|  |  | 

Köz qaras Tarih

Heops piramidasınıñ sırı

ADAM TWRĞIZĞANI RAS PA?

Heops piramidası salınğalı bergi tört mıñ jıl boyı osı bir swraq adamzattı tolğandırıp keledi. Ol turalı añız da köp. “Osınşalıq alıp dünieni adam saluı mümkin emes” dep kümändanatındar da kezdesedi. Bireuleri “jındar salğan boluı ıqtimal” dese, bäzbireuleri “bwl – jer betinde bolğan basqa örkeniettiñ belgisi” deydi. Endi biri “joq, mwnday keremetti böten ğalamşardan kelgender salğan” degen boljamdarın wsınıp bağadı.
Nege olay? Sebebi, büginge deyin jäne tehnologiya damığan qazirgi zamanda da däl osınday teñdessiz qwrılıstı adamdar äli öz qolımen sala alğan joq. Mısalı, 1989 jılı Parij qalasındağı Luvr mwrajayınıñ janına salınğan säuletşi Peydiñ şını piramidasınıñ biiktigi 22 metrden aspaydı. 1972 jılı AQŞ-tıñ San-Fransisko qalasında piramidağa eliktep salınğan halıqaralıq ştab-päterdiñ alıp qwrılısı bar. 48 qabattan twratın ğimarattıñ biiktigi 260 metr bolğanımen, kölemi Heops piramidasınıñ jartısına jetpeydi.
Sondıqtan da, Heops piramidası – adamzat tarihındağı jeti keremettiñ biri.

TAÑĞAJAYIP DEREKTER

Mısırdıñ Giza jazığında twrğan Heops piramidasın “Wlı piramida” dep te ataydı. Sebebi, 4 mıñ jıldan aman jetken jalğız jädiger – biiktigi 147 metrge jetetin älemdegi eñ alıp ğimarat. Äri öte däl qwrastırılğan, eñ iri tastan jasalınğan birden-bir qwrılıs. Heops piramidasınıñ jalpı salmağı 5 mln tonnağa jetedi. Bükil qwrılıstı saluğa 2 mln tekşe tas blok jwmsalğan. Piramidanıñ irge kölemi 5,15 gektar jerdi alıp jatır. Oğan 200 tennis alañın, Rimdegi Äulie Petrdiñ eki şirkeuin ornalastıruğa bolar edi. Kezinde Napoleon Gizadağı bastı üş piramidanıñ tas bloktarımen Franciyanıñ barlıq şekarasın 3 metr biik, 30 sm qalıñ qorğanmen qorşauğa jetedi degen qızıq esep şığarğan eken. Osınday aqılğa siya bermeytin alıp dünieni IV äulettiñ ekinşi basqaruşısı perğauın Hufu b.e.d 2551-2528 jıldarı Nil özeniniñ batıs jağalauına öziniñ bolaşaq molası etip salğızğan. Piramidadan büginge jetpey joğalğanı – qwrılıstıñ wşar basınan köz şağılıstırıp twratın üşbwrıştı som altın, piramidanıñ sırtın tügeldey qaptap, alıstan appaq qarday etip körsetetin äktas taqtalar.

PIRAMIDALAR QALAY SALINDI?

Eñ äueli piramidalardıñ öte däldikpen salınğanı tañğaldıradı. Sonşama köp tastardıñ qanday jolmen öñdelip, qalay jetkizilip, qalayşa qalanğanı da jwmbaq. Geometriyalıq ornalasuı da ğajap: onıñ tört jağı dünieniñ tört bwrışına bağıttalğan, bar-joğı 8 minuttıq auıtqu bayqaladı. (20 sm). Al Heopske körşi 143,5 metrlik biik Hafr piramidası, kelesi 65 metrlik Menkaur piramidası üşeui biikten qarağanda, batısqa qaray däl ölşemmen şwbırta bağıttalıp salınğan. Heops pen Menkaur piramidalarına qatarlasa qaz-qatar üş kişi piramidalar ornalasqan. Ol perğauındardıñ äyelderi men apa-qarındastarına arnalğan molalar bolğan. Olardıñ da özara ölşem wqsastıqtarı egiz tamşıday.
Hafrdıñ twsına taman salınğan adam bastı, arıstan deneli 20 metrlik äygili alıp Sfinks twtas jartastan qaşalıp jasalınğan. Qarapayım qwral-saymandarmen mwnşama swstı dünielerdi qalay salğanı turalı däleldi boljamdar ğana aytıladı. Äytpese, sırlı jwmbaqtar sol alıp tastarmen birge qalanıp, uaqıt qoynauına mäñgi jwtılıp ketkenge wqsaydı. Piramidalardı salmas bwrın onıñ twratın ornı tegistelgen. Minsiz tegisteu üşin qwrılıs alañına su jiberilgen. Qwrılıs alañı dımqıldanıp, jibigen soñ torköz jıralar qazılğan. Jıralardıñ tereñdigi birdey bolu üşin arnayı tayaqtarmen ölşep teñestirip otırğan. Su tartılğan kezde jıralarda şamalı su qaldırılğan. Osılayşa sudıñ kömegimen jibitilgen tastı qırtıstardı tügel tegistegen.
Arada tört mıñ jıl ötse de piramidalardıñ sırğa tolı jwmbaq qwpiyası äli tolıq aşılğan joq. Ğalımdar arasında aşılmay qaluı mümkin degen joramal da joq emes.

B.Toqtarova

zhasalash.kz

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    Mämi bi Jwrtbaywlınıñ şejiresinde aytıluınşa Kerey wlısınıñ arğı tegi – Şep, Sep, Baylau, Qoylau, Eldey, Köldey, Izen, Jusan sekildi taypalardan taraladı eken. Atalğan taypalardıñ birazı eski tarih betterinen kezdesse, endi bir bölimi qazirge deyin Kerey ruındağı atalardıñ esimi retinde atalıp keledi. Mwnıñ bir sebebin arğı tarihtağı atalardıñ atı öşpesin dep keyingi wrpaqtarınıñ atalar atın qayta jañğırtıp qoyğan dästürinen qarau kerek. Abaq atauına kelsek, arıda Kerey hanzadaları men hanışalarınıñ arasında Abaq, Abaqberdi, Abahan, Abaqtay, Abaqay, Abaq bike sındı esimder bolğan. Sol ata-apalarınıñ jolın jalğağan, tozıp ketken Kerey eliniñ basın qosıp, oğan äz ana bolğan Abaq esimdi qasietti ana ömirde bolğan adam. Qazaq tarihında ru atına aynalğan äz analar az bolmağan. Körnekti jazuşı,

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: