ХАЙУАНАТТАР ҚАҒАНАТЫ. 1. ПОЛИЦЕЙ
kerey.kz
Діндарлар да, адам жанының қараңғы түкпірлеріне шырақпен үңілмекші жазушылар да, кісінің бойындағы зұлымдық пен мейірім тепе тең дейді. Содан, өмір дегеніміз бір бүтін осы екі жартының итжығысы-мыс. Елге мейірім жағы басым болғаны керек. Құдыққа құлағанда көміп кетпесін деген пиғыл сол. Шөлдегенде су берсе, шау тартқанда сүйеу болса деген дәме сол. Кейде бар ғой, мейірімнің өзі де сонда – қулықтан туған ба деп, көңілім түсіп кетеді.
Былайғы адамның өзі де сезеді, мейірім жағы көптеу болу керегін. Ең болмаса, әке-шешесі өзінің жемі үшін күндіз-түні шапқылағанын көзі көрді ғой. Ер жеткенше, бізде әдетте – он бірінші сыныпқа дейін мейірімге деген ықыластың қаймағы бұзылмайды екен.
Сосын басталады екен қиямпұрыс таңдау. Басқа жұртты білмеймін, мен көрген қазақтан тағдыр…
уақытша зұлым бола тұруды сұрайды екен! Қалайша?
Мінеки, С. туралы айтайын.
Қарағанды милиция мектебін бітіріп келді. Холмсша тіміскіленіп, бәтеңкенің ізіне балауыз шамды тамызып нобайын алып, салыстырып әлек болып жүретін. Ойпырмоо-оу, менің балам ізкесер болады деуші еді атасы. Қарғам-ау, шаршамадың ба деп айналып-толғанып жүретін әжесі.
Сөйтіп жүріп, милиция мектебіне кетті. Сосын, теміржол милициясына орналасты. Орналасқанда, елге келіп қызмет қылып жатқанын ұртоқпағымен арқамнан сарт еткізгенде білдім. Демімді ала алмай бозарып бара жатыр екем, бір жағынан – ұрған кісіні танып, таңырқап та дем жетпей қалды. Қолтықтан іле кеткені.
- Сәке, қашан келіп едің елге, құтты болсын! – деймін “маймылхананың” ішінен, қасымдағыларға таныстығым барын көрсеткім келіп.
Сол-ақ екен, жетіп келіп, ұртоқпағымен торды зырылдатып өтті.
- Саке – кто это? – деді көзіме қадалып.
Аузыма құм құйылды. Айыппұлын төлеп шықтық әйтеуір. Ішімнен соттап жүрмін өзімше. Мені ұрмай-ақ қойса болатын еді ғой деймін. Бірақ ту сыртымнан ұрды, көрген жоқ қой деймін. Бірақ, саулық сұрасқанда да танымаған болды ғой деймін. Сосын ұмыттым.
Уақытша.
Бір күні бір апамыз кенеттен қызметте жоғарылап кетті. Облыстың ортасына барып, төрінен бір шықты ал. Қараша үйдің құдайы бар деуші ме еді, солай болды да қойды.
Мансапты көтере алмағаны ма, әлде, қайта көтере алғаны ма – осы құқық-бықыққа қатысы барларды апам есігінің алдына иіріп қоятын. Қаңғырмай, одан да менің корреспонденцияларымды тасы, тартпадан тиын-тебен беріп тұрамын деп, мені бейресми жұмысқа алды.
Содан, жұмыссымаққа барып-келіп жүріп, Сәкемді көрдім! Кезексіз кіргеніме, апама сен деп сөйлегенімнен ендігәрі тегін адам емесімді аңдаса керек.
- Кәуапқа шақырам, бәрі өзімнен, әңгіме бар! – деп жармасқаны.
Бүгінгінің биігінен сөкпессіз. Бірақ мынадай құрмет кісілік назым сыйлайды екен. Келісе кеттім.
Кәуапханада өкпемнің бәрін айттым. Ол да ағынан жарылды:
- Білесің бе, бір адамға күле қарасаң, ХАЛЫҚ еркелеп кетеді. Бәрі жағдай айтып кетеді. Әділін айтшы өзің. Сені танымаған болдым, есесіне тым-тырыс отырдыңдар. Жамырамай кеттіңдер. Дұрыс па?…
Сол отырыста “екі-үш жыл, сосын ауысам, хайуан болып бара жатырмын” деген. “Уақытша ғой, уақытша…” деген, менен гөрі өзін сендіргісі келіп. “Қаталдық керек нәрсе…” деп, ұртоқпағын сілтеңкіреп жіберетін ғадетін ақтайтын ұзыннан-шұбақ әңгіме айтқан.
Екі-үш жылы жиырма бес жылға ұласса керек. Үсті-үстіне үй салып жүріп, ақыры бір аудан орталығында бастық болып зейнетке кетті деп естідім. Жақсы, көзіммен көрдім. Бірақ танымаған болдым. Бәтеңке ізіне балауыз тамызып жүретін арман қуған баяғы баланы шынымен танымадым.
Ол да мені танымады: апам әлдеқашан қызметте жоқ еді…
Пікір қалдыру