جۇگىرتپەلەر
 | 
  • تاريح

    كەنەسارى حان مەن بالاسى سىزدىق سۇلتان تۋرالى دەرەك وسمان مۇراعاتىنان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  284 views

    كەنەسارى حان مەن بالاسى سىزدىق سۇلتان تۋرالى دەرەك وسمان مۇراعاتىنان كەزدەسۋى بەك مۇمكىن. بۇعان ەشقانداي دا ءشۇباڭىز بولماسىن. ءبىرىنشى سۇگىرەت، وسمان ەلىندە جارىق كورگەن “باسيرات” (basîret) اتتى گازەت. ەكىنشى جانە ءۇشىنشى سۇگىرەت، وسمان مەملەكەتىندە جارىق كورگەن “ۋاقىت” اتتى گازەت. ءتورتىنشى سۇگىرەت، وسمان سۇلتانى ءابدۇلازيزدىڭ قاشقارياعا كومەككە جىبەرگەن اسكەري قارۋ-جاراق، وق-دارىسىنەن ءبىر پارشا كورىنىس. كەنەسارى مەن سىزدىق سۇلتان تۋرالى وسمان دەرەكتەرى شىنى كەرەك ءالى تولىق زەرتتەلگەن جوق. حان كەنەسارىنىڭ ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىن قازاقستان ايماقتارىمەن شەكتەپ ءبولىپ قاراۋ ەڭ ۇلكەن قاتەلىك سانالادى. حان كەنە مەن شىعىس تۇركىستانداعى قازاق، ۇيعىر، دۇڭعان كوتەرىلىستەرى اراسىنداعى ساياسي، اسكەري قاتىناستار تۋرالى دەرەك تە قىتاي مۇراعاتىندا كومۋلى جاتىر. وندا شاۋەشەك، قۇلجا جانە ءۇرىمجى قالالارىنداعى قازاقتاردىڭ حان كەنەمەن جانە كەيىنگى

    69
  • تاريح

    احاڭ مەن جاحاڭ سالعان ازاتتىق جولى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 3, 2020  |  373 views

     «قازاق» گازەتىنە –107 جىل جۇمات انەسۇلى                                                                                                                       تاريحي پوۆەست                                                                                       

    53
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسىنىڭ تارقاۋى تۋرالى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 18, 2020  |  486 views

    1944- جىلدىڭ قاراشا ايىندا قۇلجا قالاسىندا قۇرىلعان شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى 1946- جىلعا كەلگەندە ۇكىمەتتىڭ رەسمي تۇردە تاراعانىن جانە بۇدان بىلاي شىڭجاڭ ولكەسىمەن بىرىككەن كواليتسيالى ۇكىمەت قۇرماق نيەتىن بىلدىرە وتىرىپ، ۋاقىتشا ۇكىمەتتىڭ ورگان گازەتى “ازات شارقي تۇركىستاندا” ارنايى ماقالا جاريالاعان-دى. نەبارى ءبىر جارىم جىل ءومىر سۇرگەن قۇلجاداعى شارقي تۇركىستان ۇكىمەتى، 1946- شى جىلعا كەلگەندە رەسمي توقتادى. 1944- جىلدىڭ قاراشا ايىندا ۋاقىتشا ۇكىمەت جاريا ەتىلگەن سوڭ، ۇكىمەتتىڭ ورگان گازەتى “ازات شارقي تۇركىستان” دەپ اتالدى. گازەت ۇيعىر، قازاق، ورىس، موڭعول جانە قىتاي تىلىندە جارىق كوردى. گازەتتىڭ قازاقشا بولىمىندە بۇقارا تىشقانباەۆ، قۇرمانالى وسپانۇلى باسشىلىق ەتتى جانە گازەتتىڭ رەداكتسيا قۇرامىندا اۋەسقان نارىنبايۇلى، راحمەتوللا اپشەۇلى، قۇرمانباي تولىبايۇلى، ابدىبەك، الاديار، اسانباي، سىرايىل، قالي قاتارلى كىسىلەر رەداكتور، اۋدارماشى،

    115
  • تاريح

    انگليانىڭ جوڭعاريا قازاقتارىنا وزىق سوعىس قارۋلارىن بەرۋگە تالپىنۋى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 14, 2020  |  516 views

    قاشقارداعى انگليا كونسۋلى  انگليانىڭ قاشقارياداعى كونسۋل قىزمەتى 1881- جىلدان كەيىن باستاۋ الادى. انگليانىڭ تۇپكى ماقساتى تسين يمپەرياسىنىڭ سولتۇستىك-باتىس ايماعى مەن تۇركىستان (ورتالىق ازيا) دالاسىنا ءوز ىقپالىن جۇرگىزۋ ەدى. بىراق، بۇل تۇستا پاتشالىق رەسەيدىڭ دە ايماقتاعى ساياسي ىقپال كۇشىن ەسكەرمەۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. پاتشالىق رەسەيدىڭ ءاۋ باستاعى ماقساتى تۇركىستان ايماعىن ەندەي ءوتىپ ءۇندىستان ارقىلى تەلەگەي تەڭىز جولىنا شىعۋ ەدى. بىراق، تۇركىستان دالاسىنداعى تۇركى حاندىقتارى (قازاق، تب) بۇل ماقساتتى ءجۇز جىلداپ كەشىكتىرىپ جاتتى. رەسەي ەندى تۇركىستان دالاسىن قيىر شىعىستان اينالىپ ءوتىپ قاشقاريا ارقىلى ۇندىستانعا ۇلاسۋدى كوزدەدى. بىراق، ول تۇستا قاشقاريا مۇلدە جابىق الەم ەدى. دەيتۇرعانمەن دە جابىق الەمنىڭ تۇستىك قاپتالىنان انگليا يمپەرياسى دا كەلىپ ۇلگىردى. سوسىن نە كەرەك، بۇل ايماق رەسەن-انگليا يمپەرياسىنىڭ

    139
  • تاريح

    ولكە تاريحى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 5, 2020  |  589 views

    مينگو جىلناماسىنىڭ 37- جىلى 1-قاڭتاردا جارىق كورگەن. ء(بىزدىڭ جىلناما بويىنشا، 1-قاڭتار، 1948.ج) كىتاپ اۆتورى: پولات قادىري كىتاپتى شىعارۋشى باسپا: “التاي” باسپا ءۇيى پولات قادىري (بولات قادىر) 1919-جىلى شىڭجاڭ ولكەسى قۇتىبي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1949-جىلى ۇندىستانعا، 1957-جىلى تۇركياعا قونىس اۋدارعان. 1940-جىلى شىڭجاڭ ينستيتۋتىنىڭ (قازىرگى شىڭجاڭ ۋنيۆەسيتەتى) ءتىل-ادەبيەت ءبولىمىن بىتىرگەن. 1940-1941-1945 جىلدارى ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ ورگان گازەتى “شىڭجاڭ گازەتىنىڭ” ۇيعىر-قازاق بولىمدەرىندە جۇمىس ىستەگەن. 1944-جىلدىڭ كوكتەمىندە قاماۋعا الىنعان، 1945-جىلى “حان ءتاڭىرى” جۋرنالىندا، 1946-1949 جىلدار اراسىندا “التاي” باسپا ۇيىندە، 1947-1948 جىلدارى “شىڭجاڭ گازەتىنىڭ” ۇيعىر-قازاق بولىمدەرىندە جانە 1947-1949 جىلدارى “التاي” باسپا ءۇيى جاعىنان شىعارىلعان “ەرىك” گازەتىندە جۇمىس ىستەگەن. “ولكە تاريحى” كىتابى ەكى بولىمنەن تۇرادى: ءبىرىنشى بولىمدە، شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ ەرتە زامانعى تاريحى، شارۋاشىلىعى، مادەنيەتى، تۇركىلەردىڭ تاريحى، نانىم-سەنىمى

    146
  • ساياسات

    شىنايى تاريح قايدا؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 2, 2020  |  611 views

    قازاق تاريحى بۇرىنعى كوممۋنيستىك يدەولوگيا سالقىنىنان ارىلدى ما؟ “التىن وردانىڭ” قۇرىلعانىنا 750 جىل ما؟ تاريح فاكۋلتەتتەرى نەنى وقىتادى ؟ ۇلتتىق كوزقاراستاعى قازاق تاريحى جازىلا ما ؟ ======================= ۇنەمى كوكەيدەن كەتپەيتىن تاريحىمىزعا بايلانىستى باستى سۇراقتار وسى. وسىدان شامالى ۋاقىت بۇرىن “التىن وردانىڭ 750 جىلدىعىن” اتاپ وتەمىز دەگەن ءسوز ەستىلگەن. سوعان مەن تاڭعالدىم. جوشىنىڭ ۇلكەنى باتىي 1239- جىلى بۇكىل رۋس كنيازدىكتەرىن، كيەۆتى، شىعىس ەۋروپانى جاۋلاپ العاننان كەيىن 1240-جىلى سارايشىقتا التىن وردا مەملەكەتىن قۇرعان. بۇل ورىس تاريحىندا دا، باسقا ەلدەردىڭ تاريحىندا دا جازىلعان، وشپەيتىن، وزگەرمەيتىن تاريح. ياعني، التىن وردانىڭ قۇرىلعانىنا 750 جىل ەمەس، 780 جىل. ال، جوشى حانعا كەلەتىن بولساق، ول قازاق تاريحىنىڭ باسىندا تۇرعان ءۇلى حان. ولاي دەيتىن سەبەبىمىز 1219-1220- جىلى سىرداريادان

    124
  • تاريح

    جاپونياعا جازىلعان حات

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 1, 2020  |  549 views

    Eldes Orda بۇل كىسىنىڭ اتى ماقمۇت مۇحيدي. شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ تۇرپان ايماعىندا تۋعان. اعايىندى ءتورت مۇحيدي بولىپتى. اعاسى ماقسۇت مۇحيدي جاڭاشىل زيالى كىسى. تۇرپاندا جاديتتىك باعىتتا اعارتۋشىلىقپەن اينالىسقان. ماقمۇت بالا كەزىندە اعاسى اشقان جاديتتىك جۇيەمەن ءبىلىپ الىپتى، كەيىن ساۋدا بايلانىسىمەن ءۇرىمجى، شاۋەشەك، سەمەي، تاشكەن جانە ماسكەۋ، پەتەربۋر قالالارىن ارالاپتى. 20- عاسىر باسىنداعى الاش قوزعالىسى مەن تۇركىستاندىق قوزعالىس كوپ ىقپال ەتسە كەرەك، كەيىن تۇرپانعا كەلگەن بەتتە ۇلتتىق رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ جاندانۋىنا بارىنشا ەڭبەك ەتىپتى. سوڭىرا 1931- جىلى قوجانياز كوتەرىلىسىنە بەلسەندى اتسالىسىپ، كوتەرىلىستىڭ تۇرپانداعى ۇلت ليدەرىنە اينالدى. دۇڭعان ما جۋنگين ارمياسى مەن قوجانياز اراسى بۇلىنگەن سوڭ ءوز اسكەرىن باستاپ اتى شاھارعا اتتانعان جانە قاشقار قالاسىندا قۇرىلعان ۇلتتىق رەسپۋبيليكانىڭ باس قوماندانى بولعان. قوجانياز ولكەلىك ۇكىمەت

    95
  • كوز قاراس

    اقش-سوۆەت قاتىناستارىنداعى شىڭجاڭ ولكەسى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 29, 2020  |  665 views

    سۇگىرەتتەرگە قىسقاشا تۇسىنىكتەمە: ءبىرىنشى سۇگىرەتتە، اقش-تىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى تۇڭعىش وكىلەتتى باس ەلشىسى ەدموند كلاب جانە ديحۋا قالاسىنداعى ء(ۇرىمجى) اقش كونسۋلىنىڭ الدى تۇسىرىلگەن. ۋاقتى، 1943- جىلدىڭ ءساۋىر ايى.  ەكىنشى سۇگىرەت، اقش ۇكىمەتىنىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى وكىلەتتى ەلشىسى جون حالل پاكستون مىرزا(1946′دان سوڭ ەلشى بولدى).  ءۇشىنشى سۇگىرەت، شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ ساياسي، اكىمشىلىك ورتالىعى ديحۋا قالاسىندا ء(ۇرىمجى) ورنالاسقان اقش كونسۋلدىعى. كونسۋل الدىندا تۇرعاندار ج. پاكستون جانە زايىبى.  ءتورتىنشى سۇگىرەت، 1946-جىلدىڭ قاراشا ايىندا ديحۋاداعى اقش كونسۋلى الدىندا تۇسىرىلگەن. ارتقى قاتار وڭنان ءتورتىنشى ادام جون حالل پاكستون. پاكستون اقشتىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى وكىلەتتى ەلشىسى بولىپ تاعايىندالعان كەزى. 1941-42 جىلدان كەيىن شىڭجاڭ ولكەسىندە كىلت وزگەرىستەر باستالدى. ولكەنىڭ سىرتقى ساياسي ديپلوماتياداعى باعىتى وزگەرىپ جاتتى. سوۆەت-شىڭجاڭ قاتىناستارى جول ايرىققا كەلىپ ءتۇيلىستى.

    140
  • كوز قاراس

    1933- جىلى قاشقار قالاسىندا قۇرىلعان شارقي تۇركىستان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 24, 2020  |  749 views

    1933- جىلدىڭ قاراشا ايىندا قاشقار قالاسىندا قۇرىلعان شارقي تۇركىستان يسلام رەسپۋبيليكاسى ۇكىمەتىنىڭ ۇلتتىق ارمياسى. ۇكىمەت وتە قىسقا ۋاقىت ءومىر ءسۇردى. سىرتقى سەبەپ: الپاۋىت كۇشتەردىڭ ايماقتاعى سىرتقى ساياساتى تۇراقسىز بولدى; جانجال كۇشتەر ىمىراعا كەلدى; ىشكى سەبەپ: بىرىڭعاي ۇلتتىق تۇتاستىق بولمادى; ىشكى الاۋىزدىق كوپ بولدى; جاناما سەبەپ: اسكەري قۋات ءالسىز; ۇلتتىق رۋحاني-ساياسي قۋات تومەن; يسلامدىق فاناتيزم باسىم; اتالمىش ۋاقىتشا ۇكىمەتتىڭ پرەزيدەنتى تۇركيا، انلگيا سياقتى ەلدەرگە ديپلوماتيالىق حات جولدادى; اۋعانىستان امىرلىگىنەن ساياسي جانە قورعانىس كومەگىن الدى. ىشكى ۇلتتىق ۆاليۋتا اينالىمعا سالىندى. كورشى ەلدەرمەن ۆيزالىق رەجيم ورنادى. تاۋەلسىز مەملەكەتكە ءتان قانداي نىشان مەن بەلگى بار سونىڭ ءبارى ورىندالىپ جاتتى، بىراق ۇكىمەت بىرەر اي عانا ءومىر ءسۇردى.  1928- جىلدان باستاپ ولكە ورتالىعى ۇرىمجىدە ساياسي قان

    186
  • مادەنيەت

    اقسەلەۋ سەيدىمبەك سىناعان فيلم

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 19, 2020  |  819 views

    اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ كۇندەلىگىنەن: “قۇلاگەر” ءفيلمى جايىندا كينو ۇيىنەن «قۇلاگەر» ءفيلمىن كورىپ قايتتىم. ءى.جانسۇگىروۆتىڭ ايگىلى «قۇلاگەر» پوەماسىنىڭ ىزىمەن دەپتى. ونەر اتاۋلى، ونىڭ ىشىندە كينو ونەرىنە نە ءۇشىن كەرەك؟ كىم ءۇشىن كەرەك؟ اسىرەسە بەلگىلى ءبىر ۇلت ونەرى الدىمەن سول ۇلتتىڭ وزىنە كەرەك پە، جوق الدە وزگە ۇلتقا كەرەك پە؟ بەلگىلى ءبىر ۇلتتىڭ ونەرى الدىمەن ءوز بولمىسىن كورسەتۋى كەرەك پە، جوق الدە ءوز بولمىسىنان كىندىك ءۇزىپ، جالپىادامزاتتىق ءوز بولمىسىن كورسەتۋى كەرەك پە، جوق الدە ءوز بولمىسىنان كىندىك ءۇزىپ، جالپىادامزاتتىق دەيتىن اسىرە پاتەتيكاعا بوي الدىرعانى ءجون بە؟ ونەردىڭ پارقى مەن نارقى ۇلتتىق تالعام تارازىسىنا تۇسكەنى ءجون بە، جوق الدە سىرت كوز سىنشىنىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداۋىنا جۇرگەنى دۇرىس پا؟ تاريحي تۇلعالاردىڭ ءومىربايانى قاي شەك-شەكاراعا دەيىن

    176
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: