|  | 

Köz qaras

HAYUANATTAR QAĞANATI. 1. POLICEY

324662804_1316700538904868_2583768498950721750_n
Dindarlar da, adam janınıñ qarañğı tükpirlerine şıraqpen üñilmekşi jazuşılar da, kisiniñ boyındağı zwlımdıq pen meyirim tepe teñ deydi. Sodan, ömir degenimiz bir bütin osı eki jartınıñ itjığısı-mıs. Elge meyirim jağı basım bolğanı kerek. Qwdıqqa qwlağanda kömip ketpesin degen piğıl sol. Şöldegende su berse, şau tartqanda süyeu bolsa degen däme sol. Keyde bar ğoy, meyirimniñ özi de sonda – qulıqtan tuğan ba dep, köñilim tüsip ketedi.
Bılayğı adamnıñ özi de sezedi, meyirim jağı köpteu bolu keregin. Eñ bolmasa, äke-şeşesi öziniñ jemi üşin kündiz-tüni şapqılağanın közi kördi ğoy. Er jetkenşe, bizde ädette – on birinşi sınıpqa deyin meyirimge degen ıqılastıñ qaymağı bwzılmaydı eken.
Sosın bastaladı eken qiyampwrıs tañdau. Basqa jwrttı bilmeymin, men körgen qazaqtan tağdır…
uaqıtşa zwlım bola twrudı swraydı eken! Qalayşa?
Mineki, S. turalı aytayın.
Qarağandı miliciya mektebin bitirip keldi. Holmsşa timiskilenip, bäteñkeniñ izine balauız şamdı tamızıp nobayın alıp, salıstırıp älek bolıp jüretin. Oypırmoo-ou, meniñ balam izkeser boladı deuşi edi atası. Qarğam-au, şarşamadıñ ba dep aynalıp-tolğanıp jüretin äjesi.
Söytip jürip, miliciya mektebine ketti. Sosın, temirjol miliciyasına ornalastı. Ornalasqanda, elge kelip qızmet qılıp jatqanın wrtoqpağımen arqamnan sart etkizgende bildim. Demimdi ala almay bozarıp bara jatır ekem, bir jağınan – wrğan kisini tanıp, tañırqap ta dem jetpey qaldı. Qoltıqtan ile ketkeni.
- Säke, qaşan kelip ediñ elge, qwttı bolsın! – deymin “maymılhananıñ” işinen, qasımdağılarğa tanıstığım barın körsetkim kelip.
Sol-aq eken, jetip kelip, wrtoqpağımen tordı zırıldatıp ötti.
- Sake – kto eto? – dedi közime qadalıp.
Auzıma qwm qwyıldı. Ayıppwlın tölep şıqtıq äyteuir. İşimnen sottap jürmin özimşe. Meni wrmay-aq qoysa bolatın edi ğoy deymin. Biraq tu sırtımnan wrdı, körgen joq qoy deymin. Biraq, saulıq swrasqanda da tanımağan boldı ğoy deymin. Sosın wmıttım.
Uaqıtşa.
Bir küni bir apamız kenetten qızmette joğarılap ketti. Oblıstıñ ortasına barıp, törinen bir şıqtı al. Qaraşa üydiñ qwdayı bar deuşi me edi, solay boldı da qoydı.
Mansaptı kötere almağanı ma, älde, qayta kötere alğanı ma – osı qwqıq-bıqıqqa qatısı barlardı apam esiginiñ aldına iirip qoyatın. Qañğırmay, odan da meniñ korrespondenciyalarımdı tası, tartpadan tiın-teben berip twramın dep, meni beyresmi jwmısqa aldı.
Sodan, jwmıssımaqqa barıp-kelip jürip, Säkemdi kördim! Kezeksiz kirgenime, apama sen dep söylegenimnen endigäri tegin adam emesimdi añdasa kerek.
- Käuapqa şaqıram, bäri özimnen, äñgime bar! – dep jarmasqanı.
Büginginiñ biiginen sökpessiz. Biraq mınaday qwrmet kisilik nazım sıylaydı eken. Kelise kettim.
Käuaphanada ökpemniñ bärin ayttım. Ol da ağınan jarıldı:
- Bilesiñ be, bir adamğa küle qarasañ, HALIQ erkelep ketedi. Bäri jağday aytıp ketedi. Ädilin aytşı öziñ. Seni tanımağan boldım, esesine tım-tırıs otırdıñdar. Jamıramay kettiñder. Dwrıs pa?…
Sol otırısta “eki-üş jıl, sosın auısam, hayuan bolıp bara jatırmın” degen. “Uaqıtşa ğoy, uaqıtşa…” degen, menen göri özin sendirgisi kelip. “Qataldıq kerek närse…” dep, wrtoqpağın silteñkirep jiberetin ğadetin aqtaytın wzınnan-şwbaq äñgime aytqan.
Eki-üş jılı jiırma bes jılğa wlassa kerek. Üsti-üstine üy salıp jürip, aqırı bir audan ortalığında bastıq bolıp zeynetke ketti dep estidim. Jaqsı, közimmen kördim. Biraq tanımağan boldım. Bäteñke izine balauız tamızıp jüretin arman quğan bayağı balanı şınımen tanımadım.
Ol da meni tanımadı: apam äldeqaşan qızmette joq edi…

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    Mämi bi Jwrtbaywlınıñ şejiresinde aytıluınşa Kerey wlısınıñ arğı tegi – Şep, Sep, Baylau, Qoylau, Eldey, Köldey, Izen, Jusan sekildi taypalardan taraladı eken. Atalğan taypalardıñ birazı eski tarih betterinen kezdesse, endi bir bölimi qazirge deyin Kerey ruındağı atalardıñ esimi retinde atalıp keledi. Mwnıñ bir sebebin arğı tarihtağı atalardıñ atı öşpesin dep keyingi wrpaqtarınıñ atalar atın qayta jañğırtıp qoyğan dästürinen qarau kerek. Abaq atauına kelsek, arıda Kerey hanzadaları men hanışalarınıñ arasında Abaq, Abaqberdi, Abahan, Abaqtay, Abaqay, Abaq bike sındı esimder bolğan. Sol ata-apalarınıñ jolın jalğağan, tozıp ketken Kerey eliniñ basın qosıp, oğan äz ana bolğan Abaq esimdi qasietti ana ömirde bolğan adam. Qazaq tarihında ru atına aynalğan äz analar az bolmağan. Körnekti jazuşı,

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: