سوۆەت جانكۇيەرلەرى “بۇكىل الەم سسسر قۇراماسى ءسۇرىنىپ كەتسە ەكەن دەپ تەلەۆيزورعا تەلمىرىپ وتىرادى” دەپ ويلايتىن.
قىسقى وليمپيادا كەزىندە ۇلتتىق قۇرامالارىنىڭ ناتيجەسىنە كوڭىلدەرى تولماي كۇيىنىپ جاتقان پوست-سوۆەتتىك ەلدەردەگى دوستارىم، بۇل – جەكەلەگەن سپورتشىلاردىڭ كۇش-قۋات, قارىم-قابىلەتى سىنالاتىن جارىس. سسسر كەزىندە پارتيا مەن ۇكىمەت مۇنداي حالىقارالىق جارىستاردى يدەولوگيالىق جوباعا اينالدىرىپ، “كۇللى كاپيتاليستىك الەمنىڭ ءىشىن كۇيدىرەيىك، مىسىقتىلەۋ يمپەرياليستەردىڭ بەتىن ايمانداي ەتىپ، سوتسياليزم قۇرىلىسشىلارىنىڭ سپورت باسەكەسىندە دە مىقتى ەكەنىن دالەلدەيىك” دەپ ابدەن ساياسيلاندىردى. سول سەبەپتى سوۆەت سپورتشىلارى الاڭعا جاۋعا شاپقانداي تۇرمەن شىعاتىن. سوۆەت جانكۇيەرلەرى “بۇكىل الەم سسسر قۇراماسى ءسۇرىنىپ كەتسە ەكەن دەپ تەلەۆيزورعا تەلمىرىپ وتىرادى” دەپ ويلايتىن. ءتىرى مىسالدارى ءالى بار عوي، سولتۇستىك كورەيا سياقتى.
ال شىنىن ايتار بولساق، باتىستا ەكى وليمپيادا دا سپورتشىلاردىڭ باسەكەسى سياقتى قابىلدانادى. اشىلۋ، يا جابىلۋ سالتاناتى بولماسا، قالعان جارىستاردى تۇرعىنداردىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگى عانا كورەدى. بۇل تاراپتا كوگىلدىر ەكرانعا كەكتەنە ءتونىپ وتىرعان ەشكىم جوق، شەتتە تۇرىپ جاتقان كرەملدىڭ مۇريدتەرى بولماسا وليمپيادا جاپپاي تالقىلانبايدى، كۇندەلىكتى اقپارات قۇرالدارىنىڭ ءبىرىنشى بەتىنە شىعىپ كەتپەيدى. ەگەر اتلەتتەرى جۇلدە الىپ جاتسا، البەتتە، اتاپ وتەدى، ماقالا جازادى، سۇحبات الادى. ونىڭ وزىندە كوبىنە سپورتتىق باق تۇرلەرى. مىسالى، ءداستۇرلى تۇردە ءوتىپ جاتاتىن كۋلينارلار جارىسى، يا ونەر فەستيۆالدارىن دا حالىقتىڭ ءبارى ەمەس، بەلگىلى ءبىر بولىگى عانا كورىپ، تالقىلايدى عوي. سول سياقتى. باتىس ەلدەرىندە “بيىل ءتورت جىل بۇرىنعىدان از مەدال الىپ قالدىق، ماسقارا، ۇلتتىق نامىسىمىز قورلاندى، ەلدىگىمىز كورىنبەدى” دەپ جاتقان جانە ەشكىم جوق. ناتيجە ايتارلىقتاي تىم قاتتى ناشارلاپ كەتسە، سپورت توڭىرەگىندەگى توپتار، ساياساتكەرلەر مەن دەپۋتاتتار جەكە تالقىلاپ جاتادى. جاپپاي تراگەديا جاسامايدى. “نەگە ولەرمەندىك قىلمادى؟ نەگە وكپەسى وشكەنشە جارىسپادى؟ وڭشەڭ جانىن اياعان قۋ!” دەپ جانىقپايدى. ويتكەنى سپورتشى ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى فاكتور – دەنساۋلىعى. سپورتشى دا تەلەديدار قاراپ، ديۆاندا جامباستاپ جاتقان جانكۇيەر سياقتى جانىن كۇتەدى. پوست-سوۆەتتىك ۇكىمەت قانشا جەردەن ساياسي ۇپاي جيناعىسى كەلىپ شەتەلدە جاتتىقتىرسا دا، پرەزيدەنت ستيپەندياسىن تاعايىنداسا دا، ۇلتتىق كومپانيانى سپونسور قىلىپ قويسا دا، سپورتشى الەۋەتى جەتەتىن جەرگە دەيىن عانا جارىسا الادى.
باتىستا مىقتى سپورتشى جالپى مەكتەپتىڭ تەگىن، يا جەكەمەنشىك مەكتەپتىڭ ەليتالىق سپورت سەكتسياسى مەن ۋنيۆەرسيتەت، يا جەكەمەنشىك سپورت كلۋبتارىنان سۇرىپتالىپ، شىڭدالىپ شىعادى. ۇكىمەت جالپى مەكتەپ دەڭگەيىندەگى سەكتسيالارعا قارجى اۋدارادى، بىراق جەكەلەگەن سپورتشىلارعا ءبىر تيىن بولمەيدى. كەيبىرى ءتىپتى وليمپيادا چەمپيوندارىنا ءبىر تيىن سىياقى تولەمەيدى. ۇكىمەت جالپى حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا كۇش سالادى. تۇرمىسى تۇزەلگەن ەلدىڭ تۇرعىندارى سپورتپەن شۇعىلدانۋعا ۋاقىت تا، جاعداي دا تابادى. “بۇقارالىق سپورت تۇرالاپ جاتىر” دەپ ەشكىم اتتاندامايدى. اربىردەن سوڭ “بۇقارالىق سپورت” (“ماسسوۆىي سپورت”) دەگەن تىم سوۆەتتىك تۇسىنىك. وتە-موتە دەرەكسىز، ابستراكتىلى ۇعىم. “بۇقارالىق سپورتقا” بيۋدجەتتەن اقشا ءبولۋ” دەگەن ءتىپتى بۇلىڭعىر نارسە. “بۇقارالىق سپورتقا، يا تالانتتى سپورتشىلارعا اقشا ءبولۋ” دەگەن جەلەۋمەن بيۋدجەتتى تالان-تارجىعا سالۋ، كاسىبي سپورت كلۋبتارىن مەملەكەت بيۋدجەتىنەن قارجىلاندىرۋ باتىستا قيسىنسىز كورىنەر ەدى.
كەيبىر پوست-سوۆەتتىك ەلدەردەگى جانكۇيەر دوستارىم سپورتشىلاردى كىنالاعانشا، ورتا مەكتەپ دەڭگەيىندەگى سپورت سەكتسيالارىن جەتكىلىكتى تۇردە جابدىقتاي الماي وتىرعان، حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى اپتاسىنا بىرنەشە مارتە سپورتپەن شۇعىلداناتىنداي تۇرمىس دەڭگەيىن وسىرە الماي وتىرعان، كاسىبي سپورت كلۋبتارى اشىق باسەكەگە ءتۇسىپ، ۇلتتىق قۇراماعا كىمنىڭ كىرەتىنىن شەنەۋنىكتەر ەمەس، تاۋەلسىز فەدەراتسيالار شەشەتىندەي احۋال قالىپتاستىرا الماي وتىرعان ۇكىمەتتى جازعىرسىن.
Galym Bokashتىڭ پاراقشاسىنان الىندى
پىكىر قالدىرۋ