|  | 

كوز قاراس

ارتىق ماماندار دايىنداپ، ارتىق اقشا شاشۋ كىمگە كەرەك، مامين مىرزا!

 

ونەركاسىپ سالاسىندا جاڭادان جۇمىس ورىندارى اشىلۋدا دەپ كوپ
ۇرانداتقانىمىزبەن ونىڭ ناقتى كولەمى كوڭىل كونشىتەرلىك ەمەس. ستاتيستيكا جونىندەگى
كوميتەتتىڭ مالىمەتتەرىنە قاراعاندا ەلىمىزدەگى اسا ءىرى جانە ورتاشا كاسىپورىنداردا بارلىعى
2 ملن. 416 مىڭ ادام ەڭبەك ەتەدى ەكەن دە ۇستىمىزدەگى جىلى ولار وسى ساننىڭ تەك 0,5 پايىزى
كولەمىندە عانا ، ياعني 11 مىڭ جاڭا جۇمىسكەر ماماندار قابىلداي الادى.
جالپى ەكونوميكامىزدا ءوسىم بار بولعانىمەن تەحنيكالىق ماماندىقتارعا دەگەن
سۇرانىس بارىنشا تومەن بولىپ شىقتى. 2014-2018 جىلدار ارالىعىندا ازىق-تۇلىك
وندىرىسىندە – 1600, ءتۇستى مەتاللۋرگيادا – 700, اگروحيميادا – 800, تەمىرجول تەحنيكاسى
وندىرىسىندە – 100 عانا جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلعان. بۇل 5 جىلدىق مەرزىمگە تىم از. ول
ول ما، مۇناي-گاز سالاسىندا جاڭا جۇمىس ورىندارى ءتىپتى اشىلماعان. ال قۇرىلىس
ماتەريالدارىن جاساۋ سالاسىندا – 8900, مۇناي وڭدەۋدە – 1000, ونەركاسىپكە قاجەتتى
حيميكاتتار دايىنداۋدا – 1800, مۇناي وڭدەۋ سالاسىنا جاراقتار شىعارۋ مەن مۇناي
وندىرۋدە – 1000, ەلەكتر جاراقتارىن شىعارۋدا – 1300, اۆتوكولىك شىعارۋدا – 300,
اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن شىعارۋدا – 400 جۇمىس ورىندارى قىسقارعان.
جاعداي وسىلاي بولسا دا ۇكىمەت جۇمىسشى ماماندىقتارىن دايىنداۋدىڭ
قانشالىقتى قاجەتتىلىگىنە ءجىتى نازار اۋدارماي، ۇرانشىلدىققا سالىنىپ وتىرعانىن
ماجىلىستەگى «حالىق كوممۋنيستەرى» فراكتسياسى اشىپ، اشكەرەلەپ وتىر. فراكتسيا جەتەكشىسى
ايقىن قوڭىروۆتىڭ ۇكىمەت باسشىسى ا.مامينگە جولداعان ساۋالىنان وسىنى كورۋگە
بولادى. وندا «بارىنە تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم» باعدارلاماسى جاعدايدى تولىق
ەكشەمەي نەمقۇرايلىقپەن جاسالىپ، بيۋدجەتتىڭ قاراجاتىن بوسقا شاشۋدا ەكەندىگى
ايتىلعان.
ارينە، ناقتى قاجەتتىلىكتىڭ كولەمىن زەرتتەمەي، 670 مىڭ تەحنيكالىق مامان
دايىندايمىز دەپ داۋرىققاندىق – ۇرانشىلدىقتىڭ ناعىز كورسوقىرلىق كورىنىسى. جوعارىدا
ايتقانىمىزداي بىزگە جىلىنا 10-11 مىڭ عانا تەحنيكالىق مامان كەرەك، ال بەس جىلدا ول 60
مىڭنان اسپايدى…
بىراق جاستاردىڭ كوبى بۇل بوس داۋرىقپاعا جەلىككەن جوق، ويتكەنى ۇكىمەتپەن
سالىستىرعاندا ولار تەحنيكالىق ماماندىقتارعا دەگەن سۇرانىستىڭ تومەن ەكەنىن ومىردە
كورىپ ءجۇر. سوندىقتان باعدارلاما العاشقى كەزەڭىنىڭ وزىندە كوزدەگەن ماقساتىنا جەتە
الماعان. الايدا مەملەكەت بۇعان ءمان بەرىپ جاتقان جوق، كەرىسىنشە جىل سايىن باعدارلاما
بويىنشا بولىنگەن شىعىنداردى ارتتىرا بەرىپ، بيۋدجەتتى سورلاتۋدا. الدە… الدە ءبىزدىڭ
ۇكىمەت مەملەكەتتىڭ بە، الدە تەحنيكالىق ماماندىقتار دايىندايتىن جوو-لاردىڭ
مۇددەسىن كوزدەي مە، وسى جاعى بەلگىسىز…
«حالىق كوممۋنيستەرى» فراكتسياسى ءوز ساۋالدارىندا ۇكىمەتتىڭ نازارىن وسى ماسەلەنى
ءجىتى زەرتتەۋگە نازار اۋدارۋ ءۇشىن تومەندەگىدەي سۇراقتار قويىپتى:

2

1.«بارىنە تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم» باعدارلاماسى بويىنشا جاڭادان تۇسەتىندەرگە
اقشا شىعارۋعا قانداي نەگىز بارى ايقىندالدى ما؟
2.ناقتى ماماندىقتار بويىنشا قانشا ادامعا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ كەرەكتىگى
قانداي دەرەكتەرگە سۇيەنىپ ەسەپتەلدى؟ مۇنىڭ عىلىمي نەگىزى بار ما؟
3.يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى بويىنشا باسىمدى باعىتتار دەپ بەلگىلەنگەن سالالاردا
جۇمىس ورىندارىنىڭ ازايۋ سەبەبى نەدە؟ ولاردى كوبەيتۋ ءۇشىن قانداي شارالار
قاراستىرىلعان؟
مىنە، وسىنداي ناقتى سۇراقتار قويىلعان، بىراق سوعان ۇكىمەت دايەكتىلىكپەن جاۋاپ
بەرە الار ما ەكەن…

س.ەلەۋ، ساراپشى

kerey.kz

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: