جۇگىرتپەلەر
 | 
  • جاھان جاڭالىقتارى

    اۋعانستاندى ستالين دە باعىندىرماق بولدى. نە سەبەپتى قولىنان كەلمەدى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 15, 2021  |  264 views

    مودجاحەدتەرمەن كۇرەسكە جۇمىلدىرىلعان سوۆەت جاساعى. ورتالىق ازيا، 1920-جىلدار 2001 جىلعى لاڭكەستىك شابۋىلدان كەيىن اقش «ءال-قايدا» مەن تالىپتەرگە سوعىس جاريالاپ، اۋعانستانعا باسىپ كىردى. بۇل سوعىس 20 جىلعا ۇلاسىپ، باتىس اسكەرىنىڭ ول ەلدەن كەتۋىمەن جانە تالىپتەردىڭ بيلىككە ورالۋىمەن اياقتالدى. اۋعانستاننىڭ وڭاي شاعىلار جاڭعاق ەمەس ەكەنىن ءستاليننىڭ تاجىريبەسى دە كورسەتكەن. ول بۇل ەلدى باعىندىرۋعا ءۇش مارتە تالپىنىپ، ۇشەۋىندە ماقساتىنا جەتە الماعان. سوۆەت مەكتەپتەرىندە وقۋشىلارعا اگرارلىق اۋعانستان سوۆەت وداعىن ءبىرىنشى بولىپ مويىندادى دەپ ۇيرەتتى. بىراق ونىڭ قانداي جاعدايدا بولعانىن ناقتىلامادى. 1919 جىلى 27 ناۋرىزدا لەنين ۇكىمەتى مەن اۋعانستان اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورنادى. بۇل كەلىسىمدى اۋعانستان اتىنان امانۋللا-حان جاسادى. ونىڭ مۇنداي قادامعا بارۋىنا سەبەپ بار ەدى. سودان ءبىر اي بۇرىن اۋعانستاندا بيلىك اۋىسىپ، امانۋللا-حان ءوز

    200
  • تاريح

    گاگاريننىڭ عارىشقا ۇشقانىنا 60 جىل. ادامزات كوسموستى يگەرە الدى ما؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 12, 2021  |  3,022 views

    يۋري جيگالكين گاگاريننىڭ عارىشقا ۇشۋىنا 60 جىل تولۋىنا ارنالعان باننەر. سانكت-پەتەربۋرگ، 7 ءساۋىر 2021 جىل. بۇگىن، 12 ساۋىر كۇنى ادام بالاسىنىڭ عارىشقا ۇشقانىنا 60 جىل تولىپ وتىر. 1961 جىلى وسى كۇنى سوۆەت عارىشكەرى يۋري گاگارين بايقوڭىر ايلاعىنان جەر وربيتاسىنا ۇشقان ەدى. وسىلايشا سسسر عارىشتى يگەرۋدە امەريكادان وزعانداي بولدى. گاگاريننىڭ ۇشۋى اقش-قا قالاي اسەر ەتتى؟ الپىس جىل ىشىندە عارىشتى يگەرۋ قاي دەڭگەيگە جەتتى؟ يلون ماسك كوسموناۆتيكا سيمۆولىنا اينالدى ما؟ ازاتتىق راديوسىنىڭ ورىس قىزمەتى وسى جانە وزگە دە سۇراقتاردى دجوردج ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دجون لونگسدونمەن جانە Russianspaceweb سايتىنىڭ جەتەكشىسى اناتولي زاكپەن تالقىلادى. امەريكالىقتاردىڭ ءوز عارىش قاھارماندارى بار جانە عارىش تاريحى دا باي. ال رەسەي حالىقارالىق عارىش ستانتسياسىنا جاساعان درامالىق قيىن-قىستاۋ ساپارلارىمەن ەسكە تۇسەدى. دجون لوگسدوننىڭ ايتۋىنشا، اقش-تىڭ عارىشتى

    1789
  • تاريح

    قاتىش ءدوڭى ازاپتى كۇندەردەن قالعان ءىز

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 22, 2021  |  1,689 views

    جۇمات انەسۇلى 17-جىلدىڭ كەزى ەدى، پاتشا قۇلاعان. ۋۆقىتشا وكىمەتىنىڭ قۇزىرى ءجۇرىپ تۇرعان كەز. ەلدىڭ سولتۇستۇگىندە دە، وڭتۇستىگىندە دە كوتەرىلىستەر بولىپ، ەلدىڭ الاسپىران كەزدى باسىنان وتكەرىپ جاتقان دى. قاراتاۋدى جايلاعان قوڭىراتتاردىڭ اراسىنان شىققان قاباقان ەسىمدى كىسى اڭشىلىقپەن ءومىرى وتكەسىن &quot;قاپقان&quot; اتانىپ كەتەن. سول قابەكەڭ ەر جەتكەن ۇلى ساداقبايدى، قىزى حاديشانى، سوسىن ون بەس شاقتى جاقىن تۋىستارىن ەرتىپ، ەلدەن ءبولىنىپ، قورداي جاقتاعى تەرەڭوزەك دەگەن شاعىن كولدى مەكەن ەكتكەنىنە دە ءبىر جىلداي بولىپ قالعان. تەرەڭوزەكتىڭ ماڭى قالىقڭ قاراعاي ، ادام وتەتىن جەر شامالى، وزەككە كەلەتىن ءبىر عانا جالعىز اياق جول بار. قاپان اڭشى ادام اياعى باسا بەرمەيتىن قۋىستى مەكەن ەتىپ وتىرعانىمەن، تاۋعا شىققاندا ، ءبىر شاما ەلدىڭ اندا ساندا قورداي اسىپ بارا جاتقانىن

    255
  • كوز قاراس

    عۇنداردىڭ مۇراگەرلەرى – قوڭىراتتار

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 8, 2021  |  2,818 views

    (قوڭىرات شەجىرەسىنە بايلانىستى شىعاتىن جاڭا كىتاپتارعا ارنالعان) اۆتورى: كوكبورى مۇباراك قيزاتۇلى تاۋكە حاننىڭ تۇسىندا قاناتتاس وتىرعان رۋلار توپتاستىرىلىپ، ءوز تۇرعان وڭىرلەرىدەگى جاڭا ءجۇز بىرلەستىگىنە كىردى. 1456جىلى قازاق حاندىعى ەڭ العاش قۇرىلعان جەر شۋ، تالاس وزەندەرىنىڭ بويى ەدى. مىنە وسى قاراشاڭىراقتىڭ ورنى مەن ونىڭ اينالاسىنداعى جەتىسۋ، الاتاۋ، قاراتاۋ ايماقتارىنداعى رۋلار ۇلى ءجۇز دەپ اتالدى. قازاق حاندىعى قۇرىلعان كەزدەن باستاپ شەشۋشى رول اتقارىپ كەلە جاتقان ىرگەلى التى ۇلىس ورتا ءجۇز بولىپ بىرىكتىرىلدى. ولار التاي-ەرتىس، تارباعاتاي، سارى ارقا، ءسىبىر، بالقاش، سىردىڭ ورتا اعىسى وڭىرلەرىن الىپ جاتتى. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرامىنا كەيىنىرەك قوسىلعان ەدىل-جايىقتاعى رۋلار كىشى ءجۇز بولىپ توپتاستىرىلدى. سول كەزدە قوڭىرات ۇلىسى ورتا ءجۇز بىرلەستىگىنە ەندى. بۇل قازاق ۇلكەن يمپەريانىڭ قاراشاڭىراعىندا وتىرعان ۇلت. بىرلىككە

    1219
  • تاريح

    قازاقتىڭ ۇلى دالاسى مەن ەلىن، جەرىن قورعاعان باتىرلارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 5, 2021  |  2,729 views

      (قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنايمىن) اۆتورى: تاريحشى، فولكلوريس، فيلولوگ، الاشتانۋشى كەرىمبايۇلى تالاسبەك تاۋاسار ەسكەرتۋ: بۇل ماقالانى باسپاعا باستىرۋ جانە  سايىتتارعا شىعارۋ تەك اۆتوردىڭ رۇحساتىمەن بولادى. 2021 ج قازاقتىڭ ۇلى دالاسى مەن ەلىن، جەرىن قورعاعان باتىرلارى بيىل قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ مەرەيلى 30 جىلدىق تويى. اتا – بابالارىمىز سان عاسىردان بەرى بىلەكتىڭ كۇشى مەن نايزانىڭ ۇشى مەن ۇلى دالا ەلىنىڭ جەرىن، حالقىن جانقيارلىقپەن قورعاپ، قازاق دالاسىنا شابۋىل جاساعان جاۋلارىن جەر جاستاندىرا جويدى. اتا- بابالارىمىزدىڭ « ….كوش جولىنان كورەسىڭ كوشپەندىنىڭ، تاريحتا قالدىرعان وشپەس ءىزىن….. »، « كوزى بابامىزدىڭ ءبىر كورگەندە تۇسكەن جەرى، بىلەكتىڭ كۇشى، نايزانىڭ ۇشى تيگەن جەرى»  دەپ قازاقتىڭ ۇلى دالاسىن قورعاۋى ءبىزدى باتىرلار ۇرپاعى ەكەنىمىزدى  بارشا الەمگە ءپاش ەتتى.

    843
  • تاريح

    « شاقانتاي» شەجىرەسى( بەسىنشى باسىلىم ، قوسىمشا جازبالار مەن تولىقتىرۋلار)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2021  |  5,902 views

           تايتولەۋ ىسقاقۇلى ءتولتاي                                   2003 – 2009 جىلدارى  « شاقانتاي»  شەجىرە  كىتابى  ءتورت رەت  800  دانامەن   باسىلىپ  شىقتى . سوڭعى  ءتورتىنشى  باسىلىمىن  kerey.kz  سايتىنان  تولىق  وقي  الاسىزدار .  وسى  باسىلىمدا  شاقاڭا  قاتىستى سوڭعى  كەزدە  كەلىپ  تۇسكەن اقپاراتتار مەن  م. ماعاۋين، ءو. احمەتوۆ ، س. ىسقاقوۆ ، ن. سامەنبەتوۆ – تەردىڭ كەيىنگى جاريالانعان  دەرەكتەرى قولدالىندى . بەسىنشى باسىلىم دا سول اتالعان سايتقا  قويىلادى .   مەكەن-جايىمىز:  الماتى، 050010, پۋشكين ك. 83 ءۇي، «ريەو» جشس ، تەل.،فاكس:  8(7272) 912049 . ۇيالى  تەل. 87017177657 . e-mail: toltai 42 @mail.ru . مازمۇنى :    شاقانتايدىڭ  

    642
  • تاريح

    الجاسقان عاسىر (اڭگىمە)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 17, 2021  |  1,592 views

    “اشارشىلىقتى ساياسيلاندىرماۋ كەرەك” دەۋ “دىمىڭدى شىعارما” دەپ ۇلتتى تۇنشىقتىرۋ. بۇل تاريح پەن ۇلتقا جاسالاتىن قيانات! “عاسىرعا سەرت! ادامزات بالاسى زياندا…” «اسىر» سۇرەسى …كوزى جۇمىلماي، «بۇنىڭ نە؟» دەگەن تاڭدانىستى سۇراق انىق وقىلاتىنداي ادىرايىپ، تاس قورانىڭ توبەسىنە قاراعان كۇيى قالىپتى. مۇرىننان كەتكەن قان ەكى ۇرتتى ساعالاي بارىپ، كەپكەن وزەننىڭ ارناسىنداي بىلقىلداپ، توڭعا اينالا باستاپتى. سىپاتايدىڭ دا ەكى ۇرتىنان باستاپ ومىراۋىنا دەيىن – ىڭىردەگى باتىس كوكجيەكتەي قىپ-قىزىل. ەنتىگىن ەندى باسىپ، اۋزىنا كەلگەن ءدامنىڭ قوشقىل تاتيتىنىن، ونىڭ قاننىڭ ءدامى ەكەنىن تۇيسىنگەن. تۇيسىنگەن ساتتە لوقسىپ قۇسا باستادى. بۇنىسى جەتپىس بەس جاسقا كەلىپ، تاشكەنتتەگى اعاش قوراسىنا كىرىپ، قايىس ارقانعا اسىلىپ بارىپ تىنشۋ تاپقانشا جالعاساتىن لوقسۋ ەكەنىن، ارينە، ول كەزدە بىلگەن جوق. ءبىر نارسەنى ءتۇرتىپ، تانىپ الارعا

    169
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    ءبايدىلدا دوسكەنوۆ (1902-1974)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 16, 2021  |  1,643 views

    1943-46 جج شىعىس تۇركىستانداعى ۇلت-ازاتىق توڭكەرىسكە قاتىسقان. سوۆەت وداعىنىڭ كومەككە جىبەرگەن اسكەري مامانى. ب.دوسكەنوۆ قىزىلوردا وبل، قىزىلوزەك ەلدى-مەكەنىنىڭ تۋماسى. ەكىنشى جاھان سوعىسىنا قاتىسقان. 1943 جىلدان كەيىنگى ءومىرى قىتايداعى اسكەري ءىس-قيمىلداردا وتكەن. كەيىن 1946 جىلى ەلگە ورالعان. قۇلجادا قۇرىلعان ۋاقىتشا ۇكىمەت تۋرالى ادەبيەتتەردە (كىتاپ، ماقالا) ب.دوسكەنوۆتىڭ اتى كەزدەسىپ جاتادى. سول دەرەكتەردى وقىپ وتىرعاندا اسىرەسە، قوجاي دوقاسۇلى جازعان “وفيتسەردىڭ قويىن داپتەرىنەن” كىتابى مەن حاكىم بەكىشەۆتىڭ “ازاتتىق مۇراتى” اتتى كىتابىندا ءبايدىلدا دوسكەنوۆتىڭ اتى بىرقانشا جەردە كەزدەسەتىن ەدى. سۋرەتتىڭ الىنعان سىلتەمەسى: https://www.moypolk.ru/kazahstan/soldiers?search=%D0%94… جالپى، 1943-1946 جىلدارى سوۆەت وداعى التاي، تارباعاتاي، ىلەدەگى ۇلت-ازاتتىق توڭكەرىستى اسكەري ماماندارمەن قامتاماسىز ەتتى. نەشە مىڭداعان اسكەرلەر شەكارادان جاسىرىن ءوتىپ ول جاقتاعى پارتيزاندارمەن بىرگە كۇرەسكە قاتىستى. 1946 جىلى كومەككە كەلگەن اسكەري مامانداردىڭ

    305
  • تاريح

    ابىلقايىر. ءبىر حات – ءبىر مەملەكەت تاريحى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 11, 2021  |  1,667 views

    بۇل حاتتى وسىدان ەكى جىل بۇرىن دا سالىپ ەدىم، ورىسشا. ەندى شامام جەتكەنشە اۋدارىپ كوردىم. تاريحتا قازاق “1731 جىلى رەسەيگە بودان بولدى” دەپ وقىتىپ كەلەدى. وسى ءۇشىن ابىلقايىر حاندى جازعىرعاندار دا كوپ. جانە پەتەربور ارحيۆىندەگى نۇسقا تۇزدىق بولىپ كەلدى. قازاقستاندىق عالىم ي. ەروفەەۆا ونى ىسىرىپ قويىپ، ابىلقايىردىڭ حاتىن تۇپنۇسقادان وقىپ، قايتا اۋداردى. سوندا جالعان دۇنيە جاريا بولىپ قالدى. 1731 جىلى 8 قىركۇيەكتە ابىلقايىر رەسەيدىڭ قاتىن پاتشاسىنا قۇزىرىڭا ال، قىزمەتشىڭ بولايىن دەپ حات جازباعان ەكەن. سوندا ء“ۇش عاسىرلىق” دەگەن اڭگىمە بەكەر بولىپ شىعادى. ەسكەرتۋ: ورىسشا نۇسقانى وقيمىن دەگەن ادام پاراقشامنان تاۋىپ الار. ال ازىرگە: 1) يرينا ەروفەەۆا اۋدارماسى: 8 قىركۇيەك 1730 جىل. ۇلى دا مەيىرىمدى، جوعارى مەملەكەتتىڭ بارلىق جەرىن بيلەۋشى مارتەبەلى

    195
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    Kۇنشىعىس قازاقتارى ء(ور التاي، باركول)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 5, 2021  |  1,937 views

    20. عاسىردىڭ 30- جىلدارىنداعى كۇردەلى ساياسي كەزەڭدەرگە بايلانىستى كۇنشىعىس قازاقتارى ء(ور التاي، باركول) اتامەكەنى باركول، قۇمىلدى ارتقا تاستاپ گانسۋ جانە تسينحاي ولكەلەرىنە قونىس اۋدارعان ەدى. بۇل تاريحي قۇندى سۋرەتتەردى Joseph Needham قىتايعا جاساعان ساپارى كەىندە ءتۇسىرىپ العان. Dr.J.Needham بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى قىتايدىڭ سولتۇستىك-باتىس ايماعى دالىرەك ايتقاندا تسزيايۋگۋان (嘉峪关), چيەنفوتۋنگ (千佛洞), دۋنحۋان (敦煌) وكۋرگتەرىندە ءبىر اي ايالدايدى (1943.ج 30-شى قىركۇيەكتەن 29-ىنشى قازانعا دەيىن). گانسۋ پروۆينتسياسىنىڭ اتالمىش اۋدان وكۋرگتەرىندە قازاقتار دا بار ەدى. ولار ەلىسقان ءالىپۇلى باستاعان كوشتەن قالىپ قويعان از ساندى قازاقتار ەدى. نەگىزىندە 1943 جىلى ەلىسقان ءالىپۇلى باستاعان بىرقانشا دۇركىن كوش تيبەتتىڭ سارى جوندارىن ارتقا اۋناتىپ بۇلاناي اسىپ پاكىستانعا جەتىپ قويعان ەدى. سۋرەتتەرگە قاراپ شوشاق تىماق كيگەن قازاقتاردى اينىتپاي تانىپ

    362
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: