جۇگىرتپەلەر
 | 
  • تاريح

    ء“ۇش ۋالايات” جانە “جەتى ۋالايات” سايلانعان دەلەگاتتار

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 3, 2020  |  46 views

    بۇل سۇگىرەت 1946-جىلدىڭ قاراشا ايىندا نان كين قالاسىندا تۇسىرىلگەن. سول جىلى قىتاي استاناسى نان كيندە گوميندان ۇكىمەتىنىڭ مۇكىلمەملەكەتتىك قۇرىلتاي جينالىسى ءوتتى. جينالىسقا شىڭجاڭ ولكەلىك كواليتسيا ۇكىمەتتەن 18 دەلەگات قاتىستى (ۇيعىر، قازاق، قىرعىز، موڭعول، شيبو، داعۋر، دۇڭعان جانە قىتاي). سۇگىرەتتە، قىتاي پرەزيدەنتى جان كايشەك (ورتادا اسكەري كيىم) جانە شىڭجاڭ ولكەلىك كواليتسيا ۇكىمەتتكەن كەلگەن ەكى قازاق، ءبىر قىرعىز بار. ولار: ءانۋار سالجانۇلى، قادۋان مامىربەكقىزى جانە قىرعىز مادانبەك.  ءانۋار سالجانۇلى- ء“ۇش ۋالايات” جاقتان سايلانعان دەلەگات. قادۋان مامىربەكقىزى- “جەتى ۋالايات” جاق سايلاعان دەلەگات. مادانبەك- “جەتى ۋالايات” جاق سايلاعان دەلەگات. شىڭجاڭ ولكەلىك كواليتسيا ۇكىمەت ەكى جىك دەلەگاتتان قۇرالدى. ولار، ء“ۇش ۋالايات” جانە “جەتى ۋالايات” مۇشەلەرى. بۇنداعى ء“ۇش ۋالايات” دەگەنى 1944-جىلى قۇلجادا قۇرىلىپ 1946-جىلى گوميندان ۇكىمەتىنە

    12
  • تاريح

    وبا…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 2, 2020  |  52 views

    البەر كاميۋ (1913-1960) «وبا»-نى جازدى، وراندىق ويگەر Albert Camus. ولەرىنەن ءۇش جىل بۇرىن ياكي 1957 جىلى نوبەلگە جەتكەن تالانت.ءفاشيزمنىڭ ساياسي ىندەت سەكىلدى دەرتىنە قارسى كۇشتى تۇرەن كوتەرگەن ەڭسەگەي دۇلەي كۇش يەسى. ول – «وبا»-مەن ەڭ كۇردەلى جول، شۇڭەت يىرىمگە سۇڭگىدى.«وبا»-داعى ەڭ سۇراپىل كەيىپكەر بارنەر رەيەنىڭ بەينەسى. كوشە بويىندا ولگەن ەگەۋقۇيرىقتاردىڭ جەمتىگىنەن سەسكەنۋ، ادام تاعدىرىن ويران ەتەتىن كەزدەيسوقتىقتى سەزىنگەن دارىگەردىڭ ارپالىسى. رەيە ءوزىنىڭ ءۇي قىزمەتشىسىنىڭ ولىمىنەن كەيىن الداعى قاتەرلى جۇقپالى دەرت جايلى الەۋمەتكە جالبارىنىپ ايتپاق بولعان. ونى كوپكە تانىتقان وسى ابسۋردى. بۇگىنگى ءتاجتاجالدىڭ لاڭى سەكىلدى تۇگەل پارىقسىز، رايسىزدىققا وتە ۇقساس… كارەنتين، ەم مەن دومنىڭ تاپشىلىعى،ادامداردىڭ مىنەز-قۇلقىنداعى ەنجارلىق اسىرەداۋىرىك پارىقسىزدىق. قوعامداعى قۇلدىق سانا، ىنجىقتىق،، قۇرعاق كۇيزەلىس،تيتىقتاۋ، شارشاۋ، اقىرعى شاراسىزدىقتار! جاۋ جاعادان العاندا،

    10
  • تاريح

     باھادۇر بوتاقارا (داستان)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 2, 2020  |  115 views

     تالاپبەك ازانباي                                                                                     اقىن تالاپبەك ازانباي  1965 جىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ، شىڭجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالىق رايونى، التاي ايماعى، الاقاق وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن . 2004 جىلى اتا جۇرتىنا كوشىپ كەلىپ، قازىرعى كەزدە الماتى وبلىسىنىڭ ەسكەلدىاۋدانىندا تۇرادى. بەگىلى اقىن تالاپبەك ونەرحان ۇلى ازانباي 1990 جىلدان باستاپ ادەيەتكە ارالاسىپ، «التىن تاۋ سالتاناتى»، «قىران مەرۋەتى» اتتى جىر جىيناقتاردا شۇار كولەمىندەگى ءتۇرلى باسىلىم گازەت -  جورنالدارىندا 200 –دەن اسا ولەڭ،تولعاۋ، باللادا جانە پوەمالارى جارىق كورىپ،

    61
  • كوز قاراس

    توعىز وعىز-توعىز يتەلى-توعىز تورعاۋىت

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 24, 2020  |  340 views

    ءبورىلى بايراق استىندا — بوگەلىپ كورگەن جان ەمەن! بورىدەي جورتىپ كەتكەندە، ءبولىنىپ قالعان جان ەمەن!   -ءسۇيىنباي ارونۇلى   يتەلى شەجىرەسىنىڭ ءسابيت داموللادان قالعان نۇسقاسىندا : ورمانبەت حاننىڭ  تورعاۋىت، ءدوربىت، تيبەت، تاڭعىت، قالقا، احمەت، ونسان دەگەن ۇلدارى بولدى. احمەت الاپەس بولىپ اۋىرىپ ەلدەن شەتتەتىلەدى دە، احمەتتى يەن جەرگە ولتىرۋگە اپارا جاتقاندا قۇتقارىلىپ، امان قالادى. احمەت ارقاردىڭ باۋىرىن جەپ، قانىن ءىشىپ ساۋىعىپ كەتكەنسوڭ ارقاردى كيە تۇتىپ، تۇڭعىش ۇلىنىڭ اتىن ارقارشى قويادى. احمەت جاساق قۇرىپ، ءبورى باستى تۋ كوتەرىپ ورمانبەت حانعا قارسى شابۋىلعا وتەدى. تورعاۋىت، ءدوربىت، تاڭعىت، قالقا، ءسارىۇيسىن، بەكەجان، ءتايتى، ونسان ءبورىلى تۋ استىنا بىرىكتى. ءبورى باستى تۋىنا قاراتىلىپ توعىز يتەلى اتانىپتى- دەگەن اڭىزدى كەلتىرەدى.. [1] ءسابيت داموللا- التاي بەتىندە العاش

    144
  • كوز قاراس

    شاڭىراققا قارامايتىندار

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2020  |  476 views

      2020 جىلدىڭ ماۋسىمىندا، ۆەرنىي قالاسىنداعى (قازىرگى الماتى) كازاچەستۆو كوتەرىلىسىنىڭ جەڭىلىسىنە ءجۇز جىل تولادى. كورنەكتى بولشەۆيك پەن جازۋشى، دميتري اندرەەۆيچ فۋرمانوۆ، وسى جەڭىسكە ەلەۋلى ۇلەس قوستى. 1924 جىلى، ول وسى جان تۇرشىكتىرەتىن وقيعانى سۋرەتتەيتىن  «مياتەج» («كوتەرىلىس») دەگەن تاماشا رومانىن جازىپ بىتىرەدى.  ايتپاقشى، «مياتەج» رومانى 1916 جىلعى امانگەلدى يمانوۆ كوتەرىلىسىنىڭ حايۋاندىقپەن جانشىلىپ قالعانى تۋرالى الەم ادەبيەتىندەگى بىرەن-ساراڭ شىعارمالارىنىڭ ءبىرى.  ونىڭ تۇششىمدى دايەكسوزىن كەلتىرۋگە رۇقسات ەتىڭىزدەر: «تسارسكوە پراۆيتەلستۆو س مولنيەنوسنوي بىستروتوي پومچالو سيۋدا كاراتەلنىە وتريادى، پومچالو ترانسپورتى ورۋجيا، كوتورىم سنابديلو كۋلاكوۆ… ي پوشلا رەزنيا. وتكرىلاس نەراۆنايا كروۆاۆايا بيتۆا: س ودنوي ستورونى ۆوورۋجەننىە وتريادى ي وسۆيرەپەۆشيە كۋلاكي، س درۋگوي ستورونى – پوچتي بەزورۋجنوە تۋزەمنوە ناسەلەنيە، كوتورومۋ وتچايانيە ي كرۋگلايا بەزۆىحودنوست پريدالي سيلۋ، وتۆاگۋ

    100
  • زۋقا باتىر 150 جىل

    ەركە باتىر- بۇقارباي ەلتوقۇلى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 12, 2020  |  293 views

    ءجۇماشارىپ ءشاھاداتۇلى ءداندىباي تەگى (جازۋشى، پەداگوك، پوبليتسيك) ءار زامان ءوزىنىڭ ايگىلى ادامدارىن تۋدىرىپ سول تۇلعانىڭ بويىنداعى ءتۇرلى قاسيەتتەرى ارقىلى جەتكەن دەڭگەيى كولەمىندە ورتاسىنا ايگىلەپ وتىرادى. زامان تۇلعاعا تياناق، تۇلعا زامانعا قوزعاۋشى ءرولدا داميدى. قوعامدىق دامۋ بارىسىندا زامان كەمەلدەنىپ، تۇلعا سومدالادى. زامان ءبىر تاريحي ءداۋىردىڭ رۋحاني بەتبەينەسى. وندا حان- قاراشا، بي- قازى، كوسەم- شەشەن، باتىر- باعلان… ت.ب لاردىڭ ءبارى دە ساياسي- زاڭ، ءدىن- مادەنيەت، شارۋاشىلىق ت.ب قاتارلى كوپتەگەن سالالاردا ارالاسا بوي كورسەتىپ سول زاماننىڭ وزىندىك تىنىسىن قالىپتاستىرادى. ەندەشە سول نار تۇلعالاردىڭ ىشىندە باتىر وبرازىن وسى ماقالادا قاۋزالاتىن وزەك ەتە وي ورىستەتەيىك. اللاعا شۇكىر، قازاقتا باتىر بارشىلىق، سەبەبى ءبىز حاندىق تەگىمىز ارىسى ەدىلقاعان ء(اتيلا), ەلجاۋكۇنبيلەردەن باستاۋ الىپ، بەرىسى تۇعۇرۇلحان، جوشىحاندار مەن ولاردىڭ

    51
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    قىتاي قازاقتارىنىڭ انتي-كوممۋنيستىك ءۇش ۇلكەن جوسپارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 7, 2020  |  363 views

    ءبىرىنشى سۇگىرەت، 1960-جىلى تايۆان (台湾) استاناسى تايپەيدە تۇسىرىلگەن. سۋرەتتە وڭىنان: دالەلقان جانىمقانۇلى جانالتاي، قاليبەك رايىمبەكۇلى حاكىم، قامزا ءشومىشبايۇلى ۇشار، قاليپا عاقىپۇلى التاي. بەرگى جاقتاعى ءۇش ادام وڭىنان: جولبارىس ۇلى ياقۇپ جانە APACL- مۇشەلەرى مەن تايۆان پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قازاقتاردى قابىلداۋعا كەلگەن وكىلى.  ەكىنشى سۇگىرەت، 1960-جىلى تايۆان استاناسى تايپەيدە تۇسىرىلگەن. ازيا حالىقتارىنىڭ انتي-كوممۋنيستىك ليگاسى (APACL) سول جىلى تايپەيدە قۇرىلتاي اشقان. قۇرىلتاي جينالىسىنا قازاقتار دا قاتىستى. سۋرەتتە وڭىنان: قاليبەك رايىمبەكۇلى حاكىم، APACL باسشىسى گۋ جىنگانگ (Gu Zhenggang/谷正纲), قامزا ءشومىشبايۇلى ۇشار جانە قاليپا عاقىپۇلى التاي.  ءۇشىنشى سۇگىرەت، 1960-جىلى تايپەيدە تۇسىرىلگەن. سۋرەتتە الدىدا وتىرعان: قىتاي گومينداڭ ۇكىمەتىنىڭ تايۆانداعى پرەزيدەنتى جان كايشەك (蒋介石). قىتاي قازاقتارى ونى قىتايدىڭ تەرىستىك اكتسەنتى بويىنشا جياڭ جيەشى دەپ اتايدى. ارتتا تۇرعاندار

    103
  • سۇحباتتار

    قارجاۋباي سارتقوجاۇلى: حالىقتىڭ ءوزى جاساپ كەتكەن تاريحىن وزىنە قايتارۋىمىز كەرەك

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 27, 2020  |  655 views

    وتكەن اپتادا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسى جارىق كورگەنى كوپكە ايان. تاريحي تاقىرىپتى قوزعاعان ماقالاعا قاتىستى بەلگىلى تۇركولوگ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى قارجاۋباي سارتقوجاۇلىمەن اڭگىمەلەسكەن ەدىك. مارحابات! – قارجاۋباي اعا، اڭگىمەمىزدى كەشە عانا جارىق كورگەن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسىنان باستاساق. تاريحي تۇجىرىمداما تۋراسىندا قازىر قوعامدا قىزۋ تالقى ءجۇرىپ جاتىر. قالاي ويلايسىز، ەل باسشىسىنىڭ بۇل جولعى باستاماسىن رۋحاني-مادەني دەربەستىگىمىزدىڭ العىشارتى، كۇردەلى كەزەڭدە حالىقتىڭ ساناسىن وياتىپ، سەرپىلىس بەرەتىن ۇندەۋ دەپ قابىلداي الامىز با؟ – ەلباسىنىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسى جارىق كورگەننەن بەرگى ءبىر جۇمانىڭ ىشىندە قوعامدا ۇلكەن سەڭ قوزعالعانداي بولدى. ۇلتىن ۇلىقتاعان، لايىقتى باعاسى بەرىلگەن كوپتەگەن ماقالالار جاريالاندى. سول دۋالى اۋىزداردان شىققان دۇعالى سوزدەردى، ايتىلعان

    105
  • تاريح

    الاش جانە اتاتەك

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 12, 2020  |  661 views

    باياحىمەت جۇمابايۇلى جازۋشى، ەتنوگراف اتاتەك جايىندا ءسوز قوزعار بولساق «الاش» اتى شىقپاي قويمايدى. ال «الاش» تۋرالى كەڭەستىڭ سوڭى اتا تەككە ۇلاسارى شىندىق. بۇل حالقىمىزدىڭ تەك پەن تاريحتى ءبىر تۇتاس ۇعىم رەتىندە قاراۋىنىڭ نەگىزى بولماق. ەندەشە كەڭەستى «الاشتان» باستالىق. حالقىمىزدىڭ ءسوز تىركەستەرىندە «الاشتىڭ ازاماتى»، «الاش – الاش بولعاندا»، «التى الاش» دەگەن سياقتى ۇعىمدار كەزدەسەدى. ول ولما ءبىزدىڭ وسى «الاش» ءسوزىمىز تۋىسقان ۇلتتار اراسىندا دا ءوز – وزدەرىنىڭ تىلدىك قورىندا اكسەنتىنە قاراي: ساقالار — ديە، قۇمىتتار — ۋي. تۇرىكتەر — الاچۋگ، قىرعىزدار — الاچچك. ورىستار — لاچۋگ، نوعايلار — الاش. تۇنعۇستار — الان…[1] ت. ب. دەيدى. مىنە بۇلار «الاشتىڭ» ولاردىڭ تاريحىمەن قاتىستىلىعى دەگەندىك ەمەس. «الاش» سوزىنىڭ تارالۋ اياسىنىڭ قانشالىقتى كەڭدىگىن دالەلدەۋ. زەرتتەۋشىلەر

    142
  • كوز قاراس

    ارقادان التايعا اۋعان ەلدىڭ ءىزى (ياعني ارقادان التايعا اۋعان اباق كەرەيدىڭ كەرۋەن كوشى ءجايىندا)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 29, 2019  |  1,303 views

    باياحمەت جۇمابايۇلى  كىندىك ءسوز: كەرەي تايپاسىنىڭ ەجەلگى مەكەندەرى ارقادان التاي بەتىنە ىرگەلى ەلدىڭ قاقپايىنان اۋعانى راسپا؟». «اباق كەرەي ەلدى ارقادان التايعا «اقمىرزانىڭ ولىمىنە سەبەپشى بولىپ كوشكەنى» راس پا؟ «بۇقار جىراۋ ابىلاي حاننىڭ بۇيرىۋىمەن كەرەي كوشىن توقتاتۋعا الدىنان شىعىپ جوتاسىن كورسەتكەنى راسپا؟» ت. ب. سۇراقتار توڭىرەگىندە تاريحشى بولماسامدا ىزدەنىستىڭ ناتيجەسىندە ءوز الىمشە كوزعاراس ءبىلدىرۋدى ءجون كوردىم. ارتىق – كەمىن كەشىرممەن قارارسىزدىر. شىنى كەرەك، وسى تاقىرىپقا قاتىستى جازبا دەرەكتەر از بولعاندىقتان، دالەلسىز ءسوزدىڭ دارمەنى شامالى بولار دەگەن ويمەن، تارتىنشاقتاپ كەلگەن ەدىم. جۋىقتان بەرگى الەۋمەتتىك جەلىلەردە بۇل تاقىرىپ توڭىرەگىندە تالاس-تارتىستار مالىعا باستاعانىن كورىپ قولىما قالام الىپ، وسىدان ءبىر قانشا جىل بۇرىن «قازاقتىڭ قىسقاشا تاريحى» دەگەن ەڭبەگىمەن ەكى ميلليارد قىتايعا عانا ەمەس، شەت ەلدەردەگى

    428
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: