Jügirtpeler
 | 
  • Tarih

    ALAŞ ZIYALILARINIÑ ÜRİMŞİDEN QAYTIP KELE JATQANDA

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jul 23, 2023  |  439 views

    Bolğan oqiğa izimen Bolğan oqiğanıñ izimeN…   Alaş jwrtınıñ bir emes, birneşe s'ezi ötip, Älihannıñ Kolçaktan beti qaytıp, “Endi qaytıp täuelsiz el bolamız” dep jürgen kez edi. Semy Alaş qayratkerleriniñ ordası edi. Semeyde jürgen Ahmet Baytwrsınov bastağan bir top alaşordaşılar Qıtay şekarasındağı Ürimşi qalasına barıp, ondağı qazaq jwrtınıñ hal jağdayın bilip qaytuğa jolğa şıqqöan. Ol kezde Ürimşiniñ köbi qazaq edi Üyleri negizinen sazdan qwyılğan. Orta Aziyanıñ köp qalaların eske salğanday. Biraz ülken kisiler men jastar Ahañnıñ töte älipbiimen kitap gazet oqidı. eken. Ahañdı bwrın körgen adamdar da kezdesti. Degenmen, Ahañ Ürimşi qazaqtarınıñ täelsiz avtonomiya qwru turalı oyları da joqtığın bayqağan. Sonımeng, Ürimşi qazağınıñ jäne Qıtayğa jaqın basqa wlttardıñ bastı twrmısı

    70
  • Tarih

    KENESARI HANĞA TAĞZIM

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 8, 2023  |  1,524 views

    Jüz elu jıl! Biıl Kenesarı hannıñ şäyit bolğanına bir jüz elu jıl toldı. Kenesarı ğana emes. Naurızbay bahadwr swltan, Erjan swltan, Qwdaymende swltan. Qıpşaq Iman batır, Tama Qwrman batır, Dulat Bwğıbay batır, Dulat Jauğaş batır, Dulat Medeu bi, qılıştıñ jüzi, nayzanıñ süñgisi bolğan tağı qanşama azamat. Qazaq Ordasınıñ eñ soñğı jaraqtı jasağında qalğan üş mıñnan astam alaman. Bäri de şäyit boldı.Kenesarı hannıñ, onıñ eñ soñğı jauınger serikteriniñ qasietti qanı şaşılğan aqırğı sağatta tört ğasır boyı töre tañbalı qızıl tuı jelbiregen wlı memleket Qazaq Ordası şayqalıp barıp qwladı. Alaş balası sonau Üysin, Ğwn, Türik zamanınan tartılğan, Altın Ordağa jalğasqan, Qazaq Ordasına wlasqan, Ortalıq Aziya tösinde jiırma ğasırdan astam, ğalamat wzaq uaqıt

    389
  • Swhbattar

    Tarihşı: Batıs Sibir – bayırğı qazaq jeri. Köşim han – wlttıq batırımız! 

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 24, 2023  |  1,771 views

    Abılay MAUDANOV Qostanaylıq ğalım Sibir jerin orıs patşalığınan bwrın qazaq ruları igergenin kitap qılıp bastırmaq, dep habarlaydı Express Qazaqstan. Tarih ğılımdarınıñ doktorı Amanjol Küzembaywlınıñ esimi ğılımi ortada keñinen tanımal. Ol ünemi “Täuelsiz el öz tarihın özindik közqarası twrğınan qarap, taldap, bağa beru kerek” degen wstanımdı aytıp keledi. Qostanaylıq tarihşı birneşe jıl bwrın ülken bir jobanı qolğa aldı. Büginde ol wlı Erkin Äbilmen birge “Altın Ordanıñ Batıs Sibir wlısı: etno-sayasi tarihı” attı eñbek jazıp jatır. Bwl kitap aldağı jılı (orıs tilinde) jarıq körmek. Mwnda qazirgi Qazaqstannıñ şekarasınan tıs qalğan bayırğı qazaq jeri men rularınıñ köptegen tarihı qamtıladı.Express Qazaqstan tilşisi ğalımdı osı taqırıpta sözge tartıp, äñgimelesken edi. Batıs Sibir — bizdiñ bayırğı

    482
  • Tarih

    NKVD atqan QAZAQTIÑ QAYSAR QIZI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 24, 2023  |  1,629 views

    Stalindik repressiya jıldarında Alaş qayratkerlerimen birge atılğan qazaqtıñ qaysar qızı Şahzada Şonanova atılğan qazaqtıñ üş qızınıñ biri. NKVD jendetterin Şahzadanıñ şıqqan tegi şoşıttı, sondıqtan ayuandıqpen äbden azaptap bolğasın atıp tastadı. Sonımen Şahzada Şonanova kim ? Şahzada Aronqızı Şonanova-Qarataeva 1903 jılı Batıs Qazaqstan oblısı Sırım (Jımpitı) audanında düniege keldi. Äkesi Aron Qarataev, alaş qayratkeri, Resey Dumasına deputat bolıp saylanğan Baqıtjan Qarataevtıñ inisi. Şahzadanıñ özi Şıñğıshannıi tikeley wrpağı edi. Şahzadanıñ tegi bılay: Şıñğıshan-Joşıhan-Toqay Temir-Öz Temir-Öz Temir hoja Badaqwl wğılan-Orıshan-Qwyırşıq han-Baraq han-Jänibek han-Ösik swltan-Qaratay swltan-Bisäli-Däuletjan-Aron-Şahzada. Şahzadanıñ anasınıñ da tegi mıqtı, Bökey ordasınıñ hanı Jäñgirdiñ nemeresi Hwsni-Jamal Nwralıhanova. Qazaqtan şıqqan twñğış joğarı bilimdi mwğalima 1894 jılı Bökey ordasında qazaq qızdarına arnalğan alğaşqı mektep aştı,

    340
  • Tarih

    BAYBATIRWLI IQIM.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 14, 2023  |  1,720 views

          Baybatırwlı Iqım Almatı oblısı ( 1940-jılğa deyin Şwbartau Almatı oblısına qarağan) Şwbartau audanı, Qosağaş auılında 1876 -jılı qoy töldegen uaqıtta auqattı otbasında düniege keledi. Jastayınan öziniñ  pısıqtığı men äkesi Baybatırdıñ qoldauımen Şwbartau öñirine tanımal Naqısqojadan arabşa, keyinnen latınşa oqıp hat tanidı. Köptegen şığıstıñ hissa- jırların oqıp jatqa aytatın. Öziniñ parasatı men bilimdiliginiñ arqası şığar ol Semey oblısı, Şwbartau audanı, Madeniet auıldıq okrugi, Baqanas özeniniñ boyına (Aqüşkel atalğan) 1923-jılı  Toyğarin Beysenbaymen birigip, alğaşqı mektep saldıradı.  Intası bar auıl balaların Taşkentkke aparıp oqu orındarına ornalastıradı. Solardıñ biri – Ibraev  Kärimdi  Taşkentke aparıp SAGU-diñ (Sredneaziatskiy gosudarstvenıy universitet) medicina fakul'tetine tüsiredi. Auıl twrğındarına qamqorlıq körsetip, eñbekke tartıp, otırıqşılıq ömirge beyimdeuge septigin tigizedi. Egistik jerlerdi suğaru üşin

    452
  • Mädeniet

    QWNANBAYDIÑ SAPARĞA ATTANAR ALDINDA WLJANĞA AYTQANI:

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2023  |  1,648 views

    Bäybişe, üy serigim ğana emes, ömir serigim ediñ. Wzaq keşken tirlikte qay beldiñ astında jürsem de, artımda otırğan bir bel öziñ ediñ. Özime tağdır baq bergen janmın deuşi em. Aytıspasaq ta, jer tanıtıp otıratın qabaq pen jürek bar edi, soğan senuşi em de, keyde şälkes, keyde qiya da basıp kete beruşi em. Bağıma masayıp erkelegenim bolsa kerek. Endi qay döñniñ basında qalarmız, kim biledi. Seniñ aytar kinäñ bolsa da, meniñ sağan artar bir tüyirdey nazım joq. Adal jürek, aq beyiliñ üşin balalarıñnıñ bağı aşılsın. Men aytardı öziñ aytıpsıñ. Meniñ armanımdı öz armanıñ etipsiñ. – dedi Bwl – jürer aldındağı Qwnanbaydıñ Wl­janğa aytqan sözi. Qalıñ tuıs, üyirli ağayın, şoğırlı bala-şağa, dos-jaran,

    360
  • Tarih

    Alaşorda Ükimetiniñ törağası

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2023  |  1,862 views

    Osıdan 80 jılday bwrın Mäskeudegi NKVD-nıñ Butırka türmesinde Alaşı üşin azap şekken Älihan atamız twtqın anketasın öz qolımen toltırğanda mamandığın jurnalist, audarmaşı dep körsetken. Revolyu­ciya­dan keyin qazaqtıñ Alaşorda Ükimetiniñ törağasımın dep tayğa tañba basqanday jazıp ketipti. ⠀ Tizesin bükpegen, ayılın ji­mağan, eşkimnen qaymıqpağan. Qazaq­tıñ talay arısı japon şpionı degen jalanı azapqa şıdamay mo­yındağanda, jalğız Älekeñ ğana sınbaptı. Ruhı tastı da şabatın aldaspanday bolğanı ğoy. Lenin anketasında mamandığın «jurnalist» dep, Stalin «marksist» dep jazıptı. Bwl ekeui de negizgi mamandıqtarı basqa bola twra, jurnalist bolğan. Lenin «­Iskra» gazetin şığarıp, özi redaktor bolsa, Stalin bükil maqalaları men söyleytin sözderin öz qolımen jazğan. Osı eki twlğanı da Älihan atamız közine ilmegen. Älekeñdi äueli Butırkağa

    527
  • Suretter söyleydi

    Surette 1956 jılğı Ürimji qazaqtarı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 11, 2022  |  1,856 views

    Tarihi suret Ornı: Ürimji Uaqıtı: 1956.j Tüsirgen: Tom Hatçins (fotojurnalist) Tüsinikteme: Jaña Zelandiyaıq fotojurnalist T.Hatçins (tuğan jeri Avstraliya) Qıtay saparı kezinde qazaqtar birşama şoğırlı qonıstanğan aymaqtardı nazardan tıs qaldırmadı. Sol kezde qıtayğa rwqsat etilgen sanaulı fotojurnalistiñ biri bolğan ol kommunistik rejimniñ alğaşqı kezeñindegi qıtaydı foto tilimen sätti körsete aldı. Surette 1956 jılğı Ürimji qazaqtarınıñ twrmıs-tirşiligi körsetilgen. Ökinişke qaray Ürimji qazaqtarınıñ sayasi, äleumettik tarihı eş zerttelmey kele jatır. Ürimji ölkeniñ sayasi kindigi bolğandığı sebepti ondağı qazaqtardıñ sayasi, mädeni häm äleumettik isterge aralasuı erte bastaldı. 1922 jılı qala ortalığında qazaq-moñğol mektebi şañıraq köterdi. 1935 jılı qalada qazaq-qırğız mäleni, ağartu wyımı qwrıldı. Sol jılı qalada “Tyan'şan”, “Şınjañ” gazetteriniñ qazaqşa bölimderi qwrıldı sonımen birge

    436

  • Qazaqtıñ Qaşqariyada qalğan izi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 11, 2022  |  2,339 views

    Qıtay jwrtına qarastı Qaşqariya öñirinde qazaq atımen atalınatın eldi-mekender bar. Kartağa resmi türde “qazaq auılı” degen atpen kirgizilgen. Qazaq esimimen atalatın jer-su atauları Qaşqariyağa qarastı mına üş ülken aymaqta kezdesedi: Aqsu aymağı; Qaşqar aymağı; Hotan aymağı; Aqsu men Qaşqar aymağında qazaq degen atpen bir-bir eldi-meken kezdesse, Hotan aymağında qazaq atı jeke-jeke “Başqazaq auılı” jäne “Ayaqqıqazaq auılı” dep eki birley jerde saqtalıptı. Qaşqariyağa qazaqtar qaşan keldi? Birinşi, Qazaq handığı kezeñderinde ayaq basqan. Onıñ özi eki kategoriyağa bölip qarastıruğa boladı: 1. Qazaq han-swltandarınıñ sayasi biligi küşeygen däuir; 2. Qazaq handığınıñ älsiregen kezeñderinde; Äuelgi kezde qazaq swltandarı Qaşqariya ämirligimen diplomatiyalıq qatınastartarmen birge Qaşqariya ämirligimen qwdandalıq baylanıs ornatqan. Keyingi kezde yağni Qazaq handığınıñ älsiregen

    570

  • TWRARDIÑ TWYAĞI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 8, 2022  |  1,764 views

    Beken Kayratuly Jaqında «Egemen Qazaqstan» (1 jeltoqsan, 2022) gazetine tarih ğılımdarınıñ kandidatı, aqın-jazuşı Swrağan Rahmetwlınıñ «Moñğoldı moyındatqan Twrar» attı maqalası jarıq kördi. Osı jazbada, Twrar Komintren ökili retinde Moñğoliyağa barıp, tağdırdıñ qalauımen Dugarqızı Densmaa (1906-1985) esimdi arumen tanısqanı jöninde aytıladı. Densmaa bolsa Troickosavsk (Hyaagta hot) qalasında düniege kelgen eken. Densmaanıñ 12 jasında äkesi aqtar intervenciyası tarapınan atıp öltirilgen. Sodan Da Küre (qazirgi Wlanbatır) qalasına köşip kelip, osında orısşa orta bilim alğan. 1923 jılı 17 jasında Mäskeudegi KUTV-qa (Kommunistiçeskiy universitet Trudyaşihsya Vostoka) oquğa attanadı. Osınau jıldarı Moñğoliyanıñ İşki ister ministrligi, Halıqtıq seruen bağı, Qarjı mektebi qatarlı mekemelerde qızmet atqarğan. – Qoldağı derekke süyensek, -deydi avtor. – Moñğol aruı Mäskeuden kele jatıp

    426
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: