Жүгіртпелер
 | 
  • Тарих

    РИМ БИЛЕУШІЛЕРІ ҰЛЫ ДАЛАДАН БАРҒАН БА?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 6, 2020  |  186 views

    Ителі руы – іргелі рулардың бірі. Атауы жағынан Ителі кәдімгі Ителгі құстың атауының ғасырлар легінде ғ, г әріптері түсуіне байланысты өзгеріске ұшыраған түрі болуы мүмкін. Екінші жақтан алғанда, Ид-Телы, Иди-Теле болып ежелгі Алтайлық Телелердің бір бұтағы болуы мүмкін. Ид-Телы, Иди-Теле атаулары оларды Жер-Телелері(отырықшы Теле) және қасқырды төтем еткен Телелер ретінде көрсете алады. Ителінің шежіре бойынша Көкбұлақ деген атаның немересі екенін танысақ, Көк сөзінің Құдайы сипаттар мен көк бөріге, киеге қатыстылығын ескерсек ит сөзінің әрі жағында қасқыр төтемі жатады. Италияндардың ит емген(қасқыр емген) екі баланы төтем санап, күні бүгінге дейін Ителі атауынан Ителия(Италия) болып тұрғанын біле аламыз. Оның үстіне Көкбұлақ аталатын кей жерді халық Көкебұлақ деп те айтады. Көкебұлақ – Тыва

    58
  • Саясат

    АЙЯ СОФИЯ НЕГЕ МҰРАЖАЙҒА АЙЛАНДЫРЫЛДЫ?!?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jul 29, 2020  |  527 views

    Айя София айланасындағы дауға нүктені қою үшін оның 1934 жылы неліктен мұражайға айландырылғанын білмек ләзім. Бүгінгі ахуалмен өткенге баға беруге болмайды, сол уақыттың шындығын білу шарт. Осман патшалығы 1-ші дүниежүзілік соғыста жеңілген соң 30 қазан 1918 ж. атақты “Мондрос шартына” қол қойды, бұл шарт бойынша Осман патшалығы жеңімпаз елдердің жеңісін мойындап, ел билігін соларға тапсырып, іс жүзінде ыдырап кетті. Осман патшалығы жеңімпаз елдермен Францияның астанасы Париж маңындағы Севр (Sevres) қалашығында 10 тамыз 1920 ж. соңғы шартқа қол қойды. “Севр шарты” деп аталған осы халықаралық құжатқа жеңімпаз елдер ретінде: Британия империясы, Франция, Италия, Греция, Жапония, Армения, Бельгия, Польша, Португаля, Хижаз патшалығы, Румыния, Сербия, Чехия, Хорватия қол қойыпты, жеңіліске ұшыраған Осман патшалығы

    100
  • Тарих

    Кенесары Хан мен баласы Сыздық Сұлтан туралы дерек Осман мұрағатынан

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  963 views

    Кенесары Хан мен баласы Сыздық Сұлтан туралы дерек Осман мұрағатынан кездесуі бек мүмкін. Бұған ешқандай да шүбәңіз болмасын. Бірінші сүгірет, Осман елінде жарық көрген “Басират” (basîret) атты газет. Екінші және үшінші сүгірет, Осман мемлекетінде жарық көрген “Уақыт” атты газет. Төртінші сүгірет, Осман сұлтаны Әбдүләзиздің Қашқарияға көмекке жіберген әскери қару-жарақ, оқ-дәрісінен бір парша көрініс. Кенесары мен Сыздық Сұлтан туралы Осман деректері шыны керек әлі толық зерттелген жоқ. Хан Кенесарының ұлт-азаттық көтерілісін Қазақстан аймақтарымен шектеп бөліп қарау ең үлкен қателік саналады. Хан Кене мен Шығыс Түркістандағы қазақ, ұйғыр, дұңған көтерілістері арасындағы саяси, әскери қатынастар туралы дерек те қытай мұрағатында көмулі жатыр. Онда Шәуешек, Құлжа және Үрімжі қалаларындағы қазақтардың Хан Кенемен және кейінгі

    195
  • Тарих

    АХАҢ мен ЖАХАҢ САЛҒАН АЗАТТЫҚ ЖОЛЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 3, 2020  |  885 views

     «Қазақ» газетіне –107 жыл ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ                                                                                                                       ТАРИХИ ПОВЕСТЬ                                                                                       

    115
  • Суреттер сөйлейді

    Шарқи Түркістан Респубиликасының тарқауы туралы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 18, 2020  |  1,087 views

    1944- жылдың қараша айында Құлжа қаласында құрылған Шарқи Түркістан респубиликасы 1946- жылға келгенде үкіметтің ресми түрде тарағанын және бұдан былай Шыңжаң өлкесімен біріккен коалициялы үкімет құрмақ ниетін білдіре отырып, уақытша үкіметтің орган газеті “Азат Шарқи Түркістанда” арнайы мақала жариялаған-ды. Небәрі бір жарым жыл өмір сүрген Құлжадағы Шарқи Түркістан үкіметі, 1946- шы жылға келгенде ресми тоқтады. 1944- жылдың қараша айында уақытша үкімет жария етілген соң, үкіметтің орган газеті “Азат Шарқи Түркістан” деп аталды. Газет ұйғыр, қазақ, орыс, моңғол және қытай тілінде жарық көрді. Газеттің қазақша бөлімінде Бұқара ТЫШҚАНБАЕВ, Құрманалы ОСПАНҰЛЫ басшылық етті және газеттің редакция құрамында Әуесқан НАРЫНБАЙҰЛЫ, Рахметолла ӘПШЕҰЛЫ, Құрманбай ТОЛЫБАЙҰЛЫ, Әбдібек, Аладияр, Асанбай, Сырайыл, Қали қатарлы кісілер редактор, аудармашы,

    219
  • Тарих

    Англияның Жоңғария қазақтарына озық соғыс қаруларын беруге талпынуы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 14, 2020  |  1,101 views

    Қашқардағы Англия консулы  Англияның Қашқариядағы консуль қызметі 1881- жылдан кейін бастау алады. Англияның түпкі мақсаты Цин империясының солтүстік-батыс аймағы мен Түркістан (орталық азия) даласына өз ықпалын жүргізу еді. Бірақ, бұл тұста патшалық ресейдің де аймақтағы саяси ықпал күшін ескермеу мүмкін емес еді. Патшалық ресейдің әу бастағы мақсаты Түркістан аймағын ендей өтіп Үндістан арқылы телегей теңіз жолына шығу еді. Бірақ, Түркістан даласындағы Түркі хандықтары (Қазақ, тб) бұл мақсатты жүз жылдап кешіктіріп жатты. Ресей енді Түркістан даласын қиыр шығыстан айналып өтіп Қашқария арқылы Үндістанға ұласуды көздеді. Бірақ, ол тұста Қашқария мүлде жабық әлем еді. Дейтұрғанмен де жабық әлемнің түстік қапталынан Англия империясы да келіп үлгірді. Сосын не керек, бұл аймақ Ресен-Англия империясының

    236
  • Тарих

    ӨЛКЕ ТАРИХЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 5, 2020  |  1,133 views

    Минго жылнамасының 37- жылы 1-қаңтарда жарық көрген. (біздің жылнама бойынша, 1-қаңтар, 1948.ж) Кітап авторы: Полат Қадіри Кітапты шығарушы баспа: “Алтай” баспа үйі Полат Қадіри (Болат Қадір) 1919-жылы Шыңжаң өлкесі Құтыби ауданында дүниеге келген. 1949-жылы Үндістанға, 1957-жылы Түркияға қоныс аударған. 1940-жылы Шыңжаң институтының (қазіргі Шыңжаң унивеситеті) тіл-әдебиет бөлімін бітірген. 1940-1941-1945 жылдары өлкелік үкіметтің орган газеті “Шыңжаң газетінің” ұйғыр-қазақ бөлімдерінде жұмыс істеген. 1944-жылдың көктемінде қамауға алынған, 1945-жылы “Хан Тәңірі” журналында, 1946-1949 жылдар арасында “Алтай” баспа үйінде, 1947-1948 жылдары “Шыңжаң газетінің” ұйғыр-қазақ бөлімдерінде және 1947-1949 жылдары “Алтай” баспа үйі жағынан шығарылған “Ерік” газетінде жұмыс істеген. “Өлке тарихы” кітабы екі бөлімнен тұрады: Бірінші бөлімде, Шыңжаң өлкесінің ерте заманғы тарихы, шаруашылығы, мәдениеті, түркілердің тарихы, наным-сенімі

    233
  • Саясат

    Шынайы тарих қайда?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 2, 2020  |  1,125 views

    ҚАЗАҚ ТАРИХЫ БҰРЫНҒЫ КОММУНИСТІК ИДЕОЛОГИЯ САЛҚЫНЫНАН АРЫЛДЫ МА? “АЛТЫН ОРДАНЫҢ” ҚҰРЫЛҒАНЫНА 750 ЖЫЛ МА? ТАРИХ ФАКУЛЬТЕТТЕРІ НЕНІ ОҚЫТАДЫ ? ҰЛТТЫҚ КӨЗҚАРАСТАҒЫ ҚАЗАҚ ТАРИХЫ ЖАЗЫЛА МА ? ======================= Үнемі көкейден кетпейтін тарихымызға байланысты басты сұрақтар осы. Осыдан шамалы уақыт бұрын “Алтын Орданың 750 жылдығын” атап өтеміз деген сөз естілген. Соған мен таңғалдым. Жошының үлкені Батый 1239- жылы бүкіл Русь княздіктерін, Киевті, Шығыс Еуропаны жаулап алғаннан кейін 1240-жылы Сарайшықта Алтын Орда мемлекетін құрған. Бұл Орыс тарихында да, басқа елдердің тарихында да жазылған, өшпейтін, өзгермейтін тарих. Яғни, Алтын Орданың құрылғанына 750 жыл емес, 780 жыл. Ал, Жошы ханға келетін болсақ, ол Қазақ тарихының басында тұрған үлы Хан. Олай дейтін себебіміз 1219-1220- жылы Сырдариядан

    194
  • Тарих

    Жапонияға жазылған хат

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 1, 2020  |  1,050 views

    Eldes Orda Бұл кісінің аты Мақмұт Мұхиди. Шыңжаң өлкесінің Тұрпан аймағында туған. Ағайынды төрт Мұхиди болыпты. Ағасы Мақсұт Мұхиди жаңашыл зиялы кісі. Тұрпанда жәдиттік бағытта ағартушылықпен айналысқан. Мақмұт бала кезінде ағасы ашқан жәдиттік жүйемен біліп алыпты, кейін сауда байланысымен Үрімжі, Шәуешек, Семей, Ташкен және Мәскеу, Петербур қалаларын аралапты. 20- ғасыр басындағы Алаш қозғалысы мен Түркістандық қозғалыс көп ықпал етсе керек, кейін Тұрпанға келген бетте ұлттық рухани құндылықтардың жандануына барынша еңбек етіпті. Соңыра 1931- жылы Қожанияз көтерілісіне белсенді атсалысып, көтерілістің Тұрпандағы ұлт лидеріне айналды. Дұңған Ма Жунгин армиясы мен Қожанияз арасы бүлінген соң өз әскерін бастап Аты Шаһарға аттанған және Қашқар қаласында құрылған ұлттық респубиликаның бас қоманданы болған. Қожанияз өлкелік үкімет

    156
  • Көз қарас

    Ақш-Совет қатынастарындағы шыңжаң өлкесі

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 29, 2020  |  1,348 views

    Сүгіреттерге қысқаша түсініктеме: Бірінші сүгіретте, Ақш-тың шыңжаң өлкесіндегі тұңғыш өкілетті бас елшісі Едмонд Клаб және Дихуа қаласындағы (Үрімжі) Ақш консулының алды түсірілген. Уақты, 1943- жылдың сәуір айы.  Екінші сүгірет, Ақш үкіметінің шыңжаң өлкесіндегі өкілетті елшісі Жон Халл Пакстон мырза(1946′дан соң елші болды).  Үшінші сүгірет, Шыңжаң өлкесінің саяси, әкімшілік орталығы Дихуа қаласында (Үрімжі) орналасқан Ақш консулдығы. Консул алдында тұрғандар Ж. Пакстон және зайыбы.  Төртінші сүгірет, 1946-жылдың қараша айында Дихуадағы Ақш консулы алдында түсірілген. Артқы қатар оңнан төртінші адам Жон Халл Пакстон. Пакстон Ақштың шыңжаң өлкесіндегі өкілетті елшісі болып тағайындалған кезі. 1941-42 жылдан кейін Шыңжаң өлкесінде кілт өзгерістер басталды. Өлкенің сыртқы саяси дипломатиядағы бағыты өзгеріп жатты. Совет-Шыңжаң қатынастары жол айрыққа келіп түйлісті.

    283
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: