|  |  |  | 

زۋقا باتىر 150 جىل تۇلعالار ادەبي الەم

وسپان دەگەن – وردالى ەلدىڭ قولعا ۇستاعان قىنابى جوق قىلىشى، ول يىلسە ەل سىنادى، شايقالادى ىرىسى.

OSPAN BATIR«جاۋاپ بەر» – دەپ قولىنداعى تاپانشاسىن
شوشاڭداتتى سۇس كورسەتىپ باتىلدى.
سوسىن تاعى ەسكەرتتى وعان:
«ەگەر بىزگە ءوز ەركىڭمەن باسىڭدى ءيىپ
قىزمەت ەتسەڭ جانە ەرلىك كورسەتسەڭ،
ۇلكەن سىيلىق بەرىلەدى، قولباسشى بوپ سايلاناسىڭ.
بۇل ارينە ساعان بەرگەن زور مۇمكىندىك اقىرعى.

قازىر ماعان جاۋابىڭدى ايت وي جىبەرمەي باسقاعا،
ءسوزىڭ ماعان ۇنار بولسىن،
وندا قىستا كوك بالدىرعان گۇل ەگەسىڭ تاسقا دا.
ەگەر ءسوزىڭ ۇناماسا جانە مەنىڭ ايتقانىما كونبەي جاتساڭ
وسى الاڭدا، وسى حالىق الدىندا،
ەرتەڭ تۇستە اتىلاسىڭ. ال كانەكي سويلە» – دەدى،
مۇرتىن سيپاپ كەۋدە كەرىپ ماستانا
سوندا عانا باتىر وسپان ورىنىنان كوتەرىلدى
ماڭعازدانا كوز جىبەرىپ الىسقا،
اشۋ، ىزى جانە مىسقىل تەبىندەگەن
ءوڭ كەلبەتى بەكىنگەندەي ۇزاق ۇلى جارىسقا.
الاڭ تولى كوپ قالايىق تىم تىرىس بوپ ىشكە تارتىپ دەمدەرىن،
قاراپ تۇردى الىپ تۇلعا ارىسقا.
ماڭعاز باتىر از تۇردى دا ناجاعايداي جالت بۇرىلدى
ماساتتانا ساۋال قويعان دۇشپانعا،
ءور مىنەزىن توعىستىرىپ سابىر سالماق ۇستامعا:
«ءوي اقىماق نە دەپ تۇرسىڭ ساندالىپ،
تانىماساڭ قازاق دەگەن ءبىر حالىق بار ءور حالىق
ولسە داعى ول باس يمەيدى سەن سىقىلدى تىشقانعا.

سول بيىكتەن كوتەرىلگەن مەن كوكبورى وسپان دەگەن ەرلىكپىن،
ءجۇزى دەپ ءبىل ورتتىلىكتىڭ، ورلىكتىڭ.
كوپ دۇشپانعا قولىم ءتيدى، وعىم ءتيدى تار جولىندا تەڭدىكتىڭ،
نارقى وسىنداي، پارقى وسىنداي بوپ كەلەدى ەرتەڭى اسقاق ەلدىكتىڭ.

قىلمىسىم سول:
جانىنان دا، ارىنان دا بيىك قويىپ اس قامىن،
ءالىن بىلمەي جايىن ەلگە قول كوتەرگەن شاپىرلاردىڭ
قانىن سۋداي شاشقانىم،
لايلاماي تازالىقتىڭ، ۇلىلىقتىڭ باستاۋىن،
بيىكتەردەن اسقانىم.
سەندەي سايقال قايدان ۇقسىن
ونداي اسقار اسقاقتىقتىڭ استارىن.

جاڭە تاعى نە دەدىڭ سەن:
«ەگەر بىزگە باسىڭدى ءيىپ ەرلىك ەتسەڭ سىيلىق بەرەم» – دەدىڭ بە،
«ال ويتپەسەڭ اتىلاسىڭ تەگىندە…»
ءوي بايقۇس – اي ءولىم دەگەن سەندەر ءۇشىن قورقىنىش ءا،
ال ءبىز ءۇشىن ويىنشىق،
كوك تاعىسى قىران بۇركىت
ىنگە كىرىپ كۇن كورمەيدى، كوز جۇمادى كوگىندە.

وسپان دەگەن – وردالى ەلدىڭ قولعا ۇستاعان
قىنابى جوق قىلىشى،
ول يىلسە ەل سىنادى، شايقالادى ىرىسى.
ءويتىپ مىنا تۇعىرلى ەلدى
تۇتقىن ەتىپ ساتقىن ءومىر كەشكەنشە،
تۇلپار كەۋدەم وقتى مىلتىق اۋىزىنا
قارسى تۇرىپ تامامدالسىن، دۇرىسى.

ەرلىك دەگەن دۇشپانىنا باس يىۋدەن باستالاد دەپ
قانداي اكەڭ نۇسقادى،
سەن جاقسىلاپ ۇق مىنانى
بىزدەر ءسىرا جالعامايمىز جاماۋعا اكەپ قىسقانى.
تاۋدىڭ ەلى تاۋعا عانا باس يەدى،
تىلەيدى ولار قۇزار بيىك ۇشپانى،
قاتىندارعا قاتىن بولىپ جارىق كورۋ
سەن سەكىلدى سۇمەلەكتىڭ ۇستامى.

ولىممەنەن تاۋسىلمايدى
باتىرلاردىڭ ماڭدايداعى باق كەنى،
حاس قىراننىڭ قاناتىنا تارلىق ەتەر
جايماشۋاق جات كوگى.
باتىر بولساڭ قولىمدى شەش قىلىش ۇستات
جەكپە جەكتە باسىڭدى بەر ەرلىكپەن،
وعان ءداتىڭ جەتپەيدى ەكەن قىمسىنبايمىن
قارسى الدىمنان قاراپ تۇرىپ ات مەنى.

ءاي بىلمەيمىن وعان داعى ءداتىڭ جەتپەس
سەندە جالىن كورىنبەيدى اق الماستاي جارقىلدار،
ونداي جالىن سەندە بولار ءجونى دە جوق
الميساقتان تابان جالاپ تاماق تابار سالتىڭ بار.
قول اياعىم بايلاۋىندا
قول، تىزەڭدى قالتىراتىپ اتساڭ مۇمكىن كوز جۇمىپ،
مەنىڭ ەرلىك ەركىندىگىم كۇندە سەنىڭ تۇسىڭدە كەپ
تىشقان العان مىسىقتاي بوپ القىمدار.

بولدى مەنىڭ ءسوزىم ءبىتتى، نە قىلاسىڭ قىلارىڭدى قىلا بەر،
ءجۇز جىل مۇمكىن وتسە داعى مەنى ۇمىت قىپ وشىرمەيدى
التىن التاي قىرقاسى مەن قۇبا بەل.
ەل باسىنا وڭايلىقپەن باق قونبايدى
ەسىلدەرى جانىن پيدا ەتپەسە،
ەل جەرى ءۇشىن جانىن قيعان قىرشىندارىن
ماڭگى باقي قۇرمەتتەۋمەن تىنادى ەل»

بايىت قابانۇلى

kerey.kz

Related Articles

  • تۇرسىن جۇمانباي ء«ۇيسىنباي كىتابى»

    تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

    بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz

  • زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • ميللياردەر بيلل گەيتس بار بايلىعىن افريكا ەلدەرىنە اۋدارماق

    ميللياردەر بيلل گەيتس بار بايلىعىن افريكا ەلدەرىنە اۋدارماق

    Microsoft كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە الەمدەگى ەڭ باي ادامداردىڭ ءبىرى سانالاتىن بيلل گەيتس ءوزىنىڭ بايلىعىن قايدا جۇمسايتىنىن رەسمي مالىمدەدى. كاسىپكەر افريكا ەلدەرىندەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە كەدەيلىكپەن كۇرەس سالالارىنا شامامەن 200 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا سالۋدى جوسپارلاپ وتىر. «جۋىردا مەن ءوز بايلىعىمدى 20 جىلدىڭ ىشىندە تولىقتاي تاراتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم. قاراجاتتىڭ باسىم بولىگى وسى جەردە، افريكادا، ءتۇرلى ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسۋگە باعىتتالادى»، – دەدى بيلل گەيتس ءوزىنىڭ قورىمەن بىرلەسكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا. باستى باسىمدىقتار: – ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەس (سونىڭ ىشىندە بەزگەك، تۋبەركۋلەز، ۆيچ); – انا مەن بالا دەنساۋلىعىن جاقسارتۋ; – اۋىلدىق اۋداندارداعى ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ; – تازا اۋىزسۋ مەن سانيتاريا ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ; بيلل گەيتس: «بۇل – قايىرىمدىلىق ەمەس، بۇل – ينۆەستيتسيا.

  • شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    ەل اۋزىندا قازاق وقىمىستىلارى ايتتى دەگەن سوزدەر از ەمەس. بەلگىلى عالىم، ەتنوگراف ا. سەيدىمبەك قۇراستىرعان تاريحي تۇلعا، اسقان وقىمىستى شوقان بابامىزدىڭ تاپقىر سوزدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. * * * ومبىعا وقۋعا جۇرەر الدىندا بالا شوقان اكەسىنىڭ ەل ءىشى ماسەلەسىن شەشۋدەگى كەيبىر وكتەم، وجار قىلىقتارىنا كوڭىلى تولماي، «وقۋعا بارمايمىن» دەپ قيعىلىق سالسا كەرەك. تىپتەن كونبەي بارا جاتقان بالاسىن قاتال شىڭعىس جاردەمشى جىگىتتەرىنە بايلاتىپ الماققا ىڭعايلانىپ: «شىقپاسا كوتەرىپ اكەلىڭدەر، ارباعا تاڭىپ الامىز!» − دەيدى. سوندا دارمەنى تاۋسىلعان شوقان اكەسىنە: «بايلاتپا! ابىلاي تۇقىمىنان بايلانعاندار مەن ايدالعاندار جەتەرلىك بولعان!» − دەپ ءتىل قاتادى. بالا دا بولسا اقيقات ءسوزدى ايتىپ تۇرعان بالاسىنان توسىلعان اكە دەرەۋ شوقاندى بوساتتىرىپ جىبەرەدى. * * * پەتەربۋرگتە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: