|  | 

Tarih

Täuelsizdik küreskerlerine mıñ alğıs!

Jeltoqsan

1986 jılı jeltoqsan ayınıñ ortasında Almatı qalasındağı Brejnev
(qazirgi Respublika) alañı bükil älemniñ nazarın özine audardı. Ol kezde
qazirgidey internet, äleumettik jeliler joq bolsa da, jergilikti jastardıñ
demokratiyalıq bas köterui turalı aqparat düniejüzine tarap ülgergen edi.
Kompartiyanıñ D.Qonaevtı qızmetinen taydırıp, onıñ ornına bwğan deyin
Qazaqstan üşin beymälim bolğan G.Kolbindi tağayındauı narazılıq tuğızıp,
qaladağı ortalıq alañğa on mıñdağan jastar jinaldı. Qarsı kelgendi qan
qaqsatıp üyrengen keñes ökimeti bwl jolı da eşkimdi ayamadı. Beybit sipatta
bastalğan şeru aqır soñında küşpen basılıp, oğan qatısqandardıñ birazı
qaza taptı, köbi quğınğa wşıradı. Osı bir tarihi sätti jastardıñ jadında
mäñgi saqtau üşin, «Adırna» wlttıq-etnografiyalıq birlestigi Almatı qalası
İşki sayasat basqarmasınıñ qoldauımen şahardağı birqatar mekemelerde arnayı
kezdesuler ötkizdi.IMG_3310
Almatı köpsalalı kolledjinde ötken kezdesuge qonaq retinde qatısqan
«Jeltoqsan jwldızdarı» qoğamdıq birlestiginiñ törayımı Gülmira Mwstafina
men rejisser Jañabek Jetiruov studentterge jeltoqsan köterilisi kezinde
közben körgenderin bayandap berdi. İs-şara bastalmas bwrın jinalğandarğa
J.Jetiruov tüsirgen jeltoqsan köterilisi haqındağı qısqametrajdı fil'm
körsetildi.IMG_9840
Sätbaev universitetinde ötken kezdesuge «Jeltoqsan Respublikalıq
halıqtıq patriottar qozğalısı» qoğamdıq birlestiginiñ teñ törağası Kenjebay
Otarbaev, onıñ orınbasarı Erlan Dekelbaev, osı wyımnıñ müşeleri Älibek
Mwzaffar men Baqtığali Taubaev qatıstı. Kezdesu kezinde qonaqtarğa «Sizder
patriot ekendikteriñizdi körsetu üşin alañğa şıqtıñızdar, biz patriot
ekenimizdi körsetu üşin ne isteuimiz kerek?» degen swraq qoyıldı. Jeltoqsan
qayratkerleri «Bügingi zamanda patriotizm degen täuelsizdiktiñ qadirin tüsinu,
salt-dästüriñdi qwrmetteu, eliñe adal qızmet etu. Qazir elimizdegi jağday 1986
jılğıdan müldem basqaşa. Sondıqtan alañğa şığu eş özekti mäsele emes» dep
jauap berdi.IMG_9963
Qazaqstan Jazuşılar kitaphanasındağı kezdesu de jeltoqsan köterilisine
arnaldı. Birinşi bolıp söz alğan jeltoqsan köterilisi turalı birneşe kitaptıñ
avtorı, «Nwr Otan» partiyası Almatı qalalıq fillialınıñ Sayasi jwmıstar
böliminiñ meñgeruşisi Qayım-Mwnar Tabeev köterilistiñ tarihi röline toqtaldı.
Jeltoqsan oqiğası kezinde alañğa şıqqanı üşin, quğın-sürginge wşırap,
türmeniñ azabın tartqan Gülnär Äbilqayırova sol jıldarı körgen
qiındıqtarın eske aldı. Kitaphanadağı kezdesu jeltoqsan köterilisiniñ tağı bir
qatısuşısı Halelhan Ädilhanovtıñ orındauında «Jeltoqsan jeli» änimen
qorıtındılandı.

B.Moldaş

Kerey.kz

Related Articles

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: