كوز قاراس

دجوردج ۆاشينگتونمەن سالىستىراتىندار نە ءبىلىمسىز نە پروپاگانديست. ۇقسايتىنى – 1, ۇقسامايتىنى – 1001.

kerey.kz

 |  Mar 21, 2019

ۆاشينگتونعا تەڭەۋدەگى جالعىز ارگۋمەنت “تۇڭعىشتىعى.” جاعىمپاز جانداردىڭ “جاي ايقايىنان” وسىنى عانا كورەمىن.

قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك الۋى بىزگە تاۋەلدى ەمەس فاكتورلاردان تۋدى. ن.نازارباەۆ بولماسا باسقا بىرەۋ پرەزيدەنت بولۋشى ەدى. سوندا تەك ءبىرىنشى بولعانى ءۇشىن توبەمىزگە كوتەرۋىمىز كەرەك پە؟

ۆاشينگتون سەكىلدى مارتەبەگە يە بولۋ ءۇشىن 2000 جىلى كەتىپ قالۋى كەرەك ەدى، ەكى مەرزىمنەن كەيىن. ۆاشينگتون ەكى مەرزىمنەن، ەشقانداي كونستيتۋتسيالىق شەكتەۋ ءالى جوق كەزدە، ءوز ەركىمەن كەتتى ەمەس پە؟ نەگە سونىمەن سالىستىرمايسىڭدار.

ۆاشينگتوننىڭ تۋعان ءىنىسى ەلدەگى ءىرى بيزنەستى وزىنە مەنشىكتەپ العان جوق قوي. نەگە سالىستىرمايسىڭدار؟

ۆاشينگتون تاۋەلسىزدىك ءۇشىن سوعىستا كوش باستادى عوي. ۇلىبريتانياعا قارسى ۇلكەن سوعىس بولدى. قازاقستاننىڭ تاۋەلىزدىك الۋى ءۇشىن سوعىس بولدى ما؟ الدە جەكە باسىنا تاۋەكەلگە تىگىپ كسرو ۇكىمەتىنە قارسى شىقتى ما؟ قارسى شىققاندار بولدى. مىسالى، تاشەنوۆ، شاحانوۆ، سۇلەيمەنوۆ. قازاقستان كسرو-دان نەشىنشى بولىپ تاۋەلسىزدىگىن الدى؟ ەسكە سالىڭدارشى. نەگە سالىستىرمايسىڭدار؟

امەريكا شىنىمەن جاڭا پايدا بولعان مەملەكەت ەدى. امەريكا حاندىعى دەگەن بولماعان سەكىلدى. ەسىمە تۇسىرە الماي وتىرمىن. نەگە سالىستىرمايسىڭدار؟

دجوردجوتان دەگەن پارتيا دا بولماعان سەكىلدى. نەگە سالىستىرمايسىڭدار؟

ايتپاقشى، ۆاشينگتوننىڭ ۇرپاعى سەنات باسشىسى رەتىندە تاعايىندالدى ما؟ نەگە سالىستىرمايسىڭدار؟

ەلباسى “تاريحي” ميسسيانى ورىندادى عوي، نەگە باعالامايسىڭدار دەيتىندەرگە. اۋەلى، “تاريحي” دەگەن ءسوز جۇرەك اينايتىن ماعىناعا يە بولدى، جاعىمپاز جانداردىڭ ارقاسىندا.

ەكىنشىدەن، ءيا ن.نازارباەۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى ەل الدىنداعى ۇلكەن مىندەتىن اتقاردى. ەلگە قىزمەت ەتتى، ماڭىزدى شەشىمدەر مەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى. شەكارانى بەكىتتى. “بولاشاق” باعدارلاماسىن باستادى. استانانى كوشىردى. ءتىزىمدى تولىقتىرا بەرسەك بولادى. بىراق، مۇنىڭ ءبارىن ن.نازارباەۆ 2000 جىلدارعا دەيىن-اق اتقارعان. ودان كەيىنگى كەزەڭدە دەموكراتيالىق جولدان كەرى كەتتىك. كونستيتۋتسيا ويىنشىققا اينالدى، سايلاۋ جۇيەسى الدىمەن ماجوريتارلىدان ارالاسقا، كەيىن پروپورتسيونالدىعا اۋىستى، سونىمەن پارلامەنت ءولدى دە قالدى. پارتيالىق جۇيە قۇرۋ ءساتسىز بولدى. نۇر وتان وتىرىك پارتيا. سوت جۇيەسى اتقارۋشى بيلىككە تاۋەلدى. كوررۋپتسيانى جەڭە المادى. وليگارحيا ورنادى. ەلدە تاۋەلسىز ميلليونەر، ميللياردەر بولۋ مۇمكىن بولمادى، تۋىسقاندارى رەيد جاساپ تارتىپ الدى، نە جاعىنۋ كەرەك بولدى. ءبىلىم جۇيەسى قاتتى قۇلدىرادى. نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرىلۋىمەن (ميللياردتاعان دوللارعا), قازۇۋ، قازۇپۋ، ەۇۋ سەكىلدى بازاسى مىقتى ۋنيۆەرسيتەتتەر ءتىرى ولىككە اينالدى. ءتورتىنشى بيلىكتى بىرتە بىرتە ءولتىردى. قازىرگى ەركىن پىكىر ءبىلدىرۋىمىز تەك تەحنولوگيانىڭ عانا ارقاسى.

ەكونوميكا تەك ۆۆپ-مەن عانا ولشەنىپ، ءبىزدى الداپ كەتتى. ال ول ۆۆپ مۇناي باعاسى شارىقتاعان كەزدە جاقسى ەدى ماقتانۋعا. مۇناي باعاسى قۇلدىراعاندا تەڭگەنى دەۆالۆاتسيا جاساپ، تەڭگەلىك ميللياردتارمەن ماقتاندى.

قازاق ۇلتىنىڭ بايلىعى جەكەمەنشىك بانكىلەردى قۇتقارۋعا جۇمسالدى. ميللياردتاعان دوللار. ول جەكەمەنشىك بانكىلەر حالىقتى ۇلكەن پايىزبەن تونادى. ءسويتىپ بانكروت بولدى. پاراقورلار بايىپ شەتەلگە قاشتى. مۇنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن كىم موينىنا الار ەكەن.

ال جاڭاوزەن شە؟ ونى قايدا قويامىز.

راحىمە وشاقباەۆتىڭ توپاس پوستى قايرادى وسى سوزدەردى جازۋعا. ۇزاق پىسكەن وي ەمەس، اسىعىس جازدىم. ويدى تولىقتىرىپ وتىرساڭىزدار. قارسى پىكىر بولسا، ءمارحابا.

P.S. ءيا، مەن “بولاشاق” باعدارلاماسىمەن وقيمىن. بىراق، ستيپەنديا حالىق ەسەبىنەن قارجىلاندىرىلاتىنىن ءبىر ءسات ەسكە ءتۇسىرۋ ارتىق ەتپەس. ەشكىمنىڭ جەكە قالتاسىنان تيىن كەتىپ جاتقان جوق.

قىسقاسى، استانانىڭ اتىن دا، قالا كوشەلەرىنىڭ اتىن دا اۋىستىرۋعا قارسىمىن.

P.S. 2. ايتپاقشى، الگى جاعىمپازدار، قاجەت كەزدە اقش-پەن سالىستىرادى، قاجەت ەمەس كەزدە ء“بىزدى 250 جىلدىق تاريحى بار ەلمەن سالىستىرۋعا بولمايدى” دەپ سايرايدى. وعان قارسى ءۋاج ايتساڭ، اقش ءبىز سەكىلدى ەكى الپاۋىتتىڭ ورتاسىندا تۇرعان جوق دەيدى. وعان قارسى بىردەڭە ايتساڭ، سان ءتۇرلى جەلەۋ تابادى. بىراق ۆاشينگتونعا تەڭەگەندە الدىنا جان سالمايدى.

دارحان ومىربەك
(ستۋدەنت، اقش)

facebook پاراقشاسىنان الىندى