1-суретте: “Испанкадан” сақтанып жүрген испандықтар.

‎Қанат Ескендірдің facebook парақшасынан алынды

1918-1919 жылдар аралығында миллиондаған адам көз жұмған алапат тұмау.

Ғылыми атауы – La Grippe Espagnole немесе испанша La Pesadilla.

18 айдың ішінде әлем бойынша 550 миллион адам “испанкаға” шалдыққан, яғни, планетаның 29,5% халқы жұқтырған.

18 айда 50-100 миллион адам осы аурудан көз жұмған, яғни, планетаның 2,7-5,3% халқы шәйіт болған.

2-суретте: Карантин.

Бірінші дүниежүзілік соғыстың соңғы айларында басталған бұл қауіпті індеттің тез тарауына поезд, дирижабль, кеме транспорты секілді заманауи техниканың жедел дамуы көп ықпал еткен. Сол себепті, әлемде барлық мемлекеттер сот қызметі, мектептер мен балабақшаларды, шіркеу, театр, мейрамханалар мен халыққа қызмет көрсету орындарын жауып тастаған.

Дүкендер өз тұтынушыларын сырттан қабылдап, сатушылар тіпті өз туыстарын да кіргізбей қойған. Барлық сатылатын затқа тапсырыс пен өтініш даладан берілген. Кей елдерде әскери тәртіп орнаған. АҚШ-та қол беріп амандасуға тыйым салынған.

“Испан пандемиясы” бара алмаған ғаламдағы жалғыз жер – Бразилияның Амазонка өзені бойындағы Маражо аралы ғана болған.

Барселонада күніне 1200-ден аса адам испанкадан көз жұмып отырған. Австралияда бір көшеде сағат сайын 26 өлік шығарылып тұрған. Аляскадан Оңтүстік Африкаға дейінгі аралықта бүтін бір ауылдар қырылған. Кей қалаларда дені сау, испанкаға шалдықпаған бірде бір дәрігер қалмаған. Тіпті, өлік көметін қабір қазушы да қат болып, мәйіттерді топ-тобымен кебінсіз-табытсыз, бумен қозғалатын экскаватордың көмегімен бетін жасырған.

4-суретте: Сиэтлде маска кимегендерді трамвайға мінгізбеген.

Тұмау басталған алғашқы 25 аптада 25 миллион адам жарық дүниемен қоштасқан. Бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысушы елдердің әскерлері әрлі-берлі қозғалуынан бұл індет өте жылдам тараған.

Испания мемлекеті қатты зардап шеккен бұл ауру әуелде Қытайда басталып, Америкаға жұмысқа келген босқындар мен жұмысшылар арқылы 1918 жылы АҚШ-та алғаш рет ресми тіркелген.

Адамзатты аз уақытта қырып салған қауіпті обаның басбермей кетуіне сол кездегі әскери цензураның індет жайлы ақпарат таратуға тыйым салуы себеп болған…

3-суретте: Париж, Лондон, Берлин және Нью-Йорктегі апталық кісі өлімінің көрсеткіші.