Ақын ҒАФУ ҚАЙЫБЕКОВТІҢ ТУҒАНЫНА 90 ЖЫЛ

Тұлғалар Әдеби әлем

Ақын ҒАФУ ҚАЙЫБЕКОВТІҢ ТУҒАНЫНА 90 ЖЫЛ

kerey.kz

| Aug 19, 2018

90 жыл

Ақын ҒАФУ ҚАЙЫБЕКОВТІҢ ТУҒАНЫНА 90 ЖЫЛ

“МЕН ДЕ ҚАЙТА ТУЫП КӨРЕЙІНШІ

(отызжылбұрынғы мерей тойданестелік)

88-жыл болатын. Ғафаңның 60-жылдық мерей тойыАрқалықтанбасталды. Арқалыққаласындаоблыстықпартияныңбіріншіхатшысықатысқанщығармашылық кеш Горняк мәдениетүйіндеөтті. Оданкейін Амантоғайда, Аманкелдіауданындааталды. Жолдағысовхоздар Абай, Албарбөгеттендекүтіпқонағасыберушілерболды.

ТорғайдаҒафаңныңатабабасыныңтуғанжеріШұбалаң.

Шұбалаң мен ауданорталығыныңарасында “Ғ.Қайырбековаиындағыоқушыларлагері бар, Ғафаң, Бәдешжеңгеміз, жазушыСәкенЖүнісов, оныңжұбайымінгенмәшинелерсолбалаларлагерінесоқты. Тұрғанжерікеремет, суымөлдір, тамашадемалысорныекен. Қонақтарсоғантамсаныпбіразжүрді. Сссыноларбалаларасханасынаннанауызтиді.

Соданшығып, Мерей тойдытойлаушыларТорғайғажақын, лагерденбіршақырымдайжердетұрған

Торғай өзенніңБатпақсуат деп аталатын жағасынакелді. Суатдеседегендей, суғаапаратынжалғызаяқжол бар екен, жанжағықопа. НегізіненосыданалпысжылбұрынҒафаңныңтуып, кіндігікесілгенжері осы. Солсуатқакеліпкөпмәшинелерүйіріліптұрақалды. Ғафаң ,Бәдешмәшинелеріненасықпайтүсті. Басқамәшинелерденбір топ әйелдертүсіп, ақынғақарайжамырайкеліп, өзіжепжеңілҒафаңдықолдарынакөтеріпалды. Сөйтсе, бұларжеңгелеріекен, “”Қазірсенітуғанжеріңеаунатамыз!” деді.

Ғафаңжеңгелерініңайтқанынакөнген

“Ал, аунатсаңдар, аунатыңдар, мен де тағыбіртуыпкөрейін” деген.

ЖеңгелеріҒафаңдысөйтіпөзенжағасынабірбіраунатыпалған. СолжергеБәдешжеңгемізбіруыскүмістеңгешашқан.

“Оны “Ғафаңныңжасын, абыройынберсін” дептеріпалыпжатқандарболды.

ЖұматӘНЕСҰЛЫ

ҒАФУҒА (арнау өлең)

Батпақсуат өзеннің бергі беті,

Су алуға келіншек барған кезде,

Батпағы сәл тобықтан асар еді.

Көктемде асып тасып, жарқыраса,

жаз кезінде балық шолпып жатар еді.

Батпақсуат Ғафу ақынның туған жері,

Демепті ешкім “Заманында болар сері”

Жағаға кеше қонған ошақты үйден,

Естііледі, жас келіннің “Бесік жыры”.

Жұмат ӘНЕСҰЛЫ

Tags ҒАФУ ҚАЙЫБЕКОВ

Жұмабек Тәшеневтің туғанына 110 жыл

kerey.kz

Бүгін Жұмабек Тәшеневтің туғанына 110 жыл толып отыр. Құжаттарды оқысақ, Хрущев Қырымды Украинаға берген соң республикалардың аймақтарын басқаша бөлмек болған екен. Қазақстанда целинный край құрып, елдің оңтүстік бөлігін көрші елдерге беруге үзілді-кесілді қарсы болған. Бұл мәселенің тіпті қарастырылуына қарсы шыққан. Кейін осы ұстанымы үшін қызметі төмендетілді. Министрлер кабинетінің төрағасы қызметінде Б.Момышұлы, Р.Қошқарбаевты Ұлы Отан соғысының батыры атағына бірнеше рет ұсыныпты. С.Нұрмағамбетовке көмектесіпті. 1960ж 212 пәтерлі үйді қазақ өнерінің майталмандарына бергізіпті. 1955ж Қытайдан оралған 100 отбасы далада қалғанда олардың мәселесін шешу үшін үкіметтен арнайы комиссия құруды сұраған екен. Елге қызмет еткен азамат қой. p.s. мұндай принципшілдік – бүгінде сирек кездесетін қасиет. Nurmukhamed Baigarayev
НАУРЫЗ туралы маңызды құжат

kerey.kz

Ашық дереккөздерден 1920 жылғы 20 наурызда Ташкентте Тұрар Рысқұлов қол қойған Наурызды атап өту туралы бұйрыққа көзім түсті. Демек, биыл бұл тарихи құжатқа – 105 жыл! Алайда, арада небәрі алты жыл өткен соң 1926 жылы Наурызға тыйым салынды. Ал, 1920 жылы Түркістан Кеңестік Республикасының Орталық Атқару Комитетінің төрағасы болып қызмет еткен Тұрар Рысқұловтың тағдыры қандай қайғымен аяқталғаны баршамызға мәлім. Оны “халық жауы” деп танып, 1938 жылдың 10 ақпанында ату жазасына кескен… Нашел вот такой документ в открытых источниках: Приказ, изданный в Ташкенте Тураром Рыскуловым от 20 марта 1920 года о праздновании Наурыза. Получается, в этом году этому историческому документу исполнилось 105 лет! В 1926 году Наурыз оказался под запретом. А
1922 жылы Ташкент қаласында жарық көрген кітабындағы суреті.

kerey.kz

Абайдың төте жазумен 1922 жылы Ташкент қаласында жарық көрген кітабындағы суреті.(Ерден Нұрахметтің парақшасынан)
Кітапқұмар жасқа тегін оқу бақыты бұйырды

kerey.kz

Адамзат кітапқа ғұмыр бойы қарыздар. Кітапсыз келешектің алтын кілтін ешкім қолына мықтап ұстай алмаған. Мардан Рахматулла – кітапқұмар он жеті жасар жігіттің бойында өз қатарластарының бойынан табыла бермейтін ұлы қасиет бар. Ол – кітапқа деген махаббат. Бұл махаббаттың сәт санап артуының да сыры бар. Мардан – Асылы Осман, Дархан Қыдырәлі сынды бүгінгі қазақ руханиятының тірегі саналатын азаматтар туған топырақт туып-өскен. Топырақтың киесін дәл осы кезде еріксіз мойындай түсесің. Қоғамдағы «жастар кітап оқымайды» деген қасаң пікірді жоққа шығаруға тырысқан жастардың да саны басым. Күн санап олардың саны артып, кітаптың құдіретін жер-жерде дәлелдеп бағуда. Кітапқа жаны құмар жан бір күнін кітапсыз елестете алмайды. Ғұмыры кітаппен етене байланған, оқу ғұмырының мәніне айналған жастарды
Алаштың алғашқы математиктері

kerey.kz

Фото: aikyn.kz Математика – адамзат өркениетінің дамуына негіз болған іргелі ғылымдардың бірі. Оның бастауын ежелгі Мысыр, Вавилон, Үндістан, Қытай және Грекия өркениеттерінен байқауға болады. Бұл халықтар математикалық білімнің алғашқы жүйелерін қалыптастырып, арифметика, геометрия, алгебраның негіздерін қалады. Кейінгі орта ғасырларда араб-мұсылман әлемі математика ғылымының дамуына зор ықпал етті. Әл-Хорезми, әл-Фараби, Омар Хайям, Насиреддин Туси сынды ғалымдар алгебра, тригонометрия, сандар теориясы мен астрономия салаларында жаңалықтар ашып, кейінгі еуропалық ғылымға негіз қалады. Бұл үрдіс түркі халықтары қоныстанған аймақтарға да әсер етті. Қазақ даласында математикалық білімнің өзіндік ерекшеліктері болды. Көшпелі өркениет тұрмыс-тіршіліктің қажеттіліктеріне негізделген математикамен тығыз байланыста дамыды. Қазақ халқы астрономиялық есептеулерге сүйене отырып, уақытты анықтау әдістерін қолданды, геометриялық принциптерді жер өлшеуде, құрылыс салуда,