Жүгіртпелер
 | 
  • Тарих

    Тарихыңды тани біл (яғыни Абақ Керейдің 12 руының ноқтағасы Ителі руы жайында)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 19, 2019  |  155 views

    Байахмет Жұмабайұлы Тарих – әсте кешегіні аңсау емес, керісінше еске алу. Яғыни бабалар ізіне үңілу, бүгінгі бейбіт елдің кешегі тарихына көз жүгірту. Ендеше мынау бейбіт заман өткенімізге орай жаратып бергін абзалдылығына шынайы рахымет айтамыз. Біз ұлттар ара, рулар ара берекеге мән бере отырып, Қазақ тарихының ұсақ деталы болған рулық шежірені зерттеп анықтау, осы арқылы, ұлт, отан тіпті дүние тарихына өз есемізді қосу деген мақсатты алдыға ұстаймыз. Айырықша ескертеріміз: «зерттеуіміздің жеткен жері осы» дегендік емес, бұлар тек көзқарас. Әр дәуірдегі жазылым, айтылымдардан алған дәлелдер ғана. Енді бір рудан озу, биіктеу деген ойдан аулақпыз. Әрбір ру өзінің тарихына осылайша үңілер болса, мүмкін, ұлт тарихының негізі қаланар дегенді ескере кетпекпіз. Материялдық деректер Кеңесті

    101
  • Тарих

    Тұрардың Қытайға құпия сапары

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 18, 2019  |  43 views

    ХХ ғасыр басында қазақ зиялыларының халқы үшін атқарған еңбегі ұшан-теңіз. Олардың ерен істерін әлі толық зерттеп-зерделеп үлгермей жатырмыз. Сондай тұлғаның бірі – Тұрар Рысқұлов. Бұл адамның қайраткерлік қабілеті Кеңес Одағы деңгейінен асып, Коминтерн өкілі ретінде әлемдік масштабтағы саяси істерге араласуына ықпал етті. Соның бір парасы – Азия құрлығындағы көшпенді жұрт Моңғолияның конституциясын жасап, елдің саяси-экономикалық дамуын социалистік бағытқа бұрып беруі. Істі тиянақтау үшін қайраткер аталмыш мемлекетке 1924 жылдың қазан айында барып, 1925 жылдың шілдесіне дейін 9 ай қызмет етті. Т.Рысқұловтың Моңғолияда атқарған еңбегі жайлы «Егемен Қазақстан» газетінің жылашар санында «Тұрардың Күредегі күндері» атты көлемді мақала жарияланған еді. Осы жазбада қайраткердің ол жақта атқарған жұмысы жайлы баяндалған болатын. Дейтұрғанмен Т.Рысқұлов осы

    9
  • Тарих

    Шыңғыс хан және оның заманы Мұхтар Мағауин екінші кітап ұйысқан үлыс

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 16, 2019  |  62 views

    бірінші бөлім бүліңғір і т а р а у тауарихтың бәсі алқисса, қят бартан-бахадұрдың ұлы есугеи онан өзенін бойлап, құс салып жүр екен. кенет, атан түйе жегілген, найқала жылжып, жақындап қалған қарағұт күймені көзі шалады. атты қосшысы бар. бұл – жәуінгер меркіт тайпасының жетекші әулетінен шыққан еке-чіледу болатын. қалың қоңыраттың олқұнұт руынан қыз алып келе жатқан. жаңа түскен келіншегінің есімі – өгелін еді. иенде кездескен екеу дала рәсімімен сәлемдесті ме, жөн сұрасты ма – белгісіз. анығы – есугеидің көзі қалбағай асты, күн тимес көлеңкеде отырған өгелінге түседі. жас қыз, шындығында беті жаңа ашылған келіншек ғәжәйіп сұлу екен. өркеуде жігіттің жүрегі шым етіп, өне бойын өзгеше сезім құрсағаны күмәнсіз. бірден-ақ, «мұндай

    24
  • Тарих

    Құдіретті Керей хандығы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 12, 2019  |  176 views

      Керей хандығы – қазақ халқының тарихында ерекше орын алатын орта ғасырлық феодалдық мемлекет Хандық территориясы ежелгі ғұндар мен көк түріктерінің атақонысы Орталық Моңғолияда болды. Шығыста татарлар тайпалық одағы мен қамағ моңғолдармен, батыста Найман хандығымен, оңтүстікте Таңғыт мемлекетімен, солтүстігінде меркіттермен шектесіп жатты. Хандық құрамындағы ру- тайпалар кейін келе қазақ халқының бір бөлігін құрады, олар Орта жүздің керей тайпасы, арғынның тобықты руы, Ұлы жүздің албан тайпасы, кіші жүздің керейт тайпасы осы хандықтағы ру тайпалар болды. Керейлердің арғы тегі Керей тайпалық одағының шығу тегі көбінде сәнбейлерге барып тіреледі, көне сәнбей молаларындағы сүйектерге жасалған зерттеулерде мұны растайды. Дегенмен осы тайпалық одаққа ғұнның сарқыншақтарымен деңлеңдердіңде қатысы бар екенін айта кету керек. Ежелге мекені Байқал

    66
  • Тарих

    СМАҒҰЛ СӘДУАҚАСҰЛЫ – БЕЛГІЛІ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ КӨРНЕКТІ ҚОҒАМ ҚАЙРАТКЕРІ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 12, 2019  |  137 views

    Смағұл Сәдуақасұлы сүйегінің Астанаға жеткізілуі. 2011 жылы Астанаға көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, белгілі ағартушы, Қазақ автономиясы ағарту саласының министрі, қазақтың ұлтжанды азаматы, өткен ғасырдың отызыншы жылдарында Мәскеуде жұмбақ жағдайда қайтыс болған Смағұл Сәдуақасұлының сүйегі Қазақстанға жеткізілді. Астана әуежайы Алаш қайраткерлерінің бүгінгі ұрпақтарымен толығып, елге келген Смағұл Сәдуақасұлының сүйегін бүтіндей Қазақ жұрты болып қарсы алған болатын. Бәрімізге мәлім болғандай оның денесі өртеліп, сүйегі кішігірім сауытқа салынып, Мәскеудегі Дон зиратының аумағына қойылған екен. Шағын ғана патриоттар тобының күшімен оның сүйегі елге жеткізіледі. Ол соңғы жылдарда Отанына «қайта оралған» алаш қайраткерлерінің алғашқысы болды. Оның әкесі төрт жылдан кейін даңқты ұлдың әкесі болғаны үшін ғана қуғын-сүргінге ұшыраған. Тірі қалған туған-туыстары «халық жауының туысы»

    29
  • Саясат

    Шарқи Түркістаншыл мен Чин Түркістаншыл арасындағы қақтығыс

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 6, 2019  |  194 views

    1947-1948 жылдың өрара кезеңінде Үрімжідегі қазақ игі-жақсылары мен зиялылары, саясаткерлері өлкелік үкіметтің төраға, хатшыларымен бірлесіп Үрімжі қаласына қарасты Қаратау (қытайша 南山) баурайында Наурыз мерекесін тойлап шағын құрылтай жиналысын өткізеді. Наурыз мерекесіне тігілген оншақты кигіз үйдің және өлкелік үкімет төрағалары мен әскери адамдардың (қазақ әскері де бар) суретін анық көре аласыз. 1947-1948 жылдары Шарқи Түркістаншыл күштер мен Чин Түркістаншыл күштер арасындағы қырғиқабақ қақтығыс қатты ушығып тұрған кез еді. 1946-1947-1948 жылдары Манас, Құтыби, Бөкен (Фукаң), Жемсары, Шонжы, Мори аудандарынан қазақ әскері жасақталып Манас өзенінің күнбатыс бетіндегі Шарқи Түркістан әскеріне арнайы қарулы қорғанысқа өткен кезең еді. Сонымен Манасты шекара еткен Шарқи Түркістаншыл күштер мен Чин Түркістаншыл күштер болып екі жаққа бөлінген қазақтардың саяси

    59
  • Тарих

    Сұраған Рахметұлы. Қазақ Ордасы және Ойраттар

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jul 30, 2019  |  232 views

    (1456-1697 жж) Бүгінгі күн тәртібінде тұратын мәселелердің ең мәртебелісі – ұлт мәселесі. Дүние әлемнің бір үлкен мүйісінде қазақ деген бір шоғыр этнос қалыптасты. Өзіндік мәдениеті мен  менталитеті бар, өзіне тағдырдан берілген қасиеті бар осы қазақтар. Ұлы шежіреші Мұхтар Мағауин бұны «…ежелгі түрік жұртының қыпшақ тектес руларын біріктірген ұлы мемлекет…» деді. Күре тамыры – оң қанатта Ақ Орда, сол қанатта Көк Орда деп әспеттелген ұлт өз кезеңінде этникалық тұтастықты ту етіп өзіне өзі егелік етті. Ұлтты ешкім қолдан жасамайды. Бөлшек емес, өзіне лайық тұтастықты қолдана білген ұлт сол киелі өңірдегі іргелі шаңырақты айнала қоршаған Қазақ Ордасының құрылымы еді. Бүгіндері сол тарихтың жаңа жалғасы тәуелсіз ел болып бесігін түзеді. Дәлірек айтсақ төрт

    85
  • Тарих

    СІБІРДЕГІ КЕРЕЙЛЕР МЕМЛЕКЕТІ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jul 30, 2019  |  226 views

    А. КҮЗЕМБАЙҰЛЫ, Е. ӘБІЛ, тарих ғылымдарының докторлары, Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтының профессорлары, Т. ӘЛІБЕК, тарих ғылымдарынын кандидаты, доцент Соңғы жылдары жарық көрген ғылыми еңбектер мен гылыми-көпшілік шығармаларда Қазақ хандыгының тарихы бір жақты көрсетіліп жүр. Әсіресе, газет-жорнал беттерінде жарияланган мақалаларда қазақ хандарымен соғысқандар халқымыздың бітіспес жауы ретінде баяндалады. Солардың бірі – Сібір хандығы. Ғасырлар бойы Қазақ Хандыгының теріскей жағында жатқан қазақ тайпалары Сібір хандыгының құрамында ғұмыр кешкені белгілі. Бүгінде Ноғай ордасы мен Сібір хандыгын Ресей ғалымдары меншіктеп алып жүр. Сібір хандығының негізін қалаған керей жұрты деректерге қарағанда Сібір жеріне XIII ғасырдың алғашқы ширегінде сонау Мұңғұлия жерінен қоныс аударған сияқты. Сібір түркілерінің тарихына арнап «Тобольские губернские ведомости» газетіне мақала жазған Абрамов Н. деген зерттеуші

    71
  • Тарих

    ТОҒҰРЫЛ ХАННЫҢ «ТОНЫМЕН ТУҒАН ҰЛЫ» ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ АРАСЫНДАҒЫ ТҮЙТКІЛДЕР

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 4, 2019  |  763 views

    Жанымхан Ошан   Тарихи әдебиеттерде, мұнда Рашид ад-диннің әйгілі еңбегінде, «Моңғолдың құпия шежіресінде», «Юан ши» (юань патшалығы тарихы) кітабында керейдің Тоғұрыл Оң ханы мен Темүжіннің қарым-қатынасына тоқталған кезде, аттөбеліндей азғана моңғолдың Есугей есімді баһадүрінің жетімі – Темүжіннің өз ағайындары Тайшығұттардан жәбір көріп, «көлеңкені жаршы қып, қылқұйрықты қамшы қып» тағдырдың тәлкегіне ұшырап, Тоғұрыл ханы «әкеміздің андасы болғандықтан, әкеміз сияқты ғой» деп, әке орнына әке тұтып, қайын жұрты – қоңыраттар берген қара бұлғын ішігін алып, оған сәлем бере баруынан бастайды. «Әкең өлсе өлсін, әкеңді көре қалған өлмесін» демекші, Темүжіннің сапары сәтті болып шығады. Пана тұта барған әкесінің көне «Андасы» Тоғұрыл хан ағынан жарылып: Мынау бұлғын ішіктің, Қолқасына жарамын. Бытыраған еліңнің, Басын қоса

    280
  • Көз қарас

    Сұраған Раxметұлы. ИТЕЛІ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 5, 2019  |  890 views

    … Бүгін бірнеше пенделер керілдесіп жатқанын көрдім. Шежірегерлер секілді. Арасында бәлеқорлары да бар. Бәрі білгір, кемел сәуегей! Абақ бабамның “ұрғашы” екенін өз көзімен көргендей!? Әлде бір рудың “ит еміп” өскенін біледі!? Мен болсам “атан түйе мініп, тай жетектеген… ” екенмін… Бақытбек Бәміш менен де сорақы!? Себебі, оның руы Ителі!!! Ойландым.Не десем болады!? Расында қалай еді өзі,ә! … Керей елі. Жошыдан сілем тартады. Ерекше одақ тайпалар құрамасы. ХҮ ғасырда Мәуреннаһр мен Хорасанға дейін қаптал жайған. ХҮІ ғасыр батыстан шығысқа қарай үдерген ұлы жұрт. Таңбасы - крес. Он екі ата Абақ. Шәкерім дана, соңынан ғұлама Мағауин ағам солай деген. Іргелісі – Жәнтекей. Шамамен жан саны 800.0 санды өскен ру. Бұқарадан Бұқақараған алқабына дейінгі жайылым кешкен

    274
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: