جۇگىرتپەلەر
 | 
  • كوز قاراس

    گەرمانيا نەگە سوعىس اشتى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 23, 2022  |  307 views

    جازۋشى-پۋبليتسيست مارات ءبايدىلداۇلى (توقاشباەۆ): ەرتەڭ، 22-ماۋسىمدا گەرمانيانىڭ سوۆەت وداعىنا قارسى شابۋىل باستاعانىنا 81 جىل بولادى ەكەن. جىل سايىن وسىنداي كەزەڭدە «1941 جىلى 22 ماۋسىمدا فاشيستىك گەرمانيا وپاسىزدىقپەن سوعىس جاريالاماستان سوۆەت وداعىنا باسىپ كىردى» دەگەن قۇلاققا ءسىڭىستى تۇجىرىم كەزەكتى رەت قايتالانىپ جاتادى. وسى شىندىققا ۇيلەسە مە؟ نەمىستەردىڭ وپاسىزدىقپەن باسىپ كىرگەنى راس پا؟ رەسەي تاريحشىلارى 2009 جىلعا دەيىن بۇل تاقىرىپقا اۋىز اشىپ كورگەن ەمەس. ويتكەنى اقيقاتتى ايتۋعا جول بەرىلمەيتىن. تاريحي قۇجاتتار بولسا نە دەيدى؟ تاريحي قۇجاتتار گەرمانيا 1941 جىلى 21 ماۋسىمدا سوعىس جاريالاۋ تۋرالى بەرليندە ازىرلەنگەن قۇجاتتىڭ 22-ماۋسىمعا قاراعان تۇندە ماسكەۋدىڭ رەسمي وكىلدەرىنە تاپسىرىلعانىن ايتادى. گەرمانيا ەلشىسى ۆەرنەر فون دەر شۋلەنبەرگ 1941 جىلى 22 ماۋىمدا كرەملگە كەلىپ، قابىلداۋ بولمەسىندە بىرنەشە ساعات توسىپ،

    51
  • تاريح

    قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 22, 2022  |  324 views

      جۇمات انەسۇلى (تاريحتىڭ ءبىر ساباعى– اڭگىمە) قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس بۇل 1917-جىلدىن كەيىن بولعان ۋاقيعا. قاراتاۋدىڭ سولتۇستىگىندەگى بەتپاقدالانىڭ ارعى بەتىندەگى كوتەرىلىستىڭ ۋ شۋى باسىلىپ، ، قىزىل مەن اقتىڭ اسكەرى بەتپاقدالانى ءالى ويقاستاپ جۇرگەن كەز. قاراتاۋداعى قارا بەكەت قىستىڭ قيىن كەزىندە، اداسقان، نە توڭعان جولاۋشى  جىلىنىپ، ەسىن جينايتىن بەكەت ەدى. وسى بەكەتتە ەلمەن بىرگە كوشە الماي ، ەلۋدەن اسقان ايەل مەن جاسى ون توعىزعا تولعان قىزى قارعاش امالسىز وسى قارا بەكەتتى قىستاپ قالعان. ولاردىڭ ءبىر سيىرى بار ەدى، سونى كۇندەلىكتى قورەك قىلىپ، كۇندەرىن كورىپ وتىرعان. ءتۇن قاراڭعىسى تۇسكەن كەزى ەدى. كىرە بەرىستە بايلانعان  جاس بۇزاۋ مەن قاشار تۇر، الدىنا سالىنعان ازعانتاي ءشوپتى كۇرت كۇرت شايناپ تۇرعان. . ءبىر كەزدە قويدىڭ

    51
  • تاريح

    احمەتتانۋشى جازۋشىنىڭ جاڭا كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 20, 2022  |  507 views

    مادەنيەت جاڭالىعى ۇلت ۇستازى، الاش كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعانىنا 150 جىل تاياۋدا  الماتىداعى  ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا  اقىن، جازۋشى جۇمات انەسۇلىنىڭ «تاريحي حيكاياتتار» اتتى كىتابىنىڭ  تۇساۋكەسەرى ءوتتى. بۇل كىتاپ  قازاق ءالىپبيى مەن گرامماتيكاسىنىڭ، ادەبيەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ نەگىزىن قالاعان، الاش كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ  1919-1920- جىلدارى العاشقى قىرعىز قازاق اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلۋىنا سىڭىرگەن زور قايراتكەرلىك قىزمەتى  بايان ەتىلگەن. جاڭا كىتاپتىڭ اۆتورى ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىنۇلىن  ۇنەمى ۇلىقتاۋىمەن وقىرماندارعا جاقسى ءمالىم. جۇمات انەسۇلىنىڭ احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ  ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن، الاش قوزعالىسى مەن پارتياسىنىڭ تاريحى بايان ەتىلگەن « ماقتانىشى ەلىمنىڭ»، ۇلتىنا عۇمىرىن ارناعان تۇلعا»، «الاش تۋىن كوتەرگەندەر اتتى  تاريحي كىتاپتارى ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ  كاتالوگىنا ەنگەن. جاڭا كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرىنە  بەلگىلى اقىن ايان نىسانالين، بەلگىلى جازۋشى ، «بالبۇلاق» جۋرنالىنىڭ

    86
  • جاھان جاڭالىقتارى

    قارا تەڭىزدە رەسەيدىڭ “ماسكەۋ” كرەيسەرى سۋعا باتتى. وعان نە بولدى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 15, 2022  |  1,000 views

    مارك كرۋتوۆ “ماسكەۋ” كرەيسەرى رەسەيدىڭ قارا تەڭىزدەگى اسكەري فلوتىنىڭ فلاگمانى بولعان. 14 ءساۋىر كەشكە رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى ەلدىڭ قارا تەڭىزدەگى اسكەري فلوتىنىڭ فلاگمانى – “ماسكەۋ” كرەيسەرى سۋعا باتقانىن حابارلادى. ساراپشىلار زىمىران قارۋى بار كرەيسەردەن ايىرىلۋ رەسەي فلوتىنا ەلەۋلى سوققى بولىپ تيەتىنىن ايتادى. 13 ءساۋىر كەشكە ۋكراينانىڭ ودەسسا وبلىستىق اسكەري اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، پولكوۆنيك ماكسيم مارچەنكو telegram-كانالىنا رەسەيدىڭ قارا تەڭىز فلوتىنىڭ فلاگمانى (جولباسشى كەمە) سانالاتىن، زىمىرانمەن جابدىقتالعان “ماسكەۋ” كرەيسەرىنە ۋكراينانىڭ كەمەگە قارسى ەكى “نەپتۋن” زىمىرانى تيگەنىن جازدى. بىرنەشە ساعاتتان كەيىن رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى تاسس اگەنتتىگىنە كەمەدە ءورت بولعانىن راستادى. اسكەري ۆەدومستۆو ء“ورت سالدارىنان “ماسكەۋ” زىمىران كرەيسەرىندە وق-ءدارى قورى جارىلدى. كەمەگە ەداۋىر زاقىم كەلدى. ەكيپاج تولىقتاي ەۆاكۋاتسيالاندى” دەپ مالىمدەپ، ءورتتىڭ شىعۋ سەبەبى انىقتالىپ جاتقانىن ايتقان.

    561
  • تاريح

    يتەل(اتيل، يتەل، يدەل، ەدىل) قاعان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  893 views

    يتەل(اتيل، يتەل، يدەل، ەدىل) قاعان يتەل قاعان كوكبورع اتالعان تۇستا، كوكبورع اتى كوكبۇلاق بولىپ تارالعان تۇستا… ەۋروپاعا اباق تاڭبا كوتەرىپ بارعان ۇلى اباقتى اتانىپ، كەيىن كەلە ۇرپاعى اقباقتى بوپ ەستە قالاتىن. اقباقتىدان ەسەن تۋدى دا، ەسەن-اباقتى دەلىنگەن، ەسەن-اباقتى ەسەنباقتى بولىپ كارپاتتىڭ يىعىنا كومىلگەن…. يتەلدەردىڭ جارتىسى ورال تاۋدا تۇرادى، يتەلدەردىڭ جارتىسى التايدا ءىشىپ بۇلاعىن… ءبىرى باشقورت ىشىندە، ءبىرى قازاقتىڭ قوڭىر تۇسىندە، ۋلاپ-شۋلاپ شىعادى… قۋرايدان تارتىپ قوڭىر كۇي، تارقاتىپ ءىشىپ قۇمارىن… ەدىلدەن الاقانىمەن كوسىپ ىشكەن كەزدەرىن ەسكە اپ، سەلكىلدەپ بيلەر “جورعاعا” قوزعالتىپ اباق تۇمارىن… مىنە، وسىلاي ورمان ەلىنەن تاراعان سۇلۋ تاريح، يتەل قاعاننىڭ اتتارى دالا كىلەمىن تۇياعىمەن سىرعىتىپ اعىلىپ… كوكبورى مۇباراك قيزاتۇلى

    272
  • تاريح

    يتەلى – كەرەي مەن ۋاقتىڭ ەڭ ەسكى رۋى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  699 views

    وتكەندە «”ۆ”دىبىسىنىڭ ءومىرى» اتتى ماقالامىزدا يتەلى، مولقى اتاۋلارىنىڭ ءبورى ۇعىمىمەن تىعىز قاتىستىلىعى تۋرالى ءماندى دە،ماعىنالى اڭگىمە ايتقانبىز. سونى قايىرا ۇسىنامىز. كوك-ۆولك(كوك ءبورى) اتاۋى ۋاقىت وتە كەلە كوكبۇلاق بولىپ ايتىلىپ، يتەلى شەجىرەسىنىڭ نەگىزگى اتاۋىن تۇلعالاندىرعان. كوك ءبورى سوزىنەن شىققان كوكبۇلاقتى كوشپەندى ومىردەگى ءبورىنىڭ اتىن تىكە اتامايتىن ادەت بويىنشا، كوكبۇلاقتىڭ تۇقىمدارىن “يت ەلى” اتاپ كەتكەن. ەندى وسى اقمەرگەن(كۇيىك), اقباقتى، اقمالاي(تىنىبەك) دەپ تانىلعان ءۇش يتەلىنىڭ اتاسى بولعان كوكبۇلاقتىڭ احمەتالى، اقبەردى دەگەن ەكى ۇلىنىڭ ىشىندە، احمەتالىدەن ۇشەۋى تارايدى. كوكبۇلاقتىڭ كەلەسى ءبىر ۇلى بولعان اقبەردى اتاۋىنا كەلسەك، اح-بورت(اقبورى) دەگەن ءسوزدىڭ كەڭىتىپ ايتىلۋىنان كەلىپ شىققان. قازاقتىڭ الاشا رۋى اقبەرلى، توقبەرلى دەگەن ەكى ۇلكەن تارماققا بولىنەدى. ياعني، اق ءبورىلى، توق ءبورىلى دەگەن ماعىنالاردا. وسى توقبورلىدەن بورىشە تۇقىمى

    121
  • تاريح

    ءبورىنىڭ اتىن العان يتەلى مەن مولقى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2022  |  1,415 views

    («”ۆ”دىبىسىنىڭ ءومىرى» ماقالاسىنان ءۇزىندى) ۆورگ(ۆورك). بۇل كادىمگى كوك ءتۇستى جانە وسىعان بايلانىستى ءبورىنى ءبىلدىردى. ءبورى دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى كوك ءتۇستى ۇعىندىرادى. ۆورگ(ۆورك) ءسوزى ۆ دىبىسىنىڭ “ۇب، وب، اب، با، بو، بۇ، ۇ، ۋ” بولىپ تۇرلەنۋىنە ساي، بۋرع، ۆورع، بۋرى، ۆلۋە، ءبورى، بورىك، ۆولك سوزدەرىن تۋدىردى. ۆولك – ولەكشىن. ۆلۋە(بورە، بولە) – اعىلشىن تىلىنە كوك ءتۇستى بىلدىرەتىن اتاۋ رەتىندە عۇندار جاعىنان ەندى. ءۆولف(بورىپ) ءسوزى ولاردا ءبورىنى بىلدىرەدى. بۋرىل ءتۇس تە كوك ءتۇستى نەگىز ەتەدى. قازاقتا “بورىكتىرىپ قىرادى” دەگەن ءسوز بار. بۇل بىرىكتىرىپ قىرادى دەگەن ماعىنانى بەرەدى. قازاقتىڭ بىرىگۋ دەگەن ءسوزىنىڭ ءاۋباستا تۋىلۋىنا دا بورىلەردىڭ ازىعىن ۇستاۋداعى ۇيىمشاڭ ارەكەتى اسەر ەتكەن. ۆولك(بورع) – شىعىس ەۋروپا جەرىندە ءبورىنى ءبىلدىردى. ۆولك ءسوزى بولع، بولقى

    831
  • تاريح

    تۇعىرىل حاننىڭ الەمدى بيلەگەن ۇرپاقتارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2022  |  692 views

    تۇعىرىل حاننىڭ نىلقى شامعۇن(سانعۇن), ەكە(ۇكى), تايبۇعا دەگەن ءۇش ۇلى بولدى. نىلقى شامعۇننان تاراعان اۋلەت تورعاۋىت، قالماق، اباق-ساحارا قاتارلى وردالاردىڭ بيلەۋشىلەرى بولسا، تايبۇعادان تاراعان اۋلەت ءسىبىر، تومەن حاندىقتارىن بيلەدى. تۇعىرىل حاننىڭ ءىنىسى جاقا قامبىنىڭ قىزىنان تۋعان جيەندەر ۇلى موعول ورداسىن، قىتايدى، يراندى بيلەسە، ءوزىنىڭ قۇلاعۋدان تۋعان جيەندەرى يراندى تاعى دۇبىرلەتتى. تۇعىرىل حاننىڭ ۇرپاقتارىنان قازان، قاجى-تارحان(استراحان), قاسىم حاندىقتارىنىڭ تاعىنا وتىرعاندار دا بولدى. قىرىم حاندىعىن بيلەگەن تۇعىرىل حان ۇرپاقتارى تۇتاس جوشى ۇلىسىنداعى بارلىق حاندىقتاردى شەڭگەلىندە ۇستادى. جوشى ۇلىسىنان شىققان حاندىقتاردىڭ تاۋەلسىزدىگىن قورعاۋ جولىنداعى شايقاستاردى ۇيىمداستىرۋشى بولدى. قىرىم حاندىعىن بيلەگەن تۇعىرىل حاننىڭ ۇرپاقتارى قىرىم حاندارىنىڭ ەسىمىنىڭ بارىندە كەرەي قوسىمشاسى بار. بۇل تۋرالى ورىس زەرتتەۋشىلەرى ەكىگە جارىلادى. ءبىرى، قاجى -كەرەيدى تۇعىرىل حان اۋلەتىنەن دەسە، ءبىرى

    95
  • كوز قاراس

    كەشەگى سۇم سوعىستا بۇل بالانىڭ وتباسىنان قانشا ادام وپات بولعانىن بىلمەيمىز…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2022  |  1,051 views

    1945 جىلى جاپونيانىڭ ناگاساكي قالاسىندا جارىلعان اتوم بومباسى ەستەرىڭىزدە شىعار؟ دجو و’دوننەلل دەگەن امەريكالىق جاۋىنگەر كوز الدارىڭىزداعى سۋرەتتى سول ءبىر قاسىرەتتى جاعدايدان سوڭ (كوپ ۇزاماي) تۇسىرگەن ەكەن. كىپ-كىشكەنتاي ءىنىسىنىڭ ءمايىتىن ارقاسىنا بايلاپ، كرەماتوري الدىندا كەزەگىن كۇتىپ تۇرعان جاس بالانىڭ بەينەسىنەن جاپون xالقىنىڭ بۇكىل بولمىس-مىنەزىن ايقىن كورۋگە بولادى. فوتوگرافتىڭ ەستەلىگىنە جۇگىنسەك، باۋىرىنىڭ دەنەسىن كوز الدىندا وتقا جاعىپ جاتقاندا دا ءمىز قاقپاستان قاسقايىپ تۇرىپتى (كەيىپكەرىمىز). ەرەسەك ادامعا ءتان سالقىنقاندىلىق تىنىتىپ، اينالاسىنداعىلارعا ەموتسياسىن سەزدىرمەپتى. تەك تومەنگى ەرنىن قانتالاعانشا تىستەلەي بەرگەنگە ۇقسايدى. ىشىندەگى تەبىرەنىسىن كورسەتكىسى كەلمەگەن عوي، سابازىم. سول ساتتەردە ونىڭ جان-دۇنيەسىندە بولىپ جاتقان الپاۋىت ارپالىس پەن كۇيىنىش-قايعىنى تىلمەن جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس شىعار؟ كولكىلدەگەن كوز جاسپەن شە؟ كەشەگى سۇم سوعىستا بۇل بالانىڭ وتباسىنان قانشا

    136
  • جاڭالىقتار

    ساناق: قازاقستان حالقى 19,1 ملن ادامعا جەتتى، قازاقتاردىڭ ۇلەسى – 70 پايىز

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 8, 2021  |  2,012 views

    1 قىركۇيەك پەن 30 قازان ارالىعىندا جۇرگىزىلگەن ۇلتتىق حالىق ساناعىنىڭ العاشقى ناتيجەسى بويىنشا، قازاقستان حالقى 19 169 550 ادامعا جەتتى. ساناقتىڭ ناتيجەسى جونىندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆقا بايانداعان پرەمەر-مينيستر اسقار مامين وسىلاي دەپ مالىمدەدى. قازاقستاندىقتاردىڭ 48,71 پايىزى – ەرلەر، 51,29 پايىزى – ايەلدەر. “قازاقستان حالقىنىڭ ورتا جاسى 31,94 جاس دەپ كورسەتىلگەن. جالپى حالىقتىڭ 33,97 پايىزى – 17 جاسقا دەيىنگى بالالار، 19,72 پايىزى – 14-28 جاس ارالىعىنداعى جاستار. ەلىمىزدەگى قازاقتاردىڭ ۇلەسى – 70,18 پايىزعا جەتكەن. حالىقتىڭ 59,05 پايىزى، ياعني 11 320 410 ادام ەڭبەككە جارامدى دەپ تانىلعان” دەلىنگەن اقوردا حابارلاماسىندا. قازاقستاندا حالىق ساناعى ون جىلدا ءبىر رەت وتەدى. بۇعان دەيىنگى ساناق 2009 جىلى وتكەن ەدى. ساناق قورىتىندىسى بويىنشا ەلدەگى حالىق سانى 16

    785
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: