جۇگىرتپەلەر
 | 
  • تاريح

    قازاقتىڭ ۇلى دالاسى مەن ەلىن، جەرىن قورعاعان باتىرلارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 5, 2021  |  386 views

      (قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنايمىن) اۆتورى: تاريحشى، فولكلوريس، فيلولوگ، الاشتانۋشى كەرىمبايۇلى تالاسبەك تاۋاسار ەسكەرتۋ: بۇل ماقالانى باسپاعا باستىرۋ جانە  سايىتتارعا شىعارۋ تەك اۆتوردىڭ رۇحساتىمەن بولادى. 2021 ج قازاقتىڭ ۇلى دالاسى مەن ەلىن، جەرىن قورعاعان باتىرلارى بيىل قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ مەرەيلى 30 جىلدىق تويى. اتا – بابالارىمىز سان عاسىردان بەرى بىلەكتىڭ كۇشى مەن نايزانىڭ ۇشى مەن ۇلى دالا ەلىنىڭ جەرىن، حالقىن جانقيارلىقپەن قورعاپ، قازاق دالاسىنا شابۋىل جاساعان جاۋلارىن جەر جاستاندىرا جويدى. اتا- بابالارىمىزدىڭ « ….كوش جولىنان كورەسىڭ كوشپەندىنىڭ، تاريحتا قالدىرعان وشپەس ءىزىن….. »، « كوزى بابامىزدىڭ ءبىر كورگەندە تۇسكەن جەرى، بىلەكتىڭ كۇشى، نايزانىڭ ۇشى تيگەن جەرى»  دەپ قازاقتىڭ ۇلى دالاسىن قورعاۋى ءبىزدى باتىرلار ۇرپاعى ەكەنىمىزدى  بارشا الەمگە ءپاش ەتتى.

    242
  • تاريح

    « شاقانتاي» شەجىرەسى( بەسىنشى باسىلىم ، قوسىمشا جازبالار مەن تولىقتىرۋلار)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2021  |  284 views

           تايتولەۋ ىسقاقۇلى ءتولتاي                                   2003 – 2009 جىلدارى  « شاقانتاي»  شەجىرە  كىتابى  ءتورت رەت  800  دانامەن   باسىلىپ  شىقتى . سوڭعى  ءتورتىنشى  باسىلىمىن  kerey.kz  سايتىنان  تولىق  وقي  الاسىزدار .  وسى  باسىلىمدا  شاقاڭا  قاتىستى سوڭعى  كەزدە  كەلىپ  تۇسكەن اقپاراتتار مەن  م. ماعاۋين، ءو. احمەتوۆ ، س. ىسقاقوۆ ، ن. سامەنبەتوۆ – تەردىڭ كەيىنگى جاريالانعان  دەرەكتەرى قولدالىندى . بەسىنشى باسىلىم دا سول اتالعان سايتقا  قويىلادى .   مەكەن-جايىمىز:  الماتى، 050010, پۋشكين ك. 83 ءۇي، «ريەو» جشس ، تەل.،فاكس:  8(7272) 912049 . ۇيالى  تەل. 87017177657 . e-mail: toltai 42 @mail.ru . مازمۇنى :    شاقانتايدىڭ  

    63
  • تاريح

    الجاسقان عاسىر (اڭگىمە)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 17, 2021  |  288 views

    “اشارشىلىقتى ساياسيلاندىرماۋ كەرەك” دەۋ “دىمىڭدى شىعارما” دەپ ۇلتتى تۇنشىقتىرۋ. بۇل تاريح پەن ۇلتقا جاسالاتىن قيانات! “عاسىرعا سەرت! ادامزات بالاسى زياندا…” «اسىر» سۇرەسى …كوزى جۇمىلماي، «بۇنىڭ نە؟» دەگەن تاڭدانىستى سۇراق انىق وقىلاتىنداي ادىرايىپ، تاس قورانىڭ توبەسىنە قاراعان كۇيى قالىپتى. مۇرىننان كەتكەن قان ەكى ۇرتتى ساعالاي بارىپ، كەپكەن وزەننىڭ ارناسىنداي بىلقىلداپ، توڭعا اينالا باستاپتى. سىپاتايدىڭ دا ەكى ۇرتىنان باستاپ ومىراۋىنا دەيىن – ىڭىردەگى باتىس كوكجيەكتەي قىپ-قىزىل. ەنتىگىن ەندى باسىپ، اۋزىنا كەلگەن ءدامنىڭ قوشقىل تاتيتىنىن، ونىڭ قاننىڭ ءدامى ەكەنىن تۇيسىنگەن. تۇيسىنگەن ساتتە لوقسىپ قۇسا باستادى. بۇنىسى جەتپىس بەس جاسقا كەلىپ، تاشكەنتتەگى اعاش قوراسىنا كىرىپ، قايىس ارقانعا اسىلىپ بارىپ تىنشۋ تاپقانشا جالعاساتىن لوقسۋ ەكەنىن، ارينە، ول كەزدە بىلگەن جوق. ءبىر نارسەنى ءتۇرتىپ، تانىپ الارعا

    49
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    ءبايدىلدا دوسكەنوۆ (1902-1974)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 16, 2021  |  229 views

    1943-46 جج شىعىس تۇركىستانداعى ۇلت-ازاتىق توڭكەرىسكە قاتىسقان. سوۆەت وداعىنىڭ كومەككە جىبەرگەن اسكەري مامانى. ب.دوسكەنوۆ قىزىلوردا وبل، قىزىلوزەك ەلدى-مەكەنىنىڭ تۋماسى. ەكىنشى جاھان سوعىسىنا قاتىسقان. 1943 جىلدان كەيىنگى ءومىرى قىتايداعى اسكەري ءىس-قيمىلداردا وتكەن. كەيىن 1946 جىلى ەلگە ورالعان. قۇلجادا قۇرىلعان ۋاقىتشا ۇكىمەت تۋرالى ادەبيەتتەردە (كىتاپ، ماقالا) ب.دوسكەنوۆتىڭ اتى كەزدەسىپ جاتادى. سول دەرەكتەردى وقىپ وتىرعاندا اسىرەسە، قوجاي دوقاسۇلى جازعان “وفيتسەردىڭ قويىن داپتەرىنەن” كىتابى مەن حاكىم بەكىشەۆتىڭ “ازاتتىق مۇراتى” اتتى كىتابىندا ءبايدىلدا دوسكەنوۆتىڭ اتى بىرقانشا جەردە كەزدەسەتىن ەدى. سۋرەتتىڭ الىنعان سىلتەمەسى: https://www.moypolk.ru/kazahstan/soldiers?search=%D0%94… جالپى، 1943-1946 جىلدارى سوۆەت وداعى التاي، تارباعاتاي، ىلەدەگى ۇلت-ازاتتىق توڭكەرىستى اسكەري ماماندارمەن قامتاماسىز ەتتى. نەشە مىڭداعان اسكەرلەر شەكارادان جاسىرىن ءوتىپ ول جاقتاعى پارتيزاندارمەن بىرگە كۇرەسكە قاتىستى. 1946 جىلى كومەككە كەلگەن اسكەري مامانداردىڭ

    34
  • تاريح

    ابىلقايىر. ءبىر حات – ءبىر مەملەكەت تاريحى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 11, 2021  |  340 views

    بۇل حاتتى وسىدان ەكى جىل بۇرىن دا سالىپ ەدىم، ورىسشا. ەندى شامام جەتكەنشە اۋدارىپ كوردىم. تاريحتا قازاق “1731 جىلى رەسەيگە بودان بولدى” دەپ وقىتىپ كەلەدى. وسى ءۇشىن ابىلقايىر حاندى جازعىرعاندار دا كوپ. جانە پەتەربور ارحيۆىندەگى نۇسقا تۇزدىق بولىپ كەلدى. قازاقستاندىق عالىم ي. ەروفەەۆا ونى ىسىرىپ قويىپ، ابىلقايىردىڭ حاتىن تۇپنۇسقادان وقىپ، قايتا اۋداردى. سوندا جالعان دۇنيە جاريا بولىپ قالدى. 1731 جىلى 8 قىركۇيەكتە ابىلقايىر رەسەيدىڭ قاتىن پاتشاسىنا قۇزىرىڭا ال، قىزمەتشىڭ بولايىن دەپ حات جازباعان ەكەن. سوندا ء“ۇش عاسىرلىق” دەگەن اڭگىمە بەكەر بولىپ شىعادى. ەسكەرتۋ: ورىسشا نۇسقانى وقيمىن دەگەن ادام پاراقشامنان تاۋىپ الار. ال ازىرگە: 1) يرينا ەروفەەۆا اۋدارماسى: 8 قىركۇيەك 1730 جىل. ۇلى دا مەيىرىمدى، جوعارى مەملەكەتتىڭ بارلىق جەرىن بيلەۋشى مارتەبەلى

    56
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    Kۇنشىعىس قازاقتارى ء(ور التاي، باركول)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 5, 2021  |  383 views

    20. عاسىردىڭ 30- جىلدارىنداعى كۇردەلى ساياسي كەزەڭدەرگە بايلانىستى كۇنشىعىس قازاقتارى ء(ور التاي، باركول) اتامەكەنى باركول، قۇمىلدى ارتقا تاستاپ گانسۋ جانە تسينحاي ولكەلەرىنە قونىس اۋدارعان ەدى. بۇل تاريحي قۇندى سۋرەتتەردى Joseph Needham قىتايعا جاساعان ساپارى كەىندە ءتۇسىرىپ العان. Dr.J.Needham بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى قىتايدىڭ سولتۇستىك-باتىس ايماعى دالىرەك ايتقاندا تسزيايۋگۋان (嘉峪关), چيەنفوتۋنگ (千佛洞), دۋنحۋان (敦煌) وكۋرگتەرىندە ءبىر اي ايالدايدى (1943.ج 30-شى قىركۇيەكتەن 29-ىنشى قازانعا دەيىن). گانسۋ پروۆينتسياسىنىڭ اتالمىش اۋدان وكۋرگتەرىندە قازاقتار دا بار ەدى. ولار ەلىسقان ءالىپۇلى باستاعان كوشتەن قالىپ قويعان از ساندى قازاقتار ەدى. نەگىزىندە 1943 جىلى ەلىسقان ءالىپۇلى باستاعان بىرقانشا دۇركىن كوش تيبەتتىڭ سارى جوندارىن ارتقا اۋناتىپ بۇلاناي اسىپ پاكىستانعا جەتىپ قويعان ەدى. سۋرەتتەرگە قاراپ شوشاق تىماق كيگەن قازاقتاردى اينىتپاي تانىپ

    56
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    جەتىسۋداعى الاش قوزعالىسىنىڭ كورنەكتى وكىلى ىبىرايىم جايناقوۆ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 3, 2021  |  401 views

    جەتىسۋداعى الاش قوزعالىسىنىڭ كورنەكتى وكىلى ىبىرايىم (يبراھيم) جايناقوۆ ءبىرىنشى سۋرەتتە، ىبىرايىم جايناقۇلى جانە زايىبى گۇلسىم داداباەۆا ەكىنشى سۋرەت، ىبىرايىمنىڭ زايىبى گۇلسىم داداباەۆا (اكەسى وزبەك، شەشەسى تاتار) ءۇشىنشى سۋرەت، ورتادا ىبىرايىم جايناقوۆ، شىعىس تۇركىستان، قۇلجا ق. 1930 ج. ەسكەرتۋ: تاريحي سۋرەتتەر الفيا گاتياتۋلينانىڭ جەكە ارحيۆىنە ءتان. الفيانىڭ ۇلى شەشەسى ماريام ىبىرايىمنىڭ زايىبى گۇلسىم حانىمنىڭ تۋعان اپكەسى. ىبىرايىم جايناقۇلى جەتىسۋداعى بەلسەندى الاش قايراتكەرلەرىمەن بىرۋاقىتتا شىعىس تۇركىستانعا ءوتىپ كەتكەن. قۇلجا ولكەسىنە وتكەن جايناقوۆتار سول جاقتا سوۆەت ۇكىمەتى بالشابەكتەرىنە (بولشەۆيك) قارسى قارۋلى ۇيىمدار ۇيىمداستىردى. 1928′دەن كەيىن باستالعان كامپەسكى كەزىندە جانە 1931-33 جىلدارداعى اشارشىلىق كەزىندە قىتايعا اۋعان قازاقتاردى ورنالاستىرۋ قىزمەتتەرىمەن اينالىستى. 1934 جىلدان سوڭ ىلە ۋالاياتى قازاق-قىرعىز مادەني، اعارتۋ ۇيىمىنىڭ جۇمىستارىمەن اينالىستى. وسىعان بايلانىستى تەكەس

    45
  • رۋحانيات

    ۇلى كلاسسيكتىڭ ساپارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 2, 2021  |  437 views

    …سەكسەنىنشى جىلدارى ايگىلى امەريكاندىق جۋرناليست جون ءريدتىڭ «دۇنيەنى دۇرلىكتىرگەن ون كۇن» (Ten days that shook the world) (1919) وكتيابر توڭكەرىسى، بولشەۆيكتەر لاڭى، پرولەتارلار، قىزىل جامىلعان پەتروگراد ت س س. وقتىڭ زىڭعىرى جۇققان وقتىن-وقتىن وقيعالار وتكەن ءساتتىڭ شىتىرمانىن ەسكە جاڭعىرتار سوڭى ۇزاق زارداپپەن ۇلاساتىن ~ «ادەبي شىعارمانى» وقىپ جۇرگەندە قولىمىزعا وسى زامان كلاسسيگى مۇحتار ماعاۋيننىڭ «الاساپىران» رومانى تۇسكەن~دى. باس كوتەرمەي ون كۇن وقىپ قاۋاشاقتاي باسىمىزداعى پرولەتارلىق قىرساۋ كۇرشەكتەردى وتالاپ ەمدەگەنىمىز ەسىمىزدە.كۇن كوسەمدى جەك كورە باستاعان تۇسىمىز دا مۇمكىن وسىدان باستاۋ العان!؟ اقيەسىنىڭ ءوز قولتاڭباسىمەن 1989 جىلى ۋلاانبااتارعا سالەمدەمەگە كەلتىرىلگەن كىتاپ مەن ءۇشىن اسا تەڭدەسسىز قۇندى. كىتاپتى پوشتا ارقىلى جولداعان دوسىم ~ سول كەزدەگى جارق ەتىپ شىققان جاس جالىندى جازۋشى قىز گۇلزات

    51
  • زۋقا باتىر 150 جىل

    وسپان باتىردىڭ چويبالسان مارشالعا جازعان حاتى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 1, 2021  |  594 views

    سۋرەتتە وسپان باتىردىڭ 1944 جىلى ناۋرىز ايىندا چويبالسان مارشالعا جازعان حاتى بەرىلگەن. حاتتا وسپان باتىردىڭ ءوز قولى قويىلعان، ءمورى (تاڭباسى) باسىلعان. حاتتىڭ اۋدارماسى: اسا قۇرمەتتى مارشال جولداسقا سالەم (جازامىن ءمانىسى:) ول جاقتاعى ءبىزدىڭ اسكەرلەردىڭ كەمشىلىك* نارسەلەر بولسا ءبىزدىڭ مىنا بارعان كىسىلەردەن ايتىپ جىبەرىڭىزدەر. جانە دە سول اسكەرلەر جاۋدى قاماپ العان ەكەن، اسسا 10 كۇن، قالا بەرسە 6-7 كۇن، شامالارى بولسا قاماسىن، ەگەر ازىق باسقالاي نارسەلەرى بولسا ونى بۇل جەردەن تولىق قىپ بەرەمىز، كەمشىلىك* نارسەلەرىنە ءبىز مىندەتتىمىز، سول ءۇشىن اسكەرلەرگە وسى حابارلاردى دانباۋ* ارقىلى تيىلسە ەكەن دەپ قۇرمەتپەن باتىر وسپان (قولتاڭباسى، ءمورى). 33. 3/3 قىسقاشا تۇسىندىرمە: كەمشىلىك*: حاتتا بۇل ءسوز مىنەزدەمە ماعىناسىندا ەمەس، قاجەتتىلىك، بۇيىمتاي، كەرەك-جاراق سياقتى الەۋمەتتىك ءھام تۇرمىستىق ماعىنادا

    171
  • زۋقا باتىر 150 جىل

    التاي ولكەسىنىڭ شىڭجاڭعا ءوز ەركىنەن تىس قوسىلعانىنا 100 جىل (1920-2020)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 27, 2021  |  524 views

    1920- جىلعا دەيىن سينتسزيان ماسەلەسىنە التاي ولكەسى قامتىلمايتىن-دى. التاي ولكەسى 130 جىلداي ورتالىق ۇكىمەتكە جەكە قاراپ كەلدى دە، 1919-1920 جج اراسىنداعى ىشكى-سىرتقى ساياسي ءھام گەو-ستراتەگيالىق ماسەلەلەرگە بايلانىستى جەكە ولكە ستاتۋسى ءبىرجولاتا جويىلعان ەدى. سينتسزيان گۋبەرناتورى ياڭ-نىڭ قولقا سالۋىمەن التاي ولكەسى سينتسزيان پروۆينتسياسىنىڭ قاراۋىنا ءوتتى. مىنا اكىمشىلىك كارتا 1916-1920 جىلدار اراسىندا دايىندالعان. وسى كارتادا التاي ولكەسى انىق كورىنەدى. تسين يمپەرياسى قۇلاعان سوڭ بيلىككە كەلگەن بۋرجۋازيالىق ۇكىمەت بۇكىلمەملەكەتتىك قۇرىلتاي جينالىسىن وتكىزەدى سونىمەن بىرگە سول جىلى ۋاقىتشا ۇكىمەتتىڭ كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى وتەدى. وسى ساياسي ءىس-قيمىلعا التاي ولكەسى جەكە ەل رەتىندە قاتىسقان. ول تۋرالى كەيىن ايتامىز. 1905, 1908, 1912 جج اراسىنداعى كۇردەلى اكىمشىلىك رەفورمالاردان كەيىن التاي-قوبدا ەلىندە تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولدى. 1914- جىلى قۇلجا

    66
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: