە قالعان تاستاعى بىتىك جازۋى سويلەي باستاعان… 25 قاراشا كۇنى ماڭىزدى كۇن. بىتىك جازۋ كۇنى قۇتتى بولسىن!

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى:

Zero.KZ