Köz qaras Sayasat Suretter söyleydi Tarih Qazaq şejiresi
Aqş-Sovet qatınastarındağı şıñjañ ölkesi
kerey.kz
Sügiretterge qısqaşa tüsinikteme:
Birinşi sügirette, Aqş-tıñ şıñjañ ölkesindegi twñğış ökiletti bas elşisi Edmond Klab jäne Dihua qalasındağı (Ürimji) Aqş konsulınıñ aldı tüsirilgen. Uaqtı, 1943- jıldıñ säuir ayı. 
Ekinşi sügiret, Aqş ükimetiniñ şıñjañ ölkesindegi ökiletti elşisi Jon Hall Pakston mırza(1946′dan soñ elşi boldı). 
Üşinşi sügiret, Şıñjañ ölkesiniñ sayasi, äkimşilik ortalığı Dihua qalasında (Ürimji) ornalasqan Aqş konsuldığı. Konsul aldında twrğandar J. Pakston jäne zayıbı. 
Törtinşi sügiret, 1946-jıldıñ qaraşa ayında Dihuadağı Aqş konsulı aldında tüsirilgen. Artqı qatar oñnan törtinşi adam Jon Hall Pakston. Pakston Aqştıñ şıñjañ ölkesindegi ökiletti elşisi bolıp tağayındalğan kezi.
1941-42 jıldan keyin Şıñjañ ölkesinde kilt özgerister bastaldı. Ölkeniñ sırtqı sayasi diplomatiyadağı bağıtı özgerip jattı. Sovet-Şıñjañ qatınastarı jol ayrıqqa kelip tüylisti. Sovet ölkelik ükimetke jibergen barlıq kömekterin keri alıp ketip jattı. Şıñjañ ölkelik ükimet Nan' Kindegi gomin'dañ ükimetimen şıt jaña sayasi dialoktar bastadı. Ölkede twtastay tübegeyli özgerister orın aldı. 1942-jıldıñ jeltoqsan ayında ölkelik ükimet Aqş-tıñ şıñjañda konsul qwru jwmıstarın bir auızdan maqwldap qwjatqa qoy qoydı, artınşa 1943- jıldıñ säuir ayında twñğış ökiletti elşi mindetke tağayındaldı, konsul resmi türde öz qızmetin bastap ketti. Ölkede Aqş konsulınıñ ayaq basuı “şıñjañ mäselesin” jaña deñgeyge köterdi.
Aqş elşiligi qazaqtardı keminde bes ret qabıldadı
1946- jılı ölkege ökiletti elşi bolıp Pakston keldi. Pakston 1946-47-48 jıldar arasında birde aşıq, birde jasırın türde Qazaqtardı qabıldadı. Aqş-Sovet qatınastarındağı şıñjañ ölkesiniñ geo-strategiyalı ornalasuı öte mañızdı röl oynadı. Sonımen qatar art-artınan tuındağan Qazaq wlt-azattıq köterilisi Aqştıñ öñirdegi qızığuşılığın odan sayın arttırdı.
Qazaqtarmen kezdesude qaralğan mäseleler:
* Sovettiñ öñirdegi sayasi ideyalogiyalıq ıqpalın älsiretu, qızıldasudıñ aldın alu;
* Qazaq köterilisin qarumen qamdau;
* Aqş- qa qazaq oquşıların bilim aluğa jiberu;
* Qazaqtardıñ ölkelik ükimet pen Nan' Kin ükimetindegi sayasi ornın köteru;
* Qazaqtar twrğan jerdegi mañızdı ken qorındarın sovet ıqpalınan ada etu;
t.b
Ärine, Aqş-tıñ 1943-49 jıldar arasındağı qazaqtarmen bolğan sayasi qatınastarın bir postpen tüsindiru öte qiın. Bwl tws Aqş-Qazaq qatınasınıñ eñ biik kezeñge jetken kezdi edi. Köp qwjat äli ğılmi aynalımğa tüspedi, äli sayasi analitika jasalıp saraptalmadı…
Pikir qaldıru