Жібек жолы бес мың жылдан көп бұрын малына жаңа жайылым іздеген көшпенділердің ізімен пайда болған
kerey.kz
Батыс баспасөзі Жібек жолының пайда болуы туралы жаңа теория және Моңғолияда тұратын Айшолпан жөнінде түсірілген «Бүркітші» фильмі жайлы комментарийлер жазған-деп хабарлайды azattyq.org.
ЖАҢА ЖІБЕК ЖОЛЫ
Ұлыбританияның Daily Mail газетіндегі «Жібек жолы бес мың жылдан көп бұрын малына жаңа жайылым іздеген көшпенділердің ізімен пайда болған» деген мақалада Ұлы Жібек жолының пайда болуына қатысты жаңа гипотезаны сипаттаған.
Сент-Луистегі Вашингтон университеті ғалымдары Ұлы Жібек жолын географиялық тұрғыдан сипаттау үшін математикалық модельдеу әдісін пайдалану арқылы жайылым іздеп малын өрістен өріске айдаған көшпенділердің жүрген жолын картаға түсірген. Ғалымдардың сөзінше, осындай әдіспен құрастырылған карталар Жібек жолы бойындағы тау жолдары көшпенділер маршруттары бойындағы қысқа дистанцияларда тауар алмасу орындары ретінде пайда болған, ал саяхатшылар шалғай жерлерге сирек аттанған деген тұжырымды негіздейді.
Еуропадан Азияға теңіз арқылы жүзу қарышты дамығаннан кейін қазіргі Орталық Азия территориясы арқылы өткен Жібек жолы да транспорттық мәнінен айырылған болатын.
ЖАС ҚЫЗ АЙШОЛПАН
Австралияның Sydney Morning Herald газетіндегі «Бұл тамаша бойжеткен жайлы тамаша хикая, бірақ «Бүркітші» шынымен өмірден алынған екеніне кейбіреулер сенбейді» деген мақалада британдық режиссер Отто Беллдің «Бүркітші» (Eagle Huntress) деректі фильміне комментарий жазған. Фильмде Моңғолияда тұратын қазақ қызы Айшолпанның өмірі сипатталған, ол туралы Азаттық та талай жазған. Ол бүркітпен аң аулаудың ежелгі дәстүрін дәріптейтін өзіндік символға айналды.
https://youtu.be/Vfi5JS6HTH0
Айшолпан «Алтын қыран» аймақтық жарыстарында тәжірибелі 70-тен аса жігітпен таласып, бас жүлдені жеңіп алған ең жас бүркітші ретінде танылды. Айшолпанның әкесі Нұрғайып – Моңғолиядағы белгілі бүркітшілердің бірі, ол ер адамдар ғана бүркітші бола алады деген дәстүрге қарамастан, қызының бүркітші болсам деген құлшынысын қолдаған. «Бүркітші» Батыста кең танылған фильм. Фильм жайлы көбінесе жағымды пікірлер жазылды, бірақ кей сыншылар деректі фильмнен гөрі «қойылымға көбірек ұқсайды» деп жазған.
Әлгі сынға Отто Белл фильмде сахналық көріністер мүлде жоқ деп мәлімдейді.
«[Бүркітші] диснейлік мультфильмге ұқсайтын шығар, бірақ «Бүркітші» – 2014 жылғы шілдеден бастап 2015 жылғы ақпанға дейін батыс Моңғолияға үш мәрте барып түсірілген деректі фильм» деп жазады Sydney Morning Herald. Мақалада «Бұл – отбасы қолдаған жігерлі әрі ыждаһатты қыз баланың неге жете алатынын көрсететін шаттандыратын, жасампаз ертегі» делінген.
Газетте фильм жарнамасында Айшолпан – әлемдегі тұңғыш әйел бүркітші деген ойды тура болмаса да меңзейтіні айтылған. «Олай емес, бұл атаққа 26 жастағы қазақстандық заңгер лайықты, мұны Отто Белл де мойындайды. Бірақ ондай қыздар сирек кездеседі, ол әсіресе теледидарда сымбатты көрінеді» деп жазады Sydney Morning Herald.
Мақала соңында Отто Белл «бұл, шындығында, әкесі мен қызы жайлы хикая. Айшолпанның жұртқа танылайын деген ойы болған жоқ. Шын мәнінде, ол әкесімен бірге аң аулауға ғана барғысы келгенін мен білемін» дейді.
Азат Еуропа / Азаттық радиосы
Пікір қалдыру