Jügirtpeler
 |  |  | 

Köz qaras Mädeniet

KELESİ AYDI «KÖKEK» DEYİK

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Mar 30, 2018

Qazaqşa ay attarında «aprel'» ayın «Kökek» deydi. Al «säuir» qaydan payda boldı? Onıñ tarihı mınanday: 1990 jılı 24 «aprel'de» arnayı zañmen Qazaqstanda prezidenttik bilik engizildi. Tura sol künge Qazaq KSR Joğarğı Keñesiniñ organı «Halıq Keñesi» gazetiniñ alğaşqı sanı jarıq kördi. Bwrın «aprel'» sözi qoldanıla beretin.
Kompartiyanıñ qılışınan qam tamıp twrsa da jaña basılımda ay attarınıñ qazaqşa berilgenin köñilimiz qalap twr. Alayda bir aptaday ğana bwrın Ortalıq Komitettiñ aprel' Plenumı ötken. Onı qalay jazamız? «KPSS Ortalıq Komitetiniñ Kökek Plenumı» deseñ bas ketedi. Sodan gazettiñ bas redaktorı SarbasAqtaev jol taptı: «Säuir Plenumı» deyik dep.
Osı tirkestegi «säuir» sözi birtindep barşa basılımdarğa auıstı. Odan keyin «Ortalıq Komitet» te, «Plenum» da joyıldı. Biraq qazaqşa ay attarınıñ işinde közge şıqqan süyeldey bop arabşa «säuir» sözi qalıp qoydı. Endi sonı nege tüzetpeske?!

Sondıqtan elimizdegi 2018 jılğı törtinşi aydı «säuir» dep emes, «KÖKEK» dep jazayıq! Külli qazaq tildi basılımdardı osığan şaqıramın.

Marat Baidildauly nıñ facebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Mämi bi Jwrtbaywlınıñ şejiresinde aytıluınşa Kerey wlısınıñ arğı tegi – Şep, Sep, Baylau, Qoylau, Eldey, Köldey, Izen, Jusan sekildi taypalardan taraladı eken. Atalğan taypalardıñ birazı eski tarih betterinen kezdesse, endi bir bölimi qazirge deyin Kerey ruındağı atalardıñ esimi retinde atalıp keledi. Mwnıñ bir sebebin arğı tarihtağı atalardıñ atı öşpesin dep keyingi wrpaqtarınıñ atalar atın qayta jañğırtıp qoyğan dästürinen qarau kerek. Abaq atauına kelsek, arıda Kerey hanzadaları men hanışalarınıñ arasında Abaq, Abaqberdi, Abahan, Abaqtay, Abaqay, Abaq bike sındı esimder bolğan. Sol ata-apalarınıñ jolın jalğağan, tozıp ketken Kerey eliniñ basın qosıp, oğan äz ana bolğan Abaq esimdi qasietti ana ömirde bolğan adam. Qazaq tarihında ru atına aynalğan äz analar az bolmağan. Körnekti jazuşı,

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

1 pikir

  1. Ansardın maması

    Apr 2, 2018
    Reply

    ne keregi bar qayta-qayta birese sözderdi, birese alfavitti, köşe attarın, birese qala ne ay attarın özgertip? Säuir köpşilikke kökekten de jaqınıraq, aytuğa da jeñil, resmi türde de äldeqaşan qabıldanıp ketken. REsmi qwjattarda eşkim kökek dep jazbaydı, äri bwl qws atauı. artıq ret adamdı şatastırıp qajeti joq. onday logikamen onda eski qala attarın da qaytarayıq, esimderdi de, t.b. Biz, qazaq, osılay bolmaytın närselerdi söz qılıp kötere beremiz, odan da tehnologiyalardı damıtu kerek, eskilikke bwrıla bermey. qaydağı bir sözderge jabıspay. til degen ol özgermeli dünie, bir söz keledi, ekinşisi ketedi, jañadan payda boladı. adamına, uaqıtına qaray tolısıp ne azayıp otıradı. oğan sırttan küştep eşnärse istey almaysıñ. adamnıñ eseygeni siyaqtı. odan da bilim men ğılımdı damıtu kerek, özimiz paydalanatın, wrpaqqa qaldıratın, tarihta atıñdı jazdıratın wltıñdı tanıtıp. al qazaq tili qazaqtan basqa eşkimge kerek emes älemde. qazaqtıñ işinde tipti keybir qazaqtarğa qajeti joq.

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: