|  |  |  | 

Көз қарас Саясат Тұлғалар

Аға мен іні сияқты ма, әлде теңқұқылы ма …

150527699_2870439986501210_8629669840465376701_nМұхтар Жәкішевтің әңгімесінен:
2005 жылы ма, әлде 2006 жылы ма, қыстыгүні ТМД елдері басшылары жиналды. Санкт-Петербургте.
Мен түс кезінде жеттім-ау деймін. Кешке мен жатқан қонақ үйге «Росатомпромның» бастығы Кириенко мен «Техснабэкспорттың» диреткоры Смирнов келісімнің мәтінін алып келді. Бұл келісімді одан бұрын әбден талқылағанбыз. Ол мемлекетаралық келісім тұғын. Оның мәні қарапайым, әрі түсінікті еді.
«Қазатомпромда» уранды алу бар да, уранды газға айналдыру ісі жөнге қойылмаған еді. Сондықтан сырттан серіктес тартып, соларға өңдетіп, өңдете жүріп технологиясын үйреніп, келісім біткен соң дербес кетуді ойладық.
Принцибіміз де қарапайым болған: олар бізге кіріп қанша ақша тапса, олардан алатын бизнестен біз де сонша ақша табуымыз керек еді.
Мен айттым, сіздерге уран өндіру қызық, біз оған рұқсат береміз. Бірақ қарымтасына, сіздер бізге Ресейде жұмыс істеуге мүмкіндік бересіздер.
Енді маған олар келісімнің мәтінін әкеліп отыр ғой. Олардың айтуынша, ертең біз осы келісімге қол қоюымыз керек екен. Мемлекет басшыларының алдында. Путин хабардар көрінеді.
Мәтінді оқуға кірістім. Оқыдым да, ауызым ашылып қалды. Біз оларға кен орнын береді екенбіз, бірлескен өндіріс құрады екенбіз, ал олар болашақта бізге де бірнәрсе беру мүмкіндігін қарастырады екен. Тіпті не екені де нақтыланбаған.
Мынандай келісімге қол қоймаймын дедім. Мына нәрсенің түк мағынасы жоқ. Келістік қой, нақты жазуымыз керек. Біз сіздермен бірігіп бес кен орнын қолға аламыз, сіздер бізге 5 млн РР-лік қуаты бар кен байыту зауытының үлесін бересіздер (Қаржы ағымы бойынша, екеуі шамалас болады. Ақшадан ұтылмаймыз, технологияны да аламыз). Сондықтан, сіздер істің мүмкіндігін қарастырамыз деп жазсаңыздар, біз де солай жазайық. Ресей мүмкіндігін қарастырады, Қазақстан да мүмкіндігін қарастырады дейік. Егер дайын болсаңыздар, тапсырамыз деп жазыңыздар, біз де жазайық. Ал біз тапсырып, сіздер қарастыратын болсаңыздар, ондай келісімнің түк мәні жоқ. Ондай нәрсе Қазақстан үшін қызық емес.
Сөйтіп ем, олар ертең Путин ашуланады, біз оған айтып қойдық қой, анау-мынау, қиын болады деп әңгіме айта бастады. Мен айттым: оның маған не қатысы бар? Путин – сендердің елдің президенті. Менің елім басқа, президентім де басқа адам. Ертең Путин не айтады, маған ашулана ма, басқа қыла ма, маған бәрібір. Президент – сендердікі, өздерің шешіңдер.
Сөй десем, олар, ал біз айтпады деме, деді.
Мейлі.
Ертесіне бүкіл делегациямен бірге автобуспен кетіп бара жатсам, протоколдың бастығы (Бауыржан Байбек қой ол кезде) хабарласады. Мұхтар Еркінұлы, қайдасыз? Бара жатырмын. Мына жақта бастық сізді іздеп жатыр, Путинмен әңгіме болыпты, келуіңіз керек, анау-мынау. Жарайды, бара жатырмын. Онда келгенде айтыңыз, мен сізге пропуск беремін, сіз елмен бірге кірмей, менімен өтіп кетесіз, бірден бастыққа алып барамын. Жарайды.
Бардық. Бауыржан екеуіміз былай кеттік. Бір бөлмеге кірдім, кірсем бүкіл президенттер отыр екен. Мен амандасып жатырмын. Нұрсұлтан Әбішұлы мені басқа президенттерге таныстырып өтті. Отыра тұр, мен қазір шығамын, сөйлесетін мәселе бар деді.
Шығып, күтіп отырдым. Көп күткен жоқпын, бес минуттың шамасында Президент шықты. Ана жақта Путин бірнәрсені сөйлескісі келеді, көңіл күй жоқ сияқты, сен бір келісімді бұзыпсың ғой дейді.
Екеуіміз басқа бір кабинетке бардық. Барсақ, Путин отыр екен. Жанында Кириенко мен Смирнов бар. Біз Президент екеуіміз кірдік.
Отырдық. Путин әңгімеге кірісті. Нұрсұлтан Әбішұлы, осылай да осылай, жас, қабілетті менеджерлеріңіз бар екен, бірақ ол саясатты түсінбейді, біз бүгін атом саласында екі елді біріктіретін келісімге қол қоюымыз керек еді, бұл жігіт соны бұзды, ақ-көк. Шынын айтқанда, өктемдеу ғып сөйледі. Мен Президентке қарап едім, ол кісі де маған қарап қалды. Мен жауап беруіме бола ма деп едім, Президентіміз айт дегендей қылды.
Біздің елдердің құқығы қандай? Аға мен іні сияқты ма, әлде теңқұқылы ма дедім. Екеуі де, әрине, тең құқылы дейді. Ал мына келісім, аға мен інінің келісімі дедім. Біз екі жақ та тапсырады деп келістік, ал мына жерде біз береді екенбіз де, сіздер жақ қарастырады екен. Мен бұндайға қол қоймаймын. Саясатты түсінбейтін шығармын, бірақ менеджер ретінде бұл нәрсе дұрыс емес деп ойлаймын. Екі елдің қарым-қатынасындағы ауанға сәйкес келмейді. Егер қаласаңыздар, мен осы жерде жұмыстан кету туралы арыз жазайын. Бірақ маған қол қой десеңіздер де, мен бәрібір қол қоймаймын. Одан да жұмыстан кетейін, менен кейін келген адам қол қояр.
Осылай деп едім, ана жердегі арын бірден басылды. Президентіміз, сен асықпай тұра тұр, дұрыс айтып отырсың, екі елдің құқығы тең деді. Мен айттым, бұндай шикі келісімдерді мен президент деңгейіне апармаймын дедім. Егер тапсыруға дайынбыз десеңіздер, мен қазір-ақ қол қоямын. Сөйтсем ана жерде отырған екеу, өйтуге біздің құзыретіміз жоқ дейді. Құзыреттерің жоқ болса, онда маған неге алып келдіңдер?
Бұндайға мен қол қоймаймын, жұмыстан кетуге дайынмын, бірақ қол қоймаймын дедім.
Президенттер өзара сөйлесе бастады. Жоқ, шикі жерлері болса, пісірейік, дамытайық, асықпайық дегендей.
Шығып кеттік.
Қайтарда Президентпен бірге ұштым. Жолда бәрін түсіндіріп берші деді. Айтып, түсіндіріп бердім. Президент болса, дұрыс істедің, жақсы болды деді.

Related Articles

  • Қазақ мектебінде оқитын 7 жасар бала орыс тілі сабағында неге орысша сайрап тұруы керек?

    Қазақ мектебінде оқитын 7 жасар бала орыс тілі сабағында неге орысша сайрап тұруы керек?

    Магнумды өзім мүлде ұнатпайды екенмін. Үнемі барсам, есі дұрыс көкөніс таппайтынмын. Ескірген, шіріген. Азық-түлікті тек базардан аламын. Бірақ магнумге байкотты тоқтатпау керек! Сонымен бірге, орыстілді кино, фильмдерге де байкот жариялау керек. Бірақ, одан күштісі, балаларыңды тек қазақша оқытып, қазақша тәрбиелеу керек. Бірақ, балаңды қазақша тәрбиелейін десең, тағы бір кедергі шығып жатыр. Ғалымдардың айтуынша, баланы 13 жасқа дейін қазақ тілінде оқытып, ұлттық құндылықтарды бойына, ойына сіңіру керек. Енді солай істеп жатсақ, 7-8 жасар қап-қазақша өсіп келе жатқан балаңды мектепте орыс тілін үйретіп миын ашытуға тура келіп отыр. Яғни, 2-сыныптан бастап орыс тілі мектеп бағдарламасында тұр. Бжб, тжб-сында орыс тілі мұғалімдері баланың орысша мазмұндамасын (говорение) тексереді. Талап етеді. Сонда, біз байғұс қазақ,

  • Саясаттанушы: Еуроодақпен әріптестікке Орталық Азия көбірек мүдделі

    Саясаттанушы: Еуроодақпен әріптестікке Орталық Азия көбірек мүдделі

    Нұрбек ТҮСІПХАН Еуроодақ жетекшілері мен Орталық Азия елдерінің басшылары “Орталық Азия – Еуроодақ” саммиті кезінде. Самарқан, Өзбекстан 4 сәуір 2025 жыл 3-4 сәуірде Самарқанда “Орталық Азия – Еуропа одағы” саммиті өтті. Орталық Азияның ресми БАҚ-тары мен мемлекеттік құрылым сайттары Самарқан саммитінің “тарихи маңызын” айтып жатыр. Ал екі аймақ арасында осындай форматтағы алғашқы кездесуді сарапшылар қалай бағалайды? Азаттық тілшісінің сұрақтарына саясаттанушы Жәнібек Арынов жауап береді. – Орталық Азия және Еуроодақ саммиті қаншалықты тең жағдайда өтіп жатыр деп айта аламыз? – Орталық Азия мемлекеттерінің 30 жылдық сыртқы саясатына, тарихына үңілсек, Еуроодақ әрдайым тең дәрежеде жұмыс жасауға тырысатын үлкен әріптестердің бірі. Мысалы, АҚШ немесе Ресей не болмаса Қытаймен салыстырғанда мемлекет тарапынан болсын, қоғам

  • Енді қазақ тілін елемейтін мекеме байкоттың нысанасына ілігіп, шығынға бата беретін болады

    Енді қазақ тілін елемейтін мекеме байкоттың нысанасына ілігіп, шығынға бата беретін болады

    Кейде қоғамды бір ғана оқиға қозғалысқа түсіріп, іште қатқан шеменді жарып жібереді. Бұл жолы дәл сондай ахуал орын алды. Magnum дүкендер желісінде орыс тілді бір азамат қазақ тілін білмейтін курьерге шағым түсіріп, артынан дүкен әкімшілігі әлгі курьерді жұмыстан шығарып, мәселені жылы жауып қоя салмақ болғанда, жұртшылық оқыстан оянып кетті. Бұл тек бір азаматтың реніші немесе дүкеннің ішкі тәртібі емес. Бұл – тілдік теңсіздікке қарсы ұлттың рефлексі. Қазақтың өзі, өз жерінде, өз тілінде сөйлей алмайтын күнге жеттік пе деген сұрақ сананы сыздатып тұр. Өз елінде тұрып, өз тілінде сөйлемейтін азаматты қоғамнан аластатылуы ақылға симайтын дүние. Ал Magnum дүкендері желісі отты күлмен көміп қойғандай болды. Қазақ тілі – елдің өзегі. Оған жасалған

  • Жұмабек Тәшеневтің туғанына 110 жыл

    Жұмабек Тәшеневтің туғанына 110 жыл

    Бүгін Жұмабек Тәшеневтің туғанына 110 жыл толып отыр. Құжаттарды оқысақ, Хрущев Қырымды Украинаға берген соң республикалардың аймақтарын басқаша бөлмек болған екен. Қазақстанда целинный край құрып, елдің оңтүстік бөлігін көрші елдерге беруге үзілді-кесілді қарсы болған. Бұл мәселенің тіпті қарастырылуына қарсы шыққан. Кейін осы ұстанымы үшін қызметі төмендетілді. Министрлер кабинетінің төрағасы қызметінде Б.Момышұлы, Р.Қошқарбаевты Ұлы Отан соғысының батыры атағына бірнеше рет ұсыныпты. С.Нұрмағамбетовке көмектесіпті. 1960ж 212 пәтерлі үйді қазақ өнерінің майталмандарына бергізіпті. 1955ж Қытайдан оралған 100 отбасы далада қалғанда олардың мәселесін шешу үшін үкіметтен арнайы комиссия құруды сұраған екен. Елге қызмет еткен азамат қой. p.s. мұндай принципшілдік – бүгінде сирек кездесетін қасиет. Nurmukhamed Baigarayev

  • НАУРЫЗ туралы маңызды құжат

    НАУРЫЗ туралы маңызды құжат

    Ашық дереккөздерден 1920 жылғы 20 наурызда Ташкентте Тұрар Рысқұлов қол қойған Наурызды атап өту туралы бұйрыққа көзім түсті. Демек, биыл бұл тарихи құжатқа – 105 жыл! Алайда, арада небәрі алты жыл өткен соң 1926 жылы Наурызға тыйым салынды. Ал, 1920 жылы Түркістан Кеңестік Республикасының Орталық Атқару Комитетінің төрағасы болып қызмет еткен Тұрар Рысқұловтың тағдыры қандай қайғымен аяқталғаны баршамызға мәлім. Оны “халық жауы” деп танып, 1938 жылдың 10 ақпанында ату жазасына кескен… Нашел вот такой документ в открытых источниках: Приказ, изданный в Ташкенте Тураром Рыскуловым от 20 марта 1920 года о праздновании Наурыза. Получается, в этом году этому историческому документу исполнилось 105 лет! В 1926 году Наурыз оказался под запретом. А

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы:

Zero.KZ