Jügirtpeler
 | 
  • Tarih

    Şarqi Türkistan Respubilikası Turalı Ne Bilemiz?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 10, 2018  |  83 views

    Jalpı saraptama (Eşbir jerde estimegen derektermen bayandaladı) Eger tarixqa qızıqpasañız, jaña derek estudi qalamasañız nemese uaqıtıñız bolmasa bwl saraptamanı oqu sizge “xaram” boladı ))) Qazaqstan tarixşılarına endi-endi üyrenşikti taqırıpqa aynala bastağan Şıñjañ tarixındağı “Şarqi Türkistan Respubilikası” turalı şındıqtı jwrt asa köp bile bermeydi. Eki ret qwrılğan “Şarqi Türkistan” uaqıtşa ükimeti turalı ne bilemiz? Älqissa… Birinşi retki Şarqi Türkistan ükimeti 1933-jılı Qaşqarda qwrıldı. Ükimet nebäri üş ay ömir sürdi de Altışaharğa qaşıp bara jatqan Dwñğan (xuiyzular) äskeri jağınan qwladı. Bir jağı ükimetti qwruşılardıñ özi satıp ketip tındım boldı. Asa köp eşkim bwnı bile bermeydi. Gansu, Cinxay dwñğandarı Şıñjañğa basıp kirip “qazaq-wyğırmen birlesip koalecion mwsılman ükimetin qwramız” dep Ürimji qıtayların qorşauğa aladı.

    11
  • Tarih

    ÜRKİN

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 10, 2018  |  85 views

    Söz bası. Qarttardı añsau Köziniñ qwyrığında äjim külip, Sayratqan qızıl tildi babın bilip. Jinalıp keşkiğwrım töbeşikke, Qariyalar qılatın äzildi ilik. Asa zilsiz… tek quıp, «alalağan» Bolmasa da kinamsız dara babañ. Ebin tauıp qwrdasın eñbektetse, Qıbı qanıp saqalın salağan. Wrpaq üşin qaraket qam bağarı, Oğan uayım jañbırdıñ tambağanı. Küreñ şaydı soraptap söz qozğasa, Kökiregiñniñ közine şam janadı. Azamattı ardaqtar arıs atın, Qariyalar – «qara orman», toğıs aqıl. Qalt-qwlt etip süyenip asasına, Jiın-toyda şwrqırap tabısatın. Bwrınğınıñ qarttarı-ay sırma şapan, Sañı ausa sayaqsıp qırğa tartar. Basında taqiyası, twmağı joq Büginginiñ şaldarı qırma saqal. Samayınan suırtpaq qılau wrlap, Sayqal zaman twmanıt, twmau wrğan. Keregeniñ basında «küni ötken», Aynalıp ketpeymin be, twmağıñnan? Otqa qaqtap, däuirdiñ

    16
  • Köz qaras

    Şarqi Türkistan men Şıñjañ qazaqtarı turalı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 1, 2018  |  514 views

    Bwl 1933-jılı qwrılğan Şarqi Türkistan ükimetiniñ Angliya elinen sayasi, äsker kömek swrap joldağan xat-dwr. Esteriñizde bolsa birer aydıñ aldında osında Şarqi Türkistan ükimetiniñ Türkiyadan äskeri kömek swrap joldağan xatın salğamın. Nebäri birer ay ömir sürgen Şarqi Türkistan respubilikasınıñ qilı tarixı qazaq qoğamınıñ basa nazarında bolu kerek dep oylaymın. Däl qazirgi künde Qazaqstan nemese twtas ortalıq Aziya üşin eki strategiyalıq öñir bar. Olar: Auğanıstan jäne Şıñjañ (Sin'cyan/ŞUAR). Auğanıstan turalı aytıp jürmin. Osı eki öñirdegi strategiyalıq tarixtı jaqsı bilsek ortalıq aziya elderiniñ jarqın keleşegin küni bwrtın oylay alğan bolamız. Ne üşin Şarqi Türkistan uaqıtşa respubilikası Angliya, Türkiyadan äskeri kömek swraydı? 30-jj Türkiya-Qıtay qatınastarı; Angliya-Qıtay qatınastarı qalay bolğan? Bwl mäselege sovet pen germaniya,

    54
  • Tarih

    ALAŞORDA- TÄUELSİZ QAZAQSTANNIÑ ZAÑDI BASTAUI (HH- ĞASIRDIÑ BAS KEZİNDEGİ QAZAQ MEMLEKETTİGİNİÑ QWRILU TARIHI)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 30, 2018  |  377 views

    Jwmat ÄNESWLI jazuşı, tarihşı «Abay.kz» portalında jariyalanğan jurnalist B.Mürsälimniñ «Jariyalanbağan avtonomiya» attı maqalası men ğılım doktorı M.Qoygeldimen birge şığarğan «Alaş tuı astında» attı derekti fil'mi biletin jwrtqa biraz qayşılıqtarğa tolı pikir tuındatqanday. Maqalanı oqıp, derekti fil'mdi körgen jwrtqa «Jer astınan jik şıqtı, eki qwlağı tik şıqtı» degendey eki wştı oy saladı. Bizdiñ tarihşılarımız äli künge deyin Tarih ğılımı salasında Keñestik ideologiya salıp bergen «jalğız ayaq» jolmen kele jatqan tärizdi. Tayauda «Abay.kz» portalında Swltan han Aqqwlınıñ atalmış fil'm turalı maqalası jariyalanğan eken, men Swltanhannıñ pikirine qosılamın. Jäne soğan oray özimniñ HH -ğasırdıñ bas kezindegi Alaş qozğalısınıñ, Alaş partiyasınıñ, Alaş orda ükimetiniñ atqarğan tarihi röli turalı tolıq ayta ketkendi jön kördim. «TARIH»

    39
  • Köz qaras

    Alaş arıstarı jäne kommunist «kökeler»

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 30, 2018  |  554 views

      1918 jıldıñ 29 qazan küni Sovet ökimetin ornatuşı kommunist- bol'şevikterdiñ izbasarları – komsomoldardıñ jeke wyımı qwrılğan eken. Bwl wyım kezinde arnayı dayındıqpen kelip, qabıldauşı komissiyanıñ qatañ sınınan sürinbey ötken jastardı ğana öz qatarına qabıldağanı ras. Komsomol qatarına ötu bolaşağın biik mansappen, ülken ataqpen baylanıstıratın ärbir jastıñ basıp ötuge tiisti şarttı baspaldaqtarınıñ biri bolatın. Al äkesi «halıq jauı» atalıp sottalıp ketken nemese birjola atılıp ketken bozbala men boyjetkenge komsomol qatarına alatın sınğa tüsuge mümkindik bergendi qoyıp, artına it qosıp quatın bolğan. Mäselen, orta mektepti üzdik bitirgen, «Altın medal'» iegeri, mekteptegi eñ bilimdi, eñ talanttı oquşı, bolaşaqta qazaq ädebietiniñ tarihın üş ğasırğa wzartqan ğalım, «Alaştıñ almas qılışı» atanğan qazaqtıñ qazirgi közi

    49
  • Köz qaras

    ŞIÑĞISHAN- OĞIZ HANNIÑ WRPAĞI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 3, 2018  |  1,709 views

    Jwmat ÄNESWLI (Äbilğazınıñ «Türik şejiresi», orıs tarihşıları N.Karamzin men S.Solov'evtiñ tarihi eñbekterine süyenip jazılğan zertteu eñbek) Orta ğasır tarihın, onıñ işinde Şıñğıshannıñ tarihın alğaş jazğan adam -Irandı bilegen Gazan hannıñ uäziri, sayasatker, ğalım Raşid- Ad- Din edi. Raşid –ad- dinge «Şıñğıshannıñ tarihın jaz» dep tapsırğan Gazan han edi. Gazan han Şıñğıshannıñ kenjesi Tolıhannıñ nemeresi Arğınnan (orısşası Argun) tuadı. XIII- ğasırdıñ ayağında Iran biligine Arğın hannan keyin Gazan han taqqa otırdı. Söytip Gazan hannıñ tapsırmasımen Raşid -ad -din 1310-jılı öziniñ «Jamiğat -at -tauarih» attı üş tomdıq tarihın jazıp bitirdi «Jamiğat at tauarihtıñ» qazaqşa mağınası «El tarihı» degendi bildiredi. Bwl tarihi eñbektiñ alğaşqı tomı «Şıñğıshan men Altın orda» tarihına, ekinşisi «Gazanhan twsındağı

    120
  • Tarih

    Tikken tuı jığılmağan Er Jabay

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2018  |  1,750 views

    Ağaşta, biikti aytsañ, qarağaydı ayt,Jigittik, erlikti aytsañ, Bögembaydı ayt!Nayzasınıñ wşına jau mingizgen -Emenäli kereyde er Jabaydı ayt!  Er Jabay batırdıñ  340 jıldıq merey toyı qarsañında, Almatı qalasında qırküyektiñ 15 küni  “Tikken tuı jığılmağan Er Jabay” attı ğılımi konferenciya boldı. Tarihşılar men jazuşılar batırdıñ tarihi erlikteri men auız ädebietindegi tarihi beynesi turalı bayandamalar jasadı. Maqswt Temirbaev, Asqar Säbit, Ziyabek Qabuki-Şoqan, Näbijan Mwqametxanwlı, Jädi Şäkenwlı, Uatqan Säipil, Äbdildä Salıqbay, Äbubäkir Qayran, Asqar Sabit, Aybın Äubäkir- qatarlı belgili jazuşılar men tarihşılar, Jabay batır wrpaqtarı qatıstı.   Er Jabay batırdıñ 340 jıldığına( eki jıldan soñ) oray mwşäyra (körkem şığarma, ğılımi maqala, jır, öleñ t.b) jariyalanatın boldı. Er Jabay batırdıñ atına qor qwru, Qalmaqtardıñ qas jauı bolğan (batırdıñ basın

    187
  • Tarih

    Şejire – Abaq Kerey

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 16, 2018  |  2,397 views

    Abaq Kerey 12 atağa bölinedi. Bwl bölinis Qıtay qaramağına ötken kezden bastaladı. Abaq kereydiñ qaydan, qalay taratılatını turalı şejireler köp jäne olarda birizdilik joq, yağni «ärkimdiki özine jön» degenge sayadı. Oyğırlıq Mäsäli, Döyten, Sahariya qariyalardıñ maqwldauı negizindegi atam Janattıñ (A.J) jazıp qaldırğan şejiresinde Abaqtan Izen, Jusan. Izennen Mağınalı, Sidalı, Jabaydı taratadı. Mağanalıdan Qoylau, Baylau delinedi. Qoylaudan-Iteli. Abaq Kereydiñ işinde iteli ruı «noqta ağa» ataladı.  “Alaş aynası” internet-gazeti halqımızdıñ şığu tegin, taraluın bayandaytın tarmağı – qazaq şejiresi turalı aqparattardı kezeñ-kezeñimen jariyalamaq. Osı arqılı üş jüzdiñ är ruı turalı mälimetterdi toptastırıp, qazaqtıñ ortaq şejire qorın jasap şığarmaq. Eger sizdiñ qolıñızda öz ruıñız jayında mälimetter bolsa, bizdiñ mına: info@alashainasy.kz elektrondı poştamızğa jiberuiñizge boladı. Noqta

    197
  • Tarih

    Şekara mäselesi şeşilgen kün

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 27, 2018  |  2,172 views

    Alaşorda: Suret sırtındağı tarih  Almasbek Äbsadıq Soldan oñğa qaray: birinşi qatarda- H.Ğabbaswlı, M.Dulatwlı, A.Baytwrsınwlı, M.Äuezov; ekinşi qatarda- J.Aymauıtwlı, Ä.Marğwlan, A.Baytaswlı. 1917 jılı 13 jeltoqsanda qwrılğan Alaşorda avtonomiyalıq respublikası 1920 jılı 26 tamızda keñes ükimetiniñ pärmenimen jasaqtalğan keñestik Qazaq avtonomiyasınıñ qwrıluına negiz bolğan edi. 1936 jılı ol avtonomiya keñes qwramındağı jeke respublikağa aynaldı. Keñestik respublikalardı qwru kezinde şekara belgileu mäselesi, negizinen,  Qazaq avtonomiyası qwrılğan kezdegi mejemen belgilendi. Olay bolsa, qazirgi tañdağı täuelsiz Qazaqstannıñ wlan-ğayır jerge ie bolıp qalu märtebesi Alaş ziyalılarınıñ janın şübereke tüyip (soñında janı qwrban bolğan) jürip atqarğan janqiyarlıq erlik isteri men eren eñbekteri arqasında jüzege astı. Alaş ziyalıları beynelengen fotosuretter bizdiñ ruhani mwramızdıñ qwndı bölşegi ekendigi sözsiz. Sebebi

    111
  • Köz qaras

    Qıtay qazaqtarınıñ mäselesi “Sayragülge deyin jäne Sayragülden keyin”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 2, 2018  |  6,072 views

    Sayragül apaydıñ jeñisin şın jürekten qwttıqtaymın. Sot şeşiminen keyingi quanıştı beynesin qayta qayta körip qattı quandım. Quanbağan jwrt joq eken sol mañda. Sayragül apaydıñ beynesine qarap san oyğa battım… Qıtay qazaqtarınıñ mäselesi turalı osığan deyin de azamattıq pikirimdi aytqamın, post twr. Meniñ jeke pikirimşe qıtay qazaqtarınıñ mäselesi “Sayragülge deyin jäne Sayragülden keyin” dep däuir bölgiştik sipatqa özgerui mümkin. Qazir, bizdiñ jwrt tek ğana quanıştı qwttıqtap toylaumen äbiger bollıp jatır eken biraq mäselege ülken maştabtan qarap strategiyalıq taldau saraptau jasau jağı jetpey twr. Qıtaydan zañsız şekara bwzıp ötu oqiğası Sayragülge deyin de bolğan (meniñşe Sayragülden keyin de boladı…), Säbet-Qıtay arasındağı qırğiqabaq kezinde qıtaydağı Säbetşil qazaq wltşıldarı men jas ziyalılardıñ birazı zañsız

    155
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: