|  |  | 

Саясат Сұхбаттар

Галеотти: “Долы риториканың күні өтті”


Ресей президенті Владимир Путин

Ресей президенті Владимир Путин

Ресей мен Батыстың қарым-қатынасын зерттеп жүрген белгілі ұлыбританиялық саясаттанушы, Кремль саясаты бойынша сарапшы Марк Галеоттимен сұхбат.

Марк Галеотти – Прага Халықаралық қатынастар институтында аға зерттеуші, Еуропа қауіпсіздігі орталығының жетекшісі.

Азаттық: - Бұрынғы әскери тыңшыны Англияда улау дауына қатысты Ұлыбританияның Ресейге қарсы дипломатиялық шектеу әрекетін АҚШ белсене қолдап шықты. Орталық және Шығыс Еуропадағы кейбір еуроскептик ел басшылары да бірнеше ресейлік дипломатты кері қайтарды. Бұл нені білдіреді? Бұл жолы не өзгерді?

Марк Галеотти: - Бұл – жағдайды біржола өзгертетін сәтке айналып тұр. Ресейге болсын, я басқа елге болсын мұндай ауқымды әскери емес қысым жасалғанын ешқашан көрмеппіз. Оның себебі бұрынғы тыңшы Сергей Скрипальді өлтіруге тырысу әрекетінде ғана жатқан жоқ. Шыдамның шегін үзген, ақырындап қордаланған ресейлік авантюризмде жатыр. Мәскеу жасады деп күдік тағылған қастандықтарда жатыр. “Бұған қатысты бір шара қолдану керек” деп ойлайтын кез жетті. Осы жағынан қарағанда бұл – ұзақ процестің кульминациясы.

Көре отырыңыз: Сергей Скрипаль деген кім?

Азаттық: - Ресейге тағылған осы айыптауларға қатысты Батыстың ең ауыр санкциясы не болуы мүмкін?

Марк Галеотти, саясаттанушы

Марк Галеотти, саясаттанушы

 

Марк Галеотти: - Жағдайды бұлай ушықтыруға Мәскеудің басқару жүйесінің нашарлығы себеп болды. Ресейге жан-жақты экономикалық санкциялар салынатын күн тууы да мүмкін деп айтуға болады. Бірақ оның ауылы алыс сияқты. Көбіне саяси ишаралар жасалатынын көретін сияқтымыз. Өйткені бұл – ынтымақтаса жасалатын өте нәзік мәміле. Батыс Ресейге: “Мына қылықтарыңды енді көтермейміз, қымбатқа түседі” дегісі келеді. Бірақ Путинді “режиміме қатер төнді” деп ойлайтындай мүлдем тұйыққа тіреп тастағысы да келмейді. Ондай жағдайда Путин болжап болмайтын кесірлі әрекет жасауы мүмкін. Өйткені жоғалтатын нәрсесі аз. Сол себепті бәрібір ынтымақтасу бар.

Қырым бір себебі еді, Скрипальды улау жалғасы боп шықты. Сол себепті осындай жауап туды.

 

Ресейге қарсы дипломатиялық шектеу қолдануға Канададан Австралияға дейінгі аралықта біраз ел қосылды. Сөйте тұра біраз ел қосылған жоқ. Кейбір елдердің ашық түрде өздеріне тиісті рөл ойнаудан бас тартқанын көрдік. Қолда бар коалицияны бөлшектеп алмауға тырысып жатыр.

 

Біле отырыңыз: “Новичок” деген қандай у?

Азаттық: - Ресейдің дипломатиялық жанжалға қатысты алғашқы реакциясын көріп отырмыз. Кремль де шетелдік дипломаттарды елден кетірмек. Мәскеу бұл жағдайдан бір сабақ алды деп ойлайсыз ба?

Марк Галеотти: - Дәл қазір бірдеңе деу ерте. Ресейдің көкіректене жауап қайтаратынын білгенбіз. Басқаша жасай да алмайды. Басқа бірдеңе қылса, әлсіз болып көрінуі мүмкін. Ал ресейліктердің әлсіз боп көрінгісі келмейді. “Сахнаның артында не болып жатыр?” деген сауал туады. Өткен апта Мәскеуде болдым. Сол кезде Ұлыбритания премьер-министрі Тереза Мэй Ұлыбританиядан ресейлк дипломаттардың алғашқы легі шығарылатынын хабарлап жатқан. Ресей дәл соншама британ дипломаттарын қайтарып жатқан. Ресейдің сыртқы саясат мекемесінде кіммен сөйлессем де, жанжал осымен бітті деп ойлайтынын байқадым. Сол себепті мына жағдай Мәскеуді есеңгіретіп тастайтын сияқты. Болған жағдайды қалай түсінді дегенге келсек. Бұны тек ишара көріп отыр ма? Жоқ әлде күшімізді шамалай алмай қалдық деп отыр ма? Батыстың реакциясын болжап білеміз, ойнай тұрамыз деді. Енді мұның қате екені көрінді. Өздеріне қарсы үлкен кампания басталды. Сондықтан қайта ойлануға мәжбүр. Бұдан Ресей Батысқа жақсы болып көрінуге тырысады деуге де болмайды. Қатая түсуіміз керек деуі де мүмкін. Бірақ саясатының өзгергенін көріп отырмыз. Долы риторикалы жауап қатудың күні өтті.

Оқи отырыңыз: Ресейдің “Скрипаль дауына” қатысты жауабы

Азаттық: - Қырымды аннексиялап алған кездегідей емес, Ресей бұл жолы Батыстың қаттырақ саяси қысымына ұшырады. Себебі не?

Марк Галеотти: - Бірнеше себебі бар. Қырымның аннексиясы халықаралық заңдарды қаншалықты өрескел бұзу болса да, бірқатар Батыс елдері белгілі бір мөлшерде мұны мойындады. Қырымдағы референдум заңсыз өтсе де, түбек халқының басым көпшілігі Ресейдің бір бөлігі болғысы келетінін түсінген сияқты. Тұтас хаос орнаған кезең еді ғой. Бірақ маңызды бір жайт – Қырымды аннексиялау мына процестің басына айналды. Ешкім ол кезде бұның әлдененің басы екенін білген жоқ. Одан бері Донбасты көрдік, басқа әрекеттерін көрдік, сайлауға араласуды көрдік. Мұның тізбекке айналғаны аңғарылды. Сол себепті мұны тоқтату үшін қатаң шаралар қолданылды. Қырым бір себебі еді, Скрипальды улау жалғасы боп шықты. Сол себепті осындай жауап туды.

Азат Еуропа / Азаттық радиосы 

Related Articles

  • Самат Әбіш қалай “сүттен ақ, судан таза” болып шықты?

    Азаттық радиосы Саясаттанушы Досым Сәтпаев ҰҚК төрағасының бұрынғы бірінші орынбасары, экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Самат Әбішке шыққан үкім “Қазақстандағы режим болашақты ойламайтынын көрсетті” дейді қазақстандық саясаттанушы Досым Сәтпаев. Сарапшының пайымдауынша, билеуші “элита” жеке істерімен және тасадағыкелісімдермен әуре болып жатқанда елде тағы бір жаңа әлеуметтік жарылысқа әкелуі мүмкін факторлар күшейіп келеді. СаясаттанушыРесей өзінің экономикалық мүдделері мен геосаяси жоспарларын кеңінен жүзеге асыру үшін Қазақстанның ішкі саясатына тікелей әсер етуге тырысып жатуы мүмкін деп те топшылайды. ПУТИН “ҚАУІПСІЗДІК КЕПІЛІ” МЕ? Азаттық: Сонымен ұзақ демалыс алдында осындай үлкен жаңалық жарияланды. Мейрам алдында, 19 наурызда қазақстандықтар мәжіліс депутатының постынан Самат Әбішке шыққан үкім жайлы білді. Мұның бәрінің байланысы бар ма әлде кездейсоқтық па? Досым Сәтпаев: Әңгімені бұл істің құпия

  • “Геосаясат илеуіне түсіп қалуымыз мүмкін”. Қазақстанда АЭС салуға қатысты сарапшы пікірі

    Елена ВЕБЕР Атом электр стансасын салу және пайдалану экологиялық қатер және төтенше жағдайда адам денсаулығына қауіпті ғана емес, оған қоса соғыс барысында Украинаның Запорожье АЭС-індегі болған оқиға сияқты бопсалау құралы дейді әлеуметтік-экологиялық қордың басшысы Қайша Атаханова. Ол мұның артында көптеген проблема тұрғанын, қазақстандықтарға АЭС салу жөніндегі референдум қарсаңында біржақты ақпарат беріліп, онда тек пайдалы жағы сөз болып жатқанын айтады. Сарапшы АЭС-тің қаупі мен салдары қандай болатыны жайында ақпарат өте аз деп есептейді. Голдман атындағы халықаралық экологиялық сыйлықтың лауреаты, биолог Қайша Атаханова – радиацияның адамдарға және қоршаған ортаға әсерін ширек ғасырдан астам зерттеп жүр. Ол бұрынғы Семей полигонында және оған іргелес жатқан аудандарда зерттеу жүргізген. Қарағанды университетінің генетика кафедрасында оқытушы болған.

  • “Қазақстан дұрыс бағытта”. Деколонизация, Украинадағы соғыс және Қаңтар. Балтық елшілерімен сұхбат

    Дархан ӨМІРБЕК Балтық мемлекеттерінің Қазақстандағы елшілері (солдан оңға қарай): Ирина Мангуле (Латвия), Эгидиюс Навикас (Литва ) және Тоомас Тирс. Совет одағы ыдырай бастағанда оның құрамынан бірінші болып Балтық елдері шыққан еді. Өзара ерекшеліктері бар болғанымен, сыртқы саясатта бірлігі мықты Латвия, Литва және Эстония мемлекеттері НАТО-ға да, Еуроодаққа да мүше болып, қазір көптеген өлшем бойынша әлемнің ең дамыған елдерінің қатарында тұр. Ресей Украинаға басып кіргенде Киевті бар күшімен қолдап, табандылық танытқан да осы үш ел. Соғыс басталғанына екі жыл толар қарсаңда Азаттық Балтық елдерінің Қазақстандағы елшілерімен сөйлесіп, екіжақты сауда, ортақ тарих, Ресей саясаты және адам құқығы тақырыбын талқылады. Сұхбат 8 ақпан күні алынды. “БІЗДЕ ҚАЗАҚСТАНДЫ ДҰРЫС БІЛМЕЙДІ” Азаттық: Сұхбатымызды Балтық елдері мен Қазақстан арасындағы сауда қатынасы

  • Бақсылар институты

    Сараптама (оқысаңыз өкінбейсіз) Бірінші, ілкіде Түркі баласында арнайы қаған құзіреті үшін жұмыс істейтін көріпкел бақсылар институты болған. Аты бақсы болғанымен ханның қырық кісілік ақылшысы еді. Көріпкел бақсылар хан кеңесі кезінде алдағы қандайда бір саяси оқиға мен ситуацияны күні бұртын болжап, дөп басып талдап һәм сараптап бере алатын соны қабілеттің иесі-тін. Оларды саяси көріпкелдер деп атаса да болады. Хан екінші бір елді жеңу үшін білек күшінен бөлек көріпкел бақсылардың стратегиялық болжауына да жүгінетін. Қарсылас елдің көріпкел бақсылары да оңай емес әрине. Екінші, уақыт өте келе саяси көріпкел бақсылар түркілік болмыстағы стратегиялық мектеп қалыптастырды. Түркі бақсылары қытай, үнді, парсы, ұрым елдерін жаулап алуда маңызды рөл атқарды. Ол кездегі жаһандық жауласулар жер, су,

  • Мәскеу Тоқаевтан Пригожиннің бүлігін басуға көмектесуді сұрады ма?

    Елнұр ӘЛІМОВА Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев және Ресей басшысы Владимир Путин. Бұл аптада Батыс басылымдары маусым айында «ЧВК Вагнердің» жетекшісі Евгений Пригожиннің әскери бүлігі кезінде Ресей Қазақстаннан көмек сұрағанын, бірақ президент Қасым-Жомарт Тоқаев одан бас тартқанын жазды. Сонымен қатар Астана мен Анкара әскери саладағы серіктестікті күшейтіп, 2024 жылы елде дрон шығара бастайтынына тоқталды. Бұдан бөлек Орталық Азия Батыс елдері үшін не себепті маңызды аймаққа айналғанын талдады. ҚАЗАҚСТАН МЕН ТҮРКИЯ ANKA ДРОНЫН ШЫҒАРА БАСТАЙДЫ АҚШ-тағы Jamestown қоры Қазақстан мен Түркия әскери серіктестікті күшейтіп жатқанына назар аударады. Қазақстан 2024 жылдан бастап елде Түркияның Anka дрондарын шығара бастайды. 28 қараша күні қорғаныс министрлігі дрон өндіретін отандық компанияны таңдап жатқанын хабарлады. Мәлімдемеде Түркияның Anka дроны елде

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: