Jügirtpeler
 |  |  |  | 

Suretter söyleydi Tarih Twlğalar

BALUAN ŞOLAQTIÑ FOTOSURETİ jäne paluannıñ ömiriniñ belgisiz twstarı turalı

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Jul 9, 2017

Jwmat ÄNESWLI

BALUAN ŞOLAQTIÑ FOTOSURETİ jäne

paluannıñ ömiriniñ belgisiz twstarı turalıBALUAN ŞOLAQTIÑ FOTOSURETİ jäne

Tömendegi Baluan Şolaqtıñ qoldan salınğan sureti emes, FOTOSURETİ. Säbit Mwqanovtan keyin jazuşılar J.Bektwrov, B.Qoyşıbaev jäne basqalar Şolaq atamızdıñ fotosureti bolmağanın jazıp jürdi. Al, men sonau 90-jıldarı tauıp alğan mına suret -ESKİ FOTSURET köşirmesi. Mwnıñ fotosuret ekendigi B.Şolaqtıñ artındağı şımıldıqtan körinip twr. Al, ştrihtap salınğan, nemese, akvarel'men salınğan suret bolsa, ol anıq bayqalar edi. Sonımen bwl- Baluan Şolaqtıñ fotosureti. Bwl fotoğa Baluan Şolaq şamamen 1917-jılı Jetisuda (Almatıda,Vernıyda bolğan kezinde tüsken dep şamalauğa boladı.avtor) Astında B.Şolaqtıñ tuğan, jäne qaytqan jılı şamamen 50-60- jıldarı jazılğan tärizdi. Şamamen 2010-jıldan keyin osı fotoportretten qarap salğan Baluan Şolaqtıñ suretşiler jazğan portretteri payda bola bastadı, biri ştrihtap, biri maylı boyaumen jazsa da DÄL FOTOSURETTEGi beynesin aynıtpay qaytalağan. Qalay desek te, tömende twrğan
ataqtı BALUAN ŞOLAQTIÑ FOTOSURETİ

Ataqtı paluan, kompozitor, aqın Baluan Şolaqtıñ ömiriniñ soñğı kezeñderi äli tolıq zerttelmegenin osıdan bes jıl bwrın jazğan edim.
Añız bolğan “Seksen ögiz” oqiğasınıñ qay jılı bolğanı turalı naqtı derek joq. Bwl oqiğadan keyin Baluan Şolaq gubern sotınıñ ükimimen bir jıl türmede otırğan. Bwl oqiğa şamamen 1914-1915-jıldarı bolğan. Sol kezde B.Şolaqtıñ
“…Boyıma küş bitkenge ettim şükir,
Qinalsam, abaqtıda betke tükir.
Temirin eki iterip tartqanımda,
Kirpişi jerge tüsti kütir kütir…”dep aytqanı bar.
Sol oqiğadan keyin Baluan Şolaq ata babalarınıñ tuğan jeri Qaratauğa barıp panalaydı. Jetisuda boladı. Jetisu jeri paluandı qwşaq jayıp qarsı alğan. Ülken astarda bolğan. Önerin körsetken. Ol kezdeKenen Äzirbaev 18-19-jastağı jigit bolsa kerek. Keyin K.Äzirbaev B.Şolaqtıñ onnan astam änin el arasında orındap jüripti.
Zertteuşiler, jazuşılar Baluan Şolaqtıñ qay jılı tuğan jerine qaytqanın äli künge anıq bilmeydi. Tipti, “B.Şolaq 1916-jılı qaytıs bolğan” dep dälelsiz pikir ayqandar da boldı.
Logikağa süyensek, Baluan Şolaq Kökşetauğa 1918- jılı qaytıp kelgen. Onıñ bastı sebebi, patşa ökimeti qwlap, bayağı “seksen ögiz isi” boyınşa Uaqıtşa ükimet “quğındamaydı” degen senimde bolğan. Rasında, bwrınğı “is” boyınşa B.Şolaqtı quğındaytın Kökşede twraqtı ükimet te joq tın ol kezde.
Biraq, KEK SAQTAĞAN KAZAKTAR bar eken. Solar Baluan Şolaqtıñ oñaşa sätin añdıp jüredi. Baluan Şolaq toğay işinde ağayındardıñ arasınan üyine kele  jatqan betinde qarsı aldınan atadı. Vintovka oğı paluannıñ işinen tigen eken. Mıqtı qayrat pen küştiñ arqasında Baluan Şolaq jaralı bolğanın bildirmey, attan nıq tüsip, üyge kirip, jarasın şeşesine judırıp, tañdıradı. “meniñ oqtan jaralı bolğanımdı eşkimge aytpañdar” depti. Ösietinde ” “Qay jerge jerlengenimdi de eşkim bilmesin” degen eken. Şaması, kazaktar beyitimdi qorlamasın” degen boluı kerek. Sonımen, Baluan Şolaq 1916-jılı emes.1919- jılı naurız ayında qaytıs bolğan.
Sol kezdegi tarihi oqiğalardı talday kele:,
1.Baluan ŞOLAQ aralasqan “seksen ögiz oqiğası” 1914-1915- jıldarı bolğan,
2.Qaratau men Jetisu öñirinde bolğan kezderi 1916-1917-jıldar.
3.Baluan Şolaqtıñ Kökşege oralğan kezi 1918-jıl,
4.Qaytıs bolğan jılı 1919-jıl” degen qorıtındığa keluge boladı.

Tömendegi surette Baluan Şolaqtıñ Jetisuda jürgende, Vernıy qalasında (qazirgi Almatı) tüsken fotosureti berilgen.
Jwmat ÄNESWLI, jazuşı, tarihşı                                                                                                                                                                                 kerey.kz

Tags

Related Articles

  • SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Tarihtı tügendeu, ötkenniñ şejiresin keyinge jalğau – atadan balağa jalğasqan ejelgi dästür. Şejire, wlt-ru, taypa tarihı – atanı bilu, arğı tarihtı bilu bolıp qalmastan wlttıñ wlt bolıp qalıptasuı jolındağı bastan keşken san qilı oqiğaları men auır tağdırınan da mol derek beredi. Şejire – twtas halıq tarihınıñ irgetası ğana emes, wlt pen wlıs tanudıñ älippesi  sanaladı. «Qazaq halqı 200-den asa rudan qwralsa da är rudıñ öz şejiresi bolğan. Şejireşiler jüz, taypa, ru, ata tarihın tereñ talday bilgen»(1). Patşalıq reseydiñ däureni ayaqtalar twsta qazaqtıñ memlekettigin qalpına keltirudi maqsat twtqan Alaş kösemi Älihan Bökeyhan (1866-1937) alğaşqı bolıp qazaq tarihınıñ qajettiligin alğa tartıp, başqwrttıñ äygili ğalımı Uälidi Toğanmen kezdesipti. Uälidi Toğan öziniñ esteliginde: «Men birneşe

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: