|  |  | 

سۋرەتتەر سويلەيدى قازاق حاندىعىنا 550 جىل

قىرىم حاندىعىنىڭ العاشقى استاناسى

قىرىم حاندىعىنىڭ العاشقى استاناسى بولعان سالاچيك تۋرالى كىتاپتار مەن كارتالار ساقتالماعان. بۇدان بەس عاسىر بۇرىن ەجەلگى قونىس بولعان جەردە قازىر باقشاسارايدىڭ شىعىس بولىگىندەگى ستاروسەلە شاعىن اۋدانى ورنالاسقان. ەجەلگى سالاچيك قالاسى تۋرالى 17-عاسىردىڭ باسىنا دەيىنگى تاريحي دەرەكتەردە كەزدەسەدى. كەيىن تۇبەكتى وزىنە قاراتقان رەسەي يمپەرياسى تۇسىنداعى جانە سوۆەت بيلىگىنىڭ باستاپقى كەزەڭىندەگى قۇجاتتاردا ەجەلگى ەلدى مەكەن تۋرالى ەشقانداي اقپارات جوق. تاريح جادىنان وشىرىلگەن سالاچيك تۋرالى ازاتتىقتىڭ قىرىم رەداكتسياسىنىڭ فوتوگالەرەياسى.


باقشاراساي قالاسىنا دەيىن بۇل جەردە داۋلەت ساراي اتتى حان سارايى بولعان. بۇگىندە ونىڭ جۇرناعى دا قالماعان.
1

باقشاراساي قالاسىنا دەيىن بۇل جەردە داۋلەت ساراي اتتى حان سارايى بولعان. بۇگىندە ونىڭ جۇرناعى دا قالماعان.

داۋلەت سارايعا جاقىن ماڭدا حان مەشىتى، مەدرەسە جانە ەل بيلەۋشىلەرىنىڭ اتا-بابالارىنىڭ كەسەنەلەرى ءتارىزدى كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى استانالارىنا ءتان عيماراتتار كەشەنى بولعان.
2

داۋلەت سارايعا جاقىن ماڭدا حان مەشىتى، مەدرەسە جانە ەل بيلەۋشىلەرىنىڭ اتا-بابالارىنىڭ كەسەنەلەرى ءتارىزدى كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى استانالارىنا ءتان عيماراتتار كەشەنى بولعان.

قىرىم حاندارىنىڭ كەسەنەسى. وسىندا جەرلەنگەن 18 ادامنىڭ اراسىندا قىرىم حاندىعىن قۇرعان قاجىگەرەي مەن باقشاسارايدىڭ نەگىزىن قالاعان ساقىپگەرەي حاندار دا بار.
3

قىرىم حاندارىنىڭ كەسەنەسى. وسىندا جەرلەنگەن 18 ادامنىڭ اراسىندا قىرىم حاندىعىن قۇرعان قاجىگەرەي مەن باقشاسارايدىڭ نەگىزىن قالاعان ساقىپگەرەي حاندار دا بار.

1500 جىلى سالىنعان زينجىرلى مەدرەسەسى. ءتورت عاسىر بويى، سوۆەت بيلىگى ورناعان كەزگە دەيىن بۇل مەدرەسە قىرىمداعى يسلام ءدىني ءبىلىم ورتالىعى بولعان.
4

1500 جىلى سالىنعان زينجىرلى مەدرەسەسى. ءتورت عاسىر بويى، سوۆەت بيلىگى ورناعان كەزگە دەيىن بۇل مەدرەسە قىرىمداعى يسلام ءدىني ءبىلىم ورتالىعى بولعان.

حان سارايى - قىرىم حاندىعىنىڭ بۇرىنعى رەزيدەنتسياسى. قازىرگى كەزدە بۇل نىسان باقشاسارايداعى تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەكسكۋرسيالىق مارشرۋتىنا ەنگىزىلگەن. 
5

حان سارايى – قىرىم حاندىعىنىڭ بۇرىنعى رەزيدەنتسياسى. قازىرگى كەزدە بۇل نىسان باقشاسارايداعى تاريحي ەسكەرتكىشتەر ەكسكۋرسيالىق مارشرۋتىنا ەنگىزىلگەن.

جاقىن بەس جىلدا حان سارايىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزبەكشى. بىلتىر كۇزدە حان مەشىتىنىڭ سىرتقى قابىرعاسىنا قۇرىلىس ساتىلارى ورناتىلدى.
6

جاقىن بەس جىلدا حان سارايىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزبەكشى. بىلتىر كۇزدە حان مەشىتىنىڭ سىرتقى قابىرعاسىنا قۇرىلىس ساتىلارى ورناتىلدى.

كەزىندە حان قامالى ورنالاسقان جارتاستىڭ تۇبىندەگى قازىرگى زامانعى ۇيلەردىڭ ءبىرى
7

كەزىندە حان قامالى ورنالاسقان جارتاستىڭ تۇبىندەگى قازىرگى زامانعى ۇيلەردىڭ ءبىرى

تاۋ بوكتەرىندە شانامەن سىرعاناپ ويناپ جۇرگەن بالالار.
8

تاۋ بوكتەرىندە شانامەن سىرعاناپ ويناپ جۇرگەن بالالار.

9
بۇل كۇندەرى جول بويىنداعى باعانالار مەن دۋالداردان وتكەن جىلى الدەكىمدەر ۇرلاپ اكەتكەن قىرىم تاتارلارى بەلسەندىسى ەرۆين يبراگيموۆتىڭ سۋرەتتەرى وقتا-تەكتە كوزگە شالىنادى.
10

بۇل كۇندەرى جول بويىنداعى باعانالار مەن دۋالداردان وتكەن جىلى الدەكىمدەر ۇرلاپ اكەتكەن قىرىم تاتارلارى بەلسەندىسى ەرۆين يبراگيموۆتىڭ سۋرەتتەرى وقتا-تەكتە كوزگە شالىنادى.

ازاتتىق راديوسى

11

Related Articles

  • بۇلانتى-اڭىراقاي شايقاستارى: جالعانى مەن شىندىعى

    بۇلانتى-اڭىراقاي شايقاستارى: جالعانى مەن شىندىعى

    ءسوز باسى «سوۆەت وكىمەتى تۇسىندا قازاق تاريحى بۇرمالانىپ، تەرىس تۇسىنىك بەرىلدى» دەگەن ءسوز ءجيى ايتىلادى قازىر. باسىلىم بەتتەرىندە بولسىن، تاريحشىلاردىڭ باس قوسقان جيىندارىندا بولسىن. جالعانى جوق، انىق ەدى. كۋامىز، 70-جىلدارداعى قازاق تاريحى وقۋلىعىنىڭ قالىڭدىعى پىشاقتىڭ قىرىنداي عانا-تىن. ونىڭ ءوزى ماردىمدى وقىتىلمادى. بۇل شەجىرەمىزدىڭ وتار كەزدەگى كۇيى ەدى… ال قازىرگى تاريحىمىز بۇرىنعىدان دا بەتەر سوراقى جاعدايعا ءتۇستى. ءبىلىم مەن عىلىمعا كوڭىل ءبولۋدىڭ ورنىنا بۇگىنگى قازاق رۋ-تايپا ۇيماسىنان شىعا الماي ءجۇر. وسى كۇنى اركىم ءوز اتالاسىنىڭ نەمەسە باباسىنىڭ بي بولعانىن، جىراۋ نە باتىر بولعانىن ويدان شىعارعان جالعان دەرەكتەرىمەن ۇزدىكسىز ناسيحاتتاپ، كەيىن وعان سان ميلليونداعان قارجى شاشىپ، كىتاپ شىعارۋ، اس بەرىپ، كەسەنە، ەسكەرتكىش ورناتۋ سىقىلدى ت.ب. بەرەكەسىز ءىستىڭ سوڭىنا تۇسكەن. وكىنىشكە قاراي، جاعىمسىز

  • الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى

    الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى

    قۋانىشتى، ءسۇيىنىشتى جاڭالىق! الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى ارما، قادىرلى وقىرمان! «يسكرى» جۋرنالدىڭ 1907 جىلعى ءبىر سانىندا قازاق قايراتكەرلەرىنىڭ بىزگە بەيمالىم بەينەسى ساقتالعان. ايتا كەتەيىك، «يسكرى» سۋرەتتى جۋرنالى 1901-1917 جىلدارى «رۋسسكوە سلوۆو» گازەتىنىڭ قوسىمشاسى رەتىندە شىعىپ تۇرعان. “دۋماداعى مۇسىلمان فراكتسياسى” دەپ اتالاتىن سۋرەتتى حاباردا پاتشالىق رەسەي قۇرامىنداعى مۇسىلمان دەپۋتاتتارىنىڭ بەينەسى كورسەتىلگەن. ىشىندە دۋماعا مۇشە بولعان قازاق دەپۋتاتتارى دا بار. اتاپ ايتساق ءتورت تاريحي تۇلعانىڭ بەينەسى ساقتالىپتى: ءبىرىنشى سۋرەت: م. تىنىشبايۇلى، جەتىسۋ وبلىسى; ەكىنشى سۋرەت: ب. قاراتايۇلى، ورال وبلىسى; ءۇشىنشى سۋرەت: ا. ءبىرىمجانۇلى، تورعاي وبلىسى; ءتورتىنشى سۋرەت: ش. قوسشىعۇلۇلى، اقمولا وبلىسىنان. ۇلىستىڭ ۇلى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! ەلدەس وردا 19.03.2025

  • تارباعاتايداعى ۇلت-ازاتتىق كۇرەس

    تارباعاتايداعى ۇلت-ازاتتىق كۇرەس

    (وسى تاريحي وقيعانىڭ  70 جىلدىعىنا ارنالادى) قازاق جەرىنىڭ شىعىسىنداعى تارباعاتاي جەرىدە تاريحتىڭ تارعالاڭ جىلدارىنىدا بولىسكە ءتۇسىپ جارىمى قازىرگى قىتاي جەرىندە قالعانى بەلگىلى. وسى قاسيەتتى توپىراق ەجەلدەن اتام قازاقتىڭ قۇتتى قونىسى بولىپ كەلگەن ەدى، وسى تارباعاتايدىڭ ارعى بەتىندە (1944-1962) جىلدارعا دەيىن ءتۇرلى تاريحي، ساياسي وقيعالار بولىپ جاتتى، ىشىندە ەڭ كورنەكتىسى 1944-1947 جىلدار ارالىعىندا بولعان ۇلت-ازاتتىق كۇرەستەر ەدى.  دەسەدە وسى كۇرەستەر بولعان قازاقتىڭ ءتورت ايماعىنىڭ ەكەۋىندە ياعني التايمەن ىلەدە بولعان ۇلت-ازاتتىق كۇرەستەرى تۋرالى كوپ ايتىلىپتا جازىلىپتا كەلەدى، دەسەدە تارباعاتاي جەرىندە بولعان كۇرەستەر ايتىلماي كەلەدى، بولعان تاريح تاسادا قالماۋ كەرەك، ەندەشە تارباعاتايداعى وقيعالار قالاي بولدى؟ كىمدەر قوزعالىس باستادى؟ سوڭى نەمەن اياقتالدى؟ وسى ساۋالدارعا تاريحي دەرەكتەرمەن سول وقيعاعا قاتىسقان كۋاگەرلەردىڭ ەستەلىكتەرى ، تاريحي كارتينالار ارقىلى جاۋاپ

  • قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

    قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

    قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسقان دەگەندەر مىنا دەرەككە سۇيەنسە كەرەك: 1691 جىلى 6 اقپاندا يركۋتسك قالاسىندا جوڭعار حانى گالدان بوشوگتۋ (موڭعول. گالدان بوشيگت; قالم. گالدان-بوشيگت; 1644 – 1697) ەلشىلەرىنىڭ قازاق حاندىعى تۋرالى اڭگىمەسى. «…شابارماندار: «وسىدان ون جىلداي بۇرىن ولار، قالماق بۋشۋحتۋ حانى مەن كازاك ورداسى، ءدىنى ءارتۇرلى بولعان. بۋشۋحتۋ حان قالماقتارمەن جانە باسقا دا وردا مۇشەلەرىمەن بىرگە دالاي-لاماعا سەنەدى، ال كازاك ورداسى اسىرەسە مۇحامەتكە قىرىمدىق جولمەن سەنەدى، بۇسۋرماندىق جولمەن سۇندەتتەلەدى. ال بۋشۋحتۋ حان كازاك ورداسىنا ونىمەن، قالماق بۋشۋحتۋ حانىمەن جانە وردانىڭ باسقالارىمەن ءبىر دالاي لاماعا بىرىگىپ بۋدداعا سەنسىن دەپ جىبەردى. سوندىقتان دا ولارمەن جانجال تۋىندادى، ويتكەنى ولار قالماق جولىمەن دالاي-لاماعا سەنگىسى كەلمەدى، وسىنىڭ سالدارىنان ۇلكەن شايقاستار بولىپ، بۋشۋحتۋ حان ولاردىڭ كوپتەگەن

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: