|  | 

Jahan jañalıqtarı

Qazaqstandağı arzan bağa Qırğızstanğa jaysız tidi

Qazaqstanda teñge deval'vaciyasınan soñ köptegen tauar, azıq-tülik pen qızmet türleriniñ bağası Qırğızstanmen salıstırğanda arzandağan. Qırğız käsipkerleri tauardı endi Almatıdan tasuğa köşti.

Qazaqstan men Qırğızstan arasındağı şekara.

Qazaqstan men Qırğızstan arasındağı şekara.

Aida vitaminder men onıñ önimderin şığaratın halıqaralıq marketing jelisiniñ Bişkek qalasındağı distrib'yuteri bolıp jwmıs isteydi. Onıñ aytuınşa, bir mıñ dollardıñ vitamin önimderiniñ bağası Qırğızstan astanasında 74-75 mıñ som twradı, al Almatıda Qazaqstan teñgesimen eseptegende eki ese arzanğa tüsedi.

– Bağasında onşa köp ayırma bolmağan soñ bwrın önimdi Bişkekten satıp alatınbız. Al teñgeni deval'vaciyalay bastağannan keyin tauar satıp aluğa Almatığa baratın boldıq, öytkeni ol jaqta önimniñ bağası şamamen 50 payızğa arzandap ketti. 4-5 adam jinalıp, Almatığa deyingi jäne keri qaytar jolğa kölik jaldap, janar-jağarmayına töleymiz. Qazaqstanda benzin men gaz arzan bolğandıqtan, bwdan özimiz wtamız, – deydi Aida.

Almatıdağı bazarlardıñ biri.
Almatıdağı bazarlardıñ biri.

Bişkek bazarlarındağı saudagerler de endi osı ädiske jügine bastağan. Mısalı, käsipkerler bwrın jwmırtqanı deldal arqılı köterme bağamen satıp alatın, al bağa eki ese arzandağannan keyin özderi Almatıdan tasitın boldı, olarğa sol tiimdi. Onıñ üstine, eki qalanıñ arasında öz kölikterimen jüredi, aqşa ünemdeuge ol da sep.

Qazaqstanda janar-jağarmay arzan degen uäjge kelsek, mısalı Qordayda AI-92 markalı benzinniñ bir litri 23-24 som, gazdıñ 1 tekşe metri 10-12 som twradı. Qırğızstandıq käsipkerlerdiñ köbi jeke menşik köligin paydalanğanımen, bwl Almatığa deyingi jol şığının azaytadı.

«DORDOY» MEN «QARASUDA» SAUDA SAYABIRLADI

Birer jıl bwrın tamaq önimderi, kiim-keşek pen qızmet türleri bağası jağınan Qırğızstan Ortalıq Aziyadağı eñ arzan el sanalatın. Qazaqstandıqtardıñ köbi Istıqkölde demalıp, emdeluge Bişkekke keletin. Endi, kerisinşe qırğızstandıqtar azıq-tülik, kiim, tehnika satıp alu üşin Almatığa ağılıp jatır.

Bwrın Astanada Bişkekte tigilgen kiim-keşek satumen aynalısqan Temirjan Matkerimov endi arzan äri tez bolğandıqtan, tauardı Almatıdan satıp alıp jür.

Qırğızstandağı «Dordoy» bazarında.
Qırğızstandağı «Dordoy» bazarında.

Qazaqstannıñ oñtüstik astanasındağı bağanıñ arzandauına teñge deval'vaciyasınan bölek, Qazaqstan-Qıtay şekarasındağı «Qorğas» keden beketinde bazarlar keşeni aşıluı da türtki bolğan. Bazar Qıtay tauarların importtauğa mümkindik beretin erkin sauda-sattıq aymağı bolıp sanaladı.

«Qorğas» bazarı aşılıp, jwmısın bastağalı beri Almatı bazarları Qıtay tauarlarına tolıp, sauda jandanğan. Sarapşılar Qazaqstanda sauda kölemi wlğayıp, Qırğızstannıñ «Dordoy» jäne «Qarasu» bazarlarında sauda mülde toqtauı mümkin degen boljam aytadı.

Teñge deval'vaciyasınan keyin Qazaqstan önimderin eksporttau kölemi biraz ösken, äri oğan swranıs köbeyip, öndiris käsiporındarınıñ jüktemesi artqan. Mwnıñ bäri Qırğızstannıñ saudası men öndirisine jaysız tiip twr.

ARZAN IMPORTTIÑ ZIYANI

Qazaqstandıq arzan tauarlar Qırğızstan öndirisi men ekonomikasına keri äserin tigizip jatır. Qazaqstannan importtalatın jwmırtqa kölemi wlğayıp, Qırğızstandağı tauıq fermaları jabıla bastağan, öytkeni otandıq jwmırtqanıñ özindik qwnı Qazaqstanğa qarağanda eki ese qımbat – 3,5-4 som.

Jergilikti «Aqqu» tauıq ferması künine 250-300 mıñ jwmırtqa öndiredi, biraq Qazaqstannıñ arzan önim kelip jatqandıqtan, satu kölemi azayğan.

Körneki suret.
Körneki suret.

– Qazaqstannan jwmırtqanı köbinese şağın avtobus nemese jeñil kölikpen 100-200 jäşikten äkeledi. Bwl bizdiñ öndirisimizge kedergi keltirip jatır. Şekaradağı sanitarlıq baqılau dwrıstap jwmıs istegende, bwlay bolmas edi, – deydi fabrika direktorı Nwrgül Maldıbaeva.

Qırğızstannıñ wn şığaratın salası da osınday qiındıqqa tap bolğan, öytkeni qazaqstandıq wn 5-10 somğa arzan. Bwl sırttan keletin küriş, may siyaqtı azıq-tülik önimderi bağasına da qatıstı problema.

Qırğızstan wlttıq statistika komitetiniñ dereginşe, 2015 jılı respublika 1,3 milliard dollardıñ önimin eksportqa şığarıp, 3,7 milliard dollardıñ önimin sırttan äkelgen. Al 2016 jılı import kölemi tağı artadı degen boljam bar.

Qazir dollar bağamı – 75,5 som. Qırğızstan Wlttıq banki 64,3 million dollarğa 17 intervenciya jasağan. Biraq ekonomister men öndiruşiler somnıñ jasandı bağamı otandıq eksport pen öndiriske ziyandı dep sanaydı.

Ekonomist Eldar Abakirovtıñ pikirinşe, eger Qırğızstan somı qwnsızdansa, Qazaqstan siyaqtı eksporttı wlğaytuğa boladı.

– Qazir ükimet äri-säri küyde otır. Dollardı erkine jibereyin dese, byudjet salası qızmetkerleri qinalıp, sırtqı qarız ösedi. Dollar bağamın wstayın dese, öndiris zardap şegedi. Eger mına jağday özgermese, Qırğızstan öz öndirisinen ayırılıp, EAEO-dağı twtınuşı memleketke aynaluı mümkin. Qazaqstan men Reseyden migranttarımız aqşa jiberedi, al biz ol aqşağa sol jaqtan tauar satıp alamız, – deydi ol.

Qırğızstan ükimeti dollarğa täueldilikti azaytu üşin sommen esep ayırısuğa köşuge nietti. Qazir tiisti organdar zañ jobasın äzirlep jatır. Biraq bwl şara otandıq eksportqa tiimdi bola ma, ol jağı äzirşe belgisiz.

(Zamira Qojobaevanıñ maqalasın orısşadan audarğan – Ayjan Oralğazina.)

Azat Europa / Azattıq radiosı 

Related Articles

  • AQŞ senatı Ukrainağa qarjılay kömek qarastırılğan zañ jobasın maqwldadı

    AQŞ kongresi.  AQŞ senatı 13 aqpanda Ukraina, Izrail' jäne Tayvan'ğa 95 mlrd dollar bolatın qarjılay kömek beru turalı zañ jobasın maqwldadı. Senatta demokrattar basım orınğa ie. Endi zañ jobasın Respublikalıq partiya basım Ökilder palatası qaraydı. Ökilder palatasında jobanıñ zañ statusın aluğa mümkindigi az degen boljam da aytaladı. Prezident-demokrat Djo Bayden biraz uaqıttan beri eki palatanı Ukraina men AQŞ-tıñ Ündi-Tınıq mwhit aumağındağı seriktesterine kömek berudi jıldamdatuğa şaqırıp keledi. Ukraina biligi bastı odaqtası AQŞ-tan qoldau azayğan twsta qaru-jaraq jetpey jatqanın birneşe ret mälimdegen. Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bügin, 13 aqpanda AQŞ senatınıñ bwl zañ jobasın maqwldağanına alğıs ayttı. Qwjatta Kievke 61 mlr dollar beru qarastırılğan. “Amerikanıñ kömegi Ukrainağa beybit ömirdi jaqındastırıp, älemdik

  • AQŞ senatı Ukraina men Izrail'ge kömek beru turalı zañ jobasın maqwldadı

    Azat Europa / Azattıq radiosı AQŞ senatı Ukraina men Izrail'ge 118 milliard dollar qosımşa qarjı kömegin beru turalı eki partiya wsınğan zañ jobasın jäne AQŞ-tıñ oñtüstik şekarasın nığaytu turalı zañ jobasın maqwldadı. Bıltır qazan ayınan beri jalğasıp kele jatqan “wlttıq qauipsizdikke baylanıstı qosımşa qarjılandıru turalı” dauğa nükte qoyatın kompromistik mätin AQŞ senatınıñ saytına şıqqan. Zañ jobası boyınşa, senatorlar 60 milliard dollardı Ukrainanı qoldauğa, 14 milliardtı Izrail'ge kömekke, 20 milliardtan astam dollardı AQŞ-tıñ Meksikamen şekarasın qauipsizdendiruge, şamamen bes milliardtı AQŞ-tıñ Tınıq mwhit aymağındağı serikterin qarjılandıruğa, eki jarım milliardqa juıq dollardı “Qızıl teñizdegi” operaciyanı qoldauğa, tağı da sonday qarjını AQŞ-tıñ Ortalıq qolbasşılığına böludi josparlağan. AQŞ prezidenti Djo Bayden kongressten Ukraina, Izrail' jäne Tayvan'ğa

  • Mäskeu Toqaevtan Prigojinniñ büligin basuğa kömektesudi swradı ma?

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan prezidenti Qasım-Jomart Toqaev jäne Resey basşısı Vladimir Putin. Bwl aptada Batıs basılımdarı mausım ayında «ÇVK Vagnerdiñ» jetekşisi Evgeniy Prigojinniñ äskeri büligi kezinde Resey Qazaqstannan kömek swrağanın, biraq prezident Qasım-Jomart Toqaev odan bas tartqanın jazdı. Sonımen qatar Astana men Ankara äskeri saladağı seriktestikti küşeytip, 2024 jılı elde dron şığara bastaytınına toqtaldı. Bwdan bölek Ortalıq Aziya Batıs elderi üşin ne sebepti mañızdı aymaqqa aynalğanın taldadı. QAZAQSTAN MEN TÜRKIYA ANKA DRONIN ŞIĞARA BASTAYDI AQŞ-tağı Jamestown qorı Qazaqstan men Türkiya äskeri seriktestikti küşeytip jatqanına nazar audaradı. Qazaqstan 2024 jıldan bastap elde Türkiyanıñ Anka drondarın şığara bastaydı. 28 qaraşa küni qorğanıs ministrligi dron öndiretin otandıq kompaniyanı tañdap jatqanın habarladı. Mälimdemede Türkiyanıñ Anka dronı elde

  • Äzerbayjan Qarabaqqa şabuıl bastadı. Qazirge deyin ne belgili?

    Azattıq radiosı Äzerbayjan qorğanıs ministrliginiñ Taulı Qarabaqta “armeniyalıq äskerilerdiñ poziciyasın joydıq” dep taratqan fotosı. 19 qırküyek 2019 jıl.  19 qırküyekte Äzerbayjan Taulı Qarabaqta “antiterroristik operaciya” bastağanın mälimdedi. Bakudıñ bwl mälimdemesinen soñ Qarabaqta twratın armyandar artilleriyadan şabuıl bastalğanın aytadı. “Stepanakertte jarılıs estilip jatır. Balalar men ata-analar jertölelerge tüsti. Balkonımnan är jaqtan jarılıs dauısı estilip jatır, toqtar emes. Artilleriya qattı atqılap jatır, atıs dauısı da tolastar emes” dedi Taulı Qarabaqtağı täuelsiz jurnalist Marut Vanyan. Azattıqtıñ Armyan qızmetiniñ habarlauınşa, 19 qırküyek 11:10-da Äzerbayjan küşteri Qarabaqtağı Askeran audanın atqılağan. “Eho Kavkaz” saytı Stepanakert qalasında äue dabılı qağılğanı habarlandı. Stepanakert qalasında qaşıp bara jatqan adamdar. 19 qırküyek 2023 jıl. Taulı Qarabaqtağı armyandardıñ baqılauındağı aymaqtıñ ombudsmeni

  • AQŞ ukrain sarbazdarın F-16 joyğış wşaqtarın basqarıp üyretuge rwqsat berdi

    F-16 joyğış wşağı.         AQŞ prezidenti Djo Bayden ukrain wşqıştarın F-16 joyğış wşağın basqarıp üyretuge rwqsat berdi. Bwl jöninde Pentagonnıñ baspasöz hatşısınıñ orınbasarı Sabrina Singh habarladı. Onıñ aytuınşa, Niderland jäne Daniya oqıtu jağına jauap berui mümkin. Pentagon ökili bwdan özge aqparat bermedi. Şilde ayında Politico jurnalı Daniya men Niderland bastağan 11 elden qwralğan koaliciya ukrain wşqıştarın F-16 joyğış wşaqtarın basqarıp üyretuge dayın ekenin, alayda ol üşin wşaqtı şığaruşı el AQŞ-tıñ resmi rwqsatı qajet ekenin habarlağan. Basılımnıñ jazuınşa, degenmen 11 eldiñ eşqaysısı äzirge ol bağdarlama üşin wşaq bölmegen. Şilde ayında Aq üydiñ wlttıq qauipsizdik jönindegi üylestiruşisi Djon Kirbi oqıtu merzimi, ornı men wzaqtığı äli qarastırılıp jatqanın aytqan. Ötken aptada Politico

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: