Qazaqstan tarihın körsetuge ükimet tapsırıs bergen äri köp jarnamalanğan «Qazaq eli» serialı tüsirilim bastalmay jatıp qarjıdan qısılğan edi. Äueli biıl 16 jeltoqsanda – Qazaqstan täuelsizdigi küni körsetuge uäde etken, endi serialdıñ tüsirilimin tağı biraz ayğa sozbaq. Josparlanğan somanı 5 million dollarğa deyin kemitip tastağan soñ serialdı 10 seriyağa deyin qısqartuğa tura kelgen.

Biraq prodyuser Arman Äsenovtiñ aytuınşa, salıq siyaqtı şığındardı tölegennen keyin tüsirilim tobına byudjetten bölingen somanıñ tek 2 million dolları ğana jetken. Arman Äsenovtiñ aytuınşa, serialğa memleketten bölingen aqşa tausılğan, serial tüsirilimin tamızdağı teñge deval'vaciyası «ayaqtan şalğan». Al tüsirilimdi äli jalğastıru kerek.

«Qazaq eli» serialınıñ rejisseri äri jwrtqa Qazaqstan prezidenti Nwrswltan Nazarbaevtı däriptegen körkem fil'mderdiñ rejisseri retinde tanılğan Rüstem Äbdiraşevtiñ sözinşe, serialdıñ şamamen 40 payızı tüsirilgen. ​

BOLAŞAQ KÖRERMENNEN ÄZİRŞE 666 DOLLAR TÜSKEN

«Qazaq eli» teleserialı sovettik Qazaqstan jazuşısı İliyas Esenberlinniñ «Köşpendiler» trilogiyasınıñ birinşi bölimi negizinde tüsirilip jatır. Fil'm jelisine 15-ğasırdağı oqiğalar arqau bolğan. Bir kezdegi quattı imperiya – Altın Ordanıñ ıdırau däuiri, odan keyin qazirgi Qazaqstan territoriyasında Äbilhayır bastap qwrğan handıqtardıñ biri körsetiledi. Keyingi syujetterge bolaşaq körermenderge jergilikti oqulıqtardan belgili tarihi oqiğalar men Resey prezidenti Vladimir Putinniñ «qazaqtarda bwrın memlekettilik te, memleket te bolmağan» degen mälimdemesinen keyin el biligi Qazaq handığınıñ 550 jıldığı nauqanın jariyalağan soñ jarıq körgen köptegen maqala, körkem şığarmalardağı jayttar arqau bolğan.

«Qazaq eli» teleserialınıñ rejimsseri Rüstem Äbdiraşev. Almatı oblısı, 4 qaraşa 2015 jıl.

Qazir serial biznesmender men jekelegen adamdardıñ investiciyasınıñ arqasında tüsirilip jatır. Qazaqstan narığına juırda «kirgen» reseylik qarjı kompaniyası alğaşqılardıñ biri bolıp kömektesken. Teleserial avtorlarınıñ aytuınşa, ol kompaniya birden 100 million teñge bergen. Qazir teleserialdı qosımşa qarjılandıru mäselesin Qazaqstan mädeniet jäne sport ministrligi de qarastırıp jatır.

Serialğa aqşa jinaudı wyımdastıruğa birer ay bwrın qwrılğan Qazaqstan kinosın qoldau qorı kömektesip jatır. Onıñ prezidenti – «Qazaq eli» serialınıñ rejisseri Rüstem Äbdiraşev. Kraudfanding ädisi de (halıqtan jılu jinau) qoldanılğan. Kez kelgen adam şaması kelgen somanı teleserial saytı arqılı audarıp, jobağa kömektese aladı. Saytta qazirge deyin jinalğan aqşanıñ kölemi körsetilgen. Osı aptanıñ ortasında 200 mıñ teñgege säl jetpeytin soma jinalğan. Bwl – şamamen 666 dollar.

Kraudfanding ädisin qoldanar kezde «Qazaq eli» avtorları halıqtan aqşa jinau kömegimen 24 million 500 mıñ rubl' (qazirgi ortaşa bağammen eseptegende, şamamen 547 mıñ dollar) jinağanın mälimdegen reseylik «28 panfilovşı» fil'mi avtorlarınan keñes alğan.

Bloger äri kinosınşı Tölegen Baytükenov serial tüsiruşilerdiñ «älemdik auqımdağı» sapalı önim jasau jaylı uädelerine kümänmen qaraydı.

– Jobanıñ asığıs jazılıp, birneşe ret qısqartılğan scenariyine deyin qisınsız twsı köp. Köpseriyalı jobada rejisser üşin eñ mañızdısı – scenariy. Jağdaydı barlağanda «älemdik auqım» turalı aytu artıq, – deydi ol.

SERIAL ŞIĞATIN KÜN KEYİNGE QALDI

«Qazaq eli» serialı teleekranğa 2015 jıldıñ jeltoqsanında şığadı dep josparlanğan edi. Biraq dayındıq jwmıstarı sozılıp ketkendikten, serial şığatın kün 2016 jıldıñ köktemine auıstırıldı. «Qazaq eli» serialınıñ rejisseri Rüstem Äbdiraşev «eki-üş jıl dayındalğanımız jön edi» deydi.

«Qazaq eli» teleserialında Qaztuğannıñ rölinde änşi Bekbolat Tileuhan oynaydı. Almatı oblısı, 4 qaraşa 2015 jıl.

40 kün bwrın bastalğan tüsirilim procesi kemi tağı 50 şaqtı künge sozılatın siyaqtı. Serial Almatı men Almatı oblısında tüsirilip jatır. Qazir tüsirilim tobı Almatı oblısı Wyğır audanındağı Şoşanay auılınan birer kilometr jerde jwmıs istep jatır. Bwl jolı köpşilik körinisterdi tüsiruge 200-den asa adam, 150 jılqı jäne 10 tüye paydalanılğan. Salt attılar sauıt-sayman kiip, qaru-jaraq asınğan. Birneşe jauınger qolına qazaq rularınıñ tañbaları beynelengen tular wstağan. Jetisuğa köşip bara jatqan qazaqtardıñ köşi jüzdegen metrge sozıladı. Köşten tüye, arba-küymege jegilgen at, baqtaşı itter qaumalap iirip jürgen birneşe otar qoy körinedi. Fil'mde eki-üş sekundqa ğana sozılatın bwl kadrlardı tüsiruge talay sağat ketedi eken.

Qoy men jılqınıñ köbin jergilikti twrğındardan jalğa alğan. Bir otar qoydı jaldauğa künine 70-100 mıñ teñge, al bir at üşin 8-10 mıñ teñge töleydi. Fil'mniñ bas keyipkerleri mingen säygülik attardı kaskaderler tobı äkelgen. Bir qızığı, qorğanıs ministrligi tüsirilim tobına kömekke salt attılar polkın arnayı jibergen.

Aleksey AZAROV

Azattıq radiosı