Әлеумет | Kerey.kz/Керей.кз

كوز قاراس

قازاق مەكتەبىندە وقيتىن 7 جاسار بالا ورىس ءتىلى ساباعىندا نەگە ورىسشا سايراپ تۇرۋى كەرەك؟

kerey.kz
| Apr 11, 2025 | 3,865 views

ماگنۋمدى ءوزىم مۇلدە ۇناتپايدى ەكەنمىن. ۇنەمى بارسام، ەسى دۇرىس كوكونىس تاپپايتىنمىن. ەسكىرگەن، شىرىگەن. ازىق-تۇلىكتى تەك بازاردان الامىن. بىراق ماگنۋمگە بايكوتتى توقتاتپاۋ كەرەك! سونىمەن بىرگە، ءورىستىلدى كينو، فيلمدەرگە دە بايكوت جاريالاۋ كەرەك. بىراق، ودان كۇشتىسى، بالالارىڭدى تەك قازاقشا وقىتىپ، قازاقشا تاربيەلەۋ كەرەك. بىراق، بالاڭدى قازاقشا تاربيەلەيىن دەسەڭ، تاعى ءبىر كەدەرگى شىعىپ جاتىر. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بالانى 13 جاسقا دەيىن قازاق تىلىندە وقىتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا، ويىنا ءسىڭىرۋ كەرەك. ەندى سولاي ىستەپ جاتساق، 7-8 جاسار قاپ-قازاقشا ءوسىپ كەلە جاتقان بالاڭدى مەكتەپتە ورىس ءتىلىن ۇيرەتىپ ميىن اشىتۋعا تۋرا كەلىپ وتىر. ياعني، 2-سىنىپتان باستاپ ورىس ءتىلى مەكتەپ باعدارلاماسىندا تۇر. بجب، تجب-سىندا ورىس ءتىلى مۇعالىمدەرى بالانىڭ ورىسشا مازمۇنداماسىن (گوۆورەنيە) تەكسەرەدى. تالاپ ەتەدى. سوندا، ءبىز بايعۇس قازاق،
120
رۋحانيات

قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە.

kerey.kz
| Apr 6, 2025 | 3,887 views

قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە. بالا-باقشادان باستاپ، مەكتەپ، جوعارى وقۋ ورنى، ەڭبەك مەكەمەلەرىنىڭ بارلىعى نەگىزىنەن ورىس تىلىنە كوشۋدە. ءوز ەركىمەن ەمەس، ادىلەتسىز بيلىكتىڭ ۇزاق جىلعى سولاقاي ساياساتىنىڭ ارقاسىندا. كوشەدە، كەڭسەدە، دۇكەندە، كولىكتە، قوعامدىق ورىندا قازاققا قازاق ورىسشا سويلەمەسەڭ نەمەسە ۇلتتى ساقتاۋ كەرەك دەگەن جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن ۇستانىپ، سەنىمەن ورىسشا سويلەسىپ تۇرعان قازاققا قازاقشا سويلە دەپ ەسكەرتۋ جاساساڭ بولدى، ءبىتتى، بالە-جالاعا قالاسىڭ. زاڭ دا، ونى ورىنداۋشى پوليتسيا، پروكۋراتۋرا، سوت تا ورىسقۇلدى قولدايدى، ۇلتقا جانى اشىعان قازاقتى مۇلدە قورعامايدى. بۇل قانداي ادىلەتتىلىك؟! مەملەكەتتىك ءتىلدى، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىكتى جەكەلەگەن ادام ەمەس، وسىعان جاۋاپتى مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار قورعاۋى كەرەك قوي. جەكە ادام ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك قورعاۋى كەرەك. قازاق جەكە تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ تۇرسا
164
كوز قاراس

ەندى قازاق ءتىلىن ەلەمەيتىن مەكەمە بايكوتتىڭ نىساناسىنا ىلىگىپ، شىعىنعا باتا بەرەتىن بولادى

kerey.kz
| Apr 6, 2025 | 3,770 views

كەيدە قوعامدى ءبىر عانا وقيعا قوزعالىسقا ءتۇسىرىپ، ىشتە قاتقان شەمەندى جارىپ جىبەرەدى. بۇل جولى ءدال سونداي احۋال ورىن الدى. Magnum دۇكەندەر جەلىسىندە ورىس ءتىلدى ءبىر ازامات قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن كۋرەرگە شاعىم ءتۇسىرىپ، ارتىنان دۇكەن اكىمشىلىگى الگى كۋرەردى جۇمىستان شىعارىپ، ماسەلەنى جىلى جاۋىپ قويا سالماق بولعاندا، جۇرتشىلىق وقىستان ويانىپ كەتتى. بۇل تەك ءبىر ازاماتتىڭ رەنىشى نەمەسە دۇكەننىڭ ىشكى ءتارتىبى ەمەس. بۇل – تىلدىك تەڭسىزدىككە قارسى ۇلتتىڭ رەفلەكسى. قازاقتىڭ ءوزى، ءوز جەرىندە، ءوز تىلىندە سويلەي المايتىن كۇنگە جەتتىك پە دەگەن سۇراق سانانى سىزداتىپ تۇر. ءوز ەلىندە تۇرىپ، ءوز تىلىندە سويلەمەيتىن ازاماتتى قوعامنان الاستاتىلۋى اقىلعا سيمايتىن دۇنيە. ال Magnum دۇكەندەرى جەلىسى وتتى كۇلمەن كومىپ قويعانداي بولدى. قازاق ءتىلى – ەلدىڭ وزەگى. وعان جاسالعان
140
ساياسات

ەتنيكالىق قازاقتارعا 65 «اتا جولى» كارتاسى بەرىلدى

kerey.kz
| Feb 24, 2025 | 3,857 views

ەتنيكالىق قازاقتارعا – باسقا ەلدەردىڭ ازاماتتارىنا قازاقستاندا 10 جىل ءومىر سۇرۋگە جانە جۇمىس ىستەۋگە قۇقىق بەرەتىن 65 «اتا جولى» كارتاسى بەرىلدى. ەلىمىزدە ءوز ءىسىن دامىتۋعا دايىن بيزنەس-يمميگرانتتار 27 كارتا الدى، ال سۇرانىسقا يە ماماندار وسىنداي 38 كارتانىڭ يەگەرى اتاندى. «قازاقتار قاي جەردە ءومىر سۇرسە دە، ولاردىڭ جالعىز وتانى – قازاقستان. سوندىقتان ءبىز ءۇشىن شەتەلدە تۇراتىن وتانداستارىمىزدى قولداۋ ارقاشان ماڭىزدى»، – دەدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ. «اتا جولى» كارتاسىن الۋشىلار ىشىندە ينجەنەر-فيزيك، ينجەنەر-ماتەماتيك، حيميالىق تەحنولوگتار، جاق-بەت حيرۋرگياسىنىڭ دارىگەرلەرى، پەدياترلار جانە ت.ب. ماماندار بار، ولار رەسەي، گەرمانيا، موڭعوليا، قىتاي، ۇلىبريتانيا، اقش، يزرايل، فرانتسيا، نيدەرلاندى، فينليانديا، قىرعىزستان جانە وزبەكستان سەكىلدى شەت ەلدەردەن كەلدى. «اتا جولى» كارتاسىنىڭ يەگەرلەرى ەلگە كىرگەن كەزدە 10 جىل
177
كوز قاراس

جەر سىلكىندى، ال سانامىز سىلكىنە مە؟

kerey.kz
| Jan 23, 2024 | 6,904 views

ءبىرىنشى، الماتى جەر سىلكىنىس بەلدەۋى ايماعىنا جاتادى، ول عىلىمدا الدەقاشان دالەلدەنگەن، وعان قۇمالاق اشىپ جاڭالىق ايتۋدىڭ كەرەگى جوق. ورتالىق ازيانىڭ قاۋىپتى سىلكىنىس بەلدەۋىنىڭ ءبىر جولاعى قازاقستاننىڭ ءبىراز ايماعىن قامتىپ جاتىر. جەر كەشە سىلكىنگەن، بۇگىن سىلكىندى، ءتۇپتىڭ تۇبىندە ەرتەڭ دە سىلكىنەدى جانە سىلكىنە بەرەدى. جەر- كۇنانىڭ كوپتىگى ءۇشىن سىلكىندى دەپ اڭىراعان جۇرتقا قۇرعاق اقىل ايتاتىن قايمانا ۋاعىز قاي قوعامدا بولسىن تابىلادى، جەر- اتەيست پەن تاڭىرشىلگە “اللاھتى ەسكە سالدى” دەيتىن مىسكىن وي، اسىعىس تۇسپال قاي جاماعاتتا بولسىن تابىلادى، بىراق تابىلماي تۇرعانى عىلىم، ءمان بەرىلمەي تۇرعانى دا وسى. ەكىنشى، جەردى كىم سىلكىسە دە مەيلى، ماڭىزدىسى ول ەمەس، ونسىز دا سىلكىنىس بەلدەۋىندە تۇرىپ جاتىرمىز، “ۇيقىداعى” سىلكىنىس پەن جانار تاۋ بىزدە ونسىز دا بارشىلىق. ماسەلە
436
رۋحانيات

ايەلدىڭ باعى بەس ەلى ەكەن. ويتكەنى ول اقش-تا تۇرادى…

kerey.kz
| Feb 8, 2022 | 9,396 views

پوليتسەيدىڭ جۋان بىلەگىنە قولىن سۇيەپ، باسىن ءيىپ شەكسىز ريزاشىلىقتىڭ يشاراسىن ءبىلدىرىپ تۇرعان مىنا ايەل كۇن بۇرىن دۇكەننەن بەس جۇمىرتقا ۇرلاپ، قولعا تۇسەدى. وقيعا ورنىنا جەتكەن ۋيليام ستەيسي ۇرىنىڭ قولىنا كىسەن سالىپ، قاماۋدىڭ ورنىنا بەس جۇمىرتقاعا بولا باسىن قاتەرگە تىككەن بەيباقتى سوزگە تارتادى. سۇراي كەلە ۇيىندە ءتورت بالاسى اشقۇرساق وتىرعانىن، ەكى تاۋلىكتەن بەرى ءنار تاتپاعانىن بىلەدى. شيەتتەي بالا-شاعامەن ايىنا 120 دوللارعا عانا جان باعاتىنىن، ونىڭ ءوزىن بىرەۋگە ۇرلاتىپ العانىن ەستيدى. ءمان-جايعا قانىققان وفيتسەر سول جەردە ايەلدى بوساتىپ، ۇيىنە جەتكىزىپ سالادى. كۇدىگىن سەيىلتۋ ءۇشىن وتباسىنىڭ جاعدايىمەن تانىسىپ، بايعۇس انانىڭ الداماعانىنا كوز جەتكىزەدى. كەتەرىندە ۇرلىق جاساۋ – تىعىرىقتان شىعار جول ەمەستىگىن ايتىپ، بۇدان بىلاي زاڭ بۇزباۋىن ەسكەرتەدى. بيە ساۋىم ۋاقىت وتكەن سوڭ اشقۇرساق
902
ساياسات

تالدىقورعاندا دارىگەرلەرگە ەسكەرتكىش اشىلدى

kerey.kz
| Sep 23, 2021 | 9,521 views

الماتى وبلىسىنىڭ ورتالىعى تالدىقورعان قالاسىندا «اياۋلى الاقان» اللەياسى اشىلدى. جەتىسۋدىڭ باس شاھارى تالدىقورعان قالاسىنىڭ وبلىس ورتالىعى مارتەبەسىن العانىنا 20 جىل تولۋىنا وراي، قالانىڭ كوركىنە-كورىك قوساتىن تاعى ءبىر جەر ورىن تەپتى. بۇل مەكەندە اق حالاتتى ابزال جاندارعا دەگەن العىستىڭ نىشانى رەتىندە «اياۋلى الاقان» ءمۇسىنى قويىلعان. جوبا اۆتورى، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ. مۇسىندە ادامزاتتىڭ قوس الاقانى بەينەلەنگەن. ال ەكى ۋىستىڭ اراسىندا جاپىراعى جايقالعان جاس اعاش ءوسىپ تۇر. بۇل جان جىلۋىنىڭ ءار تىرشىلىك يەسىنە ءومىر سىيلاي الاتىنىن بەينەلەپ تۇرعان ەرەكشە ساۋلەت ونەرى. «پاندەميانىڭ العاشقى كۇندەرىنەن-اق ەلباسى ۇندەۋىمەن ەلىمىز بىرىگىپ، ىندەتتى جەڭۋگە جۇمىلدى. قيىن جاعدايدا الدىڭعى قاتاردا كۇرەسكەن – مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى بولدى. بۇگىنگى اشىلعان «اياۋلى الاقان» ەسكەرتكىش – اسا قاۋىپتى ىندەتپەن بەتپە-بەت كەلگەن
910
الەۋمەت

جەتىسۋدا 60 جۋىق جانۇيا باسپانالى بولدى

kerey.kz
| Sep 23, 2021 | 9,439 views

تالدىقورعاندا الپىسقا جۋىق وتباسى باسپانالى بولدى. “بولاشاق” شاعىن اۋدانىندا بەرىلگەن كوپپاتەرلى تۇرعىن ءۇيدىڭ جالپى اۋدانى 5 مىڭ شارشى مەتردەن اسادى. “تالدىقورعاندا سوڭعى 20 جىلدا ايماقتاعى بارلىق سالالار بويىنشا ءوسۋ قارقىنى ورىن الدى. قالا جان-جاقتى دامىدى. جاڭادان شاعىن اۋداندار اشىلىپ، ءتۇرلى الەۋمەتتىك نىساندار بوي كوتەردى. بۇنىڭ بارلىعىن جاساۋ ءۇشىن، قازىناعا تۇسەتىن سالىقتىڭ كولەمى دە ارتۋى كەرەك. قازىرگى كەزدە بۇل كورسەتكىش 860 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ وتىر. وسىنىڭ ارقاسىندا بۇگىنگى دەڭگەيگە جەتىپ وتىرمىز. ەلباسى مەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ قولداۋى دا قازىرگى ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرىپ وتىرعانىن اتاپ وتكەن ءجون”،- دەدى وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ. جاڭا پاتەر كىلتىن العانداردىڭ اراسىندا قارتانالار، كوپ بالالى جانە الەۋمەتتىك ءالسىز توپقا جاتاتىن وتباسىلار دا بار. “بالام
792
جاڭالىقتار

تالدىقورعاندا جاڭا ەكو-اۆتوبۋستار قولدانىسقا بەرىلدى

kerey.kz
| Sep 23, 2021 | 9,899 views

بۇگىن، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي، وبلىس ورتالىعىنىڭ تالدىقورعانعا قونىس اۋدارۋىنىڭ 20 جىلدىعى اياسىندا ايتۋلى وقيعا ءوتتى. كولىك قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قالادا اۆتوبۋس پاركى جاڭارتىلدى. “جەتىسۋ” اكك ارقىلى جالپى سوماسى 2,3 ملرد.تەڭگەدەن اساتىن گازبەن جۇرەتىن 55 ەكولوگيالىق اۆتوبۋس ساتىپ الىنادى، ولار تاسىمالداۋشىلارعا 7 جىلعا ليزينگكە بەرىلەدى (جىلدىق 4% – بەن). ونىڭ 32-ءسى قالا تۇرعىندارىنا پايدالانۋعا بەرىلدى. مەرەكە قارساڭىندا ورتالىق الاڭدا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆتىڭ قاتىسۋىمەن “يۋتونگ” ماركالى 32 جاڭا اۆتوبۋستىڭ العاشقى پارتياسىن-تاپسىرۋ سالتاناتى ءوتتى. قالعان 23 اۆتوبۋس (14 پاز جانە 9 “يۋتونگ”) جىل سوڭىنا دەيىن تالدىقورعان كوشەلەرىمەن جۇرەدى. “بىرنەشە كۇن بويى جاڭا اۆتوبۋستار قالالىق باعىتتار بويىنشا سىنالدى. جالپى، ولار بارلىق زاماناۋي تالاپتارعا جاۋاپ بەرەدى. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى – 10 مەتر، باسقالارى-8,5
1102
شوۋ-بيزنيس

جول كارتاسى: الماتى وبلىسىندا 60 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلدى

kerey.kz
| Feb 17, 2021 | 9,661 views

الماتى وبلىسىندا بىلتىر 1051 جوباعا 105 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. جوبا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسى «جۇمىسپەن قامتۋ 2020 جول كارتاسى» اياسىندا اتقارىلعان. باعدارلاما اياسىندا 60 مىڭنان استام جۇمىس ورنى قۇرىلدى. كارانتين كەزەڭىندە جۇمىسىنان بوساپ قالعان ازاماتتاردىڭ دەنى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارى ارقىلى جۇمىسقا ورنالاستىرىلعان. «باعدارلامانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى: ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىعانداردى، جۇمىسسىزداردى جانە حالىقتىڭ نىسانالى توپتارىنا كىرەتىن ازاماتتاردى جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ شارالارىن ورىنداۋ، كادرلىق الەۋەتتى دامىتۋ. بيىل ءبىز بۇل سالاعا كوپ كوڭىل بولەمىز»،- دەپ اتاپ ءوتتى اماندىق باتالوۆ. «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» اياسىندا 18 ميلليارد تەڭگەگە 216 اۋىلدىڭ جولى جوندەلدى. ەڭبەككەرلەر جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارى ارقىلى جۇمىسقا الىنىپ، ەڭ ازى 85 مىڭ تەڭگە جالاقى الىپ وتىرعان. وسى باعدارلاما ارقىلى جۇمىسقا ورنالاسقان فارحات مانساپبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا،
858