QAQTIĞIS QAYDA BOLDI?
Qaqtığıs Gimalaydıñ batıs jağındağı Ladakh aymağındağı Galvan añğarında, Qıtay men Ündistan şekarasında bolğan. Äskerler oq atpağan, biraq tas laqtırıp, ötkir zattar qoldanğan jäne tayaq jwmsağan. Eki eldiñ äskeri mamırdan beri osı mañğa ornalasıp, ara-twra janjaldasıp twradı.
Qıtay Ündistannıñ biraz aumağın özine alğısı keledi. Al Deli Pekin Ündistanğa tiesili jerdi zañsız wstap otır dep ayıptaydı. Eki el Ündistannıñ soltüstiginde, Qıtaydıñ Aqsay Çin şoqısındağı taulı jerdi bölise almay keledi. Daulı aymaq 4250 metr biikte jatır jäne ol jerde temperaturası nöl gradusqa deyin jii tüsedi.
1993 jılı eki el bwl aymaqta bir-birine oq atpauğa kelisip, äskerdi tek “baqılau aymağında” wstauğa kelisken. Biraq bwl kelisim jii bwzıladı.
QAQTIĞISQA NE TÜRTKİ BOLDI?
16 mausımdağı qaqtığısqa Qıtay Ündistandı ayıptaydı. Pekin “ündistandıq äskeriler şekaranı bwzıp, Qıtay jaqqa ötip ketti” dedi.
Al jalpı Qıtay men Ündistan Gimalay tauındağı şekara mañındağı jerge biraz uaqıttan beri talasıp jatır. Eki eldiñ Gimalay tauındağı şekarası 4056 km qwraydı. Resmi Deli “Ündistan bwrın Wlıbritaniyanıñ otarı bolıp twrğan twsta Qıtaymen şekara dwrıs bölinbegen” dep esepteydi.
Äskeri sarapşılar “Ündistan daulı aymaqta jol, aerodrom salğan soñ jağday uşıqtı. Al Deli transport infrastrukturasın salıp, Qıtaymen küş teñestirgisi keledi” dep sanaydı.
Ündistan bıltır qazanda Qıtaydıñ qarsılığına qaramastan Ladakhtağı Galvan añğarında aerodromğa aparatın joldı salıp bitirgen. Deli joldı Galvandağı özine tiesili “baqılau aymağında” salğanın aytadı.
BWRINDARI NE BOLIP EDİ?
1967 jılı yadrolıq qaruı bar eki el şekarada qaqtığısıp, jüzdegen adam qaza tapqan. Al biıl arada ondağan jıl ötken soñ alğaş ret adam şığını boldı.
Eki el 1962 jılı Ladakh aymağında jäne Ündistanıñ soltüstik-şığısında soğısqan. Keyin eki el kelisimge kelip, daulı şekarada “baqılau aymağın” qwrğan. Biraq eki el “baqılau aymağınıñ” ornalasqan jeri boyınşa da jii kelispey qaladı. Daulı şekara mañındağı kez kelgen qwrılıs jwmısı qaqtığısqa äkeledi.
Eki el arasındağı keyingi eñ iri qaqtığıs 2017 jılı Ündistan, Qıtay jäne Butan şekarasındağı Doklam añğarında bolğan. Keyin janjaldan soñ eki eldiñ biligi äskerlerin taratu turalı kelisken.
Reuters aqparat agenttiginiñ maqalası negizinde dayındaldı
Azat Europa / Azattıq radiosı
Pikir qaldıru