Jügirtpeler
 |  | 

Köz qaras

Abaq kerey

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  May 17, 2015

7kerei

Abaq kerey 12 atağa bölinedi.

ABAQ – bwdan segiz jüz jıl bwrın, yağni Şıñğıs han zamanına deyin-aq Bayqal köliniñ oñtüstiginde ALTAY taularında ömir sürgen, KEREY eliniñ beldı taipası bolğan, quattı jeke bilik qwrğan el. sol kezde abaqtardı ABAQ tıñ bir RUI merktter bilep türğan kez edi. .. Şıñğıstıñ abaqtardıñ bileuşilerine degen jeke bastıq öşpendiligi saldarınan 1204 jılı qırğınğa wşırap, jeñilgen abaqtar Sarıarqağa qaşqandığına, 1216 jılı Joşı äskeri qazirgi Irğız-Torğay ölkesinde Sübedey äskeriniñ abaqtardi tolıq talqandağandı öz qüzırlarına qarattı. abaqtar keyinen kereydiñ qwramına qaita qosılp ABAQKEREY dep ataldı.
12 Abaqkerey bolıp bertingi kezde bölindi..
Bwl bölinis Qıtay qaramağına ötken kezden bastaladı. Abaq kereydiñ qaydan, qalay taratılatını turalı şejireler köp jäne olarda birizdilik joq, yağni «ärkimdiki özine jön» degenge sayadı. Oyğırlıq Mäsäli, Döyten, Sahariya qariyalardıñ maqwldauı negizindegi atam Janattıñ (A.J) jazıp qaldırğan şejiresinde Abaqtan Izen, Jusan. Izennen Mağınalı, Sidalı, Jabaydı taratadı. Mağanalıdan Qoylau, Baylau delinedi. Qoylaudan-Iteli. Abaq Kereydiñ işinde iteli ruı «noqta ağa» ataladı. Abaq kereydiñ ata-tek şejiresiNoqta ağanıñ jolı- ertede el köşkende kösem tüyeni jeteleydi jäne dastarqanğa bata beru, tabaqtağı sıylı müşeni kesude basımdılıq beriledi. Baylaudan jäntekey, jädik, şeruşi ruları taraydı. Sidalıdan jastaban, şimoyın, könsadaq ruları tarağan. Jastaban ruı negizinen Şığıs Qazaqstan oblısınıñ bwrınğı Şwbartau (qazir Ayagöz audanınıñ qwramında) audanın mekendeydi. Kerey Altayğa bet alğanda Qabanbay batır men Aqtamberdi batır jıraumen dos-jar Şaqantay, Nwralı batırlar naymannan qonıs alıp, mekendep qalğan delinedi. Keyinnen bwl ölkede Abay eli tobıqtılar qoñsılas boladı. Jastaban-belgili ğalım-jazuşı Mwhtar Mağauinniñ eli.Jabaydan qaraqas, molqı, sarbas ruları taraydı. Mağınalınıñ qızı Mäulimnen şwbarayğır taraydı delinedi. Şejireşiler şwbarayğırdı kereydiñ jieni, On eki ruğa bölinu Kögeday töre twsında, Mänji qıtayğa bağınu kezeñinen beri payda bolsa kerek. Şındığına kelgende On eki kereyge birde şimoyındı, birde, jäntekey işindegi qwltaybolattı jatqızuı osını meñzeydi. Är rudıñ öz tañbası, wranı bar. Olar är rudıñ joñğarlarğa, keyinnen qalmaqtarğa qarsı küresken batırlarınıñ esimderi:
1. Iteli (Bwqarbay)
2. Jäntekey (Şaqabay)
3. Şeruşi (Baytaylaq)
4. Molqı (Maşan)
5. Qaraqas (Qaptağay)
6. Merkit (Qwlsarı)
7. Jastaban (Jobalay)
8. Könsadaq (Jabay)
9. Şwbarayğır (Qojabergen)
10. Sarbas (Sarıtoqay)
11. Jädik (Janat)
12. Şimoyın (Älmembet)

Altynxan AbaqKerei

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Mämi bi Jwrtbaywlınıñ şejiresinde aytıluınşa Kerey wlısınıñ arğı tegi – Şep, Sep, Baylau, Qoylau, Eldey, Köldey, Izen, Jusan sekildi taypalardan taraladı eken. Atalğan taypalardıñ birazı eski tarih betterinen kezdesse, endi bir bölimi qazirge deyin Kerey ruındağı atalardıñ esimi retinde atalıp keledi. Mwnıñ bir sebebin arğı tarihtağı atalardıñ atı öşpesin dep keyingi wrpaqtarınıñ atalar atın qayta jañğırtıp qoyğan dästürinen qarau kerek. Abaq atauına kelsek, arıda Kerey hanzadaları men hanışalarınıñ arasında Abaq, Abaqberdi, Abahan, Abaqtay, Abaqay, Abaq bike sındı esimder bolğan. Sol ata-apalarınıñ jolın jalğağan, tozıp ketken Kerey eliniñ basın qosıp, oğan äz ana bolğan Abaq esimdi qasietti ana ömirde bolğan adam. Qazaq tarihında ru atına aynalğan äz analar az bolmağan. Körnekti jazuşı,

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

2 Comments

  1. Kalibekov Aybek

    Feb 18, 2017
    Reply

    Abaq Jädik Janat Tileke Jarasapay Janwzaq Bäyterek Jolbarıs Şöki Ürpejan Ibığan Qalibek Qaynar Aybek

  2. Anonymous

    May 27, 2020
    Reply

    tugırıl hannıñ kezi 1100 şi jıldardan bastaladı

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: