جۇگىرتپەلەر
 | 
  • كوز قاراس

    چەح جۇرتىنىڭ چەح ءتىلىن قورعاۋى جايلى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 21, 2022  |  1,173 views

    Ruslan Medelbek  چەح جۇرتى مىنا جاھاندانۋ زامانىندا، ەۋروپا حالقى اراسىندا شەكارا جويىلعاندا ءبىزدى چەح قىلىپ تۇرعان چەح ءتىلى دەپ بىلەدى. ەلدە قىزمەتتىڭ ءبارى چەح تىلىندە جۇرەدى، شەتەلدىكتەرگە ارنالعان پوليتسيا بولىمشەسىندە “مۇندا تەك چەح تىلىندە قىزمەت كورسەتىلەدى” دەپ جازىلعان تاقتايشا تۇرادى. شەتەلدىكتەرگە ارنالعان پوليتسيا بولىمشەسىندە چەحياعا ەندى كەلگەنىمدە وسى بولىمشەگە چەح ءتىلىن بىلەتىن قازاق تانىسىمدى اپارعان ەدىم. پوليتسيادا سەن چەحياعا كەشە كوشىپ كەلگەنىڭە ءمان بەرمەيدى دە. چەحشا سويلەيدى. اعىلشىنشا سويلەسەڭ قىزمەت كورسەتكىسى كەلمەي، چەحشا جاۋاپ بەرەدى. ءۇش جىلدان كەيىن وسى پوليتسيا بولىمشەسىنە بارىپ، قازاقستاننان كەلەتىن قوناقتارىما ۆيزاعا شاقىرتۋ جاساتپاق بولعانىمدا سونداعى ءبىر پوليتسەي ءۇش جىل تۇرىپ جاتىرسىز، قالاي چەحشا بىلمەيسىز دەپ قاباق شىتقانى ءالى ەستە. كەيىن چەح تانىسىمنىڭ بىرىنەن “نەگە چەح

    925
  • تاريح

    قاراقالپاق حالقى ساكەن سەيفۋلليندى بىلەمە ەكەن؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 18, 2022  |  400 views

    ساكەن سەيفۋللين 1922 جىلدارى قاراقالپاق زيالىسى اللايار دوسنازاروۆ س.سەيفۋللينگە بىلاي دەپ ءوتىنىش ءبىلدىرىپتى: – ساكە، بىزگە اعاسىڭ. اعا بالاسىسىڭ. ءبىز ءۇيسىز-كۇيسىز قالدىق. بىزگە كومەكتەس. قيامەتتىك تۋىسىڭ بولايىن، – دەيدى. ساكەن سەيفۋللين ءىنىسىنىڭ ءسوزىن جەرگە تاستاماپتى. موسكۆادا وسى ماسەلەنى قايتا-قايتا كوتەرەدى. اقىرى ماقساتىنا جەتەدى. 13-اقپان 1925 جىلى كالينيننىڭ قولىمەن قاۋلى قابىلدانادى. وندا: ء“اۋمۋداريا وبلىسى بازاسىندا، قازاقستان قۇرامىندا قاراقالپاق اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلسىن”- دەلىنگەن ەكەن.سول قاۋلىدا ككاسسر-ءدىڭ استاناسى(پايتاحتى) پەترو الەكساندروۆسك(تورتكۇل) پورتى بولسىن دەپ كورسەتىلىپتى. نوكىس قالاسىنان ساكەن سەيفۋللينگە ەسكەرتكىش قويىلسا عوي شىركىن. تاريح قوي تاريح. ال تاريح بۇرمالانباۋى كەرەك.تاريحي تۇلعا قۇرمەتتەلۋى ءتيىس.. (س) كابىل شيلدەباي —— وڭ جاقتاعى – الكەي وتەكين. ساكەننىڭ كومەكشىسى. سۋرەت ورىنبوردا تۇسىرىلگەن. ول كەزدە ساكەن سەيفۋللين قازاق اسسر حالىق

    149
  • تاريح

    يتەلىنىڭ تۇرپان مەن جەمسارىداعى تاريحى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 4, 2022  |  379 views

    يتەلى نە ءۇشىن اباق كەرەيدىڭ «نوقتا اعاسىسى» بولدى؟ اۋەلى، قۇلاعى تىڭ، ۇرانى كۇن، شىراعى مىڭ وقىرمان، ءسىز ءوز شەجىرەڭىزدى كىشى رۋىڭىزدان باستاپ تاراتساڭىز دا، ۇلكەن رۋدان تاراتساڭىز دا، ارعى ۇلكەن ۇلىستان تاراتساڭىز دا ۇزاسا 15-25 اتانىڭ اراسىندا بولادى. ولاي ەسەپتەي بەرەتىن بولساڭىز كەرەي دە، نايمان دا، البان دا بىرنەشە عاسىر بۇرىن عانا ءومىر سۇرگەن تۇلعا بولىپ قالادى دا، مىڭ جىل بۇرىن تاريحتا اتى اتالاتىن وسى تايپالاردىڭ تاريحىمەن قايشى كەلەدى. مۇنىڭ سەبەبى مىناۋ. ءسىزدىڭ ۇلىسىڭىزدىڭ، رۋىڭىزدىڭ تاريحى كەمىندە مىڭ جىلدى قۇرايدى دا، رۋ شەجىرەڭىزدىڭ ەڭ باسىنداعى بىرنەشە ادام مىڭ جىل بۇرىنعى ادامدار. وسى ۇمىتىلماس بىرنەشە تۇركىشە بايىرعى بابانىڭ ەسىمىنە كەيىنگى عاسىرلارداعى ارابشالانعان ەسىمدەگى اتالار ەسىمى جالعانادى. ارقاشان رۋ اتاۋلارى ەڭ ەسكى

    90
  • تاريح

    مولقى قالاسىنىڭ موري قالاسىنا اينالۋى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 4, 2022  |  338 views

    376 جىلى باتىستا التايعا، سولتۇستىكتە بايقال مەن ءسىبىردىڭ توعايىنا، وڭتۇستىكتە ۇلى قورعانعا شىعىستا بۇگىنگى جيلين ولكەسىنە تىرەلگەن الىپ كەڭىستىكتك تەلە قاعاناتى قۇرىلدى. تەلەلەردىڭ ەڭ العاشقى قاتارىن جاساعان 5 ۇلىس «ەرەن(ەرمەن، ەرەيمەن)» دەپ اتالدى. بۇل ءسوز «ەرەكشە، دانا، ءدانىشپان» دەگەن ۇعىمداردى بىلدىرەتىن. ەرمەندەردىڭ قاتارىنا توعلا، اباق، قيات، بايات، مولقى قاتارلى 5 ۇلىس كىرگەن. ولاردىڭ جاپپاي تەلە اتالۋى ولارعا باسشىلىق جاساعان توعلا ۇلىسىمەن تىكەلەي قاتىستى. توعلا اتاۋىنىڭ كوپشەسى توعلات. تەلە اتاۋىنىڭ كوپشەسى تەلەۋىت. توعلات،تەلەۋىت اتاۋلارى دۋلات، دولعان دولان،تەلەۋ، تولەڭگىت،تەلەڭگىت، تورە، تىلىك اتاۋلارىنىڭ كەلىپ شىعۋىنا ۇلكەن ىقپال ەتتى. مولقى شەجىرەسىندەگى قوشاقتان تۋاتىن ەسەنداۋلەت، توقداۋلەت، ماشاننان تۋاتىن داۋلەتكەلدى، قۇلدان تۋاتىن داۋلەتبەردى، قايىپتان تۋاتىن توقداۋلەت ەسىمدەرىنىڭ قويىلۋىنا ولاردىڭ بابا تانىمىنداعى دوعلات اتاۋىنىڭ كەيىنگى تىلدىك دامۋ

    71
  • كوز قاراس

    گەرمانيا نەگە سوعىس اشتى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 23, 2022  |  797 views

    جازۋشى-پۋبليتسيست مارات ءبايدىلداۇلى (توقاشباەۆ): ەرتەڭ، 22-ماۋسىمدا گەرمانيانىڭ سوۆەت وداعىنا قارسى شابۋىل باستاعانىنا 81 جىل بولادى ەكەن. جىل سايىن وسىنداي كەزەڭدە «1941 جىلى 22 ماۋسىمدا فاشيستىك گەرمانيا وپاسىزدىقپەن سوعىس جاريالاماستان سوۆەت وداعىنا باسىپ كىردى» دەگەن قۇلاققا ءسىڭىستى تۇجىرىم كەزەكتى رەت قايتالانىپ جاتادى. وسى شىندىققا ۇيلەسە مە؟ نەمىستەردىڭ وپاسىزدىقپەن باسىپ كىرگەنى راس پا؟ رەسەي تاريحشىلارى 2009 جىلعا دەيىن بۇل تاقىرىپقا اۋىز اشىپ كورگەن ەمەس. ويتكەنى اقيقاتتى ايتۋعا جول بەرىلمەيتىن. تاريحي قۇجاتتار بولسا نە دەيدى؟ تاريحي قۇجاتتار گەرمانيا 1941 جىلى 21 ماۋسىمدا سوعىس جاريالاۋ تۋرالى بەرليندە ازىرلەنگەن قۇجاتتىڭ 22-ماۋسىمعا قاراعان تۇندە ماسكەۋدىڭ رەسمي وكىلدەرىنە تاپسىرىلعانىن ايتادى. گەرمانيا ەلشىسى ۆەرنەر فون دەر شۋلەنبەرگ 1941 جىلى 22 ماۋىمدا كرەملگە كەلىپ، قابىلداۋ بولمەسىندە بىرنەشە ساعات توسىپ،

    115
  • تاريح

    قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 22, 2022  |  811 views

      جۇمات انەسۇلى (تاريحتىڭ ءبىر ساباعى– اڭگىمە) قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس بۇل 1917-جىلدىن كەيىن بولعان ۋاقيعا. قاراتاۋدىڭ سولتۇستىگىندەگى بەتپاقدالانىڭ ارعى بەتىندەگى كوتەرىلىستىڭ ۋ شۋى باسىلىپ، ، قىزىل مەن اقتىڭ اسكەرى بەتپاقدالانى ءالى ويقاستاپ جۇرگەن كەز. قاراتاۋداعى قارا بەكەت قىستىڭ قيىن كەزىندە، اداسقان، نە توڭعان جولاۋشى  جىلىنىپ، ەسىن جينايتىن بەكەت ەدى. وسى بەكەتتە ەلمەن بىرگە كوشە الماي ، ەلۋدەن اسقان ايەل مەن جاسى ون توعىزعا تولعان قىزى قارعاش امالسىز وسى قارا بەكەتتى قىستاپ قالعان. ولاردىڭ ءبىر سيىرى بار ەدى، سونى كۇندەلىكتى قورەك قىلىپ، كۇندەرىن كورىپ وتىرعان. ءتۇن قاراڭعىسى تۇسكەن كەزى ەدى. كىرە بەرىستە بايلانعان  جاس بۇزاۋ مەن قاشار تۇر، الدىنا سالىنعان ازعانتاي ءشوپتى كۇرت كۇرت شايناپ تۇرعان. . ءبىر كەزدە قويدىڭ

    103
  • تاريح

    احمەتتانۋشى جازۋشىنىڭ جاڭا كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 20, 2022  |  1,020 views

    مادەنيەت جاڭالىعى ۇلت ۇستازى، الاش كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعانىنا 150 جىل تاياۋدا  الماتىداعى  ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا  اقىن، جازۋشى جۇمات انەسۇلىنىڭ «تاريحي حيكاياتتار» اتتى كىتابىنىڭ  تۇساۋكەسەرى ءوتتى. بۇل كىتاپ  قازاق ءالىپبيى مەن گرامماتيكاسىنىڭ، ادەبيەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ نەگىزىن قالاعان، الاش كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ  1919-1920- جىلدارى العاشقى قىرعىز قازاق اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلۋىنا سىڭىرگەن زور قايراتكەرلىك قىزمەتى  بايان ەتىلگەن. جاڭا كىتاپتىڭ اۆتورى ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىنۇلىن  ۇنەمى ۇلىقتاۋىمەن وقىرماندارعا جاقسى ءمالىم. جۇمات انەسۇلىنىڭ احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ  ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن، الاش قوزعالىسى مەن پارتياسىنىڭ تاريحى بايان ەتىلگەن « ماقتانىشى ەلىمنىڭ»، ۇلتىنا عۇمىرىن ارناعان تۇلعا»، «الاش تۋىن كوتەرگەندەر اتتى  تاريحي كىتاپتارى ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ  كاتالوگىنا ەنگەن. جاڭا كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرىنە  بەلگىلى اقىن ايان نىسانالين، بەلگىلى جازۋشى ، «بالبۇلاق» جۋرنالىنىڭ

    163
  • جاھان جاڭالىقتارى

    قارا تەڭىزدە رەسەيدىڭ “ماسكەۋ” كرەيسەرى سۋعا باتتى. وعان نە بولدى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 15, 2022  |  1,673 views

    مارك كرۋتوۆ “ماسكەۋ” كرەيسەرى رەسەيدىڭ قارا تەڭىزدەگى اسكەري فلوتىنىڭ فلاگمانى بولعان. 14 ءساۋىر كەشكە رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى ەلدىڭ قارا تەڭىزدەگى اسكەري فلوتىنىڭ فلاگمانى – “ماسكەۋ” كرەيسەرى سۋعا باتقانىن حابارلادى. ساراپشىلار زىمىران قارۋى بار كرەيسەردەن ايىرىلۋ رەسەي فلوتىنا ەلەۋلى سوققى بولىپ تيەتىنىن ايتادى. 13 ءساۋىر كەشكە ۋكراينانىڭ ودەسسا وبلىستىق اسكەري اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، پولكوۆنيك ماكسيم مارچەنكو telegram-كانالىنا رەسەيدىڭ قارا تەڭىز فلوتىنىڭ فلاگمانى (جولباسشى كەمە) سانالاتىن، زىمىرانمەن جابدىقتالعان “ماسكەۋ” كرەيسەرىنە ۋكراينانىڭ كەمەگە قارسى ەكى “نەپتۋن” زىمىرانى تيگەنىن جازدى. بىرنەشە ساعاتتان كەيىن رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى تاسس اگەنتتىگىنە كەمەدە ءورت بولعانىن راستادى. اسكەري ۆەدومستۆو ء“ورت سالدارىنان “ماسكەۋ” زىمىران كرەيسەرىندە وق-ءدارى قورى جارىلدى. كەمەگە ەداۋىر زاقىم كەلدى. ەكيپاج تولىقتاي ەۆاكۋاتسيالاندى” دەپ مالىمدەپ، ءورتتىڭ شىعۋ سەبەبى انىقتالىپ جاتقانىن ايتقان.

    668
  • تاريح

    يتەل(اتيل، يتەل، يدەل، ەدىل) قاعان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  1,392 views

    يتەل(اتيل، يتەل، يدەل، ەدىل) قاعان يتەل قاعان كوكبورع اتالعان تۇستا، كوكبورع اتى كوكبۇلاق بولىپ تارالعان تۇستا… ەۋروپاعا اباق تاڭبا كوتەرىپ بارعان ۇلى اباقتى اتانىپ، كەيىن كەلە ۇرپاعى اقباقتى بوپ ەستە قالاتىن. اقباقتىدان ەسەن تۋدى دا، ەسەن-اباقتى دەلىنگەن، ەسەن-اباقتى ەسەنباقتى بولىپ كارپاتتىڭ يىعىنا كومىلگەن…. يتەلدەردىڭ جارتىسى ورال تاۋدا تۇرادى، يتەلدەردىڭ جارتىسى التايدا ءىشىپ بۇلاعىن… ءبىرى باشقورت ىشىندە، ءبىرى قازاقتىڭ قوڭىر تۇسىندە، ۋلاپ-شۋلاپ شىعادى… قۋرايدان تارتىپ قوڭىر كۇي، تارقاتىپ ءىشىپ قۇمارىن… ەدىلدەن الاقانىمەن كوسىپ ىشكەن كەزدەرىن ەسكە اپ، سەلكىلدەپ بيلەر “جورعاعا” قوزعالتىپ اباق تۇمارىن… مىنە، وسىلاي ورمان ەلىنەن تاراعان سۇلۋ تاريح، يتەل قاعاننىڭ اتتارى دالا كىلەمىن تۇياعىمەن سىرعىتىپ اعىلىپ… كوكبورى مۇباراك قيزاتۇلى

    349
  • تاريح

    يتەلى – كەرەي مەن ۋاقتىڭ ەڭ ەسكى رۋى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  1,216 views

    وتكەندە «”ۆ”دىبىسىنىڭ ءومىرى» اتتى ماقالامىزدا يتەلى، مولقى اتاۋلارىنىڭ ءبورى ۇعىمىمەن تىعىز قاتىستىلىعى تۋرالى ءماندى دە،ماعىنالى اڭگىمە ايتقانبىز. سونى قايىرا ۇسىنامىز. كوك-ۆولك(كوك ءبورى) اتاۋى ۋاقىت وتە كەلە كوكبۇلاق بولىپ ايتىلىپ، يتەلى شەجىرەسىنىڭ نەگىزگى اتاۋىن تۇلعالاندىرعان. كوك ءبورى سوزىنەن شىققان كوكبۇلاقتى كوشپەندى ومىردەگى ءبورىنىڭ اتىن تىكە اتامايتىن ادەت بويىنشا، كوكبۇلاقتىڭ تۇقىمدارىن “يت ەلى” اتاپ كەتكەن. ەندى وسى اقمەرگەن(كۇيىك), اقباقتى، اقمالاي(تىنىبەك) دەپ تانىلعان ءۇش يتەلىنىڭ اتاسى بولعان كوكبۇلاقتىڭ احمەتالى، اقبەردى دەگەن ەكى ۇلىنىڭ ىشىندە، احمەتالىدەن ۇشەۋى تارايدى. كوكبۇلاقتىڭ كەلەسى ءبىر ۇلى بولعان اقبەردى اتاۋىنا كەلسەك، اح-بورت(اقبورى) دەگەن ءسوزدىڭ كەڭىتىپ ايتىلۋىنان كەلىپ شىققان. قازاقتىڭ الاشا رۋى اقبەرلى، توقبەرلى دەگەن ەكى ۇلكەن تارماققا بولىنەدى. ياعني، اق ءبورىلى، توق ءبورىلى دەگەن ماعىنالاردا. وسى توقبورلىدەن بورىشە تۇقىمى

    226
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: