Jügirtpeler
 | 
  • Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl
    Tarih

    Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 25, 2025  |  116 views

    Bügin Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl tolıp otır. Qwjattardı oqısaq, Hruşev Qırımdı Ukrainağa bergen soñ respublikalardıñ aymaqtarın basqaşa bölmek bolğan eken. Qazaqstanda celinnıy kray qwrıp, eldiñ oñtüstik böligin körşi elderge beruge üzildi-kesildi qarsı bolğan. Bwl mäseleniñ tipti qarastırıluına qarsı şıqqan. Keyin osı wstanımı üşin qızmeti tömendetildi. Ministrler kabinetiniñ törağası qızmetinde B.Momışwlı, R.Qoşqarbaevtı Wlı Otan soğısınıñ batırı atağına birneşe ret wsınıptı. S.Nwrmağambetovke kömektesipti. 1960j 212 päterli üydi qazaq öneriniñ maytalmandarına bergizipti. 1955j Qıtaydan oralğan 100 otbası dalada qalğanda olardıñ mäselesin şeşu üşin ükimetten arnayı komissiya qwrudı swrağan eken. Elge qızmet etken azamat qoy. p.s. mwnday principşildik – büginde sirek kezdesetin qasiet. Nurmukhamed Baigarayev

    15
  • NAURIZ turalı mañızdı qwjat
    Köz qaras

    NAURIZ turalı mañızdı qwjat

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 25, 2025  |  126 views

    Aşıq derekközderden 1920 jılğı 20 naurızda Taşkentte Twrar Rısqwlov qol qoyğan Naurızdı atap ötu turalı bwyrıqqa közim tüsti. Demek, biıl bwl tarihi qwjatqa – 105 jıl! Alayda, arada nebäri altı jıl ötken soñ 1926 jılı Naurızğa tıyım salındı. Al, 1920 jılı Türkistan Keñestik Respublikasınıñ Ortalıq Atqaru Komitetiniñ törağası bolıp qızmet etken Twrar Rısqwlovtıñ tağdırı qanday qayğımen ayaqtalğanı barşamızğa mälim. Onı “halıq jauı” dep tanıp, 1938 jıldıñ 10 aqpanında atu jazasına kesken… Naşel vot takoy dokument v otkrıtıh istoçnikah: Prikaz, izdannıy v Taşkente Turarom Rıskulovım ot 20 marta 1920 goda o prazdnovanii Naurıza. Poluçaetsya, v etom godu etomu istoriçeskomu dokumentu ispolnilos' 105 let! V 1926 godu Naurız okazalsya pod zapretom. A

    15
  • Qazaq-joñğar din üşin soğıspağan!
    Köz qaras

    Qazaq-joñğar din üşin soğıspağan!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2025  |  161 views

    Qazaq-joñğar din üşin soğısqan degender mına derekke süyense kerek: 1691 jılı 6 aqpanda Irkutsk qalasında Joñğar hanı Galdan Boşogtu (moñğol. Galdan Boşigt; Qalm. Galdan-Boşigt; 1644 – 1697) elşileriniñ Qazaq handığı turalı äñgimesi. «…Şabarmandar: «Osıdan on jılday bwrın olar, Qalmaq Buşuhtu hanı men Kazak Ordası, dini ärtürli bolğan. Buşuhtu han qalmaqtarmen jäne basqa da orda müşelerimen birge Dalay-lamağa senedi, al kazak ordası äsirese Mwhametke Qırımdıq jolmen senedi, bwsurmandıq jolmen sündetteledi. Al Buşuhtu han Kazak Ordasına onımen, qalmaq Buşuhtu hanımen jäne Ordanıñ basqalarımen bir Dalay Lamağa birigip buddağa sensin dep jiberdi. Sondıqtan da olarmen janjal tuındadı, öytkeni olar qalmaq jolımen Dalay-lamağa sengisi kelmedi, osınıñ saldarınan ülken şayqastar bolıp, Buşuhtu han olardıñ köptegen

    21
  • Jin Noda: Qazaq handarı men Cin' imperiyasınıñ baylanısı tım tereñ
    Köz qaras

    Jin Noda: Qazaq handarı men Cin' imperiyasınıñ baylanısı tım tereñ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 4, 2025  |  337 views

    Ötken jılı qolıma Tokio şet tilder universitetiniñ professorı Jin Nodanıñ «Resey men Cin imperiyaları arasındağı Qazaq handıqtarı: XVIII-XIX ğasırlardağı Ortalıq Euraziya halıqaralıq qatınastarı» attı zertteu eñbegi tüsti. Öz tarihımızğa qatıstı bolğan soñ, bir demmen oqıp şıqtım. Atalğan kitapta qazaq hanı Abılay men özge swltandardıñ Cin imperatorına jazğan hattarı turalı bayandaladı. Jaqında Jin Nodamen habarlasıp, kökeyimizde jürgen swraqtardı qoydıq. – Ğılımi zertteu kitabıñız erte­degi Qazaq-Cin' imperiyası qatına­sın özgeşe tanuğa arnalğan akademiya­lıq eñbek eken. Bwnday zertteuge bet bwruğa ne türtki boldı? – Men Ortalıq Aziyanı zertteu barısında Resey jäne Cin' imperiyası turalı közqarastarda ülken alşaqtıq bar ekenin bayqadım. Osı alşaqtıqtı joyu maqsatında men qazaqtardıñ tarihın reseylik jäne qıtaylıq derekközder negizinde zertteuge kiristim.

    18
  • Doğal şayqası
    Tarih

    Doğal şayqası

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2025  |  290 views

    1917 jılı Torğay dalasında ataqtı Doğal şayqası boldı. Bwl Amangeldi Imanov bastağan wlt-azattıq qozğalısındağı eñ iri şayqas sanaladı. Şayqasta Amangeldimen qatar, onıñ jauınger serikteri Ibıray Atambekov, Keyki Kökembaev erekşe erlik körsetti. Doğal şayqası nemese Doğal–Ürpek soğısı – 1916 jılğı wlt-azattıq köterilis kezindegi A. Imanov bastağan Torğay qazaqtarı köterilisşileriniñ Resey Ükimetiniñ jazalauşı otryadına qarsı soñğı soğısı. Şayqas 1917 jılı 22-23 aqpan künderi Doğal qopası men Ürpek qonısı aralığında bolğan. Bwl kezeñde köterilisşilerdiñ negizgi küşi Torğay qalasınan 150 şaqırım qaşıqtıqtağı Batpaqqara eldi mekeniniñ mañındağı Jaldama, Torğay özenderiniñ boyına ornalasqan edi. Al ekinşi böligi Torğay qalasınan 140 şaqırım jerdegi Jılanşıq özeniniñ boyına, üşinşisi qaladan 80 şaqırım qaşıqtıqtağı Perovsk jolınıñ boyında toptastırılğan. Torğaydağı köterilisti

    26
  • Alaştıñ alğaşqı matematikteri
    Sayasat

    Alaştıñ alğaşqı matematikteri

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 21, 2025  |  338 views

    Foto: aikyn.kz Matematika – adamzat örkenietiniñ damuına negiz bolğan irgeli ğılımdardıñ biri. Onıñ bastauın ejelgi Mısır, Vavilon, Ündistan, Qıtay jäne Grekiya örkenietterinen bayqauğa boladı.  Bwl halıqtar matematikalıq bilimniñ alğaşqı jüyelerin qalıptastırıp, arifmetika, geometriya, algebranıñ negizderin qaladı. Keyingi orta ğasırlarda arab-mwsılman älemi matematika ğılımınıñ damuına zor ıqpal etti. Äl-Horezmi, äl-Farabi, Omar Hayyam, Nasireddin Tusi sındı ğalımdar algebra, trigonometriya, sandar teoriyası men astronomiya salalarında jañalıqtar aşıp, keyingi europalıq ğılımğa negiz qaladı. Bwl ürdis türki halıqtarı qonıstanğan aymaqtarğa da äser etti. Qazaq dalasında matematikalıq bilimniñ özindik erekşelikteri boldı. Köşpeli örkeniet twrmıs-tirşiliktiñ qajettilikterine negizdelgen matematikamen tığız baylanısta damıdı. Qazaq halqı astronomiyalıq esepteulerge süyene otırıp, uaqıttı anıqtau ädisterin qoldandı, geometriyalıq principterdi jer ölşeude, qwrılıs saluda,

    27
  • ŞWBARTAU. KÖPBEYİT. MAĞAUIN.
    Tarih

    ŞWBARTAU. KÖPBEYİT. MAĞAUIN.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 16, 2025  |  371 views

    Bazarbek Atığay Soñğı uaqıtta, soñğı bolğanda, klassik jazuşı, qazaq ädebietiniñ däleldi tarihın üş ğasırğa tereñdetken teñdessiz ğalım Mwqtar Mağauin dünieden ötkeli beri, BAQ-ta, äleumettik jelide ol kisi tuğan öñir – Şwbartau atı köp ataldı. Osı orayda keybir jazbalardan Şwbartau tauı degen tirkes wşırasıp qaladı, aragidik özimizden de Şwbartau tauı qanday tau, Şıñğıstaudıñ jalğası ma, älde oqşau tau silemi me, qay twsta dep te swrap jatadı. Sol sebepti jalpı äñgimeni Şwbartaudıñ qanday tau ekendigine qatıstı qısqa qayırım anıqtamadan bastağandı jön kördik. Eñ äueli aytarımız – Şwbartau tau emes. YAğni, qazaq dalasında Şwbartau ataulı tau joq. Al Balqaş jaqta deytwğın, keyde resmi jağrapiyalıq derekterde qosar aytılatın, keyde Sayaq dep qana jalqı atalatın

    64
  • «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)
    Tarih

    «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2025  |  961 views

    Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök

    84
  • 1893 jılı 25 qaraşada
    Mädeniet

    1893 jılı 25 qaraşada

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 9, 2024  |  1,390 views

    1893 jılı 25 qaraşada, Daniyalıq ğalım V.Tomsen qwlpıtastağı bitik jazudıñ qwpiyasın aştı. Ğılımi jañalıq europa qoğamın dür silkindiredi. Tosmen alğaş «türik», «kültegin», «täñiri» degen sözderdi şeşip oqidı. Bitiktastağı jazudıñ kelesi beti qıtay ieroglifimen bädizdelgen-di. Tomsen ierogliftegi esimderdiñ rettik (qaytalanu) jiligine qarap otırıp kelesi betindegi qwpiya tañbalardı birtindep söylete bastaydı. Sol däuirde şığıstanu sonıñ işinde türkitanu salası jeke ğılım retinde abroylı zertteu nısanına aynaldı. V.Tomsen tañbanı şeşip qwpiyasın aşqanımen köne türik tilin bilmeuşi edi, sol sebepti «bwl mätindi oqısa Radlov oqidı» degen. Köp ötpey Radlov, Tomsen şeşken tañbanıñ izinşe mätin joldarın oqığan. Sonımen jwmbaq küyde qalğan tastağı bitik jazuı söyley bastağan… 25 qaraşa küni mañızdı kün. Bitik jazu küni qwttı bolsın!

    31
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı:

Zero.KZ