Қытай мен Үндістан Гималайда не үшін қақтығысып жатыр? 300 сөзбен түсіндіреміз

| Jun 20, 2020

Ладакх аймағындағы Галван аңғарында тұрған үндістандық әскери. 17 маусым 2020 жыл.

15 маусымда Үндістан билігі елдің 20 солдаты шекарада Қытай әскерилерінің қолынан қаза тапқанын мәлімдеді. Пекин өз тарапынан қайтыс болғандар жайлы еш дерек айтпады.

ҚАҚТЫҒЫС ҚАЙДА БОЛДЫ?

Қақтығыс Гималайдың батыс жағындағы Ладакх аймағындағы Галван аңғарында, Қытай мен Үндістан шекарасында болған. Әскерлер оқ атпаған, бірақ тас лақтырып, өткір заттар қолданған және таяқ жұмсаған. Екі елдің әскері мамырдан бері осы маңға орналасып, ара-тұра жанжалдасып тұрады.

Қытай Үндістанның біраз аумағын өзіне алғысы келеді. Ал Дели Пекин Үндістанға тиесілі жерді заңсыз ұстап отыр деп айыптайды. Екі ел Үндістанның солтүстігінде, Қытайдың Ақсай Чин шоқысындағы таулы жерді бөлісе алмай келеді. Даулы аймақ 4250 метр биікте жатыр және ол жерде температурасы нөл градусқа дейін жиі түседі.

Бұл – Planet Labs 16 маусымда спутниктен түсірген Галван аңғарының суреті. Аңғар Қытайдың Тибеті мен Үндістанның Ладакх аймағының ортасында жатыр.

1993 жылы екі ел бұл аймақта бір-біріне оқ атпауға келісіп, әскерді тек “бақылау аймағында” ұстауға келіскен. Бірақ бұл келісім жиі бұзылады.

ҚАҚТЫҒЫСҚА НЕ ТҮРТКІ БОЛДЫ?

16 маусымдағы қақтығысқа Қытай Үндістанды айыптайды. Пекин “үндістандық әскерилер шекараны бұзып, Қытай жаққа өтіп кетті” деді.

Ал жалпы Қытай мен Үндістан Гималай тауындағы шекара маңындағы жерге біраз уақыттан бері таласып жатыр. Екі елдің Гималай тауындағы шекарасы 4056 км құрайды. Ресми Дели “Үндістан бұрын Ұлыбританияның отары болып тұрған тұста Қытаймен шекара дұрыс бөлінбеген” деп есептейді.

Әскери сарапшылар “Үндістан даулы аймақта жол, аэродром салған соң жағдай ушықты. Ал Дели транспорт инфраструктурасын салып, Қытаймен күш теңестіргісі келеді” деп санайды.

Үндістан былтыр қазанда Қытайдың қарсылығына қарамастан Ладакхтағы Галван аңғарында аэродромға апаратын жолды салып бітірген. Дели жолды Галвандағы өзіне тиесілі “бақылау аймағында” салғанын айтады.

БҰРЫНДАРЫ НЕ БОЛЫП ЕДІ?

1967 жылы ядролық қаруы бар екі ел шекарада қақтығысып, жүздеген адам қаза тапқан. Ал биыл арада ондаған жыл өткен соң алғаш рет адам шығыны болды.

Екі ел 1962 жылы Ладакх аймағында және Үндістаның солтүстік-шығысында соғысқан. Кейін екі ел келісімге келіп, даулы шекарада “бақылау аймағын” құрған. Бірақ екі ел “бақылау аймағының” орналасқан жері бойынша да жиі келіспей қалады. Даулы шекара маңындағы кез келген құрылыс жұмысы қақтығысқа әкеледі.

Екі ел арасындағы кейінгі ең ірі қақтығыс 2017 жылы Үндістан, Қытай және Бутан шекарасындағы Доклам аңғарында болған. Кейін жанжалдан соң екі елдің билігі әскерлерін тарату туралы келіскен.

Reuters ақпарат агенттігінің мақаласы негізінде дайындалды

Азат Еуропа / Азаттық радиосы

Зеленскийдің “жалғыз сенері әрі оң қолы”. Андрей Ермак кім?

kerey.kz

Рэй ФЕРЛОНГ Андрей Ермак (сол жақта) пен Украина президенті Владимир Зеленский (оң жақта). 2019 жыл. Андрей Ермак ұшақтан түсе сала өзінің бастығын құшақтады. 2019 жылы қыркүйекте президент Зеленскиймен жылы жүздесу жаңадан басталып келе жатқан саяси серіктестіктің басы еді. Бұл – Ермактың Ресей түрмесінде отырған 35 украиналықты Мәскеуден алып келген сәті. Ал 2020 жылы Ермак Зеленский әкімшілігінің басшысы болды. Бірақ Украинадағы жемқорлық шуынан кейін оның қызметіне жұрттың назары ауды. Себебі Ермак Украина энергетикалық инфрақұрылымына бөлінген қаржы жымқырылған коррупция схемасында негізгі рөлде болған деген ақпарат тараған. Бірақ тергеушілер бұл жайттың жай-жапсарын толық ашқан жоқ. Ермактың өзі Азаттықтың Украина қызметінің ресми сауалдарына жауап берген жоқ. Сонымен Зеленскийдің кеңсесін басқарып отырған Ермак кім? ТЕЛЕВИДЕНИЕДЕН
Тоқаев Нью-Йоркте Зеленскиймен кездесті

kerey.kz

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Нью-Йоркте Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесті. 22 қыркүйек 2025 жыл. Тоқаев пен Зеленский. Сурет: Ақорда 21 қыркүйек күні Қазақстан президенті БҰҰ Бас ассамблеясына барған сапарында Нью-Йоркте Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесті. Ақорда баспасөз қызметінің хабарлауынша, президенттер екіжақты экономикалық және гуманитарлық ынтымақтастық мәселелерін талқылаған. Сондай-ақ, Зеленский “Украинадағы жағдайға байланысты көзқарасын” білдірген, ал Қазақстан басшысы “қақтығысты тоқтату мақсатында дипломатиялық жұмыстарды жалғастыру қажет” деген. Зеленский осы кездесу туралы мәлімдемесінде Украина, АҚШ, Еуропа және өзге елдердің соғысты тоқтату жөніндегі талпынысын талқылағанын айтты. Оның сөзінше, қос басшы сондай-ақ екіжақты сауда-экономикалық әріптестікті, қазақстандық компаниялардың Украинаны қалпына келтіру ісіне қатысуға деген қызығушылығын сөз еткен. 2022 жылғы ақпанда Украинаға басып кірген Ресей Қазақстанның ең
“Ақ қасқырлар”. Өзбекстан футболы жетістігінің сыры неде?

kerey.kz

Руслан МЕДЕЛБЕК Өзбек ойыншысы Абдукодир Хусанов (2) пен БАӘ ойыншысы Луанзиньо (21) әлем кубогына іріктеу ойынында. 5 маусым, 2025 жыл. Футболдан 2026 жылғы әлем чемпионатына Өзбекстан құрамасының жолдама алғанына жастар футболының қандай қатысы бар? Өзбекстан футболы жетістігінің себебіне үңілдік. “ӘЛЕМДІК АРЕНАҒА ҚОШ КЕЛДІҢІЗДЕР” Өзбекстан Азия құрлығында Иран, Катар, БАӘ, Қырғызстан, Солтүстік Корея бар топтан екінші орын алып, 2026 жылғы әлем кубогына лицензия иеленді. Өзбек футболшылары тоғыз ойынның бесеуінде жеңіп, үшеуінде тең түсіп, бір ойында жеңілген. Осы нәтиже ұлттық команданың әлем чемпионатына шығуына жеткілікті болды. Бұл топтан Өзбекстаннан бөлек Иран да әлем чемпионатына қатысады. Өзбекстан әлем чемпионатына шығуға бірнеше рет өте жақын болған еді. Мәселен, 2014 жылғы әлем біріншілігінің іріктеуінде Иран,
Миллиардер Билл Гейтс бар байлығын Африка елдеріне аудармақ

kerey.kz

Microsoft компаниясының негізін қалаушы және әлемдегі ең бай адамдардың бірі саналатын Билл Гейтс өзінің байлығын қайда жұмсайтынын ресми мәлімдеді. Кәсіпкер Африка елдеріндегі денсаулық сақтау, білім беру және кедейлікпен күрес салаларына шамамен 200 миллиард доллар инвестиция салуды жоспарлап отыр. «Жуырда мен өз байлығымды 20 жылдың ішінде толықтай тарату жөнінде шешім қабылдадым. Қаражаттың басым бөлігі осы жерде, Африкада, түрлі мәселелерді шешуге көмектесуге бағытталады», – деді Билл Гейтс өзінің қорымен бірлескен баспасөз мәслихатында. Басты басымдықтар: – инфекциялық аурулармен күрес (соның ішінде безгек, туберкулез, ВИЧ); – ана мен бала денсаулығын жақсарту; – ауылдық аудандардағы білім беру сапасын арттыру; – таза ауызсу мен санитария инфрақұрылымын дамыту; Билл Гейтс: «Бұл – қайырымдылық емес, бұл – инвестиция.
Украина “өрмегі” заманауи соғысты қалай өзгертті? Әскери сарапшылар пікірі

kerey.kz

Украина “өрмегі” заманауи соғысты қалай өзгертті? Әскери сарапшылар пікірі Амос ЧЭПЛ Ресейлік “Белая” әуе базасын шабуылдаған украин дронынан түсірілген видеодан скриншот. Фото:Source in the Ukrainian Security 1 маусым күні жарияланған видеода бомбасы бар квадрокоптерлер жүк көлігінен ұшып жатқаны көрінеді, арғы жағында өрт болып жатыр. Сол күні Украина қауіпсіздік қызметі Ресей аэродромдарына соққы жасағанын, нәтижесінде Кремльдің стратегиялық бомбалаушы ұшақтары жойылғанын мәлімдеді. Әскери тактика бөлмелерінде бұл видеоларды мұқият зерделеп жатқаны анық. “Бұл шабуылды бүкіл әлем әскери қызметкерлері дабыл деп қабылдауы қажет” деді Жаңа америкалық қауіпсіздік орталығының Қорғаныс бағдарламасы директоры Стейси Петтиджон (ханым) Азаттық радиосына. “[1 маусымдағы шабуыл] көптеген қыры бойынша Украинаның ұзаққа ұшатын дрондар шабуылынан тиімді бола шықты. Өйткені шағын дрондар шашырап кетіп, әртүрлі нысандарды көздей алады