|  | 

Көз қарас

Ататегімізді төрге шығарайық

Ататегімізді төрге шығарайық

Арада үш ұрпақ ауысып, 1991 жылы Кеңес Одағы ыдырап, Қазақ­стан өз егемендігін қолына алғаннан кейін ғана барып, кейбір азаматтар «ов»,«ев» жалғауларынан бас тартып, жеке куәліктері мен төлқұжаттарын қазақыландыра бастады.

Түрік ағайындарға ұқсатып Наурызбай Махмуд Дүйсекұлы болып жазу үрдісі де қалыптасты. Бұған мемлекет және қоғам қайраткері Шерхан Мұртаза сияқты ұлтжанды тұлғалар алғаш­қылардың бірі болып үлгі көрсеткені анық. Сөйтіп, төлқұжат пен жеке куәлікті толтыру барысында фами­лиясы мен өзінің атын жазатын дәстүр бой көрсете бастады. Содан көп ұзамай кейбір кісілер фами­лиясының соңына «тегі» деген жал­ғауларды дұрыс көріп солай жазғызды. Руларын айшықтағандар да жетерлік.
Әлем халықтарының қай қайсын алып қарасаң да өздерінің ұлтына тән ататегі бар. Атап айтатын болсақ, армяндарда «ян», грузиндерде «швили», «адзе», украиндарда «ко», поляктарда «ский», жапондарда, корейлерде бағзы заманнан қалып­тасқан ататегін көріп еріксіз сүйсінесің. Оларды осы ататегіне қарап-ақ қай ұлттың өкілі екендігін оп-оңай ажыратып алуға болады. Осыған келгенде еріксіз ойға батасың.
Мені қазақтың ататегіне «ата» сөзін тіркеп жазсақ қалай болар еді деген ой көптен бері мазалап жүр. Мысалы, Наурызбайата Махмұт Дүйсекұлы деп жазсақ, бұл жерде «ата» жалғауы, яғни Махмұттың атасының кім екендігін нақты көр­сетіп тұр. Бұл – біріншіден, қазақ аза­маттары өздерінің ататегіне «ата» сөзін тіркеп жазса, оның фами­лиясының өзі-ақ төлқұжат иесінің қазақ ұлтынан екенін білдірсе, екіншіден, өзге қай елге, қай жерге бармайық сол мемлекеттің өкілдері төлқұжатымызға қарап-ақ қазақ екенімізді бірден айырар еді. Уақыт өте келе «тегі», «тің», «нің» деген жалғаулар «ата» сөзіне жол берері анық.
Бүгінгінің жастары шежірені жетік білмегендіктен өзінің тегін осы «ата» сөзі арқылы ажыратып, қанның ара­ласып кетпеуінен сақтанатындығы хақ.

Қазақ халқы ататегіне жазылғанда не ұтамыз?
1. «Ата» жалғауынан қазақ халқы бір атаның балалары екенін білдіреді.

2.Ата сөзі қазақ ұлтына «тайға таңба басқандай» таңбасы емес пе?!

3.Ұлтымыздың жүзге бөлінбеуіне басты бастамасы болады.

4.Ұлтымызды бірлікке, ынтымаққа шақырады

5.Қазақ халқын тілін және дінін қадірлеуге ықпал етеді.

6.Қазақ мемлекетіндегі басқа ұлт өкілдерінің бастаушысы болады.

7.Шет мемлекеттерге, Қазақ елі болмаған дегендерге табанды ел екеніміздің дәлелі болады.

8. Ұлтымыздың әдет-ғұрпын сақтауға қадірлеуге әсерін тигізеді.

Менікі көпшіліктің ортасына өз ұсыныс-пікірімді білдіру. Кім қалай қабылдайды, оны әркімнің өз таным-түйсігі біледі. Бірақ қалай дегенмен де, Қазақ Республикасының мемле­кеті мен үкіметі,еліміздің заң шыға­рушы органы Парламент Мәжілісінің депу­тат­тары бұл мәселеге терең зейін қо­йып талқыласа, қазақ ұлтының мәсе­лесі болғандықтан бұл қадам керек-ақ.
Наурызбайата
Рахымберді Дүйсекұлы

Айқын-ақпарат

Related Articles

  • Герб ауыстыру мәселесі немесе «терістеу синдромы» қалай пайда болды?!

    Еліміздің гербін ауыстыру туралы Президенттің ұсынысы (о баста ұсыныс суретші-дизайнер мамандардан шыққан сияқты) тұтас қоғамда болмағанмен, әлеуметтік желілерде әжептәуір қарсылық тудырды. Бірақ, байыптап қарасақ, бұл қарсылықтың қазіргі гербтің қазақ үшін ерекше қастерлі немесе эстетикалық тұрғыдан мінсіз болуына еш қатысы жоқтығын аңғарасыз. Соңғы уақыттары, ауыр індетпен қатар келген қаңтар трагедиясынан бастап, халық айтарлықтай күйзеліске ұшырады. Қазақстанның еркінен тыс, соғысқа, басқа да себептерге байланысты болып жатқан экономикалық қиындық салдарынан халықтың әл-ауқаты төмендеді. Осының бәрі қазір қоғамда байқалып қалған «терістеу синдромына» түрткі болды. «Терістеу синдромы» – дұрысты да бұрысқа шығаратын, қандай бастамаға болсын қарсы реакция шақыратын құбылыс. Әлеуметтік психологияны зерттеушілердің пайымдауынша, осы құбылысты барынша күшейтіп тұрған фактор – әлеуметтік желілер. Яғни, алдағы уақытта

  • Үздік ойдың үзінділері

    Үздік ойдың үзінділері Арма әлеумет! Мен қазір таза академиялық ғылыми ортада жүрмін. Өзімнің неше жыл бойы жинаған білімімді, оқыған оқуымды, шетелдік тәжірибемді, интеллектуалды қарым-қабілетімді шынайы қолданатын қара шаңырақтың ішінде жүрмін. Алматының бәрінен бөлек мәдени ортасы ерекше ұнады. Алматы қала мен дала дейтін екі ұғымның түйіскен әдемі ортасы екен. Ойлап көрсем мен бақытты перезент, бағы жанған ұрпақ екенмін. Әкем тұрмыс пен жоқшылық, жалғыздықтың тауқыметін әбден тартып еш оқи алмадым, небәрі үш ай оқу оқыдым-, деп менің оқуымды бала күнімнен қадағалады, шапанымды сатсам да оқытам деп барын салды. Ал мектепте бақытты шәкірт болдым. Маған дәріс берген ұстаздарым кілең дарынды, қабілетті кісілер болды. Университетте және шетелде мен тіптен ерекше дарын иелеріне шәкірт болдым.

  • Самат Әбіш қалай “сүттен ақ, судан таза” болып шықты?

    Азаттық радиосы Саясаттанушы Досым Сәтпаев ҰҚК төрағасының бұрынғы бірінші орынбасары, экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Самат Әбішке шыққан үкім “Қазақстандағы режим болашақты ойламайтынын көрсетті” дейді қазақстандық саясаттанушы Досым Сәтпаев. Сарапшының пайымдауынша, билеуші “элита” жеке істерімен және тасадағыкелісімдермен әуре болып жатқанда елде тағы бір жаңа әлеуметтік жарылысқа әкелуі мүмкін факторлар күшейіп келеді. СаясаттанушыРесей өзінің экономикалық мүдделері мен геосаяси жоспарларын кеңінен жүзеге асыру үшін Қазақстанның ішкі саясатына тікелей әсер етуге тырысып жатуы мүмкін деп те топшылайды. ПУТИН “ҚАУІПСІЗДІК КЕПІЛІ” МЕ? Азаттық: Сонымен ұзақ демалыс алдында осындай үлкен жаңалық жарияланды. Мейрам алдында, 19 наурызда қазақстандықтар мәжіліс депутатының постынан Самат Әбішке шыққан үкім жайлы білді. Мұның бәрінің байланысы бар ма әлде кездейсоқтық па? Досым Сәтпаев: Әңгімені бұл істің құпия

  • Христиан миссионерлерінің құмдағы іздері

    Орыны: Қашқар қ-сы; Жылы: 1933 ж; Аты-жөні: Қабыл Ахонд; Діні: христиан; Түсініктеме: Бұл жігіттің кейінгі есімі Қабыл Ахонд, христиан дінін қабылдаған алғашқы ұйғыр. Кейін діни сеніміне байланысты өлтірілген. Сурет еуропадағы миссионерлік музей архивінде сақтаулы. Аталған музейде жүздеген христиан ұйғыр өкілдерінің суреті сақталған. 1930 жылдары христиан ұйғырларына тұрғылықты мұсылмандар мен әкімшілік билік тарапынан қысым көрсетіле бастаған соң бір бөлімі миссионерлерге ілесіп еуропа елдеріне “һижраға” кетті. Алқисса Христиан әлемінің Қашқарияға баса мән беруі әсіресе Яқұп Бек мемлекеті кезеңінде жаңа мүмкіндіктерді қолға келтірді. 1860-70 жж. Қашқарияның Цин империясына байланысты көңіл күйін жақсы пайдаланған Христиан әлемі Үндістан мен Тибет арқылы Қашқарияға мәдени ықпалын жүргізе бастады. Олардың мақсаты бұл аймақты Ресей империясынан бұрын өз ықпалына

  • Демографиялық сараптама

    1-ші сурет қазақтар; Демографиялық ахуал 1949-2020 жж. аралығын салыстырмалы көрсеткен. 1949 жылға дейін, атап айтқанда коммунистік қытай үкіметі орнағанға дейін Шынжаң өлкесінің солтүстік бөлігінде қазақтар, оңтүстік бөлігі Қашқарияда ұйғырлар басым санды ұстады. 1951-54 жылдары ұлттық межелеу кезінде орталық үкімет құрған комиссия сараптамасы бойынша ұлттық автономиялық территорияны анықтау мына екі бағытта жүргізілді. Олар: БІРІНШІ, ұлттық автономияны межелеу бойынша оның атауын тұрақтандыру. Осы бойынша үш атау ұсынылды: *ШЫғыс Түркістан автономиялық федерациялық респубиликасы; *Ұйғырстан автономиялық респубиликасы; *Шынжаң автономиялы респубиликасы. ЕКІНШІ, автономияның әкімшілік тұрпатын анықтау; Осы бойынша: *Федерециялық тұрпат; *Автономиялық облыс және окург тұрпат; *Аймақ және аудан дәрежелі автономиялық окург тұрпаты. Межелеу комиссиясы аталған екі бағытта сараптама нәтижесін қорытындылады. Комиссия қорытындысы бойынша Шынжаң өлкесінің

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: