| 
  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»
    Jañalıqtar

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

    5
  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE
    Köz qaras

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

    156
  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi
    Mädeniet

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

    53
  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER
    Köz qaras

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

    258
  • Stalin ajal auzına tastağan qazaqtıñ attı äskeri
    Sayasat

    Stalin ajal auzına tastağan qazaqtıñ attı äskeri

    Osı uaqıtqa deyin qwpiya saqtalıp kelgen 106-qazaq attı äsker diviziyasınıñ derekteri endi belgili bola bastadı. 1942 jılı diviziya Aqmolada jasaqtalıptı. Äskeri şala dayındıqpen jasaqtalğan diviziya 1942 jıldıñ mamırında, Har'kov tübindegi qorşaudı bwzıp şığuğa bwyrıq berer aldında, 4091 sarbazğa 71mıltıq, yağni 7 adamğa bir mıltıq jäne bärine 3100 jarılğış oq –däri bärilipti. Qazaq bozdaqtarın qarusız jalañ qılışpen ölimge jwmsauı – «Gitlermen salıstırğanda Stalin soldattardı ölimge 8 ese köp jwmsadınıñ» ayğağı (Mihail Gareev, Äskeri akademiyadan.2005 jıl). “Törtinşi bilik» gazetiniñ 2016 – jılğı mamırdıñ 28-jwldızındağı sanında şeteldik arhivterden alınğan videosyujettegi 106-attı äsker diviziyası jönindegi nemis oficeriniñ aytqanı: «Ne degen qırğız (qazaq) degen jan keşti batır halıq, atqa minip, ajalğa qaymıqpay jalañ qılışpen tankterge

    74
  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..
    Mädeniet

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

    73
  • Şığıs Türkistan
    Tarih

    Şığıs Türkistan

    Erzat Käribay Suret: Avtordıñ mwrağatınan alındı.  demografiyası, äkimşiligi men qarulı küşteri Keñester odağınıñ kömegimen Altay, İle, Tarbağataydağı qazaqtı negiz etken är wlt halqınıñ küresi 1944-1946 jıldardağı «Şığıs Türkistan» respublikasınıñ qwrıluına negiz boldı. Dese de osı bir tarih älige deyin bwrmalanıp keledi. Keybir sayasi toptar bwnı öz bilgeninşe maqsat-müddelerine paydalanıp jür. Qazaqtı negiz etken 30 mıñ qarulı armiyası bar memleket (tolıq derbes bolmasa da) 20-şı ğasırdıñ bası men ortasında bolmağan jağday. Ömir süru uaqıtı tört jıl ğana (naqtı atımen eki jıl ğana) bolğanımen, Orta Aziya äsirese, Qazaqstan tarihında belgili män-mañızı bar ekenin basıp aytqan dwrıs! Öytkeni osı uaqıtşa memlekettiñ qwrıluına mıñdağan qazaqstandıq jauıngerler men oqığan ziyalılar at salıstı. Tipti Qırğızstan men

    167
  • BWLANTI-AÑIRAQAY ŞAYQASTARI: JALĞANI MEN ŞINDIĞI
    Tarih

    BWLANTI-AÑIRAQAY ŞAYQASTARI: JALĞANI MEN ŞINDIĞI

    SÖZ BASI «Sovet ökimeti twsında qazaq tarihı bwrmalanıp, teris tüsinik berildi» degen söz jii aytıladı qazir. Basılım betterinde bolsın, tarihşılardıñ bas qosqan jiındarında bolsın. Jalğanı joq, anıq edi. Kuämiz, 70-jıldardağı qazaq tarihı oqulığınıñ qalıñdığı pışaqtıñ qırınday ğana-tın. Onıñ özi mardımdı oqıtılmadı. Bwl şejiremizdiñ otar kezdegi küyi edi… Al qazirgi tarihımız bwrınğıdan da beter soraqı jağdayğa tüsti. Bilim men ğılımğa köñil böludiñ ornına bügingi qazaq ru-taypa wymasınan şığa almay jür. Osı küni ärkim öz atalasınıñ nemese babasınıñ bi bolğanın, jırau ne batır bolğanın oydan şığarğan jalğan derekterimen üzdiksiz nasihattap, keyin oğan san milliondağan qarjı şaşıp, kitap şığaru, as berip, kesene, eskertkiş ornatu sıqıldı t.b. berekesiz istiñ soñına tüsken. Ökinişke qaray, jağımsız

    538
  • Alaştıñ beymälim beynesi tabıldı
    Suretter söyleydi

    Alaştıñ beymälim beynesi tabıldı

    Quanıştı, süyinişti jañalıq! Alaştıñ beymälim beynesi tabıldı Arma, qadirli oqırman! «Iskrı» jurnaldıñ 1907 jılğı bir sanında qazaq qayratkerleriniñ bizge beymälim beynesi saqtalğan. Ayta keteyik, «Iskrı» suretti jurnalı 1901-1917 jıldarı «Russkoe slovo» gazetiniñ qosımşası retinde şığıp twrğan. “Dumadağı mwsılman frakciyası” dep atalatın suretti habarda patşalıq Resey qwramındağı mwsılman deputattarınıñ beynesi körsetilgen. İşinde dumağa müşe bolğan qazaq deputattarı da bar. Atap aytsaq tört tarihi twlğanıñ beynesi saqtalıptı: Birinşi suret: M. Tınışbaywlı, Jetisu oblısı; Ekinşi suret: B. Qarataywlı, Oral oblısı; Üşinşi suret: A. Birimjanwlı, Torğay oblısı; Törtinşi suret: Ş. Qosşığwlwlı, Aqmola oblısınan. Wlıstıñ wlı merekesi qwttı bolsın! Eldes ORDA 19.03.2025

    417
  • Qazaq jeriniñ qilı tağdırı
    Zuqa batır 150 jıl

    Qazaq jeriniñ qilı tağdırı

    Bügingi tañda, 1920 jılı qwrılıp, 1925 jılı birigui ayaqtalğan Qazaq respublikasınıñ 1925-1936 jıldardağı jer kölemi men qazaq halqınıñ sanı turalı naqtı ğılımi zertteu jwmısı joq. Olay deuge, Ş.Ş.Uälihanov atındağı Tarih jäne etnologiya institutı 2000 jıldardıñ birinşi onjıldığında şığarğan «Qazaqstan tarihı» attı akademiyalıq 5 tomdıqta berilgen derekter men sol HH ğasırdıñ 20-30 jıldarında jarıq körgen resmi eñbekterdegi statistikalıq mälimetterdiñ müldem säykes kelmeytini negiz boladı. Biz, atalğan institut ğalımdarı şığarğan akademiyalıq 5 tomdıqtağı mälimetterdiñ dwrıstığına ülken kümän keltiremiz jäne onda halıq sanınıñ da, jer köleminiñ de kemitilip berilgeni turalı mälimdeymiz. Bügin osı maqalamızda halıq sanına qatıstı emes, jerimizdiñ kölemi men onı jırımdau tarihına qatıstı toqtalatın bolamız. 1924 jıldıñ soñında Orta Aziya men

    104
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: