نە سەبەپتى قىتايلار قىسقا ۋاقىتتا ء“بىز ۇلى جاپونيانىڭ باقىتتى پەرەزەنتىمىز!” دەپ شىعا كەلەدى؟
kerey.kz
جاپون قاعاناتى 20-عاسىردىڭ 30-جىلدارىنان باستاپ شىعىس جانە تۇستىك ازيانىڭ كوپ جەرىن باسىپ الدادى. سونىڭ ءبىرى، قىتاي. جاپون ۇكىمەتىنىڭ قولىنا وتكەن اۋماقتاردا بارلىق ءبىلىم بەرۋ تەك جاپون تىلىندە جۇرىلگەندىكتەن قىسقا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ء“بىزدىڭ وتانىمىز جاپونيا، ءبىز ۇلى جاپون حالقىنىڭ پەرەزەنتتەرىمىز!” نەمەسە “جاپونيامەن ماقتانامىن، جاپونيا كوزىمىزدى اشتى!” دەيتىن ساناداعى جاڭا بۋىن ۇرپاق پايدا بولعان. ءتىپتى، قىتاي تاريحىن قاراپ وتىرساڭىز “قىتاي ءوز تاعدىرىن جاپونياسىز شەشە المايدى، جاپونياعا باعىنىشتى بولا وتىرىپ قىتايدى وركەنيەتكە جەتەلەيىك” دەيتىن ساياسي تۇلعالار دا پايدا بولعان. 
بۇل جەردە ساياسي تاڭداۋ كەلەشەگىن جاپونياسىز ەلەستەتە الماعان تۇلعالاردى كەيىن تامان تىلگە الارمىن، ماعان قىزىعى، نە سەبەپتى قىتايلار قىسقا ۋاقىتتا ء“بىز ۇلى جاپونيانىڭ باقىتتى پەرەزەنتىمىز!” دەپ شىعا كەلەدى؟ بۇعان ءۇش سەبەپ بار:
ءبىرىنشىسى، 30-جىلدارى قىتايدا ۇلت رەتىندە بىرىگە الماعان وتە كوپتەگەن اۋماقتىق، وڭىرلىك بايىرعى قاۋىمدار بولعان. ولاردا ۇلتتىق ەليتا بولماعاندىقتان ۇلت رەتىندە تولىق قالىپتاسۋ كەزەڭىن اياقتاماي جاتىپ جاپوندىقتاردىڭ ساياسي يدەيالوگياسىنا ۇشىراپ وزدەرىن جاپون سەزىنە باستادى. ءبىر جاعىنان ولاردا ەتوقارسىلىق بولماعان ياعني ء“بىزدىڭ ءوز تاريحىمىز، ءوز جازۋىمىز، ءوز ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىز بار” دەپ كۇرەسەتىن ۇلتتىق تۇتاستىق پەن ۇلتتىق كۇرەسكەرلىك بولماعان. اسىرەسە، جاپوندار قول استىنا وتكەن شىعىس تەرىستىك قىتايدا كونە تۇركى، عۇندار مەن موعول-تاتاردىڭ بايىرعى حالىقتارى تۇرادى. ولار ءوز الدىنا ۇلت رەتىندە قالىپتاسا الماي كەيىن بيلەۋشى ۇلت تابىنىڭ تاڭىپ بەرگەن اتاۋىمەن اتالىپ كەتە بەردى. بىراق، مىنەز بەن گەنەتيكا جاعىنان كوشپەندى حالىقتارعا ەتەنە جاقىن.
ەكىنشىسى، جاپون قاعاناتىنىڭ سول كەزدەگى وقۋ-اعارتۋ جۇيەسى ورەسكەل جوعارى بولعان. قىسقا ۋاقىت ىشىندە جاپون تىلىمەن سويلەتىپ، جاپون حالقىمەن ماقتاندىرىپ، جاپون قاعاناتىمەن ءسۇيىندىرىپ جىبەرەتىندەي پەداكوگيكالىق مەحانيزمى بولعان. وقۋ جۇيەسىنىڭ ساپالىق كەرەمەتى سونشا قىسقا ۋاقىتتا ۇلى جاپونشىل پاتريوتتارعا اينالىپ شىعا كەلگەن.
ءۇشىنشىسى، سول كەزدە قىتايدا جاپونيامەن باسەكەلەسەتىن دەڭگەي وتە تومەن بولعان (بارلىق جاعىنان).
پىكىر قالدىرۋ