|  | 

Ruhaniyat

QAZAQ..ARABTAN..BWRIN..ÄLİMSAQTAN..MWSILMAN.. nemese Qwdaydan basqa eşteme bilmegen halıq.

babalar
…………………………..
NEGE..MWHAMED..PAĞAMBAR Mwsılman qauımna : «Türki halqına tispeñder tiseñder. Olardan jeñilesiñder»-dep, aytı ?

( Muslim 2912, Abu Daud 4303 jäne an-Nasai 6/44 ; «Sahih al'-djami’ as-sag'ir» 7426 ; Al'-Buhari 3587 jetkizgen)
——————
Ana basta mwsılmandardan mıqtı halıq joq ! Beteriñe kelegen jau jeñilmey qomaydı degen payğambarımız nege östip ayttı eken?
- degen, swraq meni oylandırı jüretin jäne «Qay zamanan mwsılmansıñ» – dep, swrağanda, Qazaq nege «Älimsaqtan mwsılmanmın»- dep, jauap beru kerek ,sırı nede dep oylaytınmın.
.
Juırda bir ğılım ağamen ängimelesip otırıp ol ağa Maşhür – Jüsip atamızdıñ mına bir tarihi deregimenn tanısıtırdı:
.
Zamandardan zaman ötkende, bwrınğılar ölip tausılıp, qalğandarğa näubet jetkende, «Arab jwrtınan bir Mwhammed degen batır şığıptı!» – dep, äuezi ayday älemge jayılıp,Türkistan aymağınan, Türik wrpağınan, Moğol näsilinen, «Toqsan eki baulı Qıpşaq» atanıp twrğan künde «är rudan bireu bolsa, ru tügel bolmaq» desip, toqsan eki batır atqa mindi deydi: «Sol Mwhammedti barıp körelik. Batırlığı şın bolsa, joldas bolıp janına erelik!» dep, mingen kölikteri – at, wstağan qaruları – bir-bir qatqan qaq soyıl, qwrğaq şölmen jürip barsa, aytqan Mwhammed mwnan bwrın eki soğıstı ötkizip: birinde jeñip, birinde jeñilip, üşinşi soğıstıñ üstinde twr eken.
Jan-jaqtan ereuildep şañ şığadı eken de, şañdatıp kele jatqandar käpirlerge qosıla beredi eken. Mwsılmanğa üyden şıqqan özderinen basqa eşkimniñ şañı qosılmaydı eken. Künşığıstan bir şañ şıqtı,bwl şañ käpirler tobına barmadı. Mwsılmandarğa twp-tura keldi. Arab jwrtı: mingeni-tüye, köbi jayau-jalpı, qaruları-bir-bir şolaq qılış; mıltıq, nayzanı wstap körmegen. Eñ alğaş wrıs-töbeleske şıqqanda,üş jüz on üş kisi jasaqqa şıqqan. Bäriniñ ortasında köligi-jetpis tüye, eki at, altı sauıt, segiz qılış, basqasınıñ qolında twtam tobılğıda joq.
Bwlar toqsan eki batır-toqsan eki attıñ düsiri jerdi qozğaltqanday bolıptı. Bar bilgeni: «Mwhammed qaysı, Mwhammed qaysıñ!?» dese kerek. Bwlardıñ tilin, ne aytıp, ne qoyğanın biler jan joq. «Mwhammed anau-desek, öltirip tastay ma!?» dep qorıqsa kerek. Sonda tört jardıñ töbe ağası Äubäkir ağay payğambardıñ qasına jetip kelip:
- ‪#‎Äkem_Käbaba__Türkistandıqpız_deuşi_edi‬ (SONDA..ÄBU-BÄKİR..TÜRİK) . Sol äkemniñ aytuına qarağanda, bwlar Türkistan jwrtı, Türik adamdarı bolsa kerek! degen soñ, Mwhañ türik tilimen söylesken eken. Bwlar oqırına tüsipti:
- Özimiz sizge wzın qwlaqtan estumen asıq bolıp birimiz oq, birimiz jaq esepti qazılğan jol, şaşılğan topırağıñızda bolğalı keldik! – desip, käpirlerge qaray lap qoya şauıp, dürse qoya berdi deydi.
Jalañaş tüye bağıp, ömirinde qıl qwyrıqtı jılqı körmegen sorlı arab attıñ dürsilinen qorqıp, üreyi wşıp, zäresi ketip, topalañ tigen qoyday, bıqbırt tiip, jılqınıñ jasau tezegindey boldı deydi. Bwlardıñ batırbası, kökjalı-Aqköse. Oğan tayauları – Mälik, Aqtam, Qwttıqoja, Imambayır, Aqqoyan-degender eken. Sonda payğambar jarıqtıq şattanğannan:
- ALLA TÜRKİ HAYIR ĞIMIN ÜMMETİ.! – degendigin Salmanparıs degen saqaba Äziret swltanğa söylegen eken. Qazaqşası «Türkim keldi – körkim keldi», degen eken.
Sonda payğambar bwlardan swrağan eken:
- Sizder qay dinde bolasızdar?-dep. Bwlar aytıptı:
- Biz din-sindi bilmeymiz, oraza joq, namaz joq, Qwday degen janbız,-depti.
- «Ozğan payğambar» degen babalarımız osılay wqtırğan eken» desipti.
Osınday wğına almağan sözden bizdiñ qazaq: «Ozğan payğambar wrpağımız» desip te jürdi. Söytse, onısı Uız (Oğız ) han eken. Kigiz üydi sol Uız han jasatıp: «Kigiz tuırlıqtı qazaq baydıñ balası, Uız üyli» atanıp jürdi.
Sol soğısta payğambar şattanıp: «Ältürki hayır men ümbeti» degen eken desedi. «Meniñ ümbetimniñ eñ jaqsısı türki halqı» degen söz deydi.
Sonan keyin bwlar qalğan ömirin payğambar qasında ötkizip, «ansarı» atanğan eken. «Mwhajırın añsarı» degen qauım qıbılanıñ ru, twqım atı emes. Mekkeden payğambardı izdep köşkender «Mwhajırın» atanğan. Payğambarğa soğısta bolısıp, küş-kömek bergender ansarı atanğan. «Dalsabtwn alal wllınmen äl-mwhajırın ua äl-anzar» – bäygeniñ ozıp aldın alğan «Mwhajırın men Ansarılar», delingen söz.
Mäşhür-Jüsip Köpeywlı
(şığarmalar jinağı 8 tom 59 bet)
———————————————————-
Osı iman küşin bilgen Mwhamed payğambarımız älbete: «Türkilerge tispeñder»- dedi, sebebi ol sol zamandağı babalarımızdan mwsılmandıqtı körip aytı.. Jıldar ötkesin Türki balası AQIQAT..dinin Allanıñ jibergen elşisi arqılı oraza, namazben tolıqtırıp Islamğa ıñ-şıñsız öziniñ dinin Qwdaydıñ jarşısı arqılı tanıp kämil mwsılman bolğan dep oy tüidim.
——
Bwdan qalsa osı Türki oğılandarı Mwhamed payğambarmen qauışatın zamanıñ aldında, Türki balasınıñ Saq zamanındağı Allanıñ elşisimen toğısqan zamanına deyingi dini ilimi, äste orasan zor Iman quatınan kende emes eken. Meniñ sol bir tarihi derekterden tağılım alğanımnan tüsingenim biz sonau Perağauındar zamanınan arı kezden «Bir qwday»- degen, halıq ekenbiz. Onıñ däleli

Asan Qayğı Qazına Məlik mına bir sözi :«Əueli kieli Wlı dala men Qazığwrtqa birinşi Iman tüsken, birneşe mıñdağan jıldardan soñ Mekke, Medinege Qwran tüsken».
—————
Abdikarim Abdimomınov ağa osı bir dünielerdi tereñnen qazıp, tarihi faktilermen däleldep, jiberseñiz ne bolmasa ejelgi tarihımızdı zerteuşilerge oy salsañız eken. Tağı bir oyğa ilik bolıp, mınanday payım tuıp otır şirikn sonıda zerttep körse ne joq, ne bar qılıp. Aytayın degenim, sonau 5000 jıl bwrın Bir Qwdayşılıq ilimin Tigr, Efrat özenderiniñ alqabına Şumerler jetkizgen joqpa eken degen oy. Sebebi Mwsa Payğambar 2000 jıldan keyin (yağni bizden 3000 jıl bwrın) halqın Perğauın qırsauınan şığarıp alıp, mwsılman qılğan emespe. Odan qalsa büginigi zamanda Oljas Süleymen ağa bastağan top sol Şumer qış kitaptarınan 60 söz al Tatar halqınıñ ğılımdarı 200 den astam türki sözin audarıptı. Sonıñ işinde köñil bölelrlik söz Täñir eken. Biz büginde Allanı keyde «O Täñirimiz»- dep, jattamız. Osın bärin toğıstra kele osınday post jazğan edim.

Qazaq Alash-ulytiñ facebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

  • JARAYSIÑDAR, ÄZERBAYJAN

    JARAYSIÑDAR, ÄZERBAYJAN

    Olar QR Wlttıq qorğanıs universitetinde orıs tilinde oqudan bas tartqan. Nege solay ? Öytkeni olar qazaq tilin tañdağan! Qazir universitette qazaq tili kurstarı aşılıp jatır. Aytqanday, Äzerbayjandarğa tilimizdi qoldağanı üşin qwrmet pen qwrmet. Olar nağız bauırlas halıq ekenin körsetti. Biraq qazir bizdiñ qorğanıs ministrligine swraqtar tuındaydı. Bwğan deyin barlıq şeteldikterdi orısşa üyretip pe edi? Bireu ne swraydı? Äyteuir, bilim – qazaq tilin nasihattaudıñ eñ jaqsı täsili. Al nege orıs tilinde oqıtadı? Al kim üşin? Eñ qızığı, osınıñ bärin tek Äzerbayjandardıñ arqasında ğana biletin bolamız. Al nege bwrın qazaqşa oqıtpağan, eñ bolmasa keybir elderde. Nege sol qıtay tilin orısşa üyretedi? Ruslan Tusupbekov

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: