Jügirtpeler
 | 
  • Köz qaras

    Qaşqariya Qazaqtarı nemese Altışar (altışahar) Qazaqtar turalı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 16, 2017  |  232 views

    Bwl eki tarixi surettiñ biri Qaşqar qalasında ornalasqan Sovet (säbet) konsulı. Jalpı, Şıñjañ ölkesinde qızıl qıtay biligi ornıqqanğa deyin (tipti 1955ke deyin) Sovettiñ bes ülken konsulı bolğan. Onıñ törteui qazaqtar jiı qonıs tepken Altay, Şäueşek, Qwlja men Ürimjide ornalasqan. Surettegisi Qaşqar qalasındağı konsul. Ekinşi suret Gomindañ (国民党) biligi Şıñjañğa ornağan soñ jeti aymaqta sayasi qwrıltaylar aşıp Üş aymaqtağı töñkeristiñ qalğan jeti aymaqqa (Ürimji, Qwmıl, Aqsu, Hotan, Qaşqar, tb) qanat jayuına tosqauıl bolğan edi. Suret Gomindañ ükimetiniñ Altışar eldi mekendegi belgisiz bir jinalısı. Osınday jiın, qwrıltay kezinde jañadan rayon (audan) qwru jwmıstarı qolğa alındı. Şıñjañ ölkesiniñ äkimşilik kartasındağı köp audandar (rayondar) däl osı kezeñde qalıptasa bastadı. Sonımen birge Wyğır wltınıñ atauı

    37
  • Tarih

    Qaramay men Maytau öñiri qazaqtıñ ejelden bergi atamekeni(Şığıs Qazaqiya)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 12, 2017  |  394 views

    Bwl jerdiñ atı Maytau (独山子), surette Maytau mwnay bwrğılau qwrılğıları tüsirilgen. Şıñjañda ol jıldarı (40-jj) mwnay bwrğılaytın ozıq qwrılğılar bolmağan twrsa, atalmış öñirdegi mwnaydı kimder bwrğılap jatır? Sovet (säbet) odağımen qanşalıq qatısı bar? Aytpaqşı, suret Şığıs Türkistan ükimeti qwrılğan jıldarı tüsirilgen. Şığıs Türkistan ükimetin qwruda Säbet (sovet) ükimeti sirek qazba baylıqtarğa astırtın müddeli bolğan. Sonıñ biri- Uran jäne biri- Mwnay. Urandı Altaydan tapqan da mwnay-gazdı osı Maytau (独山子) men Qaramaydan (克拉玛依) tapqan. Bwğan deyin bwl öñirge (Maytauğa) säbettiñ ken barlaytın tıñşıları kelip jer şarlap, astırtın kartağa tüsirip qağazğa nobayın qondırıp ketken. Jalpı, Qaramay men Maytau öñiri qazaqtıñ ejelden bergi atamekeni sanaladı. Wşı qiırsız osı öñirde qazaqtar mal töldetken, jer betine

    36
  • Tarih

    RUHANI JAÑĞIRU: ŞIĞIS QAZAQIYA JÄNE ŞIÑ DUBAN

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 11, 2017  |  609 views

     Şıñjañ ölkesine Qazaqstan ziyalıları eki türli kezeñde kele bastadı. Biri – 1916-1920 jıldarı panalap kelgen Alaş ziyalıları men 30-ınşı jıldarı aşarşılıqta kelgen qazaq intelligenciyası Qazaqtar Şıñ Duban (盛世才) ükimetin qwruda ekige jarıldı. Şäriphan töre bastağan wlt ziyalıları (soltüstik Şıñjañdağı barlıq qazaqtar) qolındağı äskeri, sayasi küşti toqtatıp Şıñ Dubanmen tikeley sayasi baylanısqa şıqtı. Bwğan bükil qazaqtıñ ziyalısı atsalıstı. Al, Şığıs Şıñjañnıñ altın diñgegi atanğan Äliptiñ wlı Elishan Şıñ Duban ükimetin qwruğa tis-tırnağımen qarsı boldı. Sondıqtan qazaqtıñ az böligi Elishanğa erip, Şıñ Duban ükimetine qarsı Ortalıq Mingo ükimetine qaraytın Ma BuFañnıñ äskeri ükimetin panalap, solardan sayasi, äskeri küş alıp qayta aynalıp kep Şıñ Dubannıñ ükimetin qiratudı oylastı. Şäriphan töre Elishanğa eki-üş ret

    86
  • Sayasat

    “Şäueşek kelisimi” qazaq-qıtay şekarasınıñ negizi boldı”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 10, 2017  |  865 views

    Asılhan MAMAŞWLI Qazaqstan men Qıtay şekarasındağı beket. Qorğas, 13 mamır 2003 jıl. (Körneki suret.) Osıdan 153 jıl bwrın, yağni 1864 jılı qazan ayınıñ 7-si küni Resey men Qıtay arasında “Şäueşek kelisimine” qol qoyıldı. Tarihşı Näbijan Mwqamethanwlı 153 jıl bwrın qol qoyılğan osı “Şäueşek kelisimi” qazirgi qazaq-qıtay şekarasınıñ negizi bolğanın” aytadı. Azattıq tilşisi Resey jäne qazaq zertteuşileriniñ ğılımi derekteri men pikirlerine süyenip, Qazaqstannıñ şığıs şekarasınıñ şejiresin süzip şıqqan edi. Qazaq-qıtay şekarasınıñ qalay tartılğanın zertteuge tırısqan tilşige äueli reseylik professor, tarih ğılımdarınıñ doktorı Vladimir Moiseevtiñ “Ortalıq Aziyadağı Resey men Qıtay (19-ğasırdıñ ekinşi jartısı – 1917 jıl)” zertteui wşırastı. Bir jarım ğasırdan astam uaqıt bwrın, qazan ayınıñ 7-si küni Resey men Qıtay arasında Şäueşek kelisimine

    39
  • Tarih

    Qıtay: Gansude mekendeytin qazaqtardıñ tarihı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 9, 2017  |  762 views

    Qıtaydıñ işki provinciyalarındağı şalğay aymaqtarda şaşırap jürgen Qazaq diasporasın zertteu qazirge deyin köp qolğa alınbay kele jatqan mañızdı taqırıptardıñ biri. Solardıñ arasınan eñ aldımen Gansu qazaqtarın atauğa boladı. İ. Gansu qazaqtarınıñ tarihı jäne qazirgi jağdayı Qıtay Halıq Respublikasınıñ jürgizgen wlttıq aumaqtıq avtonomiya sayasatınıñ nätijesinde 1954 jılı ŞWAR ğa qarastı İle Qazaq avtonomiyalı oblısı qwrıldı. Qazaqtar negizinen osı obılıstıñ Altay, İle, Tarbağatay aymaqtarında, sonday-aq ŞWAR Mori-Qazaq, ŞWAR Barköl-Qazaq avtonomiyalı audandarında ülken şoğır bolıp qalıptasqan. Osı atalğan öñirlerdegi qazaqtardı diaspora deuden göri ŞWAR dağı twrğılıqtı, ejelden kele jatqan etnikalıq qazaqtar dep atasaq ta teris bolmaytın wqsaydı. Al Qıtaydıñ işki jağında da, atap aytqanda Gansu men Çiñhay provinciyalarındağı eldi mekenderdi jartı ğasırdan astam

    58
  • Jahan jañalıqtarı

    Qıtaydağı “Demokratiyalıq Tañdau Küresi”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 8, 2017  |  1,235 views

    Osı uaqıtqa deyin biz Qıtay qoğamı men qıtay biligi arasında ärtürli kürdeli toptar men pikir, tanımı bir-birine kelise bermeytin sayasi, qarjılıq şonjarlardıñ astırtın ayqası turalı qısır keñestiñ basın şalıp qoyğan edik. Bügin sonıñ azğantay bwşpağı retinde tarix betinde qalğan tağı bir oqiğadan şağın şolu jasamaqşımız. Ol qıtaydağı “Demokratiyalıq Tañdau Küresi”. Jalpı qıtay qoğamı demokratiyalıq küresterden köz aşpağan qoğam, biz sonı köp bile bermeymiz, küresterdiñ öz tarixi kategoriyası bar, barlıq küresterden bwl küres säl özgeşe. Bizdiñ bağanadan aytqımız kelip otırğan data 1989- jılı Pekinde bolğan Tyan Änmin (天安门) oqiğası. Tyan Änmin alañı älemdegi eñ ülken, eñ keñ alañdardıñ qatarına jatadı. Qıtaydağı demokratiyalıq qandı kürestiñ eñ körnektisiniñ biri osı alañda orın alğan.

    74
  • Tarih

    Asqar Tatanaywlı: Qazaq handığınıñ qwrıluı häm Abılay han

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 8, 2017  |  1,028 views

    Asqar Tatanaywlı (1906-1996) Qıtay eliniñ Altay jerinde ömir sürgen asa şejire häm bilimpaz twlğa. Qıtay Halıq jazuşısı (1988). 20 jıl aydauda bolğan qayratker. Öziniñ sanalı ğwmırında ağartuşılıqpen aynalısqan. 1933 jıldan bastap Altay jerinde wstazdıq etti häm Ahmet Baytwrsınov älipbiin qoldanıp twñğış gazet şığardı. Sonımen qatar köptegen dastandar jazdı. 1980 jıldardıñ ortasında «Tarihi derek, keleli keñes» attı tarihi-monografiyalıq eñbeginde alğaşqılardıñ biri bolıp qazaq handığı jaylı derekterdi jazadı. Atalmış tuındıdan üzindi wsınıp otırmız. 12-13 ğasırda däuirlegen Şıñğıs han jäne onıñ wrpaqtarı orta aziyanı, qazaq dalasın jaulap alıp, wzaq uaqıt ükim sürgennen keyin, 14-ğasırdan bastap älsirey bastadı. Orta Aziya halıqtarı öziniñ bayırğı ielik wqıqtarın qayta qalıptsatıruğa kiristi. Şıñğıs hannıñ nemeresi Batu jäne onıñ

    23
  • Tarih

    Kögeday

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 8, 2017  |  1,058 views

    Abaqkerey Batırı bar el jaudan qorıqpaydı. Şeşeni bar el daudan qorıqpaydı. Töresi bar el hannan qorıqpaydı. Jänibek Berdäuletwlı. Joñğarmen soğıs ayaqtalıp, qazaqtıñ birikken qosınınıñ tarap, är ru öz jüyesin küyttep ketken jağdayda, Altay men Sauırdıñ Resey men Qıtaydıñ memlekettik sayasatına tartıluına baylanıstı bwl ölkede qonıstanu üşin Jänibek bastağan Abaq Kerey qauımı birqatar tüyindi mäselelerdi şeşui qajet boldı. Birinşiden, bwrınğıday bıtırañqı rulardıñ jay ğana jiıntığı bolmay, bir ortalıqqa toptasqan qauımğa aynaldı. Ol üşin rulardıñ sanı on ekige jetkizilip, olar bir atadan tarağan qanı bir tuısqandar degen qağida nasihattaldı.  Bwrın Nayman men Kerey teñdes, biraq Şıñğıshannıñ qırğınınan azayıp, tozıp ketken Merkit ruın qatarına alıp, Jastabanmen qonıstas bolıp kelgen Sarıbas äuletterin jäne Naymannan

    43
  • Jahan jañalıqtarı

    Qazaqstandı almanıñ arğı otanı ataydı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 21, 2017  |  1,189 views

    Anna KLEVCOVA Almatı temirjol vokzalında satılatın almalar. 2 qazan 2014 jıl. Batıs baspasözi Qazaqstannıñ ekonomikalıq ösimi, köşpendi halıqtar arasında keñ tarağan kökpar oyını jaylı jäne Tyan'-Şan' tauı baurayında ösetin almanıñ şığu tegin qazirgi Qazaqstanmen baylanıstıratın zertteuge qatıstı kommentariy jazğan. STATISTIKA JÄNE ŞIKİZATQA SÜYENGEN EKONOMIKA Amerikalıq Stratfor saraptama ortalığınıñ saytı jurnalist Çarl'z van der Leeuvtiñ «Qazaqstan: ekonomikalıq damuğa qatıstı boljam men naqtı jağday» degen maqalasın jariyalağan. Maqalada eldiñ wlttıq statistikalıq agenttigi dereginşe, Ortalıq Aziyadağı eñ iri el – Qazaqstannıñ ekonomikası biıl alğaşqı jartı jılda 4,2 payızğa östi dep körsetilgen. Salıstırsaq, biılğı birinşi toqsanda ösim 3,6 payızdı, al 2016 jıldıñ alğaşqı jartı jılında bar-joğı 0,1 payızdı qwrağan bolatın. Bwl derekter halıqaralıq ekonomikalıq wyımdardıñ boljamdarına

    53
  • Tarih

    Qajımwqanğa qoldau körsetken ekeu

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 17, 2017  |  2,423 views

    Osıdan birer jıl bw­rın Astana qalasına jol tüsip, biraz kün bas şahardı araladım. Qala­dağı mädeni, tarihi eskert­kişterdi tamaşaladım. Sol uaqıtta özim kuä bolğan jaylardıñ işindegi böle-jara aytarım äygili jazuşı, qoğam qayratkeri, bärimizge bala jasımızdan öziniñ «Toqaş Bokin» romanımen tanıs Zeyin Şaşkinniñ şañırağında qonaq bolğanım der edim. Jazuşınıñ zayıbı Mä­riyam Nwrlanqızı jası seksen jetige kelse de äli künge sergek, şiraq, ba­quat­tı küyde eken. Ol kisi ken­je qızı Güljan men küyeu balası Erbolattıñ qo­lın­da, solardan tu­ğan kişkentay jien neme­re­lerine es bolıp, tirlik ke­şip jatır. Meniñ bwl üyge tap bolğanım da sol Er­bolattıñ, Kürşim audan­dıq mädeniet bölimin 18 jıl basqarğan belgili öner ardageri Qabdolla Twrarovtıñ kenje wlınıñ arqası edi. Kürşimge bir kelgeninde Erekeñniñ:

    142
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: