kerey.kz
قاسىم-جومارت توقاەۆ ۋكرايناداعى اسكەري ءىس-قيمىلداردى توقتاتۋ جانە ودان ءارى بولدىرماۋ ءۇشىن كەلىسسوزدەر بارىسىندا ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.
مەملەكەتتەر باسشىلارى ەكى ەلدىڭ گۋمانيتارلىق سالاداعى ىنتىماقتاستىعىن ودان ءارى دامىتۋعا كەلىستى.
ENU پروفەسسورى، فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى راتباي مىرزاقۇلوۆ «الەمدەگى ەڭ بەدەلدى عالىمداردىڭ 2%» رەيتينگىنە ەندى. جىل سايىنعى رەيتينگتى ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساراپشىلارى 2022 جىلعى 3 قاراشادا جاريالانعان Elsevier عىلىمي باسپاسىنىڭ سوڭعى مالىمەتتەرىنە سايكەس قۇراستىرعان. ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى بيبليومەتريالىق زەرتتەۋ نەگىزىندە جىل سايىن الەمدەگى ەڭ ۇزدىك عالىمداردىڭ رەيتينگىن جاسايدى. زەرتتەۋ ەكى دەرەكقوردان تۇرادى. ءبىرىنشى رەيتينگتە ءوز مانسابىندا جۇمىستارىنا ەڭ كوپ سىلتەمە جاسالعان عالىمدار كورسەتىلسە، ال ەكىنشىسىندە سوڭعى جىلدا جۇمىستارىنا ەڭ كوپ سىلتەمە جاسالعان عالىمدار بار. ENU پروفەسسورى راتباي مىرزاقۇلوۆ 2021 جىلى ەڭ كوپ سىلتەمە جاسالعان اۆتور جانە ءوز مانسابىندا الەمدە جۇمىستارىنا ەڭ كوپ سىلتەمە جاسالعان عالىم رەتىندە قوس تىزىمگە دە كىردى. «جۇمىستارعا سىلتەمە جاساۋ ارىپتەستەردىڭ عىلىمي جۇمىس ناتيجەلەرىنە جوعارى باعا بەرگەنىن كورسەتەدى. مەنىڭ
ۆاجا تاۆبەريدزە رەسەي راكەتاسى تۇسكەن دنەپردەگى كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي. 14 قاڭتار 2023 جىل. اقش ارمياسىنىڭ وتستاۆكاداعى گەنەرالى بەن حودجەس ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا رەسەي اسكەرىنىڭ جۇيەسىز قيمىلداپ جاتقانىن اتاپ ءوتىپ، باتىستىڭ جاڭا قارۋ-جاراعى ۋكرايناعا سوعىستى قالاي وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن ايتتى. وتستاۆكاداعى گەنەرال بەن حودجەس 2014-2017 جىلدارى اقش-تىڭ ەۋروپاداعى قۇرلىق اسكەرىن باسقارعان. قازىر ۆاشينگتونداعى ەۋروپا ساياساتىن تالداۋ ورتالىعىنىڭ ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر كافەدراسىنا جەتەكشىلىك ەتەدى. گەنەرال ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتىنە سۇحباتىندا ۋكرايناعا جاڭا اسكەري تەحنيكا جەتكىزۋ سوعىس بارىسىن وزگەرتۋگە قالاي كومەكتەسەتىنىن ايتىپ، رەسەي وپەراتسياسىندا جۇيە جوعىن ءتۇسىندىردى. ازاتتىق: ۋكراينانىڭ باحمۋت جانە سولەدار قالالارى “ۆاگنەر” جالدامالى اسكەرىنىڭ ۇزدىكسىز شابۋىلىنا ۇشىراپ وتىر. ەلدىڭ شىعىسىنداعى باحمۋتتى الۋ نەگە سونشا ماڭىزدى؟ «ۆاگنەر» توبىنىڭ باسشىسى ەۆگەني پريگوجين باحمۋتتا قانداي ناتيجەگە
بۇگىن ديپلوماتيالىق مارافونىمىزدىڭ جاڭا كەزەڭى. ەۋروپا مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارىنا سوعىس الاڭىنداعى جاعداي تۋرالى ايتتىم: دونەتسك وبلىسىنداعى قيىن جاعداي تۋرالى، رەسەيدىڭ ۇنەمى شابۋىلدارى تۋرالى جانە رەسەيدىڭ ءوز حالقىمەن ساناسپايتىنى، جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى ايامايتىنى تۋرالى جانە ەشقانداي قىلمىستىق ارەكەت الدىندا توقتامايدى. بۇعان رۇقسات ەتىلەدى – جانە كەرەك! – ۋكراينانى سەرىكتەستەردەن الا الاتىن زاماناۋي اسكەري تەحنيكانىڭ جاڭا دەڭگەيىنە عانا قارسى شىعىڭىز. بىزگە كومەكتەسەتىن بارلىق كوشباسشىلارعا العىس ايتامىن، قازىر جاڭا قۋاتتى شەشىمدەردىڭ، جاڭا قۋاتتى قولداۋدىڭ ۋاقىتى ەكەنىن تۇسىنگەندەرى ءۇشىن. ەركىن الەمدە رەسەيدىڭ اگرەسسياسىن توقتاتۋ جانە تەرروريستىك مەملەكەتتى تاريحي جەڭىلىسكە اپارۋ ءۇشىن بارلىق نارسە بار. جانە بۇل تەك ءبىز ءۇشىن عانا ەمەس ماڭىزدى. بۇل جاھاندىق دەموكراتيا ءۇشىن – بوستاندىقتى باعالايتىنداردىڭ بارلىعىنا وتە ماڭىزدى. رەسەي اگرەسسياسىنىڭ جەڭىلۋى بەزالتەرناتيۆنو
اسەمگۇل مۇحيتقىزى ايبەك سمادياروۆ. قازاقستان ۋكراينانىڭ بۋچا قالاسىنا ورناتىلعان كيىز ۇيدەن ەشقانداي ماسەلە كورىپ تۇرعان جوق جانە رەسەي بيلىگىنە وعان قاتىستى رەسمي تۇسىنىكتەمە بەرمەيدى. 11 قاڭتاردا ازاتتىق ءتىلشىسىنىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرگەن قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى ايبەك سمادياروۆ وسىلاي دەپ مالىمدەدى. “كيىز ءۇي قويىلدى. بۇدان قانداي پروبلەما تۋىندادى؟ قويىلدى. كومەك كورسەتىلدى. بۇل جەكە قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ باستاماسى. وزدەرى جيناپ، وزدەرى اپارىپ، وزدەرى كومەكتەسىپ جاتىر” دەدى ايبەك سمادياروۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان جاعى كيىز ۇيگە قاتىستى ارنايى كوممەنتاري بەرۋدى حوش كورمەيدى. قازاقستاندا 300 مىڭعا جۋىق ۋكراين بارىن، ۋكراينادا دا قازاق دياسپوراسى بارىن ەسكە سالعان مينيسترلىكتىڭ رەسمي وكىلى “ارينە، ۋكراينادا جاعداي قيىن. سوندىقتان بۇل اقپارات مۇمكىن باسقاشا كورىنىپ جاتقان شىعار. بىراق ءبىز ودان
سونىمەن، قاڭتار وقيعاسىنىڭ جىلدىعىنداعى “ارنايى پارلامەنتتىك تىڭداۋ” اياقتالدى. بۇل – البەتتە، ەلەۋلى وقيعا. جىلناماعا جازىلاتىن، ەرتەڭ تاڭبالانىپ قالاتىن، سەن ولگەن سوڭ دا ىزدەنگىش ۇرپاعىڭ اشاتىن جايت. ياعني، بۇگىن – قاڭتاردىڭ بىرجىلدىعىندا پارلامەنتتە قانداي مالىمدەمە جاساعانىڭ تۇگەل ساقتالدى، قۇجاتتالىپ قاتتالدى دەگەن ءسوز. 1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسىنان سوڭ ءبىراز قازاق زيالىسى “نام گوركو” دەگەن ماقالاعا قول قويىپ، جەلتوقسانشىلاردى “ۇلتشىل، ناركومان” دەپ قارالاعان. بەكحوجين، قايىربەكوۆ، سەركەباەۆ، اسانالىلەر قول قويعان ول حاتقا. مىناۋ دا سونىڭ ءبىر ءتۇرى. باسپروكۋراتۋرا مەن ىشكىسىميننىڭ بايانداماسى تۇسىنىكتى – ادەتتەگىدەي ايىپتاۋ سارىنىندا. “بۇلىكشىلەر مەن ارانداتۋشىلار ءبارىن قيراتتى” دەگەن سىڭايدا. بىراق، پروكۋرورلاردىڭ الدىنا ءتۇسىپ ەمپەڭدەپ، بيلىكتى اقتاپ، “ارانداتۋشىلار مەن بۇلىكشىلەر” تۋرالى سايراپ كەتكەن دەپۋتاتتارعا نە جورىق؟ دەپۋتات ج.ءاشىمجان: “قاڭتاردا سينتەتيكالىق ەسىرتكى
پىكىر قالدىرۋ