|  |  | 

Köz qaras Sport

Sovet janküyerleri “bükil älem SSSR qwraması sürinip ketse eken dep televizorğa telmirip otıradı” dep oylaytın.

66EF19A3-E331-4B36-8832-ACFE1BAD105A_cx0_cy18_cw0_w650_r1Qısqı olimpiada kezinde wlttıq qwramalarınıñ nätijesine köñilderi tolmay küyinip jatqan post-sovettik elderdegi dostarım, bwl – jekelegen sportşılardıñ küş-quat, qarım-qabileti sınalatın jarıs. SSSR kezinde partiya men ükimet mwnday halıqaralıq jarıstardı ideologiyalıq jobağa aynaldırıp, “külli kapitalistik älemniñ işin küydireyik, mısıqtileu imperialisterdiñ betin aymanday etip, socializm qwrılısşılarınıñ sport bäsekesinde de mıqtı ekenin däleldeyik” dep äbden sayasilandırdı. Sol sebepti sovet sportşıları alañğa jauğa şapqanday türmen şığatın. Sovet janküyerleri “bükil älem SSSR qwraması sürinip ketse eken dep televizorğa telmirip otıradı” dep oylaytın. Tiri mısaldarı äli bar ğoy, Soltüstik Koreya siyaqtı.

Al şının aytar bolsaq, Batısta eki olimpiada da sportşılardıñ bäsekesi siyaqtı qabıldanadı. Aşılu, ya jabılu saltanatı bolmasa, qalğan jarıstardı twrğındardıñ belgili bir böligi ğana köredi. Bwl tarapta kögildir ekranğa kektene tönip otırğan eşkim joq, şette twrıp jatqan Kreml'diñ müridteri bolmasa  ;)  Olimpiada jappay talqılanbaydı, kündelikti aqparat qwraldarınıñ birinşi betine şığıp ketpeydi. Eger atletteri jülde alıp jatsa, älbette, atap ötedi, maqala jazadı, swhbat aladı. Onıñ özinde köbine sporttıq BAQ türleri. Mısalı, dästürli türde ötip jatatın kulinarlar jarısı, ya öner festival'darın da halıqtıñ bäri emes, belgili bir böligi ğana körip, talqılaydı ğoy. Sol siyaqtı. Batıs elderinde “biıl tört jıl bwrınğıdan az medal' alıp qaldıq, masqara, wlttıq namısımız qorlandı, eldigimiz körinbedi” dep jatqan jäne eşkim joq. Nätije aytarlıqtay tım qattı naşarlap ketse, sport töñiregindegi toptar, sayasatkerler men deputattar jeke talqılap jatadı. Jappay tragediya jasamaydı. “Nege ölermendik qılmadı? Nege ökpesi öşkenşe jarıspadı? Öñşeñ janın ayağan qu!” dep janıqpaydı. Öytkeni sportşı üşin eñ mañızdı faktor – densaulığı. Sportşı da teledidar qarap, divanda jambastap jatqan janküyer siyaqtı janın kütedi. Post-sovettik ükimet qanşa jerden sayasi wpay jinağısı kelip şetelde jattıqtırsa da, prezident stipendiyasın tağayındasa da, wlttıq kompaniyanı sponsor qılıp qoysa da, sportşı äleueti jetetin jerge deyin ğana jarısa aladı.

Batısta mıqtı sportşı jalpı mekteptiñ tegin, ya jekemenşik mekteptiñ elitalıq sport sekciyası men universitet, ya jekemenşik sport klubtarınan swrıptalıp, şıñdalıp şığadı. Ükimet jalpı mektep deñgeyindegi sekciyalarğa qarjı audaradı, biraq jekelegen sportşılarğa bir tiın bölmeydi. Keybiri tipti olimpiada çempiondarına bir tiın sıyaqı tölemeydi. Ükimet jalpı halıqtıñ äl-auqatın jaqsartuğa küş saladı. Twrmısı tüzelgen eldiñ twrğındarı sportpen şwğıldanuğa uaqıt ta, jağday da tabadı. “Bwqaralıq sport twralap jatır” dep eşkim attandamaydı. Ärbirden soñ “bwqaralıq sport” (“massovıy sport”) degen tım sovettik tüsinik. Öte-möte dereksiz, abstraktılı wğım. “Bwqaralıq sportqa” byudjetten aqşa bölu” degen tipti bwlıñğır närse. “Bwqaralıq sportqa, ya talanttı sportşılarğa aqşa bölu” degen jeleumen byudjetti talan-tarjığa salu, käsibi sport klubtarın memleket byudjetinen qarjılandıru Batısta qisınsız köriner edi.

Keybir post-sovettik elderdegi janküyer dostarım sportşılardı kinälağanşa, orta mektep deñgeyindegi sport sekciyaların jetkilikti türde jabdıqtay almay otırğan, halıqtıñ basım köpşiligi aptasına birneşe märte sportpen şwğıldanatınday twrmıs deñgeyin ösire almay otırğan, käsibi sport klubtarı aşıq bäsekege tüsip, wlttıq qwramağa kimniñ kiretinin şeneunikter emes, täuelsiz federaciyalar şeşetindey ahual qalıptastıra almay otırğan ükimetti jazğırsın.

Galym BokashTIÑ paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: